شکر، این ماده‌ی کریستالی سرشناس، از گلوکز، فروکتوز و گالاکتوز تشکیل شده است که در ابتدای کشف آن در جنوب آسیا و آمریکا چون به‌صورت شربت از نیشکر عصاره‌گیری می‌شد چندان قابل حمل‌و‌نقل گسترده نبود. تا اینکه هندی‌ها توانستند آن را به‌‌صورت دانه‌های کریستالی دربیاورند و به شهرت جهانی برسانند. خوب است بدانید شکر تا قرن هجدهم در اروپا جزو کالاهای خوراکی لوکس محسوب می‌شد و در واقع عامه‌ی مردم همچنان از عسل به‌عنوان شیرین‌کننده استفاده می‌کردند. شکری که ما اکنون مصرف می‌کنیم ماده‌ی تصفیه‌شده‌ای است که در کارخانه تمام ویتامین‌ها، پروتئین و آنزیم‌های آن جدا می‌شود و به‌صورت ماده‌ی غلیظ پودری درمی‌آید که مصرف آن نه تنها سودی ندارد بلکه مضر هم خواهد بود.

در حال حاضر شکر بدترین ماده‌ای است که در رژیم غذایی مدرن وجود دارد. این ماده تأثیرات مخربی روی سوخت‌وساز بدن دارد و باعث بروز بیماری‌های مختلف می‌شود.

با این مقاله همراه باشید؛ می‌خواهیم درباره‌ی مضرات شکر و دلایل منع مصرف آن در رژیم غذایی با شما صحبت کنیم.

شکر نه تنها مواد مغذی به رژیم غذایی اضافه نمی‌کند بلکه برای دندان‌ها هم مضر است

می‌دانم که درباره‌ی مضرات شکر و خراب شدن دندان‌ها میلیون‌ها بار شنیده‌اید، اما این موضوع آن‌قدر مهم است که ارزش تکرار کردن را دارد. شکر و قند اضافی (مثل ساکاروز و شیره‌ی ذرت حاوی فروکتوز بالا) در واقع یک بسته‌بندی کامل از کالری بدون هیچ مواد مغذی است، یعنی مصرف آن فقط و فقط کالری وارد بدن می‌کند، همین و بس! چیزی که مخصوصا برای کاهش وزن همیشه به دنبال کم کردن آن هستیم. هیچ پروتئینی، حتی هیچ چربی ضروری و ویتامین یا مواد معدنی در شکر وجود ندارد. تصور کنید وقتی ۱۰ تا ۲۰ درصد (شاید هم بیشتر) کالری دریافتی بدن از مصرف شکر باشد دچار مشکلات عمده‌ای از جمله کمبود مواد مغذی خواهیم شد. از طرفی شکر برای دندان‌ها بسیار مضر است، چون انرژی لازم برای رشدونمو باکتری‌های بد دهان را فراهم می‌کند و محیط را آماده می‌کند تا به راحتی در دهان ما گشت‌وگذار کنند.

ازدیاد فروکتوز در کبد به بیماری کبد چرب منجر می‌شود

یکی از مضرات شکر ازدیاد فروکتوز در کبد است. هنگامی‌که فروکتوز در کبد به چربی تبدیل شد، به صورت ذرات کلسترول (VLDL) وارد بدن می‌شود. اما تمام چربی به این صورت از کبد خارج نمی‌شود، بلکه مقداری از آن در کبد باقی می‌ماند. این اتفاق می‌تواند علائمی شبیه به کبد چرب ایجاد کند. متاسفانه این یکی از مشکلات رو به رشد، به‌ویژه در کشورهای غربی است که با علائم متابولیک همراه است. مطالعات نشان می‌دهد افراد مبتلا به کبد چرب حدودا ۲ تا ۳ مرتبه بیشتر از متوسط افراد جامعه فروکتوز مصرف می‌کنند.1

شکر باعث پیری پوست می شود

شکر وقتی وارد جریان خون می شود با کلاژن و الاستین که جوانی پوست را تامین می کنند ارتباط شیمیایی برقرار می کند. چنین فعل و انفعالاتی پروتئین ها را تخریب می کند (تخریب کلاژن و الاستین منجر به خشکی و چین و چروک روی پوست می شود) به علاوه پوست را در مقابل اشعه آفتاب آسیب پذیرتر می کند.

شکر باعث التهاب می شود

توانایی شکر در ایجاد التهاب باعث می شود روی صورت جوش ها و چین و چروک ها ظاهر شوند. اگر هنگام سرماخوردگی چای شیرین بخورید شکر زمینه های پرورش باکتری ها را در گلوی ملتهب ایجاد می کند.

شکر باعث بیماری های قلبی عروقی می شود

در قرن بیستم پزشکان به این نتیجه رسیدند که می توان از بیماری های قلبی عروقی با کاهش مصرف چربی که سطح کلسترول را افزایش می دهد جلوگیری کرد. و به اعتقاد آن ها شکر نسبت به روغن های حیوانی ضرر کمتری داشت. بنابراین مردم به سمت غذاهای بدون چربی می رفتند در حالی که مصرف شکر را کم نمی کردند.

اما در قرن بیست و یکم وضعیت کمی تغییر کرد و تحقیقات نشان داد که شکر سطح کلسترول خون را بالا می برد و به دیواره رگ ها که هم اکنون توسط شکر آسیب دیده اند می چسبد.

شکر باعث افسردگی می شود

تحقیقات نشان داده است که شکر باعث افسردگی می شود. شکر سطح هورمون BDNF که مانع از افسردگی می شود را کاهش می دهد.

مصرف بیش از حد شکر اضطراب را افزایش می دهد.

در آزمایشاتی که بر روی موش ها انجام دادند مشخص شد که موش ها با مصرف بیش از حد شکر احمق تر می شوند. زیرا شکر ارتباط بین سلول های مغز که مسئول یادگیری و حافظه هستند را آسیب می زند.2

مصرف بیش از اندازه‌ی شکر می‌تواند باعث بروز سرطان شود

مصرف شکر عوارض جانبی بسیاری به همراه دارد. بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند، آدم‌هایی که بیش از اندازه شکر مصرف می‌کنند، بیش‌تر از سایرین در معرض ابتلا به سرطان قرار دارند. طبق شواهد علمی، اثراتی که شکر بر متابولیسم (سوخت و ساز) و سطوح انسولین در بدن می‌گذارد، مستقیما باعث افزایش احتمال ابتلا به سرطان می‌شوند.

شکر حاوی هیچ گونه ماده‌ی معدنی یا ویتامین نیست

شکر مملو از کالری است، ولی هیچ گونه ماده‌ی معدنی یا ویتامین در خود ندارد؛ بنابراین، اگر بدن‌تان را مملو از مواد غذایی حاوی شکر کنید، احتمالا دچار کمبود برخی از مواد مغذی خواهید شدن که بدن‌تان برای انجام کارکردهای مناسب معمول خود به آن‌ها نیاز دارد.

اعتیادآور است

یکی دیگر از مضرات شکر اعتیادآور بودن آن است. اعتیاد به شکلات مسئله‌ای ساده و بی‌خطر نیست. وقتی مقداری زیادی شکر مصرف می‌کنید، بدن هورمونی را به نام دوپامین ترشح می‌کند که باعث شادی و سرحالی می‌شود؛ به این ترتیب، ممکن است به مصرف شکر اعتیاد پیدا کنید و هر روز مقدار بیش‌تری شکر مصرف کنید.

اعتیاد به شکر می‌تواند ژنتیکی باشد

به نظر می‌رسد اعتیاد به شکر می‌تواند ژنتیکی باشد. نتایج یک مطالعه نشان داده‌اند، تغییرات ژنتیکی در هورمون گرلین – هورمون کنترل کننده‌ی گرسنگی – می‌توانند به افزایش تمایل به مصرف شکر و الکل منجر شوند.

شکر می‌تواند تاثیر مخربی بر حافظه‌ داشته باشد

طبق شواهد علمی، مصرف بیش از اندازه‌ی شکر می‌تواند تاثیرات منفی بر نحوه‌ی کارکرد مغز داشته باشد. نتایج مطالعه‌ای در ۲۰۱۲ نشان دادند، میان مصرف شکر و ضعف حافظه، و به طور کلی، سلامت شناختی انسان، ارتباط مستقیم وجود دارد.

شکر دستگاه ایمنی را سرکوب می‌کند

ظرف دو ساعت پس از مصرف شکر، یکی از کارکردهای ایمنی بدن به نام فاگوسیتوز یا بیگانه‌خواری ممکن است دچار اختلال شود. فاگوسیتوز فرایندی است که طی آن، سلول‌های بیگانه‌خوار مواد خارجی مضر، از جمله عوامل بیماری‌زا و باکتری‌های مخرب را در بدن محاصره می‌کنند و از بین می‌برند.

شکر می‌تواند باعث بروز بیماری آلزایمر شود

شکر باعث افزایش میزان تشکیل موادی به نام محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته (AGEs) می‌شود که با بروز بیماری آلزایمر، دیابت، و تصلب شرایین در ارتباط هستند. دانشمندان با بافت‌برداری از مغز بیماران مبتلا به آلزایمر، شاهد انباشت مقدار زیادی از محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته در این بیماران بوده‌اند.3

پی نوشت:
1.www.chetor.com
2.www.namnak.com
3.www.bazdeh.org