درمان افسردگی با گیاهان دارویی

برای درمان انواع افسردگی، سالیان درازی است که از انواع داروهای ضدافسردگی شیمیایی استفاده می‌شود ولی چون درمان افسردگی گاهی چندین ماه یا چندین سال طول می‌کشد، مصرف‌کنندگان این داروها همیشه از عوارض جانبی آن ناراضی و نگران هستند؛ به همین دلیل، به‌تازگی تحقیقات وسیعی روی گیاهان دارویی ضدافسردگی و آرام‌ بخش صورت گرفته و تعدادی داروی گیاهی مؤثر و دارای حداقل اثرات جانبی به بازارهای جهانی عرضه شده است؛ البته مصرف این گیاهان هم بدون عارضه نیست و خواندن این مطلب نباید باعث شود داروهایی را که پزشک برایتان تجویز کرده، به طور ناگهانی قطع کنید اما شاید با مشورت و تحت‌نظر پزشکتان بتوانید کم‌کم آنها را جایگزین داروهای شیمیایی کنید. در این مطلب به معرفی تعدادی از این گیاهان می‌پردازیم:

سنبل الطیب

یکی از قدیمی‌ترین گیاهان دارویی است که در ایران و جهان از آن برای مصارف گوناگون دارویی، غذایی و بهداشتی استفاده می‌شود.

این گیاه به صورت وحشی در جنگل‌های کم‌درخت در حاشیه جویبار‌ها و گودال‌ها می‌روید.

قسمت مورد استفاده این گیاه، ریشه آن است و معمولا از ریشه گیاهی که بیش از ۳سال عمر دارد، استفاده می‌شود. سنبل الطیب پس از خشک شدن به رنگ قهوه‌ای درمی‌آید و طعم آن تلخ ولی خوشبو و معطر است و عطر آن پس از خشک شدن، بیشتر می‌شود.

بوی مطبوع این گیاه به قدری است که گربه آن را از فواصل دور هم تشخیص می‌دهد و به طرف آن می‌رود؛ به همین علت، به این گیاه علف گربه نیز می‌گویند.

تاثیر دارویی ریشه تازه این گیاه، ۳برابر خشک شده آن است. سنبل الطیب باید در حرارت کم خشک شود زیرا حرارت بالا تمام اثر دارویی آن را از بین می‌برد.

یکی از مهم‌ترین خواص دارویی این گیاه خاصیت آرام‌ بخش بودن آن است.

سنبل الطیب با داشتن خاصیت ضدتشنج در رفع ناراحتی‌های عصبی و کاهش صرع نیز مفید است.

دلهره، تشویش و نگرانی را تا حد زیادی از بین می‌برد و جایگزین خوبی برای قرص‌ها و داروهای آرام‌بخش است.

مقدار ۲تا۴ گرم سنبل‌‌الطیب را- که قبلا کوبیده شده باشد- در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آن را صاف کرده و روزی ۳ بار، هر بار یک فنجان میل کنید. این نوشیدنی معالج تمام حالات عصبی،سرگیجه ، ناآرامی‌های عصبی، ضدترس شبانه اطفال و آرام‌بخش بسیار خوبی برای کارهای فکری زیاد است.1

روغن اسطوخدوس

گیاه اسطوخدوس از جمله گیاهان مفید برای درمان افسردگی با داروهای گیاهی محسوب می‌شود. قرن ها است که روغن اسطوخدوس، به صورت استنشاقی - به اشکال اسپری، بالشتک های مخصوص عطرها، روغن ها و لوسیون ها - مورد استفاده قرار می گیرد. بوییدن آن، آرامش و خواب را القا می کند. امروزه، روغن اسطوخدوس، به شکل خوراکی نیز در دسترس است که درون حباب های میکروسکوپی جمع آوری می شود و در یک کپسول قرار داده می شود که به آن اجازه می دهد تا از سد روده ای عبور کند.

به محض اینکه از دیواره روده عبور می کند، باعث ایجاد آرامش می شود و اضطراب را کاهش می دهد. این گیاه به شکل لاولا (Lavela) نیز در بازار موجود است. این روغن، اعتیاد آور یا خطرناک نیست. اسطوخدوس یک درمان کننده ی اضطراب است که شما را خسته (کسل) نمی کند ومی تواند در صورت نیاز، هر زمان که اضطراب افزایش پیدا می کند، یا به صورت منظم مصرف شود که بستگی به نیازهای شما دارد.2

زعفران

بومی ‌نواحی مختلف آسیا، به‌ویژه جنوب غرب آسیا، جنوب اروپا و جنوب اسپانیاست. قسمت مورد استفاده این گیاه- که به نام زعفران در بازار تجارت موجود است- انتهای خامه و کلاله گل است.

زعفران حاوی مواد چرب، املاح معدنی، موسیلاژ و اسانس‌های فراوانی است. رنگ زعفران مربوط به ماده‌ای به نام کرویسن است.

مهم‌ترین خاصیت زعفران- که از قدیم مورد توجه بوده- درمان افسردگی است.

زعفران بویی قوی و طعمی‌ تلخ دارد، باعث تحریک اعصاب شده، اثر مسکن دارد و دارای خاصیت آرام‌ بخشی و خواب‌ آوری است و بالاخره اگر می‌خواهید همیشه شاد و خندان باشید، زعفران بخورید.

زعفران را باید در شیشه‌های دربسته و دور از نور نگهداری کنید زیرا عطر و رنگ خود را در اثر نور از دست می‌دهد. اسانس زعفران تبخیرشدنی است و در صورت نگهداری نامناسب به مرور زمان اسانس آن تبخیر، از اثرات دارویی و طعم و مزه آن کاسته شده و مرغوبیت خود را نیز از دست می‌دهد.

با توجه به اینکه مواد معطر گیاه در حالت پودر شده، بسیار سریع‌تر از پودر نشده آن تبخیر می‌شود پس بهتر است زعفران را تا موقع مصرف پودر نکنید یا در صورت پودر کردن، در ظرف دربسته نگهداری کنید.

از مضرات زعفران این است که روی سیستم تولید مثل اثر دارد؛ بنابراین زنان حامله باید از خوردن زیاد آن اجتناب کنند.

در ضمن خوردن زیاد زعفران برای کلیه‌ها مضر است و اشتها را نیز کم می‌کند.1

جینسنگ

این مکمل از ریشه gnarled گیاه جینسنگ آمریکایی یا آسیایی حاصل می شود. جینسنگ سیبری، آسیایی و Eleuthero گیاهان مختلفی با مواد فعال مختلف هستند.

پزشکان طب چینی هزاران سال از جینسنگ استفاده کرده اند تا به افراد در بهبود وضوح ذهنی و انرژی و کاهش اثرات استرس کمک کنند.

برخی از افراد این خواص جینسنگ را با راه حل های بالقوه برای کمبود انرژی و انگیزه ای که می تواند با افسردگی همراه باشد، مرتبط می کنند.

با این حال، مرکز ملی توصیه می کند که هیچ یک از بسیاری از مطالعاتی که افراد در مورد جینسنگ انجام داده اند از کیفیت کافی برای اثبات توصیه های بهداشتی برخوردار نبوده است.3

بابونه

بابونه برای افرادی که مبتلا به اضطراب و افسردگی هستند بسیار سودمند است و از گیاهان خوب برای فرآیند درمان افسردگی با گیاهان دارویی به شمار می‌رود. دو گونه ی اصلی از بابونه به صورت پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد، بابونه ی آلمانی یا بابونه ی وحشی ( Matricaria recutita ) و بابونه ی رومی یا انگلیسی (Chamaemelum nobile). بابونه ی آلمانی، معمولا بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد اما هر دو مزایای سلامتی خیلی مشابهی را ارائه می کنند.

اخیرا، یک مطالعه انجام شده است که عصاره ی بابونه را در مقابل یک دارونما برای درمان اختلال اضطراب عمومی مورد مقایسه قرار داده است. بعداز 8 هفته از انجام این مطالعه ، نتایج نشان دادند که سطح اضطراب در افرادی که از این گیاه استفاده کرده‌اند، کاهش پیدا کرده است.2

علف چای

در حال حاضر، یکی از بهترین داروهای گیاهی ضدافسردگی- که خاصیت دارویی و خواص ارزنده دیگری نیز دارد- علف چای است.

قدمت مصرف این گیاه، بیش از ۲ هزار سال است و نزد بیشتر اقوام و ملل جهان به عنوان بهترین داروی بیماری‌های عصبی مورد استفاده بوده است.

اکنون بیش از ۵۰کارخانه داروسازی جهان از گیاه علف چای، داروهای مختلف ضدافسردگی تهیه می‌کنند. این گیاه در ایران با نام‌های دیگری نظیر گل‌راعی، علف هزارچشم و هوفاریقون شناخته می‌شود.

قسمت مورد استفاده این گیاه، سرشاخه گلدار گیاه تازه یا گیاه خشک‌شده و نیز گل‌های تازه گیاه است.

علف چای در درمان افسردگی‌های خفیف عصبی همچون افسردگی‌های دوران یائسگی و درمان خستگی‌های عصبی مؤثر است. خاصیت این گیاه در درمان افسردگی به اثبات رسیده است.

ماده مؤثر این گیاه هایپریسین است.این گیاه را نیز می‌توانید به صورت چای، دم ‌کرده و نوش‌جان کنید.1

علائم افسردگی

علائم افسردگی عبارتند از:

احساس غم و ناامیدی

سرخوردگی و تحریک پذیری

از دست دادن علاقه به سرگرمی یا فعالیتهایی که معمولاً از آن ها لذت می برید

مشکلات خواب، چه خواب بیش از حد و چه بی خوابی

خستگی

تغییر در اشتها

مشکل در تمرکز

افکار مرگ یا خودکشی

علائم جسمی از جمله سردرد و کمردرد

پزشکان بر این باورند که فرد باید حداقل 5 هفته از این علائم را تا حدودی مختل کننده تجربه کند تا معیارهای تشخیص افسردگی را رعایت کند.3

پینوشتها
1.www.rastineh.com
2.www.draleyasin.com
3.www.danabrain.ir