سبک فرزندپروری
سبک‌های فرزندپروری در واقع به ترکیب استراتژی‌هایی که برای رشد فرزند خود اتخاذ کرده‌اید اشاره دارد. در ادامه به انواع سبک‌های فرزند پروری اشاره خواهیم کرد.هر کدام از این سبک‌ها در چهار زمینه‌ی نظم، ارتباط، انتظارات و بیان احساسات و عواطف با هم متفاوت هستند.
پژوهشگران چهار نوع سبک فرزندپروری را به صورت زیر نام گذاری کرده‌اند:
1. سبک مستبدانه: دارای کنترل بالا و محبت کم
2. سبک سهل گیرانه: دارای کنترل کم و محبت زیاد
3. سبک طردکننده: دارای کنترل کم و محبت کم
4. سبک مقتدرانه: دارای کنترل زیاد و محبت زیاد.1
شیوه فرزند پروری مستبدانه
والدینی که برای تربیت کودک خود از این شیوه استفاده می‌کنند همیشه خواستار اطاعت مطلق فرزندان، بدون هیچ اما و اگر، هستند. والدینی که به روش فرزند پروری مستبدانه عمل می‌کنند اعتقادی به توضیح چرایی قوانین ندارند و کودکان آن‌ها باید بی‌چون و چرا از این قوانین پیروی کنند.در واقع، والدین مستبد انتظار دارند فرزندانشان بدون هیچ سؤالی فقط اطاعت کنند. این والدین خواسته‌های خود را بر فرزندانشان تحمیل می‌کنند و بدون کمی محبت یا حمایت، آن‌ها را تنبیه می‌کنند.
فرزندان والدین مستبد اغلب اعتماد به نفس پایین، افسردگی و ترس از موقعیت‌های جدید را از خود نشان می‌دهند. سعی کنید هرگز پدر یا مادر مستبدی نباشید، تاثیری که این سبک فرزند پروری بر آینده فرزندتان می‌گذارد بسیار مخرب است.
سبک فرزند پروری سهل گیرانه
والدینی که برای تربیت کودک خود از این شیوه استفاده می‌کنند، هیچ مدیریتی بر فرزند پروری خود ندارند. به عبارت دیگر، آن‌ها اعتقادی به تعیین حد و حدود برای کودک ندارند و معتقدند کودک باید خود تنظیم باشد و خودش را کنترل کند.این والدین با فرزندانشان بسیار گرم و صمیمی عمل می‌کنند که نکته مثبتی است، اما در عین حال، تمایلی به تعیین حد و مرز ندارند. همین امر موجب می‌شود والدینی که از این سبک فرزند پروری استفاده می‌کنند کنترلی بر رفتار فرزندانشان نداشته باشند و این نکته منفی این سبک است.
آن‌ها همیشه خواسته‌های فرزندان را بدون چون و چرا می‌پذیرند و بدرفتاری آن‌ها را، که منجر به پیامدهای منفی برایشان می‌شود، نادیده می‌گیرند.
طبق تحقیقات انجام شده، کودکانی که با تربیت والدین سهل‌گیر بزرگ می‌شوند قوانین و محدودیت‌ها را نادیده می‌گیرند و وقتی بزرگ‌تر شوند، تمایل بیشتری به خشونت و مصرف مواد مخدر دارند.
فرزندان والدین سهل‌گیر بیش از بقیه در معرض خطر افسردگی و اضطراب هستند، چرا که این کودکان محدودیتی ندارند و احساس می‌کنند بر والدین خود کنترل دارند و این حس می‌تواند برای آن‌ها ترسناک و اضطراب‌آور باشد. دقیقا به همین دلیل است که فرزندان به مرزبندی و پیروی از قوانین نیاز دارند.
شیوه فرزند پروری مقتدرانه
یکی از بهترین شیوه‌های فرزند پروری، که بسیاری از روانشناسان بر آن تاکید دارند، شیوه فرزند پروری مقتدرانه است. در این روش، والدین نه خیلی صمیمی و نه خیلی سرد هستند.این سبک از این جهت که قواعد و قوانینی دارد شبیه سبک فرزند پروری مستبدانه است، با این تفاوت که والدین مقتدر بسیار پاسخگو هستند و ارتباط صحیحی با فرزندان خود دارند.
این والدین به کودک احترام می‌گذارند و به حرف‌هایش گوش می‌دهند و انتظار دارند کودک هم همین کار را انجام دهد.
در شیوه فرزند پروری مقتدرانه، والدین کودک را تشویق می‌کنند مستقل فکر کند، اما هرگز تسلیم او نمی‌شوند و انتظار دارند کودک هم با آن‌ها همکاری کند و رفتار مناسبی از خود نشان دهد.
وقتی کودک کار اشتباهی می‌کند، والدین مقتدر رفتار کودک را مدیریت می‌کنند و انتظاراتشان را براساس موقعیت و نیازهای فردی او تغییر می‌دهند.
براساس پژوهش‌ها، از میان شیوه‌های فرزند پروری، این روش بهترین نتیجه را برای فرزندان داشته است. فرزندی که به روش مقتدرانه تربیت می‌شود سلامت هیجانی بهتر، مهارت‌های عاطفی و اجتماعی بالاتر، انعطاف‌پذیری بیشتر و در عین حال، دلبستگی ایمنی دارد.
پس اگر هنوز در انتخاب یکی از این شیوه‌های فرزند پروری برای تربیت کودک خود تردید دارید، اندکی بیشتر درباره سبک فرزند پروری مقتدرانه تحقیق کنید، چرا که به نظر می‌رسد این بهترین انتخاب برای شما باشد.
سبک فرزند پروری طرد کننده
تا به اینجا به سه شیوه از شیوه‌های فرزند پروری اشاره شد که در تحقیقات خانم بامیرمند از آن‌ها صحبت شده بود. اما شیوه فرزند پروری چهارمی هم هست که محققان النور مک‌کوبی و جان مارتین آن را شناسایی کرده‌اند و نام فرزند پروری بی اعتنا و طردکننده را به آن داده‌اند.در این سبک، والدین ارتباط کمی با فرزندشان دارند، در زندگی آن‌ها دخالتی نمی‌کنند، صمیمت و پاسخگویی کمی نسبت به نیازهای هیجانی کودکان دارند و توجه کافی یا مناسبی به نظارت بر رفتار بچه‌ها ندارند.
فرزند پروری بی اعتنا بدترین عواقب را برای کودک به همراه دارد؛ کودکانی که با این سبک بزرگ می‌شوند بیشتر انزواطلب هستند، اضطراب دارند و ممکن است در معرض رفتارهای غلط و خطرناک و حتی مصرف مواد مخدر قرار بگیرند.2
چگونگی تأثیر شیوه فرزند پروری بر تربیت کودک
نوع رفتار والدین با فرزندان خود تأثیر فراوانی بر تقویت مهارت تصمیم گیری کودکان ، میزان موفقیت شان و حتی بر درک و فهم کودک نسبت به جهان پیرامون دارد. والدین، اساساً، نخستین آموزگارانی هستند که به فرزندان دستورالعمل‌ها و راهنمایی‌هایی ارائه می‌دهند که زمینه موفقیت فرزند را فراهم می‌کند.هم‌چنین نقش رفتار والدین بر تربیت کودک از اهمیت بالایی برخوردار است. از آنجائی که فرزندان به پیروی از والدین خود تمایل دارند، پس شما نسبت به آینده کودکان مسئولیت دارید. نهایتاً، والدین نسبت به تعاملات اجتماعی و مواردی از این قبیل که رفتار کودک را شکل می‌دهد مسئول‌اند.
به عنوان مثال، فرزندان سبک مقتدرانه از هوش بالائی برخوردارند، که باعث می‌شود به‌عنوان یک عضو مثبت در جامعه حضور داشته باشند. در این سبک فرزندان عمدتاً سطح تحصیلات بالایی دارند و در شغل و حرفه خود موفق هستند. اما درعین‌حال افرادی غمگین هستند که عزت نفس پائینی دارند و بیشتر ترجیح می‌دهند تنها باشند. این احتمالاً به دلیل فشار زیاد والدین بر فرزندان برای کسب موفقیت در زندگی است.
اما در مقابل، والدین سهل گیر به فرزندان خود هیچ فشاری وارد نمی کنند، بنابراین کنترل و نظارتی بر ادامه تحصیل فرزند خود نداشته و فرزندان هر کاری که بخواهند انجام می‌دهند. همین موضوع در آینده فرزندان را با مشکلاتی مانند اعتیاد به مواد مخدر یا وابستگی به مشروبات الکل مواجه می کند.
عمدتاً از آنجائی که در دوران کودکی محدودیتی برای کودکان سبک فرزند پروری سهل گیرانه وضع نشده، این فرزندان با قوانین و مقررات زندگی مخالف هستند.
این شرایط باعث می‌شود که این فرزندان در مدرسه عملکرد بدی داشته باشند و به دلیل ترس از ترک شدن، در برقراری ارتباط با دیگران مشکل‌دارند. هم‌چنین احتمال بروز علائم افسردگی ، داشتن روابط جنسی محافظت نشده و وابستگی به مواد مخدر و الکل در این گروه از فرزندان بیشتر است.
ازآنجایی‌که سبک فرزند پروری تمام دوره‌های زندگی یک کودک را تحت تأثیر قرار می‌دهد، آگاهی از آن برای والدین بسیار مهم است.3
راه‌هایی برای بهبود سبک تربیتی
برای اینکه ارتباط بهتری با کودک داشته و تربیت مقتدرانه‌ای داشته باشید، لازم است تا در این مورد آموزش ببینید. رعایت نکات زیر می‌تواند بسیار کمک کننده باشد:تا جایی که می توانید شنونده خوبی برای احساسات و نیازهای کودک باشید.
کمتر از سرزنش و تنبیه و بیشتر از پاداش و تشویق استفاده کنید.
در مورد قوانینی که می‌گذارید صریح باشید و دلایل آن را توضیح دهید.
پیامدهای رفتاری که می‌گذارید را حتما اجرا کنید. اجرا نکردن آن باعث می‌شود کودک روی حرف شما حساب نکند.
وقت‌هایی را برای تعامل مثبت و بازی با کودک اختصاص دهید.
رفتارهایی مثل نگاه چشمی، لبخند، نوازش و در آغوش گرفتن کودک را بیشتر کنید.
در بحث‌ها کودک را شرکت دهید و از او بخواهید نظرات خود را بیان کند.
در مورد مشکلات اول با کودک صحبت کنید و دلایل او را بپرسید.1
پینوشتها
1.www.honarehzendegi.com
2.www.koodaket.com
3.www.moshaverebama.com
