دلایل هپاتواسپلنومگالی
هپاتواسپلنومگالی بیشتر به عنوان یک نشانه شناخته می‌شود تا یک بیماری و می‌تواند به علت اختلالات و بیماری‌های متعددی ایجاد شود. اغلب اوقات، این مورد به بیماری‌هایی که باعث آسیب رسیدن به کلیه، کبد یا سلول‌های خونی قرمز در بدن می‌شوند، مشخص می‌شوند. این موارد عبارتند از عفونت‌هایی مثل التهاب کبد ویروسی حاد، مالاریا، سیتومگالوویروس و مونونوکلئوز عفونی و همچنین بیماری‌های خونی مثل سرطان خون، لنفوم، کم خونی داسی شکل و بیماری میلوپرولیفراتیو را شامل می‌شوند.پی برده شده است که اختلالات ژنتیکی مثل کم خونی داسی شکل و بیماری گوشه نیز باعث تورم طحال و کبد می‌شوند. در کودکان، فرم ابتدایی بیماری گوشه که به عنوان تیپ 3 شناخته می‌شود، مهم‌ترین دلیل این بیماری شناخته شده است. به طور مشابه، بیماری‌های ذخیره لیزوزوم که معمولاً بچه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند نیز ممکن است باعث تورم این اعضا شوند. در صورتی که لنفوم غیرهوچکین و دیگر موارد سرطانی از این دست وجود داشته باشند، کبد و طحال به بزرگ شدن به عنوان فرآیندی سرطانی ادامه می‌دهند که می‌تواند برای بیمار بسیار خطرناک و مضر باشد.
علائم و تشخیص
اگر چه که این وضعیت بیش از آن که یک بیماری باشد، خود علامتی از یک بیماری است اما می‌تواند شکلی از تغییر رفتاری مثل مشکل در خوردن وعده‌های غذایی حجیم و تغییر فیزیولوژیکی مثل تجربه احساس درد متعادل تا شدید در ناحیه معده در فرد باشد. گفته شده است که شخص باید توجه داشته باشد که این وضعیت نقش مهمی در تشخیص وجود شرایط زمینه‌ای متفاوتی را دارد. در واقع، این وضعیت به احتمال زیاد با علائمی همچون تب، لرز یا حالت تهوع بسته به نوع وضعیت پزشکی زمینه‌ای که فرد از آن رنج می‌برد، همراه است.به عنوان بخشی از یک روند تشخیصی، پزشک، سابقه پزشکی فرد را بررسی می‌کند و یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. بزرگ شدن کبد و طحال می‌تواند با فشار دادن شکم تشخیص داده شود. زمانی که شما درست ناحیه زیر قفسه سینه را فشار می‌دهید، طحال را پیدا خواهید کرد که در صورتی که بزرگ شده باشد، گسترش خواهد یافت. از طرف دیگر، اگر عضو بزرگ شده باشد، کبد به لمس، حساس خواهد بود. به طور مشابه، مجموعه‌ای از آزمایش‌ها مثل عکس برداری از حفره شکم و قفسه سینه، سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن حفره شکم، بیوپسی کبد و آزمایش‌های خونی مشخص می‌توانند به اطمینان حاصل کردن از این که آیا کبد و طحال بزرگ شده‌اند یا خیر، کمک کنند.
روش‌های درمانی
احتمال این وجود دارد که فرد شاید حتی متوجه نشود که به این وضعیت پزشکی دچار است تا این که زمان زیادی بگذرد تا به این موضوع پی ببرد. این مورد معمولاً زمانی رخ می‌دهد که درد این وضعیت به جای برخی دیگر از بیماری‌ها به اشتباه تشخیص داده شود. تأخیر پیش آمده در روند درمان می‌تواند در آینده باعث بدتر شدن این وضعیت شود و از این رو توصیه می‌شود که به آسانی از کنار این وضعیت نگذرید. هر زمانی که در هر ناحیه مشخص از شکم خود با احساس درد مواجه شدید، باید به سرعت با یک پزشک متخصص مشورت کنید و درمان آتی را شروع کنید.درمان طحال و جگر بزرگ شده معمولاً حول درمان بیماری زمینه‌ای تغییر می‌کند. برای مثال،در صورتی که سرطان وجود داشته باشد، درمان آن به کاهش تورم کمک خواهد کرد. مرحله‌ای که سرطان در آن قرار دارد، نیز باید در نظر گرفته شود. در صورتی که در مرحله پیشرفته قرار داشته باشد، فرد باید تحت یک درمان شدیدتر قرار گیرد. اختلالات ژنتیکی مثل کم خونی داسی شکل و بیماری گوشه نیز باعث تورم طحال و کبد می‌شوند. از طرف دیگر، در صورتی که وضعیت توسط برخی بیماری‌های عفونی زمینه‌ای رخ داده باشد، پزشک برای درمان مورد مشابه، آنتی‌بیوتیک‌ها را تجویز می‌کند.
اگر چه نادر است، اما احتمال پارگی طحال که ممکن است به از دست رفتن خون زیادی منجر شود را نمی‌توان نادیده گرفت. با توجه به شدت آسیب بافت، منطقی است که به سرعت شیوه درمانی بزرگ شدن طحال را پیش بگیریم و در صورت نیاز آن را با جراحی خارج کنیم. کبد که به تبدیل پلاسما به خون کمک می‌کند و طحال که به پاکسازی بدن از باکتری‌های ناخواسته کمک می‌کند، برای عملکرد جاری بدن انسان حیاتی هستند و از این رو هر گونه تهدیدی که متوجه آن‌ها باشد در همان ابتدای بروز باید به شدت مورد توجه قرار گیرد.
همان طور که اشاره شد بزرگ شدن طحال به نام بیماری اسپلنومگالی شناخته می‌شود و نشان دهنده فعالیت شدید سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با عوامل تهدید کننده حیات است، اما این کار را به اشتباه انجام می‌دهد و سبب بزرگ شدن طحال می‌شود. طحال می‌تواند به میزان زیادی بزرگ شود و حتی با معاینه بالینی بیمار و لمس تورم شکم در ناحیه سمت چپ بدن پشت معده تشخیص داده شود.
کارشناسان طب سنتی اعتقاد دارند مصرف برخی مواد غذایی به ویژه خوراکی‌های با طبع سرد، شور و ترش می‌تواند سبب بزرگ شدن طحال و در نهایت آسیب دیدن کبد شود.
بیماری‌های طحال و بزرگ شدن آن می‌تواند سبب ابتلای افراد به انواع عفونت‌ها شود، همچنین انرژی پایین برای فعالیت‌ها، کمک خونی، بی اشتهایی، افزایش وزن بدن، مشکل در هضم مواد غذایی و نیز جریان خون نامنظم از اثرات بیماری‌های طحال است. به همین دلیل افراد باید مراقبت خاصی ازسیستم لنفاوی خود بویژه طحال داشته باشند.
علل بزرگ شدن طحال را یادآور می‌شویم:
* عفونت‌های ویروسی مانند مونونوکلئوز
* عفونت‌های باکتریایی مانند سیفلیس و یا عفونت لایه داخلی قلب (اندوکاردیت)
* عفونت‌های انگلی مانند مالاریا
* سیروز و سایر بیماری‌های کبدی
* کم خونی همولیتیک (نوعی کم خونی است که طی آن گلبولهای قرمز خون دچار تخریب زودرس می‌شوند.)
* سرطان‌های خون مانند لوسمی و لنفوم و بیماری هوچکین
* اختلالات متابولیکی
* فشار خون در رگ طحال و یا کبد که در اثر این فشار، لخته خون در رگ ایجاد می‌شود.
منبع: سایت بازل
