تنگی کانال نخاعی و درمان آن

دلایل تنگی کانال نخاع

با اینکه هنوز علت اصلی بیماری تنگی کانال نخاع کشف نشده، اما بسیاری از پزشکان و محققان یکی از علت‌های مهم آن را ژنتیک می‌دانند. افرادی که از نظر ویژگی‌هایی همچون شکل مفاصل، جنس رباط و شکل کانال نخاع دچار ضعف هستند بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری هستند. مفاصل این افراد به‌طور ژنتیکی ناپایدارتر از افراد سالم بوده، به‌طوری که برای پایداری آن باید ستون مهره‌های فقرات، سطح تماس خود را با هم افزایش دهند که این عمل باعث می‌شود که مفصل شل شده بیشتر از اندازه رشد کند؛ همین مسئله در انتها باعث ناپایداری ستون فقرات شده و به کانال نخاعی فشار وارد می‌کند و باعث تنگی آن می‌شود.

افراد سالم که از نظر ژنتیکی مشکلی ندارند هم در معرض ابتلا به تنگی کانال نخاع قرار دارند. اگر سن شما بیشتر از ۵۰ سال هست لازم است بدانید که حدود ۸ تا ۱۰ درصد افراد بالای ۵۰ سال ممکن است در طول زندگی خود دچار این بیماری شوند. از علت‌های مهم به وجود آمدن این بیماری موارد زیر را می‌توان عنوان کرد.

* عادت‌های اشتباه در زندگی
* افزایش سن
* تصادف‌های شدید
* آرتروز
* تشکیل زائده‌های استخوانی در مهره‌های کمر
* وجود بیماری دیسک کمر
* تشکیل توده‌های استخوانی و سرطانی
* وجود انحراف در ستون فقرات
* بیماری روماتیسم مفصلی

علائم بیماری تنگی کانال نخاع

هر بیماری وقتی ایجاد می‌شود نقاطی از بدن را درگیر کرده که بیماری تنگی کانال نخاع هم از این قاعده مستثنی نیست. این بیماری می‌تواند باعث درد زیاد، بی‌حسی موضعی، ایجاد گرفتگی و گزگز شدن در اندام بالایی شود. البته این علائم با توجه به شدت بیماری در افراد کاملا متفاوت است. این علائم گفته شده معمولا در ابتدا یکی از ناحیه‌ها را درگیر کرده و سپس به قسمت های دیگر می‌رسد و آن‌ها را در بر می‌گیرد. تنگی در کانال نخاعی در مواردی که علت آن بیرون زدگی دیسک باشد می‌تواند باعث شل شدن عضلات و تحلیل رفتن آن‌ها شود. اگر بی‌اختیاری ادرار یا بی‌اختیاری مدفوع دارید و یا دچار اختلال جنسی شدید هستید امکان دارد این‌ها یکی از علائم ابتلا به این بیماری باشد.

درمان های تنگی کانال نخاع

۱. درمان پزشکی

این بیماری در مراحل اولیه ممکن است با تجویز دارو بهبود پیدا کند، ولی در موارد شدید با تشخیص پزشک امکان عمل جراحی وجود خواهد داشت. بررسی داروهای مورد استفاده در درمان این بیماری، روش‌های جراحی و لیزردرمانی در زیر آمده‌است.

داروهای موثر

داروهای ضد افسردگی
از داروهای ضد افسردگی مثل آمی تریپتیلین در دوز شبانه برای تسکین درد شدید استفاده می‌کنند.

داروهای مسکن
داروهای مسکنی مثل استامینوفن، ژلوفن، قرص ناپروکسن و ... که متاسفانه امروزه مصرف خودسرانه آن به شدت افزایش پیدا کرده می‌تواند در کوتاه‌مدت ناراحتی و درد این بیماری را کاهش دهد.

داروهای حاوی اپیوئیدها
داروهای اپیوئیدی داروهای هستند که در آن‌ها داروی کدئین وجود داشته و برای درمان و بهبود کوتاه‌مدت می‌تواند موثر باشد. این داروها به علت دارا بودن کافئین نباید به صورت درازمدت مصرف شود چون عوارض جانبی جدی و مهمی همچون اعتیاد به این داروها وجود دارد.

داروهای ضد تشنج
داروهایی همچون کپسول پرگابالین و قرص گاباپنتین که از خانواده‌های داروهای ضد تشنج هستند می‌توانند درد به وجود آمده از اعصاب صدمه‌دیده را تسکین دهند.

روش‌های جراحی

جراحی برای درمان این بیماری به روش‌های متفاوتی انجام می‌گیرد که در اینجا به بیان چند نمونه از آن‌ها می‌پردازیم.

لامینکتومی
در این روش جراح قسمت پشتی ستون فقراتی که آسیب دیده را برمی‌دارد. این کار باعث می‌شود که در اطراف عصب فضا بیشتر شده و تنگی کانال نخاعی بهبود پیدا کند.

لامینوتومی
در این روش جراح فقط قسمتی از لامینا یا همان قسمت پشتی ستون فقرات را حذف می‌کند. این کار برخلاف روش قبلی فقط فشار در یک نقطه خاص را کم می‌کند.

لامینوپلاستی
اگر فرد دچار تنگی کانال نخاعی در محدوده گردن شده باشد از این روش جراحی استفاده می‌کنند. در این روش ابتدا جراح در ناحیه پشتی گردن برشی را ایجاد کرده و سپس از طریق بازسازی لامینا برای نخاع فضای بیشتری را ایجاد می‌کند.

لازم به ذکر است که روش‌های جراحی گفته شده به علت اینکه بیمار در آن‌ها بی‌هوش می‌شود ممکن است دارای خطراتی باشد؛ مخصوصا اگر بیمار دارای سن بالا نیز باشد. همچنین پس از عمل جراحی بیمار ممکن است دچار پارگی غشایی شده و یا در محل مورد نظر دچار عفونت و خونریزی گردد. این عوارضی که بعد از عمل جراحی ممکن است رخ دهد قابل درمان بوده اما زمان زیادی می‌برد.

لیزر درمانی

امروزه با استفاده از لیزرهای جدید و کاملا پیشرفته می‌توان این بیماری را درمان کرد. این لیزرها با کاهش تورم در کانال نخاعی باعث می‌شوند که فضای اطراف کانال‌ها باز شده و ورم کاهش پیدا کند. لیزرهایی که امروزه برای این کار مورد استفاده قرار می‌گیرند برعکس لیزرهای قدیم می‌توانند به داخل کانال نخاع وارد شده و اثرات درمانی بیشتری را داشته باشند. لازم به ذکر است که بیمار بعد از درمان با لیزر، برای مراقبت و بهبود بیشتر احتیاج به ورزش دارد.

۲. درمان گیاهی

بعضی از روش‌های سنتی و داروهای گیاهی هستند که استفاده از آن‌ها می‌تواند در بهبود بیماری تنگی کانال نخاعی موثر باشد که در این قسمت به بیان چند نمونه از آن‌ها می‌پردازیم.

عرق و دمنوش خارخاسک

گیاه خارخاسک گل‌هایی زردرنگ داشته و بیشتر در مناطقی با شرایط نامناسب همچون مناطق صحرایی رشد می‌کند. این گیاه از خانواده اسفندهاست و دارای ترکیبات مفیدی همچون گلیکوزیدها، آلکالوپیدها، فلاونوئیدها و لیگنینامیدها بوده که در بهبود و درمان بسیاری از بیماری‌ها همچون سنگ کلیه، درد مثانه و مجاری ادرار، بواسیر، تورم پروستات و ... مفید و پرکاربرد است. برای بهبود این بیماری نیز می‌توانید روزانه یک فنجان از دمنوش یا عرق خارخاسک را به همراه عسل مصرف کنید. این گیاه با خواص زیادی که دارد می تواند جرم هایی که داخل نخاع به وجو آمده اند را پاک کنند.

دمنوش شاه تره، بومادران و آویشن

یکی از دمنوش هایی که برای بهبود این بیماری می‌تواند موثر باشد دمنوشی است که از ترکیب ۳ گیاه پرخاصیت آویشن، بومادران و شاتره تشکیل شده است. برای این کار می‌توانید مقدار کمی از گیاه شاه تره را با کمی بومادران و آویشن درون مقداری آب به مدت ۱۰ دقیقه بجوشانید و سپس زمانی که سرد شد آن را صاف کرده و روزی یک وعده با تشخیص متخصصان طب سنتی مصرف کنید.

روغن سیاه دانه

می‌توانید از روغن گیاه پرخاصیت سیاه دانه استفاده کنید. برای این کار مقداری روغن سیاه دانه را به ستون فقرات خود بمالید و آن را به آرامی ماساژ دهید. این کار را می‌توانید روزی ۳ بار و به مدت ۸۰ روز انجام دهید تا درد بهبود پیدا کند. لازم به ذکر است که اگر روغن سیاه دانه در دسترس نبود می‌توانید از روغن بادام تلخ آن را ماساژ بدید.

۳. حرکات ورزشی مناسب

روی زمین به آرامی بنشینید و بدن خود را به‌طور کاملا آهسته پائین بیاورید. سپس طبق تصویر زیر دست‌های خود را به آرامی بکشید و آن‌ها در جهت رو‌به‌رو صاف کنید. این کار را به مدت ۱۰ ثانیه انجام داده و سپس کمی استراحت کنید و دوباره آن را انجام بدید. این حرکت باید بین ۱۰ تا ۲۰ بار انجام گیرد؛ اگر در انجام این حرکت دچار درد شدید حتما این تمرین را متوقف کرده و یا در مدت زمان کمتری انجام بدید تا باعث بدتر شدن بیماری نشوید.

در تمرین دوم شما باید مانند تصویر زیر به صورت چهار دست و پا روی زمین قرار بگیرید. در این حالت ابتدا سعی کنید پای سمت راست خود را تا جایی که برای شما مشکل نیست و باعث درد نمی‌شود بالا بیاورید و صاف کنید. در این حالت دست چپ را هم به صورت صاف در جلوی خود بکشید و چند ثانیه صبر کنید. سپس دست و پای خود را پائین آورده و این بار با پای سمت چپ و دست راست همین عمل را تکرار کنید. این حرکت شاید در ابتدا برای شما کمی مشکل باشد اما به تدریج باعث سفت شدن و بهبود عضلات کمر می‌شود.

در تمرین سوم شما باید روی زمین بنشینید و دو پای خود را تا جایی که می‌توانید بکشید و صاف کنید. در این حالت می‌توانید با کمک گرفتن از یک طناب و یا حوله، عملی که در عکس زیر نشان داده شده را انجام بدید. این عمل بدون کمک گرفتن از طناب هم امکان‌پذیر بوده اما ممکن است در ابتدا برای شما دردناک و سخت باشد. اگر حین انجام این کار در ناحیه کمر دردی را احساس کردید این کار را متوقف کنید و در مدت زمان کمتری انجام بدید.

در تمرین چهارم شما می‌توانید مانند عکس یکی از پاهای خود را به اندازه عرض شانه به سمت جلو باز کرده و دست خود را روی زانو قرار دهید و پای دیگر را مانند عکس در انتهای بدن بکشید. البته باید به این نکته دقت داشته باشید که این تمرین در اصل برای تقویت عضلات کمر و ستون فقرات در افراد سالم به کار گرفته می‌شود؛ پس وقتی شما دچار بیماری تنگی کانال نخاع هستید باید این عمل را با توجه به آمادگی بدنی خود انجام دهید و باعث بدتر شدن بیماری نشوید.

در تمرین پنجم شما با توجه به عکس زیر می‌توانید به‌طور آهسته روی زانوهای خود خم شده و در همین حالت دست خود را به صورت موازی به جلو بکشید و صاف کنید. این تمرین یکی از حرکات ورزشی عضلات کمر (Back) و ستون فقرات است، اما اگر وزن زیادی دارید از انجام این کار صرف‌نظر کرده و یا زیاد به سمت پائین نروید، چون باعث آسیب زدن به زانو می‌شوید. اگر هم سنتان بالا بوده و تمرکز کافی روی عضلات خود ندارید، از کسی بخواهید که به شما در پائین رفتن کمک کند.

در تمرین ششم شما باید مانند عکس روی زمین دراز بکشید و پاهای خود را به صورت خم و نود درجه نگه دارید. سپس همان‌طور که در عکس مشاهده می‌کنید قسمت بالا تنه را ثابت نگه داشته و یک بار هر دو پا را به سمت چپ و یک بار آن‌ها را به سمت راست برده و و این کار را ۱۰ مرتبه انجام بدهید؛ سپس کمی استراحت کنید. در ابتدا ممکن است برای انجام این عمل وقتی پاهای خود را به سمت چپ و راست می‌برید، قسمت بالا تنه هم حرکت کند؛ اما نگران این عامل نباشید چون به مرور اصلاح می‌شود.

توجه: حتما به این نکته توجه داشته باشید که قبل از انجام هرگونه حرکات ورزشی باید نرمش انجام داده و بدن خود را آماده کنید.

جمع بندی

کانال نخاع یک مسیر بسیار باریک درون ستون فقرات بوده که گاهی به دلایلی همچون بالا رفتن سن و تصادف شدید، تنگ شده و دردهای بسیاری را به فرد تحمیل می‌کند. شما می‌توانید با انجام دادن حرکات ورزشی، درمان پزشکی و گیاهی باعث بهبود و درمان این عارضه شوید.

منبع: سایت ستاره