پروبیوتیک و فواید آن برای سلامتی

منظور از مواد پروبیوتیک چیست؟

پروبیوتیک‌ها باکتری‌ها و مخمرهایی هستند که برای سلامتی بدن به ویژه برای سیستم گوارش مفیدند. معمولا باکتری ما را یاد بیماری می‌اندازد، اما بدن ما پر از باکتری است، هم باکتری‌های خوب و هم باکتری‌های بد. پروبیوتیک‌ها در دسته‌ی خوب‌ها هستند زیرا برای سلامتی اندام شکمی بسیار مفیدند.

پروبیوتیک‌ها در بدن ما به طور طبیعی یافت می‌شوند. برخی غذاها و مکمل‌ها هم دارای مواد پروبیوتیک هستند. با این حال تا پیش از نیمه‌ی دهه ۹۰ میلادی مردم کمتر به دنبال شناخت پروبیوتیک‌ها و فواید آن بودند.

امروز، پزشکان پروبیوتیک‌ها را برای رفع مشکلات گوارشی توصیه می‌کنند و به خاطر این شهرت نویافته‌شان، آنها را در همه جور خوراکی از ماست گرفته تا شکلات پیدا می‌کنید.

انواع پروبیوتیک‌ها

پروبیوتیک‌ها شامل باکتری‌های گوناگونی با مزیت‌های متعدد هستند، اما دو گونه‌ی اصلی پروبیوتیک‌ها، لاکتوباسیلوس‌ (Lactobacillus) و بیفیدوباکتریوم (Bifidobacterium) هستند. بهتر است از پزشک‌تان بپرسید کدام نوع برای شما مفیدتر است.

لاکتوباسیلوس که‌ شناخته‌شده‌ترین نوع پروبیوتیک‌ها است، در ماست و دیگر غذاهای تخمیریافته وجود دارد. زیرگونه‌های مختلف آن در درمان اسهال مؤثرند و همچنین برای افرادی که قادر به هضم لاکتوز موجود در شیر نیستند، مفید هستند.

بیفیدوباکتریوم که در انوع محصولات لبنی یافت می‌شود برای کاهش عوارض سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) و برخی مشکلات دیگر مفید است.1

چرا باید پروبیوتیک مصرف کنیم؟

با صنعتی شدن دنیا بخشی از باکتری‌های مفید بدن از بین می‌روند یا با به هم ریختن اکوسیستم‌شان تعدادشان کم می‌شود. بنابراین بدن نیاز پیدا می‌کند تا پروبیوتیک‌ها را از راه خوراکی دریافت کند.

البته علاوه بر از بین رفتن باکتری‌ها که ما را مجاب به مصرف پروبیوتیک‌ها می‌کند، همانطور که گفتیم پروبیوتیک‌ها میکروب‌هایی هستند که بسته به نوعشان سلامت هر بخش از بدن را بهبود می‌بخشند. آن‌ها همچنین به تعادل بین باکتری‌های خوب و بد موجود در میکروبیوم روده که از تریلیون‌ها باکتری ساخته شده، کمک می‌کنند. این تعادل به عنوان کلیدی برای سلامت کلی بدن محسوب می‌شود.

پژوهش‌های زیادی درباره تاثیرگذاری پروبیوتیک‌ها و بهبود اختلالات مختلف انجام شده است. برخی از بیماری‌هایی که پروبیوتیک‌ها در درمان آن‌ها موثر هستند عبارتند از:

سندروم روده تحریک‌پذیر

بیماری التهابی روده(IDB)

اسهال عفونی

اسهال ناشی از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها 2

چه غذاهایی پروبیوتیک دارند؟

ماست!

یکی از بهترین غذاهای دارای پروبیوتیک ماست سنتی است. هنگام خرید ماست پروبیوتیک به دنبال ماست‌های سنتی، ماست‌ پروبیوتیک مخصوص و ماست شیر بز باشید! شیر بز منبع خوبی برای پروتئین، ویتامین و مواد معدنی است، هضم آن راحت‌تر است و کمتر از شیر گاو، در افراد ایجاد آلرژی می‌کند. ماست بز مقدار زیادی انواع پروبیوتیک مانند ترموفیلوس (Thermophillus) بیفودوس (Bifudus) و بولگاریکوس (Bulgaricus) دارد و می‌توان به آن پروبیوتیک‌های اضافه را هم افزود.

دقت کنید که همیشه برچسبت محتویات تشکیل دهنده را بخوانید. هیچ‌کدام از ماست‌ها یکسان تهیه نشده‌اند. خیلی از برندهای معروف دارای میزان بالایی نشاسته، شیرین کننده‌های مصنوعی و طمع‌دهنده‌های مصنوعی هستند و مصرف بیش از یک حد مشخصی از آن‌ها خطرناک است. ماستی را استفاده کنید که عاری از این مواد باشد یا از این مواد بسیار کم در آن استفاده شده باشد.

برخی شیرها

نه هر نوع شیر، فقط شیرهایی که با پروبیوتیک غنی شده‌اند. شما می‌توانید در میان محصولات برندهای تولید کننده لبنیات، شیر حاوی پروبیوتیک پیدا کنید.

برخی پنیرها

مانند شیر پروبیوتیک‌دار، پنیر دارای پروبیوتیک هم در بازار وجود دارد. پنیر گودا، پنیر چدار، پنیر موتزارلا و برخی پنیرهای پاستوریزه مثل پنیر لاکتیکی جزو لبنیاتی هستند که پروبیوتیک دارند.

کفیر

نوعی لبنیات تخمیر شده است که ظاهری شبیه ماست دارد می‌توان آن را با شیر گاو یا شیر بز تهیه کرد. با اضافه کردن قارچ کفیر به شیر و محصولات لبنی طی فرایندی خاص، نوشیدنی کفیر، دوغ کفیر، و ماست کفیر تهیه می‌شود که دارای میزان بسیار بالایی پروبیوتیک است. کفیر همچنین منبع خوبی برای تامین آنتی اکسیدان است و از قرن‌ها پیش مورد استفاده بوده است. خیلی راحت می‌توان محصولات دارای کفیر را از سوپر مارکت‌ها خرید یا اینکه با خرید پودر قارچ کفیر، در منزل کفیر خانگی سالم تولید کرد و از فواید آن بهره‌مند شد.

شکلات تلخ

خود شکلات به تنهایی دارای پروبیوتیک نیست، اما محققان پی برده‌اند که شکلات به حمل و جذب پروبیوتیک در بدن کمک می‌کند! اما چطور؟ شکلات دارک به این باکتری‌های زنده کمک می‌کند تا از PH قوی دستگاه گوارش جان سالم به‌در ببرند و خود را به روده برسانند. به دلیل این قابلیت محافظت کننده شکلات، پروبیوتیک‌ها را می‌توانند به شکلات‌های بسیار با کیفیت یا شیر شکلات اضافه کنند. این قابلیت یکی از چندین ویژگی منحصربه‌فرد شکلات است.

ترشی

باور کنید یا نه، ترشیجات دارای پروبیوتیک هستند! البته منظورمان لواشک و آلو نیست، بلکه ترشی‌های خانگی مثل خیارشور و ترشی کلم یا هر سبزیجات دیگر است.

کیمچی

یکی از معروف‌ترین خوراکی‌های آسیای شرقی که به تمام دنیا رسیده است. کمیچی هم نوعی ترشی کلم است که به شدت ادویه‌دار و مزه‌دار شده است. کیمچی در اصل متعلق به کره است و در کنار غذای اصلی خورده می‌شود. دارای میزان قابل توجهی باکتری مفید برای بدن و همچنین ویتامین C، ویتامین B، کلسیوم، آهن، پتاسیوم و فیبر است. اگر می‌توانید ادویه و فلفل زیاد را تحمل کنید کیمچی را به رژیم غذایی خود اضافه کنید و از فواید و طعم قوی آن لذت ببرید. کیمچی را هم می‌توانید در رستوران‌های آسیایی میل کنید و هم در خانه خودتان تهیه کنید.

تمپه!

اگر نمی‌دانید تمپه چیست، تمپه مانند توفو، یکی از فراورده‌های سنتی سویا است. این خوراکی ظاهری شبیه به کیک دارد و منبع بسیار خوبی برای پروتئین است. فرایند تخمیر در سویا نیز این ماده غذایی را تبدیل به یک ماده غذایی با ارزش بالا کرده است. بسیاری از گیاه‌خواران با تمپه آشنا هستند اما متاسفانه در ایران کمی سخت می‌توان آن‌ را پیدا کرد.

چای کمبوچا!

نوشیدنی یا چای کامبوچا یکی از دیگر از محصولات به دست آمده از مخمرها و باکتری‌ها است. فرایند تهیه چای کامبوچا پیچیده است و نیازمند تجربه و مطالعه روش‌های گوناگون است، اما غیر ممکن نیست. روشی برای تهیه چای کامبوچا با استفاده از چای کیسه‌ای وجود دارد که پس از چند روز به شما قارچ قابل تکثیری می‌دهد که می‌توانید از آن استفاده کنید.3

فواید پروبیوتیک ها

از جمله فواید پروبیوتیک ها می توان به ارتقا سیستم ایمنی بدن، جبران آسیب‌های آنتی‌بیوتیک‌ها به بدن، کاهش التهاب روده در اثر جراجی، افزایش توانایی هضم غذا، بهبود حساسیت به لاکتوز، افزایش سلامت کلی رحم، شادابی پوست، کاهش افسردگی و کمک به جذب بهتر ویتامین B اشاره کرد.

تحقیقات نشان می‌دهد پروبیوتیک‌ها از طریق مکانیزم‌های مختلف تاثیرات قابل‌ توجهی روی سلامت دارند. باوجود این، بسیاری از مردم ما همچنان نسبت به مزایای استفاده از غذاهای فراسودمند آگاهی کافی ندارند.

غذاهای فراسودمند یا غذا داروها شبیه غذاهای متعارف و معمولی است که علاوه بر خواص معمول و تولید انرژی در یک ماده غذایی، باعث ارتقای سلامت مصرف‌کننده نیز می‌شود. غذای فراسودمند طبیعی یا فرآوری شده، غذایی است که ترکیبات سلامت بخش به آن اضافه شده و ترکیبات مضر آن حذف شده است.

این محصولات موجب بهبود عملکرد جسمی و ذهنی شده و به میزان زیادی ریسک ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای را کاهش می‌دهد. یکی از رایج ترین محصولات غذایی فراسودمند غذاهای حاوی پروبیوتیک است.

این محصولات با تقویت سیستم ایمنی بدن، اثرات ضدالتهابی، ویژگی‌های آنتی‌اکسیدانی و سم‌زدایی سبب ارتقای سطح سلامت می‌شود. غذاهای فراسودمند می‌تواند به شکل پودر یا خوراکی‌هایی در قالب غذا وارد بازار شود که بیشتر حاوی پروبیوتیک‌ها، رنگدانه‌های طبیعی مفید مانند لیکوپن و کاروتنوئید، امگا ۳ و ۶ و فیبرهای گیاهی‌اند.4

پی نوشت:
1.www.chetor.com
2.www.kalleh.com
3.www.khabaronline.ir
4.www.tabnak.ir