بیماری پارکینسون چیست؟

بیماری پارکینسون (Parkinson’s Disease) یا به صورت مخفف (PD) یک بیماری عصبی پیش‌رونده است. پارکینسون معمولاً با ایجاد مشکلات حرکتی بروز کرده و به مرور پیشرفت می‌کند.

منظور از پیش‌رونده بودن پارکینسون این است که به مرور زمان علائم این بیماری بیشتر و بدتر می‌شود. بیماری پارکینسون یک اختلال در سیستم اعصاب مرکزی است که بر جنبش و حرکت بدن تأثیر می‌گذارد.

در بیماری پارکینسون پیام‌هایی که در ارتباط با شیوه و زمان حرکت بدن هستند، از مغز آهسته‌تر فرستاده می‌شوند که سبب می‌شود، شخص مبتلا قادر به شروع و کنترل حرکاتش به صورت طبیعی نباشد.

پارکینسون یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مغز و اعصاب محسوب می‌شود.

پارکینسون نوعی بیماری و حالت لرزش در وضعیت استراحت است که متاسفانه به لطف دنیای تکنولوژی جوانان را هم به خود مبتلا می سازد و تنها مختص سالمندان نیست. پارکینسون لرزش در وضعیت استراحت است که شیوع آن بیشتر در سنین پیری است اما در جوانان هم دیده می شود شیوع آن در تمام مناطق دنیا یکسان است یعنی درصد شیوع بیماری با تغییر در منطقه خیلی فرق نمی کند.

بطور کلی این بیماری بر اثر از بین رفتن سلول های ترشح کننده ماده ای به نام دوپامین (که یک انتقال دهنده عصبی) است رخ می دهد. افزایش نسبت استیل کولین به دوپامین در عقده های قاعده ای مغز موجب علائم ترمور، سفتی عضلات و کندی حرکات می شود.

پیشرفت بیماری پارکینسون

بعد از بیماری آلزایمر (Alzheimer)، بیماری پارکینسون شایع‌ترین بیماری مخرب اعصاب به حساب می‌آید. این بیماری، یک بیماری مزمن و همیشه در حال پیشرفت است.

پارکینسون در اکثریت افراد مبتلا در سن بعد از 60 سالگی ایجاد شده است. گر چه بعضی از بیماران مانند مایکل جی فاکس در سن 30 سالگی و محمد علی کلی بوکسور معروف در سن 42 سالگی به آن مبتلا شدند. مردان 1/5 برابر بیشتر از زنان مستعد ابتلا به پارکینسون هستند. به طور کلی بیماری به آهستگی پیش می رود. البته تعداد محدودی از بیماران به ویژه کسانی که پارکینسون را در دوران جوانی تجربه می کنند علائم را سریع تر تجربه می کنند. درمان ممکن است علائم بیماری را در بسیاری از بیماران کاهش دهد.

علائم و نشانه‌های پارکینسون

علائم پارکینسون از شخصی به شخص دیگر متفاوت است. لرزش‌های بدن از رایج‌ترین علائم پارکینسون هستند؛ اما این بیماری معمولاً سبب سفتی یا کاهش حرکت می‌شود.

علائم پارکینسون در مراحل اولیه بیماری ملایم و بیشتر اوقات در یک سمت بدن دیده می‌شود و گاه حتی احتیاج به درمان پزشکی ندارد. گاهی اوقات علائم پارکینسون با یک لرزش ناگهانی قابل توجه تنها در یک دست شروع می‌شود.

با مرور زمان علائم اولیه بدتر و وخیم‌تر می‌شوند. یک رعشه ملایم تبدیل به یک ارتعاش مزاحم و ملموس می‌شود.

شایع‌ترین علائم پارکینسون عبارت‌اند از:

* لرزش به خصوص در حالتی که اندام‌ها حرکتی ندارند، یک لرزش یا تکان معمولا در اندام ، اغلب دست و یا انگشتان شروع می شود. شما ممکن است انگشت شست و سبابه خود را به عقب و جلو بمالید دست ممکن است زمانی که در حال استراحت هستید لرزش داشته باشد.

* سفتی عضلانی و کندی حرکت در کل بدن، خشکی ماهیچه ای ممکن است در هر بخشی از بدن شما رخ دهد.ماهیچه های سفت می توانند دردناک باشند و محدوده حرکت شما را محدود کنند.

* راه رفتن نامتناسب به حالتی که پاها به زمین کشیده می‌شوند و فاصله پاها از هم بیشتر از حالت طبیعی است.

* قامت خمیده، حالت بدنی شما ممکن است خمیده شود و یا ممکن است مشکلات تعادل به عنوان نتیجه بیماری پارکینسون داشته باشید.

* از بین رفتن حالت چهره ، ممکن است توانایی کاهش حرکات ناخودآگاه، از جمله پلک زدن، لبخند زدن و یا تکان دادن بازوها در هنگام پیاده روی داشته باشید.

* تغییرات صدا و ضعیف و بم شدن آن

* اختلال بلع، آب‌ریزش دهان

توانایی ذهنی تا مراحل پیشرفته پارکینسون بدون تغییر می‌ماند. در مراحل پیشرفته بیماری توانایی ذهنی فرد به آهستگی کاهش می‌یابد و بیمار دچار افسردگی و خشم می‌شود.

چه کسی به پارکینسون مبتلا می شود

زن و مرد هر دو در معرض ابتلا به بیماری پارکینسون هستند اما در مردان 1.5 برابر بیشتر است. همچنین در افراد مسن رایج تر است. از هر 100 مورد فقط 4 نفر در افراد زیر 50 سال اتفاق می افتد. هر سال حدود 60،000 نفر در ایالات متحده متوجه می شوند که دارای پارکینسون هستند. حدود 1 میلیون نفر در ایالات متحده و 10 میلیون در سراسر جهان این شرایط را دارند.

علل بیماری پارکینسون

در بیماری پارکینسون، سلول های عصبی ویژه ای (نورون ها)در مغز به تدریج کم می شوند یا می میرند. بسیاری از نشانه ها به خاطر از دست دادن نورون ها هستند که یک پیام رسان شیمیایی را در مغز شما به نام دوپامین تولید می کنند. هنگامی که سطح دوپامین کاهش می یابد، منجر به فعالیت غیرعادی مغز می شود که منجر به بروز علائم بیماری پارکینسون می شود.

علت بیماری پارکینسون ناشناخته است، اما به نظر می رسد که عوامل متعددی نقش خود را ایفا می کنند، از جمله:

ژن ها:
محققان جهش های ژنتیکی خاص را شناسایی کرده اند که می تواند باعث بیماری پارکینسون شود اما این موارد غیر عادی هستند به جز در موارد نادر با بسیاری از اعضای خانواده که مبتلا به بیماری پارکینسون هستند.

با این حال، برخی تغییرات ژنی خاص به نظر می رسد که خطر بیماری پارکینسون را افزایش می دهد، اما با ریسک نسبتا کمی از بیماری پارکینسون برای هر کدام از این نشانه های ژنتیکی.

محرک های محیطی :
قرار گرفتن در معرض برخی سموم یا عوامل محیطی ممکن است خطر ابتلا به پارکینسون را افزایش دهد، اما ریسک نسبتا کم است.

محققان همچنین متوجه شده اند که بسیاری از تغییرات در مغز افراد مبتلا به پارکینسون رخ می دهند، اگرچه روشن نیست که چرا این تغییرات رخ می دهند.

این تغییرات عبارتند از:

حضورلویی بادی ها :توده های مواد خاص درون سلول های مغز،نشانه های میکروسکوپی از بیماری پارکینسون هستند اینها لویی بادی نامیده می شوند و محققان بر این باورند که این لویی بادی ها سرنخ مهمی برای علت بیماری پارکینسون هستند.

آلفا سینوکلئین در لویی بادی ها یافت می شود:اگرچه بسیاری از مواد در لویی بادی ها یافت می شوند اما دانشمندان معتقدند که یک پروتیین مهم و گسترده به نام آلفا سینوکلئین در تمامی بدن به شکل توده وجود دارد که سلول ها نمی توانند آن را تجزیه و تحلیل کنند. این در حال حاضر یک تمرکز مهم در میان پژوهشگران مبتلا به پارکینسون است.

علت ابتلا به بیماری پارکینسون

علت بیماری پارکینسون ناشناخته است؛ اما این بیماری نتیجه از بین رفتن یا ضعیف شدن و لطمه خوردن سلول‌های عصبی در مغز میانی است.

سلول‌های عصبی ماده‌ای به نام دوپامین، ترشح می‌کنند. دوپامین پیام‌های عصبی را از مغز میانی به بخش دیگری از مغر به نام کارپوس استراتوم می‌برد. این پیام‌ها به حرکت بدن تعادل می‌بخشند.

وقتی سلول‌های ترشح کننده دوپامین در مغز میانی می‌میرند، مراکز دیگر کنترل کننده حرکات بدن نامنظم کار می‌کنند. اختلالات مراکز کنترل بدن در مغز باعث به وجود آمدن علائم پارکینسون می‌شود.

اگر ۸۰ درصد سلول‌های ترشح کننده دوپامین از بین بروند، نشانه‌های پارکینسون پدیدار می‌شود.

برخی از عواملی که به نظر می‌رسد در ابتلا به بیماری پارکینسون نقش داشته باشند:

عوامل ژنتیکی: محققان جهش‌های ژنتیکی خاصی را کشف کرده‌اند که می‌تواند باعث بیماری پارکینسون شود. تغییرات ژن خاص به نظر می‌رسد افزایش خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را افزایش می‌دهد.

عوامل محیطی: قرار گرفتن در معرض سموم خاص یا عوامل محیطی ممکن است خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را افزایش دهد؛ اما درصد احتمال آن پایین است.

از دیگر مواردی که می‌تواند علت بیماری پارکینسون باشد؛ می‌توان به افزایش سن، مصرف برخی داروهای خاص، آسیب مغزی، تومورهای مغزی، آنسفالیت پس از آنفلوانزا، عفونت با ویروس‌های دارای رشد آهسته یا مسمومیت با مونواکسیدکربن را نام برد.

چه زمانی به دکتر مراجعه کنم؟

چهار مورد از علائم پارکینسون که در مراحل اولیه بیماری رایج است عبارتند از:

* ارتعاش دست و پا در حالت استراحت (لرزش بیمار همزمان با ارتعاش دست و پا در حالت استراحت)
* آرام شدن حرکت (برادیکینسیا Bradykinesia)
* سختی حرکت و خشک شدن دست و پا یا بدن
* تعادل ضعیف

در حالتی که دو یا تعداد بیشتری از این علائم را در خود یا اطرافیانتان می‌بینید؛ به خصوص وقتی که نشانه‌ها در یک سمت بدن بیشتر از سمت دیگر پدیدار شود، حتما به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.

اگر شما یا یکی از اطرافیانتان به این بیماری مبتلا شده‌اید، نگران نباشید، با مصرف دارو و انجام روش‌های درمانی جدید می‌توان علائم پارکینسون را کاهش داد و روند طبیعی زندگی را در پیش گرفت.

تشخیص و ارزیابی بیماری پارکینسون

بیمار ممکن است در اوایل، بیماری را با لرزش دست و پا یا با ضعیف شدن حرکت احساس کند و دریابد که انجام هر کاری بیشتر از حد معمول طول می‌کشد.
گاهی سختی و خشک شدن حرکت دست و ضعف تعادل را تجربه می‌کند. اولین علائم پارکینسون مجموعه‌ای متفاوت از ارتعاش، برادیکینسیا، سفت شدن عضلات و تعادل ضعیف هستند.

حدود ۱۵ درصد مبتلایان به پارکینسون پیش از ۵۰ سالگی تشخیص داده می‌شوند. شیوع این بیماری با افزایش سن، زیاد می‌شود.

چه افرادی در معرض خطر ابتلا به پارکینسون قرار دارند؟

ابتلا به بیماری پارکینسون در بعضی افراد یا تحت بعضی شرایط خاص با احتمال بیشتری مواجه است.

برخی از عوامل خطر ابتلا به پارکینسون عبارتند از:

سن: بـا افزایش سن میزان دوپامین و تعداد گیرنده‌های آن در مغز کاهش می‌یابد. معمولاً این بیماری در حدود سن ۶۰ سالگی یا بیشتر ایجاد می‌شود.

وراثت: داشتن یک فرد نزدیک با بیماری پارکینسون، شانس ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.

جنسیت: مردان بیشتر از زنان به بیماری پارکینسون مبتلا می‌شوند.

عوامل محیطی: قرار گرفتن در معرض سموم مانند: علف‌کش‌ها و آفت‌کش‌ها ممکن است خطر بیماری پارکینسون را کمی افزایش دهد. تعدادی از مطالعات نشان می دهند که ورزش باعث کاهش علامت های پارکینسون می شود. تعادل و لرزش بهبود یافته و هماهنگی عضلات می تواند بعضی از مزایای ورزشی باشد.

عوارض جانبی بیماری پارکینسون

بیماری پارکینسون اغلب با مشکلاتی همراه است که ممکن است قابل درمان باشند.

تعدادی از مهم‌ترین عوارض جانبی پارکینسون عبارتند از:

زوال عقل و مشکلات فکر کردن:
مشکلات شناختی (دمانس) و مشکلات تفکر معمولاً در مراحل بعدی بیماری پارکینسون رخ می‌دهد. چنین مشکلات شناختی به داروها پاسخ نمی‌دهد.

افسردگی و تغییرات عاطفی:
ممکن است گاهی اوقات در مراحل اولیه پارکینسون بیمار افسردگی را تجربه کند. همچنین تجربه تغییرات احساسی دیگر مانند ترس، اضطراب یا از دست دادن انگیزه نیز ممکن است.

مشکلات بلع:
با پیشرفت بیماری ممکن است بیمار مبتلا به پارکینسون دچار مشکلاتی در بلع شود.

مشکلات جویدن و خوردن:
بیماری پارکینسون در مرحلۀ بعدی بر ماهیچه‌های دهان تأثیر می‌گذارد و باعث سختی جویدن می‌شود. این عارضه می‌تواند منجر به خفگی و سو تغذیه شود.

مشکلات و اختلالات خواب:
افراد مبتلا به بیماری پارکینسون اغلب مشکلات خواب دارند، از جمله بیدار شدن از خواب در طول شب، بیدار شدن از خواب یا خوابیدن در طول روز.

مشکلات مثانه:
بیماری پارکینسون ممکن است باعث مشکلات مثانه، از جمله عدم توانایی کنترل ادرار و یا مشکل تکرر ادرار شود.

یبوست:
بسیاری از افراد مبتلا به بیماری پارکینسون، عمدتاً به علت مصرف دارو و مشکلات در بلع و جویدن غذا، درگیر یبوست می‌شوند.

تغییرات فشار خون:
بیمار ممکن است به علت کاهش ناگهانی فشار خون (هیپوتانسیون ارتواسپتیک) احساس سرگیجه داشته باشد.

* اختلال بویایی
* خستگی
* درد
* افتادن و بروز شکستگی استخوان‌ها

پیشگیری از بیماری پارکینسون

از آنجا که علت پارکینسون ناشناخته است، راه‌های جلوگیری از این بیماری نیز یک رمز و راز باقی مانده است.

برخی تحقیقات نشان داده‌اند که تمرین هوازی منظم می‌تواند خطر بیماری پارکینسون را کاهش دهد.

برخی تحقیقات دیگر نشان داده است افرادی که کافئین مصرف می‌کنند خطر ابتلا به بیماری پارکینسون در آنها کمتر از کسانی است که نوشیدنی‌های کافئین‌دار نمی‌نوشند. با این حال، هنوز معلوم نیست که آیا کافئین در مقابل پارکینسون محافظت می‌کند یا به روش دیگری مرتبط است.

در حال حاضر شواهد کافی برای پیشنهاد نوشیدن نوشیدنی‌های کافئین‌دار برای محافظت در برابر پارکینسون وجود ندارد.

انواع روش‌های درمان بیماری پارکینسون

در حال حاضر درمان قطعی برای بیماری پارکینسون وجود ندارد اما تعدادی از روش‌های دارویی، درمانی و جراحی برای بهبود علائم پارکینسون وجود دارد.

اگرچه بیماری پارکینسون نمی‌تواند درمان شود، داروها ممکن است علائم پارکینسون را به طور قابل توجهی بهبود بخشد. گاهی اوقات پزشک ممکن است عمل جراحی را انجام دهد تا برخی از مناطق مغز را تنظیم کرده و علائم این بیماری را کاهش دهد و آن‌ها را بهبود ببخشد.

سخن آخر:

پارکینسون یکی از رایج‌ترین بیماری‌های عصبی است. این بیماری در ابتدا با علائم بسیار خفیف نمایان می‌شود و به تدریج با گذشت زمان پیشرفت می‌کند.

علت اصلی ابتلا به پارکینسون تاکنون کشف نشده است؛ اما بر اثر نابودی و مرگ سلول‌های عصبی در مغز میانی ما دچار پارکینسون می‌شویم.

لرزش بدن به ویژه در حالت استراحت از بارزترین علائم پارکینسون است.

بیماری پارکینسون درمان قطعی پزشکی ندارد، اما با دارو، کاردرمانی و فیزیوتراپی و در بعضی موارد جراحی روند رشد آن کاهش پیدا می‌کند و بعضی از علائم و نشانه‌های آن بهبود می‌یابند.

با توجه به اینکه بیماری پارکینسون در طول زمان پیشرفت می‌کند و علائم آن به مرور بدتر می‌شوند در صورت مشاهده هر یک از نشانه‌های اولیه پارکینسون که در متن مقاله به طور کامل به آن پرداختیم؛ در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.

منبع: سایت دکتردکتر
سایت نمناک
سایت جایروس