گیاه شناسی شاهدانه
شاهدانه گیاهی علفی، دو پایه، یک ساله و با ارتفاع 1 تا 3 متر با گونههای متعدد، بوی قوی و نسبتا مطبوع است. این گیاه در استان های فارس، اصفهان، تهران و شمال ایران کشت میشود و در ایران به نام وید یا کنف نیز شناخته میشود. از سرشاخه های گلدار جنس ماده و گاهی نر آن و از زیر گونه هندی، مواد مخدر حشیش، بنگ، و ماری جوانا تهیه می شود. همچنین از دانهها جهت تهیه روغن، تولید صابون، کرم و مواد آرایشی نیز استفاده میشود. بخش های مورد استفاده تغذیهای این گیاه دانههای آن بوده و تقریبا سایر قسمت های گیاه استفاده طبی دارد.
مواد موثر و ارزش غذایی شاهدانه
دانه شاهدانه سرشار از اسید آمینههای ضروری، اسیدهای چرب کلسیم، فسفر، ویتامین آ و مقادیر خوبی از آهن و نیاسین است. مواد معطر، فلاونئیدها و اسید چرب امگا 6 از دیگر مواد موثر موجود در شاهدانه است. همچنین دانههای شاهدانه غنی از چربیهای سالم، پروتئین و مواد معدنی مختلف هستند. شاهدانه حدودا حاوی 30% چربی میباشد و اسیدهای چرب ضروری مثل امگا 6 و امگا 3 به مقدار فراوان در این گیاه وجود دارند. همچنین منبع خوبی برای پروتئین و تامین اسیدهای چرب اشباع نشده چند ظرفیتی محسوب می شود.
خواص شاهدانه (طبیعت و خواص درمانی)
براساس طب سنتی برگ گیاه شاهدانه دارای طبع سرد و خشک و تخم آن دارای طبیعت گرم و خشک می باشد. برخی از مهم ترین خواص شاهدانه و فواید و موارد مصرف آن عبارتند از:
مفید برای دستگاه گوارش
کمک به درمان یبوست، تهوع و استفراغ شدید و غیر قابل کنترل به ویژه بیماران تحت شیمی درمانی از موارد مصرف شاهدانه و خواص آن برای دستگاه گوارش است. به طور کلی دانههای کامل شاهدانه حاوی فیبر محلول و نامحلول می باشند که باعث سلامت دستگاه گوارش می شود.
مفید برای پوست
استفاده از روغن شاهدانه برای درمان اگزما و بهبود سطوح خون موجود در بدن به دلیل وجود اسیدهای چرب ضروری مفید است. خواص شاهدانه و مواد موثر موجود در آن باعث درمان خشکی پوست می شود و خارش پوست را بدون نیاز به داروهای پوستی بهبود می بخشد.
کمک به درمان برخی از اختلالات عصبی
استفاده از شاهدانه برای رفع اضطراب، اختلالات خواب، افسردگی، صرع، پارکینسون و ام اس مفید است. همچنین مصرف شاهدانه باعث میشود خواب آرام تری در شب داشته باشید و افرادی که از دردهای عصبی رنج می برند می توانند از شاهدانه به عنوان تسکین دهنده درد و کاهش آن استفاده کنند.
کمک به درمان سرطان
ترکیبات شیمیایی موجود در گیاه شاهدانه می تواند مانع گسترش سلولهای سرطانی به ویژه سرطان سینه در بدن شود. به طور کلی مصرف این ماده غذایی همچنین موجب تقویت سیستم ایمنی بدن و نیز تنظیم هورمونها خواهد شد.
خواص شاهدانه درطب سنتی
در طب سنتی از گیاه شاهدانه برای درمان برخی بیماری ها استفاده شده و از آن کمک گرفته می شود. بیماری هایی که خواص شاهدانه باعث بهبود آنها می شود عبارتند از:بیماری فشار خون بالا
میگرن
عفونتهای گوارشی
عفونتهای ادراری
سیاه زخم
قفل شدن فک
نقرس
بیماری های دستگاه تنفسی مانند آسم، برونشیت، سیاه سرفه
درمان اگزما و تقویت پوست و مو با استفاده از روغن شاهدانه
کمک به درمان پوکی استخوان و التهاب مفصلی با روغن تخم شاهدانه
مضرات شاهدانه (توصیههای پزشکی و موارد منع مصرف)
مصرف گیاه شاهدانه و زیاده روی در خوردن دانه آن برای بیماران قلبی میتواند مسئلهساز و خطرناک باشد و مصرف آن در این افراد بایستی حتما با نظر پزشک و با احتیاط صورت گیرد. افت فشار خون، افزایش ضربان قلب و عواقب مربوطه به آن در افراد مستعد از مضرات شاهدانه است.خوردن مقدار معمول شاهدانه در دوران بارداری بلامانع است ولی زیاده روی در مصرف آن و یا گیاه آن ممنوع است.
زیاده روی در مصرف این گیاه، موجب سردرد، تاری دید و درد معده میشود و در موارد مصرف زیاد، استفراغ نیز دیده شده است.
به طور کلی علیرغم گسترده بودن خواص شاهدانه، مصرف زیاد و طولانی مدت شاهدانه به ویژه خود گیاه میتواند موجب بی تفاوتی و اختلال شخصیتی شود.
منبع: سایت ستاره