آرتروز (OA) باعث التهاب در مفاصل و تجزیه و از بین رفتن تدریجی غضروف مفصل می شود. با از بین رفتن غضروف ها، فرد درد و دشواری حرکت را تجربه می کند. آرتروز یک اختلال شایع مفصل است. طبق گفته بنیاد آرتروز، این بیماری بیشتر در دست ایجاد می شود، به عنوان مثال، از هر 12 نفر بالای 60 سال به آرتروز در دست مبتلا می شوند. بیماری آرتروز یک بیماری پیش رونده است، به این معنی که علائم این بیماری با گذشت زمان بدتر می شوند. هیچ درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد اما روش های درمانی وجود دارند که می توانند به کنترل درد و تورم کمک کنند. این روش ها کمک می کنند فرد بیمار بتواند به تحرک خود ادامه دهد.
علائم بیماری آرتروز
بیماری آرتروز منجر به درد و سفتی در مفاصل می شود. در مراحل اولیه بیماری، ممکن است شخص بیمار هیچ علائمی نداشته باشد. علائم ممکن است در یک یا چند مفصل وجود داشته باشند و معمولا این علائم به تدریج ظاهر شوند. هنگامی که علائم ایجاد می شوند، می توانند شامل موارد زیر باشند:
- احساس درد و سفتی در مفصل که پس از مدتی حرکت نکردن مفصل، بدتر می شود.
- مشکل در حرکت مفصل آسیب دیده
- احساس گرما و حساسیت در مفاصل
- از دست دادن حجم عضله
- صدای گریتینگ یا ترک خوردگی در مفصل، معروف به کرپیتوس
- سینوویت یا ایجاد التهاب خفیف در بافت های اطراف مفاصل
- آسیب و از بین رفتن غضروف ها
- رشد استخوانی که در اطراف لبه های مفاصل تشکیل می شود.
با تغییر شکل استخوان ها، مفاصل سفت و دردناک می شوند. همچنین ممکن است مایعات در مفصل جمع شده و منجر به تورم شوند.
انواع بیماری آرتروز
در حالی که بیماری آرتروز می تواند در هر مفصلی ایجاد شود، اما معمولا روی زانوها، لگن، دست ها، کمر و گردن بیشتر مشاهده می شود.
- بیماری آرتروز در زانو ها: آرتروز در زانو ها معمولا در هر دو زانو رخ می دهد، مگر اینکه در اثر آسیب دیدگی یا عامل دیگری ایجاد شود. یک فرد مبتلا به آرتروز زانو ممکن است متوجه شود که هنگام راه رفتن به خصوص در سربالایی یا طبقه بالا احساس درد شدید در زانو های او وجود دارد، زانوها در حالت قفل قرار می گیرند و صاف کردن پا را دشوار می کنند و هنگامی که فرد بیمار زانو ها را خم می کند در زانو او صدایی شنیده می شود.
- بیماری آرتروز در لگن: یک فرد مبتلا به آرتروز در لگن ممکن است متوجه شود که هر حرکتی از مفصل ران، مانند ایستادن یا نشستن، می تواند موجب درد یا ناراحتی او شود. درد در پشت لگن یکی از ویژگی های مشترک این بیماری است. آرتروز در لگن همچنین می تواند باعث درد در زانو یا ران شود. به عنوان مثال ممکن است فرد مبتلا به آرتروز لگن حتی هنگام استراحت و همچنین هنگام راه رفتن این درد را تجربه کند.
- بیماری آرتروز در دست ها: آرتروز در دست ها می تواند در پایه انگشت شست، مفصل بالای انگشتان یعنی نزدیکترین فاصله به ناخن و مفصل میانی انگشتان مشاهده شود. همچنین یک فرد مبتلا به آرتروز دست ممکن است متوجه بشود که درد، سفتی و تورم در انگشتان دست او وجود دارد، برجستگی هایی در مفاصل انگشت او ایجاد شده اند، در مفاصل آسیب دیده اندکی خم شدن به پهلو مشاهده می شود، توده ها یا کیست های پر از مایع در پشت انگشتان دیده می شوند که ممکن است دردناک باشند و برجستگی ای در جایی که انگشت شست به مچ می پیوندد ایجاد می شود، که می تواند نوشتن یا چرخاندن کلید را دشوار کند. در برخی از افراد مبتلا به آرتروز دست مشاهده می کنیم درد انگشت کاهش می یابد و در نهایت برطرف می شود، اما تورم و برجستگی ها باقی می مانند.
علل ایجاد بیماری آرتروز
پزشکان علت دقیق بیماری آرتروز را نمی دانند، اما به نظر می رسد وقتی بدن نتواند بافت مفصلی را به روش معمول ترمیم کند، این بیماری ایجاد می شود. این بیماری اغلب افراد مسن را درگیر می کند، اما در هر سنی ممکن است رخ دهد. مهم ترین عوامل ایجاد آرتروز به شرح زیر هستند:
- عوامل ژنتیکی: برخی از ویژگی های ژنتیکی خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می دهند. هنگامی که این عوامل ژنتیکی وجود داشته باشند، این بیماری می تواند در افراد زیر سن 20 سال نیز ایجاد شود.
- ایجاد ضربه و کارکرد زیاد مفاصل: آسیب دیدگی، جراحی یا استفاده بیش از حد از مفصل می تواند توانایی بدن در انجام امور معمول را تضعیف کند و ممکن است باعث آرتروز شود. این امر در نهایت منجر به بروز علائم می شود. ممکن است چندین سال طول بکشد تا علائم ناشی از آسیب دیدگی نمایان شوند. دلایل استفاده بیش از حد از مفاصل یا آسیب مکرر متوجه مشاغل و ورزش هایی است که شامل حرکت تکراری هستند.
- عوامل خطر: تعدادی از عوامل خطر احتمال ابتلا به بیماری آرتروز را افزایش می دهند:
- جنسیت: آرتروز در زنان بیشتر از مردان به خصوص پس از 50 سالگی دیده می شود.
- سن: علائم آرتروز به احتمال زیاد پس از 40 سالگی ظاهر می شوند. اگرچه آرتروز می تواند در افراد جوان بعد از آسیب - به خصوص در زانو - یا در نتیجه یک بیماری مفصل دیگر ایجاد شود.
- چاقی: اضافه وزن باعث ایجاد فشار بر مفاصل تحمل کننده وزن می شود و خطر آسیب به مفاصل را افزایش می دهد.
- شغل: مشاغلی که شامل حرکات تکراری و آسیب زا هستند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می دهند.
- عوامل ژنتیکی و وراثتی: این موارد می توانند در برخی افراد خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهند.
- برخی از بیماری ها و شرایط احتمال ایجاد آرتروز در فرد را بیشتر می کنند. مانند:
- آرتروز التهابی، مانند نقرس یا آرتریت روماتوئید
- بیماری پاژه استخوان
- آرتروز سپتیک
- تراز ضعیف زانو، ران و مچ پا
- پاهایی با طول های مختلف
- برخی از ناهنجاری های مفصلی و غضروفی که از بدو تولد وجود دارند.
برای تشخیص بیماری آرتروز پزشک ابتدا در مورد علائم سوال می کند و معاینه فیزیکی انجام می دهد. هیچ آزمایش قطعی نمی تواند آرتروز را تشخیص دهد. اما آزمایشات می توانند نشان دهند که آیا مفصل آسیب دیده است و یا خیر. آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- اشعه ایکس و ام آر آی: این تصویربرداری ها می توانند خارهای استخوان در اطراف مفصل یا باریک شدن مفصل را نشان دهند، که نشان می دهد غضروف در حال شکسته شدن است.
- تجزیه و تحلیل مایعات مفصلی: پزشک از یک سوزن استریل برای برداشتن مایعات از مفصل ملتهب برای تجزیه و تحلیل استفاده می کند. این آزمایش می تواند نقرس یا عفونت را رد کند.
- آزمایش خون: این آزمایش می تواند موارد دیگر مانند آرتریت روماتوئید را رد کند. یعنی علائم بیمار به دلیل بیماری آرتریت روماتوئید نمی باشد.
درمان بیماری آرتروز
لازم است بدانید که هیچ درمانی نمی تواند آسیب ناشی از بیماری آرتروز را به صورت کامل از بین ببرد. تنها برخی از روش های درمانی می توانند به کاهش علائم و حفظ تحرک در مفاصل آسیب دیده کمک کنند. این روش های درمانی شامل ورزش، درمان دستی، اصلاح سبک زندگی و دارو درمانی می باشند.
- دارو درمانی: دارو درمانی می تواند به کاهش درد کمک کند.
- استامینوفن (تیلنول): این دارو می تواند درد را در افرادی که علائم خفیف تا متوسط دارند، تسکین دهد. در مصرف این دارو دستورالعمل های پزشک را دنبال کنید، زیرا استفاده بیش از حد می تواند منجر به عوارض جانبی شود و باعث تداخل با سایر داروها شود.
- داروهای ضد انعقادی غیراستروئیدی: اگر استامینوفن کمکی نکند، پزشک می تواند مسکن قوی تری را توصیه کند که ممکن است شامل ایبوپروفن، آسپیرین یا دیکلوفناک باشد. فرد مبتلا به بیماری آرتروز می تواند این داروها را به صورت خوراکی یا موضعی مصرف کند. همچنین می تواند دارو را مستقیما روی پوست بمالد.
- کرم کپسایسین: این یک داروی موضعی است که حاوی ترکیب فعال در فلفل قرمز است. این دارو احساس گرما ایجاد می کند که می تواند سطح ماده P را کاهش دهد. ماده ی P ماده ای شیمیایی است که به عنوان پیام رسان درد عمل می کند. تسکین درد ممکن است 2 هفته تا یک ماه طول بکشد تا کاملا اثر بگذارد.
- تزریق داخل کورتیزون مفصلی: تزریق کورتیکواستروئید در مفصل می تواند به کنترل درد شدید، تورم و التهاب کمک کند. این تزریقات موثر هستند، اما استفاده مکرر می تواند منجر به عوارض جانبی از جمله آسیب مفصلی و خطر پوکی استخوان شود.
- فیزیوتراپی: انواع مختلفی از فیزیوتراپی ممکن است به درمان بیماری آرتروز کمک کنند، از جمله:
- تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS): یک واحد TENS با الکترودها به پوست متصل می شود. سپس جریان های الکتریکی از واحد به داخل پوست عبور کرده و سیستم عصبی را تحت فشار قرار داده و موجب می شود درد کاهش یابد.
- حرارت درمانی: گرما و سرما ممکن است به کاهش درد و سفتی مفاصل کمک کند. فرد می تواند یک بطری آب گرم یا یک بسته یخ را در یک حوله بپیچد و روی مفصل آسیب دیده قرار دهد.
- درمان دستی: این روش درمان شامل یک فیزیوتراپیست است که با استفاده از تکنیک های ماساژ دستی به انعطاف پذیری مفاصل کمک می کند.
- عمل جراحی: اگر بیماری آرتروز به شدت بر روی لگن، زانوها، مفاصل یا پایه شست ها تاثیر بگذارد، ممکن است بیمار نیاز به جراحی داشته باشد. پزشک معمولا فقط در صورت عدم کمک سایر روش های درمانی یا آسیب شدید در مفصل، جراحی را به شما توصیه می کند.
- تغییر شیوه ی زندگی: از وزن خود بکاهید. از انجام دادن حرکاتی که موجب آسیب به مفاصل شما می شوند خودداری کنید. ورزش کنید و از مواد غذایی مفید استفاده نمایید.
