ارتباط چاقی و سلامت روان

چاقی چیست؟

هنگامی که فردی دارای چربی اضافی در بدن است، وی بعنوان فردی که اضافه وزن دارد شناخته می شود.

هنگامی که فردی به شدت اضافه وزن دارد، بعنوان فردی چاق به وی برچسب زده می شود.

پزشکان گوناگون و انجمن های پزشکی مقیاسهای متفاوتی برای اندازهگیری چاقی دارند. اما چاقی غالباً با توجه به شاخص توده بدنی (BMI) اندازهگیری می شود.

شاخص توده بدنی (BMI) تقریبی از توده بدن بر حسب قدو وزن به دست می دهد و افرادی که دارای شاخص توده بدنی بیشتر از 30 باشند را بعنوان چاق در نظر می گیرد.1

عواملی که موجب چاقی و اضافه وزن می شوند!

عواملی که ممکن است برروی وزن شما تأثیر بگذارند، عبارتند از :

ساختار ژنتیکی

پرخوری

خوردن غذاهای با چربی بالا

نداشتن فعالیت بدنی

چاقی خطر ابتلا به دیابت ، بیماری های قلبی ، سکته مغزی ، ورم مفاصل ، و برخی از سرطان ها را افزایش می دهد . کاهش وزن 5 تا 10 درصد از وزن بدن در افراد چاق ، خطر ابتلا به برخی از این بیماری ها را کاهش می دهد.2

ارتباط چاقی با افسردگی

چاقی و افسردگی عموما ارتباط دوسویه دارند. داشتن اضافه وزن می‌تواند در بروز مشکلات خلقی و افسردگی تأثیرگذار باشد. همچنین چاقی می‌تواند از پیامدهای افسردگی باشد. این ارتباط دوسویه را در ادامه بررسی کرده‌ایم.

چاقی منجر به افسردگی

چاقی می‌تواند با مسائل عاطفی مثل غمگینی و افسردگی مرتبط باشد. مطالعات نشان داده است افراد چاق 25 درصد بیشتر در معرض اختلالات خلقی مثل افسردگی اساسی قرار می‌گیرند. چاقی و اضافه وزن می‌تواند باعث ایجاد تصویر منفی از خویشتن، حرمت نفس پایین‌تر و ارتباط کمتر با دیگران شود. همه این عوامل در ایجاد افسردگی دخیل‌اند. افراد دچار چاقی خیلی اوقات خود را طرد شده و دچار تبعیض می‌یابند.

به علاوه اضافه وزن می‌تواند باعث بروز دردهای مفاصل و بیماری‌های جدی مثل دیابت و فشار خون شود. این بیماری‌ها فرد را خانه نشین کرده و از انجام فعالیت‌های مورد علاقه دور کند.

افسردگی منجر به چاقی

همانطور که چاقی می‌تواند منجر به افسردگی شود، افسردگی هم تا حد زیادی می‌تواند در بروز اضافه وزن مؤثر باشد. بر اساس پژوهشی نوجوانان دارای علائم افسردگی، به احتمال بیشتری در سال بعد دچار اضافه وزن می‌شدند. همچنین بر اساس این پژوهش نوجوانان افسرده در مرز اضافه وزن در سال بعد چاقی چشمگیری نشان دادند.

افراد افسرده به احتمال زیادی برای فرار از رنج‌های عاطفی به خوردن روی می‌آورند. خیلی اوقات نسبت به تناسب اندام و رعایت رژیم‌های غذایی مناسب بی‌اهمیت و بی‌انگیزه می‌شوند. این افراد معمولا کمتر ورزش می‌کنند و سبک زندگی غیرفعالی دارند.

معمولا اختلالات افسردگی با تغییرات ناگهانی در وزن همراه است. همچنین بر اساس مطالعات در افسردگی میزان سروتونین خون کاهش می‌یابد. به همین دلیل این گروه افراد گرایش بیشتری دارند با خوردن بیشتر کمبود سروتونین را جبران کنند و ناخودآگاه به خوددرمانی بپردازند.

عوامل خطر مشترک افسردگی و چاقی

خیلی از عوامل خطر در چاقی و افسردگی مشترک است. تعلق داشتن به طبقه اجتماعی-اقتصادی پایین، عدم درگیر شدن در فعالیت‌های فیزیکی، بیکاری و تغذیه نامناسب خطر بروز هر دو مشکل را افزایش می‌دهد.4

چگونه چاقی و اضافه وزن بر اعتماد به نفس تاٴثیر می گذارد؟

یک مطالعه در سال ۲۰۰۳ نشان داد که بیش از ۵۰% افراد دارای اضافه وزن به خصوص زنان جوان و بیشتر در هنگام شنا، ورزش، تعطیلات یا در مکانهای تفریحی عمومی به دلیل وزنشان فاقد اعتماد به نفس هستند. در همان نظرخواهی ۴۱% اظهار داشتند که احساس می کنند به دلیل وزنشان مورد قضاوت بیشتری هستند و ۲۵% توهین هایی را به خصوص از بچه ها تجربه کرده بودند؛ به طور آ‌شکاری ۳۳% از افراد لاغر باور دارند که آ‌ن ها با افراد دارای اضافه وزن به طریق متفاوتی رفتار می نمایند و ۲۵% اعتقاد دارند که افراد دارای اضافه وزن فاقد کنترل هستند.

دکتر آ‌لبرت استانکاد، که یک نویسنده مشهور افسردگی و چاقی است، در کتاب دردهای چاقی از زبان یکی از بیمارانش در توصیف خود می نویسد:

یک توده خاکستری سبز، یک ماده بی خاصیت و بی شکل همراه با احساس سستی و تنبلی و همین حالا وقتی از روی میز معاینه برمی خیزم، احساس می کنم مانند یک فیل هستم.3

ارتباط اضطراب با چاقی

چاقی می‌تواند با اضطراب و مشکلات اضطرابی ارتباط زیادی داشته باشد. بر اساس مطالعات انجام شده، اضافه وزن افراد با افزایش اضطراب و مصرف مواد مخدر ارتباط دارد. در این مطالعه اختلال اضطراب فراگیر و اختلالات وحشتزدگی در میان افراد دارای اضافه وزن شایع‌تر از گروه افراد دارای وزن طبیعی بود.

بر اساس پژوهشی افراد مضطرب دارای اضافه وزن، به دلیل افزایش خطر مشکلات جسمی مثل مشکلات متابولیک، دیابت، مشکلات قلبی، اضطراب و استرس بیشتری را تجربه می‌کنند. همچنین چاقی به دلیل افزایش بازخوردها یا ارزیابی‌های اجتماعی می‌تواند احتمال اضطراب و نگرانی در مورد قضاوت‌های اجتماعی را بیشتر کند. این مسئله زمینه ایجاد مشکلاتی مثل اضطراب اجتماعی و وحشتزدگی را در افراد به خصوص نوجوانان افزایش می‌دهد.

همچنین اضافه وزن می‌تواند تحت تأثیر فشارهای عصبی و آسیب‌های تجربه شده قرار گیرد. بر اساس پژوهشی در سال 2014 افرادی که در کودکی مورد آزار و اذیت جسمی و جنسی بوده‌اند در بزرگسالی بیشتر در معرض چاقی قرار گرفته‌اند.4

توصیه‌هایی برای پیشگیری از چاقی و کاهش وزن

اضافه وزن مانند بیماری‌های مربوط به آن قابل پیشگیری است. انتخاب سبک زندگی سالم و حمایت و آگاه‌سازی صحیح جوامع در پیشگیری و کاهش چاقی نقش مهمی ایفا می‌کند. محدود کردن مصرف غذاهای پر چرب، مواد قندی و نمک یکی از راه‌های کاهش وزن است. رعایت این مورد به خصوص در غذای کودکان و نوجوانان اهمیت زیادی دارد.

بهتر است مصرف میوه و سبزیجات را افزایش دهید و فعالیت‌های فیزیکی و تحرک را قطع نکنید. افرادی که شغل‌های پشت میزی دارند بیشتر دچار افزایش وزن می‌شوند. بنابراین بهتر است روزانه مدتی را برای پیاده‌روی و تحرک اختصاص دهید. علاوه بر این‌ها اراده و انگیزه‌ی افراد در کاهش وزن امری انکار ناپذیر است. بهتر است ابتدا این اراده را در خود تقویت کنید و اعتماد به نفستان را افزایش دهید.1

پینوشتها
1.www.ravanava.com
2.www.tehranskin.com
3.www.faradeed.ir
4.www.honarehzendegi.com