اقسام عادات ماهیانه
1. غیر وقتیه عددیه: تعداد روزها مشخص ولی وقتش مشخص نیست. مثلا: همیشه حیض پنج روزه است ولی تاریخ آن نامشخص است. مثلا: ۱۰، ۷، ۵، ۳ روز می باشد ولی یکبار اول ماه و بار دیگر وسط ماه عادت ماهیانه می شود.2. وقتیه غیر عددیه: هر ماه سر موقع عادت ماهیانه می شود ولی عدد و تعداد روزها نامشخص است.
3. مضطربه: وقت و عدد هر دو معلوم نیست.
عادات ماهیانه از زمان بلوغ جنسی شروع می شود و تا زمان یائسگی ادامه دارد. میانگین دوره های قاعدگی در زنان ۲۸ روز می باشد؛ اما در اغلب زنان بین ۲۴ تا ۳۵ روز رخ می دهد. زنان گاهی هر روز، گاهی هر ۱۶ روز یکبار، گاهی هر یک ماه و نیم یکبار (با خونریزی بیشتر) قاعده و حیض می شوند.
بعد از بلوغ اکثر خانم ها دارای قاعدگی های منظمی می شوند و فاصله بین قاعدگی ها تقریبا روزهای مشخص است ولی در بعضی از خانم ها دوره های قاعدگی نامنظم بوده و باقی می ماند. خونریزی های قاعدگی به طور طبیعی بین ۲ تا ۷ روز طول می کشد که میانگین آن ۵ روز می باشد. اما از نظر روایات اسلامی خون حیض از 3 روز کمتر و از ۱۰ روز بیشتر نمی‌شود.
علل ایجاد عادات ماهیانه نامنظم
1. عدم تعادل موقت هورمونی* گاهی در اوایل بلوغ رخ می دهد.
* گاهی تا چند ماه پس از زایمان ایجاد می گردد.
* گاهی به خاطر نزدیک شدن زن به سن یائسگی می باشد (حدود ۴۵ سالگی).
این موارد علل عدم تعادل هورمونی از حیث فیزیولوژی و ساختاری بدن زن است.
2. استرس و نگرانی مستمر
٣. افسردگی بیمار گونه:
* افسردگی عادی؛ سرماخوردگی روانی.
* افسرده خویی؛ حالت مزاجی عمیق بدون علت که دارای خلق غمگین است.
* افسردگی درون زا؛ مالیخولیا.
4. ورزش های سنگین و شدید: فوتبال، دارحلقه، ژیمناستیک، کنگ فو و ...
5. کاهش شدید وزن به دلیل سوء تغذیه یا پرکاری غده تیروئید یا عدم توانایی مالی
6. اختلال در تخمدان؛ مثلا: تخمدان های پلی کیستیک در بعضی از زنان سبب می شود که عادت ماهیانه نامنظم بگیرند.1 که این زنان تخمدان کم کار دارند که باعث قاعدگی نامنظم و همچنین عقیمی می شود.
۷. اختلال در رحم زن؛ مثلا: جدار داخلی رحم آندومتریوز دارد؛ یعنی قطعاتی از بافت لایه پوشاننده رحم، در جای دیگری قرار دارد و به سایر یکی از اعضای موجود در لگن می چسبد.
۸. حاملگی غیرمنتظره (حاملگی ناخواسته)
۹. یا به علت سقط جنین2
10. گاهی زن، خونریزی به تاخیر افتاده همراه با درد شدید شکمی دارد که شاید این وضعیتش به خاطر یک حاملگی خارج از رحم باشد.
۱۱. به خاطر ضعف عمومی شدید یا صبحانه و شام نخوردن
12. یا به دلیل کم خونی شدید یا متوسط
۱۳. یا به علت اضطراب (دلهره شدید و متوسط) باشد که بایستی ضعف عمومی، کم خونی و اضطراب بیمار درمان شود.
درمان عادات ماهیانه نامنظم در طب جدید
1. درمان عادات ماهیانه نامنظم در کوتاه مدت (درهنگام بلوغ و هنگام شروع یائسگی)نیازی به درمان از طریق مصرف داروی شیمیایی ندارد. غالبا خود به خود درمان می شود.
٢. درمان عادات ماهیانه نامنظم در بلند مدت (درهنگام بلوغ و هنگام شروع یائسگی)
* مصرف قرص ضدبارداری برای خانم های جوان
* استفاده از هورمون درمانی (قرص یا آمپول) برای زنان یائسه
3. درمان در موارد دارای علت زمینه ای
ابتدا باید علت زمینه ای را برطرف کرد تا عادت ماهیانه هم مرتب شود. مثل: کاهش شدید وزن که به علت های گوناگون است که باید علت آن را برطرف کرد که متعاقبا عادت ماهیانه هم منظم می شود.
4. درمان در صورت فقدان علت زمینه ای
اگر هیج علت واضحی برای عادات ماهیانه نامنظم وجود نداشت، پزشکی جدید آزمایشاتی را توصیه می کند تا شاید بتواند علت زمینه ای این عادت ماهیانه نامنظم را پیدا کند. این آزمایشات عبارت است از:
* آزمایش تست حاملگی: از کاغذ ترناسول در ادرار زن تا موارد دیگر..
* آزمایش خون برای اندازه گیری سطح هورمون ها.
* سونوگرافی از لگن برای بررسی تخمدان ها و رحم.
اگر علت زمینه ای پیدا شد با درمان هر یک از آنها می توان عادات ماهیانه را منظم کرد.
درمان عادت ماهیانه نامنظم در طب گیاهی
1. هر روز عصرانه یک قاشق چای خوری رازیانه در استکان آب جوش ریخته و بعد از ۵ دقیقه به هم زده و بخورید.برخی فواید رازیانه
* اگر مادر شیرده باشد، شیر افزاست (البته در دوران حاملگی نباید مصرف شود).* عادت ماهیانه نامنظم را منظم می کند.
* هورمون استروژن کم را زیاد می کند در نتیجه شخص مبتلا به خستگی جنسی نمی شود.
2. مصرف گل بهار نارنج یا عرق آن یا مربا و یا عسل گل بهار نارنج.
برخی فواید بهار نارنج
* کاهش سردردهای میگرنی* کاهش کابوس شبانه
* رفع بیماری وحشت (هیستری)
* درمان تشنج (حتی نوع صرعی آن) و ...
مقدار مصرف:
* اگر پودر گل بهار نارنج بود یک قاشق مربا خوری مصرف شود.* اگر مربا یا عسل بهار نارنج بود یک قاشق پلوخوری مصرف شود.
نکته: بین مصرف بهار نارنج و چای رازیانه ۱۲ ساعت باید فاصله باشد.
پی‌نوشت‌ها:
1. یعنی هر دو الی سه ماه حیض شوند.
2. که این دو مورد ۸ و ۹ خونریزی های نامنظم و منفرد به بار می آورد.
منبع: بیماری های زنان و نسخه های علامه سید حسن ضیایی، نویسندگان: مجید برزو، مهدی برزو، چاپ اول، انتشارات ابتکار دانش، قم، 1395 ش، صص 39-35.
نکته مهم: محتوای این مقاله، جنبه اطلاع رسانی و آموزشی داشته و توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شود و نباید آن را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست.
