گیاه شناسی گیاه وانیل
گیاه وانیل هم خانواده ثعلب‌ها Orchidaceae است و گیاهی درختی دارای ساقه سبز دراز، برگ‌های متناوب، پهن، نرم، ضخیم، بیضی شکل و نوک تیز سبز بوده و جزو گیاهان رونده به شمار می‌رود. گل‌های این گیاه به رنگ سبز متمایل به زرد بوده و دانه این گیاه جزو کوچک‌ترین دانه‌ها در جهان شناخته شده است.میوه این گیاه به شکل غلاف لوبیا بوده که پس از پایان عمر گل‌های وانیل، لوبیا تشکیل شده، بزرگ شده و می‌رسد. این پیله لوبیایی در خودش میلیون‌ها دانه وانیل را جای داده است.
وانیل اصل به صورت یک چوبه یا غلاف باریک سیاه رنگ است که به وسیله یک چاقوی تیز و ایجاد شکاف بر روی آن می‌توان خمیر درون آن را درآورد. نیام این گیاه معطر بوده و دانه این گیاه حاوی ۱/۵ تا ۳ درصد وانیلین است.
ماده معطر وانیل از میوه این گیاه گرفته می‌شود. در موقع چیدن، میوه‌ها عطری ندارند، ولی پس از این که میوه‌ها چیده شد در دوران خشک کردن و عمل آوردن آن، عطر مطبوع وانیل را به خوبی می‌توان استشمام نمود. این گیاه معمولا سه سال پس از کاشتن میوه داده و تا ۴۰ سال متوالی میوه دادن را ادامه می‌دهد.1
ترکیبات تغذیه‌ای موجود در گیاه وانیل
هر ۱۰۰ گرم از این ماده گیاهی حاوی ۲۸۸ کیلوکالری است. این ماده حاوی مقادیر کمی از مواد معدنی هم، چون سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم بوده و به نوعی کربوهیدرات به شمار می‌رود. دانه‌های وانیل حاوی ۲ درصد وانیلین (۴ هیدروکسی ۳ متوکسی بنزالدهید) است.بخش عمدهٔ عطر و طعم وانیل به دلیل وجود ترکیب وانیلین، در آن است. سایر ترکیبات موجود در این گیاه شامل اسید وانیلیک، پی هیدروکسی بنزوئیک آلدهید، تانن، پلی فنول، اسید‌های آمینهٔ آزاد و رزین می‌باشد.1
روش مصرف
بهترین روش مصرف ان به صورت گرد است و مقدار آن 2 - 25/0 گرم است.گرد وانیل: برای تهیه گرد وانیل مقداری وانیل گرفته و معادل آن قند خرد کرده و هر دو را در هاون آهنی نرم کوبیده و از صافی ابریشمین بیرون کنند و نخاله ها را باز با همان مقدار قند داخل کرده خوب بکوبید و از الک نرم داروسازی رد کنند و با هم مخلوط می‌نمایند.
قرص وانیل: وانیل 30 گرم، قند 200 گرم، صمغ عربی 2 گرم، آب به مقدار کافی کوبیده و نرم با آب مخلوط کرده، قرص‌های وانیلی بسازید.2
میزان مجاز مصرف وانیل
با توجه به این که تاکنون اطلاعات علمی کافی در مورد مصرف وانیل پیدا نشده است بنابراین بهتر است در مورد مصرف این ماده احتیاط لازم صورت گرفته و از زیاده روی در مصرف این ماده اجتناب کنید.به عنوان مثال برای درمان بیماری سل از این ماده به مدت ۴۰ روز می‌توانید روزانه به میزان یک گرم استفاده نمایید.1
وانیل و سلامت پوست
پوسته وانیل دارای دانه‌های ریز معطری است که در شیرینی پزی و ساخت لوازم آرایشی کاربرد دارد. این دانه‌ها دارای مولکول‌هایی هستند که در جوان ماندن و شادابی و طراوت پوست موثر است.در گذشته از وانیل تازه برای مراقبت‌های پوستی در مقابل نور خورشید استفاده می‌کردند. تحقیقات نشان می‌دهد که دانه‌های وانیل دارای مولکول‌هایی هستند که برای پوست خاصیت التیام بخشی و ترمیمی دارند.
بر اساس آزمایشات، مولکول‌های وانیل عملکرد پوست را تحریک می‌کند و باعث تسریع در رشد پوست می‌شود. متخصصان اظهار کردند: مولکول‌های وانیل در انسجام پوست، فرآیند جذب آب، طراوت، تازگی و استحکام پوست موثر هستند.
به گفته متخصصان، وانیل در تمام دنیا در درمان‌های پیری پوست کاربرد دارد. از ترکیب وانیل با روغن کنجد یا آفتابگردان خمیری بدست می‌آید که از خشکی پوست جلوگیری کرده و باعث نرمی و لطافت آن می‌شود.
از دیگر خواص این ادویه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد
جلوگیری از پوسیدگی دنداندرمان درد و زخم معده
کمک به غلبه بر حالت تهوع و استفراغ
کمک به کاهش وزن و سروتونین
کاهش اضطراب و افسردگی و استرس
تنظیم قاعدگی
کمک به درمان زخم
پیشگیری از انواع سرطان، به خصوص کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه
بهبود اختلالات عصبی، مثل بیماری آلزایمر و پارکینسون
توقف تغییر شکل سلول‌های خونی
پیشگیری از کم شدن حافظه
تحریک ترشح هورمون‌های مردانه و زنانه (تستوسترون و استروژن)
جلوگیری از آلرژی
درمان سینوس و سرفه
کاهش التهاب ناشی از تشنج و تب
درمان التهاب و بیش‌فعالی و فعالیت زیاد سیستم‌های مختلف بدن، از جمله گردش خون، تنفس، گوارش و اعصاب.2
اثرات جانبی عصاره وانیل
آیا این عصاره عوارض جانبی مضر دارد؟ درست مانند هر نوع غذا، عصاره وانیل را نیز باید در اعتدال مصرف کرد. استفاده بیش از حد از آن می تواند منجر به عوارض جانبی مانند خارش پوست شود.افرادی که آن را به مقدار زیاد مصرف می کنند ممکن است دچار ناراحتی های معده شوند. افراد مبتلا به سندرم گیلبرت نباید وانیل مصرف کنند و یا در ابتدا باید با ارائه دهنده خدمات بهداشتی خود مشورت کنند.
وانیل برای زنان باردار چندان مناسب نیست و به علت قاعده آور بودن ، زنان باردار در مصرف آن بایستی احتیاط کنند.
حساسیت اصلی ترین عارضه ی وانیل است که این حساسیت در واقع حساسیت مربوط به مواد اسانسی وانیل نیست بلکه علت آن اگزالات کلسیم موجود در گیاه است .3
نکاتی درباره استفاده از عصاره وانیل
توجه داشته باشید که این عصاره را می توان با نوشیدنی هایی استفاده کرد، که به صورت پودر استفاده می شوند یا با سایر محصولات مخلوط می شوند. عطر و طعم عالی آن و همچنین رایحه آن، دلیل استفاده از غذاها و محصولات آرایشی است. در زیر برخی از نکات استفاده موفقیت آمیز از عصاره وانیل آورده شده است.• باید از آن به مقدار کمی با غذاها به عنوان ماده طعم دهنده استفاده شود.
• هنگامی که عصاره وانیل به عنوان مکمل یا به عنوان دارویی استفاده می شود، اطمینان حاصل کنید که در مورد دوز با پزشک متخصص مشورت کرده اید.
• می توانید تا زمانی که می خواهید از آن استفاده کنید و محدودیت زمانی خاصی برای استفاده از عصاره وانیل وجود ندارد. تنها کاری که باید انجام دهید این است که در مقادیر متوسط مصرف کنید.
• قند یا کالری اضافی ندارد از این رو یک ماده افزودنی مناسب برای غذاها است.
• عصاره وانیل به طور کلی گران است و برای آنکه اصل وانیل را داشته باشید فقط باید آن را از فروشندگان معتبر خریداری کنید.3
پینوشتها
1.www.yjc.ir
2.www.tebyan.net
3.www.namnak.com
