اختلال طیف اوتیسم ( ASD) بیماری است که در اثر نقص ژنتیکی ایجاد شده و این نقص موجب اختلال در عملکرد نورون‌ها ( سلول‌های دستگاه عصبی) می‌شود. که در همان اوایل زندگی فرد یعنی در دوران کودکی و بین سن ۲ تا قبل از ۳ سالگی نمایان می‌شود، و این مشکلات و اختلال‌های رفتاری در کودک باقی میماند، برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم تا سن ۱۸ تا ۲۴ ماهگی به خوبی رشد کرده و بعد از این مدت رشد رفتاری آن‌ها از دست میرود و یا رفتارهای یادگرفته شده نیز از بین میروند رفتار کودکانی که مبتلا به اوتیسم هستند به صورت تکراری و کلیشه‌ای است، این کودکان به خوبی نمی‌توانند ارتباط کلامی و غیرکلامی برقرار نمایند و در رفتارهای اجتماعی خود دچار مشکل می‌شود. از هر ۶۰ کودک متولد شده یک کودک علائم اوتیسم را دارد، از دلایل به وجود آورده اوتیسم میتواند رشد کند مغز باشد.
کدام کودکان بیشتر در معرض اوتیسم(ASD) هستند؟
اوتیسم میتواند در همه کودکان ایجاد شود و این بیماری به نژاد فرد بستگی ندارد و ما در همه جای دنیا شاید کودکانی که به اوتیسم مبتلا اند، هستیم اما کودکانی که زمینه این بیماری را دارند؛ می‌توانند از عوامل محیطی نیز بسیار تاثیر پذیر باشند و این عوامل میتواند در شدت بروز این بیماری در کودکان نقش بسزایی داشته باشد. بیماری اوتیسم در بین پسران بسیار شایع‌تر از دختران است به طوریکه احتمال ابتلای پسران به اوتیسم ۵ برابر دختران است.
انواع اوتیسم:
بیماری اوتیسم دارای انواع مختلف است، که این تنوع بر اساس شدت و میزان بروز علائم است.
اختلال اوتیسم یا اوتیسم کلاسیک:
این نوع رایج اوتیسم است که فرد اختلال در صحبت و همچنین در ارتباط اجتماعی است، که معمولا با معلولیت ذهنی همراه است. در نظر داشته باشید در همه انواع اوتیسم فرد ممکن است در زمینه‌ای علایق غیر معمول و شدید از خود بروز دهد، بسیار حساس می‌شود و باید بسیار مراقب حساسیت‌های بیش از حد این افراد و علایق آن‌ها بود.
سندروم آسپرگر:
در این نوع از اوتیسم که به آن اوتیسم غیر طبیعی نیز گفته می‌شود. فرد دچار مشکلات جدی اوتیسم نیست. بلکه تنها در رفتارهای اجتماعی خود دچار اختلال است و دارای علایق شدید و غیرعادی است و در این نوع از اوتیسم ما شاهد اختلال کلامی و همچنین معلولیت ذهنی نخواهیم بود.
PDD : در این نوع از اختلال اوتیسم ؛ فرد تنها در ارتباطات اجتماعی خود دچار مشکل است و این نوع خفیف‌ترین نوع اوتیسم است.
البته دسته بندی‌های دیگری نیز برای این بیماری در نظر می‌گیرند، که این سه دسته از انواع این بیماری کلی‌ترین دسته بندی است.
نشانه‌هایی اوتیسم در کودکان:
همانطور که گفتیم اوتیسم از کودکی در فرد مبتلا مشهود است و این موضوع را می‌توان از رفتارهای این کودکان به راحتی تشخیص داد، از جمله این عوامل:
۱.تا یک سالگی هیچ واکنشی در برابر صدا زدن نامشان نشان نمی‌دهند.
۲. تا سن ۱۸ ماهگی هیچ علاقه‌ای به بازی کردن با همسالان خود ندارند.
۳۔ رفتارهای ناهنجار اجتماعی مانند؛ داد زدن یا در آوردن کفش یا لباس در خیابان، دارند.
۴. بیشتر تمایل دارند، که تنها باشند و از ارتباط چشمی دوری می‌کنند.
۵. در ابراز احساسات خود مشکل دارند و احساسات دیگران را نیز به خوبی درک نمی‌کنند.
۶. بسیار حساس به تغییرات جزئی هستند و این تغییرات میتواند باعث ناراحتی شدید آن‌ها شوند، به طور مثال؛ اگر مسیر خانه تا مدرسه را تغییر دهید باعث ناراحتی این افراد می‌شود.
۷. معمولا درخواست‌هایی که دیگران از آن‌ها دارند را قبول نمی‌کنند.
۸. در همه رفتارهای خود دچار وسواس فکری اند.
۹. زود عصبانی می‌شوند و در رفتارهای خود بسیار پرخاشگرند.
۱۰. بسیار دیر شروع به صحبت کردن می‌کنند.
۱۱۔ تکرار کلمات و یا جملات از عادات این کودکان است.
۱۲. تکان دادن دست‌ها و بدن
13. ناامید شدن و ناراحتی زیاد هنگامی که نمی‌توانند کارهای شخصی خود را انجام دهند، به طور مثال زمانیکه نمی‌توانند خودشان به تنهایی لباس بپوشند، بسیار ناراحت می‌شوند.
چگونگی رفتار با کودکان مبتلا به اوتیسم:
یکی از دغدغه‌های والدین این بچه‌ها چگونگی رفتار با آن‌ها است. اینکه چه کاری انجام دهند تا کودک تحریک به انجام رفتارهای نادرست نشود. این موضوع بسیار مهم است و اینگونه می‌توانید او را کنترل کنید. رفتار کودکان مبتلا به اوتیسم به راحتی قابل پیش بینی است؛ زیرا آن‌ها در برابر آنچه را دوست ندارند و یا آن‌ها را اذیت می‌کنند، معمولا یک واکنش را نشان می‌دهند و این عوامل محرک را هم بعد از مدتی کاملا می‌توانید بشناسید، با یاد داشت کردن این موارد هنگامی مواجه با آن، بعد از مدتی متوجه خواهید شد این محرک‌ها و رفتارها کاملا تکراری اند. اما اینکه چگونه کودک را در هنگام مواجه شدن با عامل محرک کنترل کنید بسیار مهم است؛ این موضوع را با یک مثال ساده شرح می‌دهیم.
زمانیکه شما در مسیر مدرسه به خانه قصد دارید خرید روزانه داشته باشید. ممکن است کودک شما ناراحت شود و یا هنگامی که وارد مغازه می‌شوید از شما بخواهد تا برای او خوراکی بخرید، برای کنترل چنین رفتارهایی لازم است تا قبل از خروج از خانه برای او کاملا شرح دهید، که قرار است به کجا بروید و قرار است با چه چیزهایی مواجه گردد. در فرایند شرح دادن می‌توانید از نمادها و تصاویر نیز استفاده کنید، تا فرزند شما بهتر متوجه شود و بدانید قرار است با چه محیط‌هایی روبرو شود. این شرح دادن و توضیح باید در زمانی باشد که کودک شما حوصله شنیدن این موضوعات را داشته باشد، و خسته نباشد؛ زیرا این کودکان معمولا بسیار سریع خسته می‌شوند و ممکن است رفتارهای نامناسبی در زمان خستگی از خود بروز دهند، پس در زمان مناسب باید درباره اتفاقات جدیدی که قرار است برای او رقم بخورد توضیح دهید و او را آماده کنید تا رفتارهای او را بتوانید کنترل نمایید.
در هنگام بروز رفتارهای نامناسب، کودک خود را سرزنش نکنید و رفتار شدیدی از خود نشان ندهید و سعی کنید معمولی رفتار کنید. اما هنگامی که کودک شما کار خوب و درستی انجام می‌دهد او را بسیار تشویق نمایید و از او تعریف و تمجید کنید.
هنگامی که قصد دارید به مکانی بروید که برای کودک شما آزار دهنده است، به او اجازه دهید تا اسباب بازی مورد علاقه خود را به همراه داشته باشد، اینگونه می‌توانید رفتارها و زمان خستگی او را کنترل کنید.
بهتر است برای انجام کارهایی که میتواند او را ناراحت کند برنامه ریزی کنید و کارهای جدیدی زمانیکه کودک خسته است، از او درخواست نکنید.
افرادی که مبتلا به اوتیسم هستند، به مواردی ممکن است علاقه شدید نشان دهند، مراقب باشید تا به علایق این افراد صدمه وارد نکنید و هرگز سعی نکنید این افراد را از علایق خود دور کنید.
عاملی که باعث تولد کودکی با اختلال اوتیسم می‌شود، چیست:
در پاسخ به این سوال باید بیان کنیم که هیچ عامل مشخصی وجود ندارد و مجموعه‌ای از عوامل در کنار هم باعث چنین اختلالی در کودک می‌شود، از جمله‌ای عوامل:
۱.سن بالای والدین یکی از عواملی است که میتواند منجر به تولد فرزندی با اختلال اوتیسم شود.
۲. وجود یکی از بستگان درجه اول، امکان بروز اوتیسم را در نوزادان تازه متولد شده بالا میبرد.
۳۔ وزن کم نوزاد در هنگام تولد
۴. جهش‌های ژنتیکی بیشتر مواقع باعث ایجاد اوتیسم در نسل‌های بعد می‌شود.
۵. قرارگرفتن در معرض فلزات سنگین و و یا سموم میتواند ابتلای به اوتیسم را افزایش دهد.
۶. اختلالات ژنتیکی مانند سندرم X شکننده
۷. اگر مادری در هنگام بارداری خود از دو دارو والپروئیک اسید و تالیدومید میتواند باعث بروز اختلال اوتیسم در نوزاد شود.
باید در نظر داشته باشید که اختلالات ژنتیکی و عواملی که گفته شد، در کنار عوامل محیطی می‌توانند باعث اختلال اوتیسم در کودکان شوند.
چگونه اوتیسم را درمان کنیم؟
درمان دارویی برای این اختلال وجود ندارد، اما کارشناسان روانشناس و متخصصان روانپزشک معتقد اند که این بیماری میتواند با روش‌های روان درمانی متفاوتی بهبود یابد، که این روش‌ها شامل؛ بازی درمانی، کار درمانی، گفتار درمانی، رفتار درمانی و یا فیزیوتراپی و یا تکنیک های مراقبه یا ماساژ که میتواند ایجاد آرامش کند در فرد میتواند برای درمان این بیماری مفید باشد. اما این درمان ها در همه افراد تاثیرات یکسانی ندارد و در بعضی از بیماران نتایج مثبت خوبی را به همراه داشته در حالیکه در بعضی دیگر نتیجه‌ای مشاهده نمی‌گردد. البته درمان‌های دیگری نیز برای بهبود و کنترل وضعیت بیمار وجود دارد که باید قبل از استفاده از این روش ها درباره تاثیر آن بر بیمار با پزشک خود مشورت نمایید تا با تایید پزشک این روش‌ها صورت گیرد، روش‌هایی مانند؛ استفاده از ویتامین‌ها با دوز بالا، آهن زدایی بدن و فلزات سنگین، استفاده از ملاتونین برای خواب بهتر فرد و یا استفاده از روش اکسیژن پرفشار برای درمان وجود دارند.
اوتیسم در بزرگسالان:
بزرگسالانی که دارای بیماری اوتیسم هستند، در استقلال خود دچار مشکل اند و نیازمند کمک دائمی هستند، البته اگر بیماری این افراد در همان ابتدا تشخیص داده شود و روش‌های درمانی را انجام داده باشند؛ می‌توانند در بزرگسالی دارای استقلال بیشتری باشند. اما متاسفانه در بسیاری از موارد اوتیسم به موقع تشخیص داده نمی‌شود، و همین موضوع باعث پایین آمدن کیفیت زندگی فرد می‌شود.
رابطه اوتیسم با تغذیه و ورزش:
می‌توان گفت که تاکنون رژیم خاص غذایی برای افراد اوتیسم در نظر گرفته نشده و محققان همچنان به دنبال مواد غذایی هستند که بتواند عوارض این بیماری را کاهش دهد و به بالا بردن کیفیت زندگی این افراد کمک نماید. اما توصیه هایی درباره رژیم غذایی این افراد وجود دارد که نباید از مواد غذایی با مواد افزودنی، مانند رنگ خوراکی و یا نگهدارنده‌ها استفاده نمایند و غذاهایی مانند میوه و سبزیجات تازه، ماهی چربی‌های اشباع نشده نیز توصیه می‌گردد، همچنین نوشیدن آب به مقدار زیاد میتواند برای این افراد مفید باشد.
ورزش میتواند بسیار مفید باشد برای کودکان مبتلا به اوتیسم، البته انجام هر فعالیت ورزشی برای این افراد ممکن نیست و لازم است تا شناخته شود که کودک به چه فعالیتی بیشتر علاقه دارد. پیاده روی و شنا میتواند بسیار برای این کودکان مفید باشد. ورزش شنا به دلیل اینکه یک نوع فعالیت حسی هم محسوب می‌شود، بسیار برای این کودکان مفید باشد، زیرا این افراد معمولا در پردازش سیگنال های حسی اطراف خود دچار اختلال هستند.
بیماری مشابه اوتیسم:
گاهی تشابه در علائم دو بیماری با هم، ممکن است باعث شود که در تشخیص آن توسط خود فرد و یا حتی پزشک دچار اشتباه شوند. بیماری اوتیسم با بیماری ADHD علائم مشابهی دارند، بیماران مبتلا به این بیماری نیز دارای علائمی همچون بی قراری، عدم تمرکز و همچنین دوری از ارتباط چشمی است؛ که این علائم را نیز در اوتیسم کلاسیک مشاهده می‌نماییم. وجه تمایز این دو بیماری در این است که افراد مبتلا به ADHD تمایل به قطع ارتباط اجتماعی و تنهایی ندارند. این شباهت باعث ایجاد اشتباه در تشخیص و درمان نادرست بیماری می‌شود. البته رخ دادن این دو بیماری با هم نیز ممکن است.
حرف آخر:
با توجه به اینکه بیماری اوتیسم بدون درمان قطعی است، توصیه می‌شود که حتما افرادی که در نزدیکان درجه یک خود، شاهد افرادی با مشکل اوتیسم هستند، حتما موارد پیشگیری از این بیماری را با مراجعه به مراکز برای غربالگری‌های دوران بارداری انجام دهند.در این مقاله سعی کردیم هر آنچه درباره بیماری اوتیسم لازم بود را برای شما عزیزان بازگو کنیم. امیدوارم این مطلب برای شما مفید بوده باشد.
