آیین یهود : امروزه چنین تصور می شود که یهودیت را مثل مسیحیت باید درون ست فرهنگ غربی ملاحظه کرد. در واقع، هنگام سخن گفتن در مورد فرهنگ غرب، غالبا واژه «یهودی - مسیحی» به کار می رود. با این حال، یهودیت و مسیحت از فضای فرهنگی شرق ریشه گرفته اند. مثلا می توان گفت که کسی نمی تواند معنای «عهد عتیق» یا «عهد جدید» را به طور کامل بفهمد مگر این که تلاش کند ریشه های جغرافیایی و فرهنگی آنها را در شرق بشناسد. پیشینه یهودیت از «عبرانی» است که از واژه «ابراهیم» (حدود ۱۷۵۰ سال قبل از میلاد)، گرفته شده است. یهودیت کلاسیک از موسی و مشنا آغاز شد و تا کامل شدن تلمود، چندین قرن پس از موسی ادامه داشت.
اولین عبرانی ابراهیم بود که حوالی منطقه «هلالی حاصلخیز» دره های دجله و فرات، به سر می برد. گفته شده که ابراهیم حدود ۲۰۰۰ سال ق.م. به عنوان قهرمانی اسطوره ای از بین النهرین به فلسطین آمد. او به خدایی که علاقه خاصی به انسانیت داشت، یعنی خدایی قبیله‌ای که ولی نعمت قومش بود، اعتقاد داشت. فرزند بزرگ او یعقوب یا اسرائیل در مصر، یعنی جایی که سرانجام اسرائیلیان در آن جا به بردگی گرفته شدند، سکنی گزید. فرزندان اسرائیل به رهبری موسی از مصر به صحرا فرار کردند و چهل سال بعد به دروازه کنعان رسیدند. بعد از مرگ موسی، یوشع عبریان را به کنعان، جایی که حکومتی را با نظارت طالوت و داود و سلیمان تشکیل دادند، وارد کرد و فلسطین تحت سیطره فرزندان اسرائیل در آمد. یهودیت به عنوان مذهب و فلسفه اقوامی آواره، هنوز ریشه های فراوانی در ظهور اولیه خود دارد. یهودیت از نظر تاریخی بر مسیحیت و اسلام تقدم دارد و تا حد زیادی به گسترش این دو کمک کرده است.
به گفته کتاب مقدس، خداوند در کوه سینا «قانون» و «ده فرمان» را بر موسی عرضه کرد. «قانون» همان «تورات»، به معنای «تعالیم» است که خود پنج کتاب را در بر دارد: گنزیسورنومیون. بخش دیگر کتاب مقدس «پیامبران» و بخش دیگر آن «مکتوبات» است. علاوه بر «تورات»، مجموعه «تلمود» نیز به عنوان شرح «تورات» ذکر شده است.
یک فیلسوف یهودی به نام فیلر، اهل اسکندریها، عقاید اساسی یهودیت را در پنج مفهوم اساسی تنظیم کرده است: ۱. ایمان به وجود خداوند؛ 2. ایمان به وحدانیت خداوند؛ 3. ایمان به این که خدا جهان را آفریده، اما جهان ابدی نیست؛ . ۴. ایمان به این که تنها یک جهان وجود دارد؛ تا الان استان 5. ایمان به این که خدا از جهان مراقبت می کند و تمام اشیا مخلوقات اویند. خدا در مفاهیم اولیه یهودیت، انسانی انگاشته می شود که از ویژگیهای طبیعی مثل تنفر، حسد، محبت و کینه برخوردار است. در مفاهیم بعدی، خدا ذهنی تر، مجردتر و عرفانی تر شد. او می گوید «من همانم که هستم». خدای جدید نه تنها موجودی عقلانی است، بلکه دانای کل، قدرت مطلق و زوال ناپذیر است. خدا عادل است. اوست که از روی نحوه زندگی افراد با آنها عادلانه برخورد می کند. برخی را به بهشت و برخی دیگر را به جهنم می فرستد. دیگر عقیده یهودیان این است که مسیح خواهد آمد، بهشت را در زمین مستقر و شهر مقدس صهیون را تأسیس خواهد کرد.
مذهب یهودیت در عمل، سابات مشهور، یعنی روزی که از نظر معنوی زیاد اهمیت دارد، روز شادمانی و روز استراحت بدن را رعایت می کند. علاوه بر این، آیین های دیگری از قبیل روز کفاره، عید فصح، مهمانی خیمه و ایام تعطیل جشنها و ایام مقدس دیگری نیز وجود دارد که به در یهودیت، هر جمعیت عبادت کننده ای خود را اداره می کند. خاخامها کشیش نیستند، بلکه وظیفه دارند مردم را آموزش داده «قوانین» را توضیح می دهند. امروزه گروه‌های دیگری از قبیل یهودیت ارتدوکسی که در جهت حفظ سنتهای پیشین تلاش می کنند و یهودیت محافظه کار که از تورات، تفسیر جدیدی ارائه کرده و می کوشد یهودیت را با زندگی جدید سازگار کند، نیز وجود دارد.
در حال حاضر، محور عقیده یهودیت، اسرائیل یا جایی است که به اعتقاد بسیاری از یهودیان، نقشی الهی و پیامبرگونه بر عهده دارد و باید آن نقش را در صحنه بین المللی ایفا کند. اسرائیل سخنان قدیمی را به صحنه زندگی آورده است. «بنی اسرائیل یهوه را انتخاب می کند که خدای آنان باشد و یهوه بنی اسرائیل را انتخاب می کند که یاران او باشند.»
منبع: مبانی فلسفی تعلیم وتربیت، هوارد آ. اوزمن و ساموئل ام. کراور،مترجمان: غلامرضا متقی فر، هادی حسین خانی، عبدالرضا ضرابی، محمدصادق موسوی نسب و هادی رزاقی، صص177-174، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی رحمة الله علیه، قم، چاپ دوم، 1387
