انحراف سپتوم بینی که معمولاً بانام عمومی انحراف بینی شناخته میشود، یک عارضه شایع در ناحیه سر و گردن است که بر اساس تحقیقات آکادمی گوش و حلق و بینی ایالات متحده، 80 درصد مردم جامعه به درجاتی از آن مبتلا هستند.
سپتوم تیغه‌ای غضروفی در بینی است که به‌موجب وجود آن، سوراخ‌های بینی از یکدیگر جدا هستند. به‌طور معمول این تیغه در مرکز حفره بینی قرار داشته و محفظه بینی را به دو قسمت مساوی تقسیم میکند؛ اما بر اساس آماری که گفته شد، در ۸۰ درصد افراد وضعیت به گونه دیگری است و آنها از یک تیغه ناهموار که باعث به هم خوردن تقارن فضای محفظه بینی شده است، رنج میبرند.
در واقع این تیغه ناهموار که بانام عمومی انحراف بینی شناخته میشود، میتواند مشکلاتی از قبیل انسداد سوراخ‌های بینی و مشکلات تنفسی را سبب شود.
همچنین انحراف بیش از حد سپتوم بینی میتواند موجب خشکی هوای در حال تنفس در سوراخ گشادتر شده و این موضوع باعث پوسته‌پوسته شدن بینی و برخی اوقات خونریزی آن میشود. واقعیت این است که تنها راه اصلاح این انحراف در حال حاضر، جراحی انحراف سپتوم است.
.png "اصلاح انحراف تیغه میانی بینی یا سپتوپلاستی")
ساختار اصلی تیغه بینی چگونه است؟
انحراف بینی-پیش از هر چیز جهت آشنایی با این بیماری لازم است تا با ساختار تیغه بینی آشنا شویم. تیغه بینی تیغه‌ای است بسیار نازک که در قسمت‌های مختلف ضخامت آن بین 1 تا 2 میلیمتر میباشد که دو حفره بینی را از هم جدا میکند و قاعدتا باید دقیقا در حد وسط بینی قرار بگیرد ولی همانطور که ذکر آن به میان آمد انحراف جزیی آن به طرفین الزاما با مشکل خاصی همراه نخواهد بود.تیغه بینی از لحاظ ساختمانی دارای دو قسمت می باشد، یکی قسمت جلویی که ساختاری غضروفی دارد و دیگری قسمت پشتی و بالایی که از استخوان تشکیل شده است. غضروف بافتی است نیمه سخت که از قوام و پایداری خوبی برخوردار میباشد و دارای حالتی ایستایی میباشد اما در مقایسه با استخوان به مراتب نرم‌تر و انعطاف پذیرتر میباشد و به راحتی قابل بریده شدن است.یکی از مهم‌ترین دلایلی که قسمت جلویی و پایینی بینی از غضروف تشکیل شده این است که حالت ارتجاعی داشته باشد و بینی بتواند به طرفین حرکت بکند و خداوند این قسمت از بینی را اینگونه خلق کرده که بینی صرفا یک عضو کاملا ثابت نباشد و بتواند به طرفین حرکت مختصری داشته باشد. از دیگر دلایل غضروفی بودن قسمت پایین بینی این است که چون این قسمت بیشتر در معرض ضربه قرار دارد در صورت وارد آمدن ضربه به این قسمت دچار شکستگی نشود. این در حالی است که قسمت استخوانی که سخت‌تر میباشد در صورت وارد شدن ضربه شکننده‌تر است. لازم به ذکر است که بر روی این دو قسمت تیغه، یک پوشش مخاطی نازک قرار دارد که علی‌رغم نازک بودن از اهمیت به سزایی برخوردار میباشد، هم از لحاظ خون رسانی به تیغه بینی و هم از این لحاظ که این پوشش در تنظیم درجه حرارت دما و کیفیت تنفسی و بویایی مهم میباشد.
چه وظیفه‌ای بر عهده تیغه بینی می باشد؟
انحراف بینی-از لحاظ عملکرد وظیفه تیغه بینی تنها همان جدا کردن دو قسمت بینی از یکدیگر میباشد. یکی از محاسن این که دو قسمت بینی جدا از هم می‌باشند این است که بیماری‌ها و میکروب‌ها به راحتی از یک سمت به سمت دیگر قابل انتقال نخواهند بود. از دیگر محاسن جدا شدن فضای داخل بینی به دو قسمت کوچکتر این است که اگر این فضا از یک حدی بزرگتر باشد ممکن است هوا در هنگام ورود به داخل بینی دچار چرخش شود و مشکلاتی را برای عمل تنفس ایجاد کند. با باریک‌تر شدن فضای ورودی هوا به درون یک محفظه در صورت ثابت بودن فشار مکنده هوا سرعت بالاتر می‌رود و امکان ایجاد گردابه هوا کاهش می‌یابد. به‌طور خلاصه میتوان گفت که تیغه بینی وظیفه تنظیم هوای وردی به بینی را برعهده دارد. از دیگر اثرات وجود تیغه بینی میتوان به نگه داشتن شکل ظاهری بینی اشاره کرد. درافرادی که تیغه بینی آنها در اثر ضربه دچار شکستگی شده است میتوان به راحتی مشاهده کرد که در اثر آسیب دیدگی این عضو، بینی شکل ظاهری خود را از دست داده و دچار افتادگی شده و به اصطلاح حالت کوفتگی پیدا میکند.بخش‌های دیگری هم در تیغه بینی وجود دارد، از آن جمله میتوان به بخش‌هایی اشاره کرد که در صورت تحریک باعث بروز سردردهای شدید می‌شوند و در برخی از مواقع دلیلی هستند برای آغاز میگرن.
انحراف بینی در نتیجه چه اتفاقی رخ می‌دهد
شاید یکی از اصلی‌ترین فرضیه‌های توصیه شده برای پاسخ به این سؤال، فشار بر بینی نوزادان در حین تولد و زایمان است. در واقع با این فرض میتوان حجم زیادی از موارد دارای این عارضه را مادرزادی نامید. از دلایل دیگر این پیش آمد نیز میتوان به ضربات توأمان به بینی در سنین بسیار پایین اشاره کرد که معمولاً در زمان‌های یادگیری حرکت در کودکان اتفاق می‌افتد.همچنین مردم اغلب به‌مرور زمان در اثر فعالیت‌های ورزشی، تصادفات و … دچار انحراف بینی می‌شوند. لازم به ذکر است انحراف سپتوم بینی میتواند در اثر افزایش سن یا عدم رشد هماهنگ تیغه بینی در دو طرف آن در سنین بلوغ، افزایش یابد.
بررسی ها نشان داده اند برخی از موارد انحراف بینی، ژنتیکی و ارثی هستند و از ژن پدر و مادر به فرزندان منتقل می‌شوند.
درحالی که برخی از موارد انحراف بینی، ژنتیکی و ارثی هستند، اما این مشکل ممکن است به دلیل جراحت نیز ایجادشود. انحراف‌های جراحتی، زاویه‌ای تند و شکلی نامنظم دارند و تمام نواحی تیغه بینی را به یک اندازه، تحت‌تاثیر قرارمی‌دهند.
.png "اصلاح انحراف تیغه میانی بینی یا سپتوپلاستی")
نشانه‌های انحراف بینی
در واقع اکثر افراد دارای انحراف سپتوم بینی، تنها از یک انحراف جزئی رنج میبرند که این ضایعه نمی‌تواند نشانه‌های حادی را از خود بروز دهد؛ اما به‌طور کلی موارد زیر را میتوان از نشانه‌های انکار ناپذیر انحراف سپتوم بینی برشمرد:* دشواری تنفس، به‌ویژه از طریق بینی
* آسان بودن تنفس عمیق از طریق یک سوراخ بینی نسبت به سوراخ دیگر
* خونریزی‌های ناگهانی بینی
* عفونت مزمن سینوس‌ها
* خشکی پوست در یک سوراخ بینی
* خروپف یا تنفس با صدای بلند در طول خواب
* سردرد.
* اختلال در خواب
* کج بودن بینی و نازیبا شدن
* عدم تقارن
ترجیح برای خوابیدن روی یک طرف خاص بدن: به گونه‌ای که برخی از افراد ممکن است ترجیح دهند در یک جهت خاص بخوابند تا تنفس راحت‌تری را از طریق بینی تجربه کنند.
همچنین گاهاً مشاهده میشود که در موارد بسیار شدید فرد متحمل دردهای صورت و سینوس میشود.
تشخیص انحراف بینی
معمولاً پزشکان می‌توانند با مشاهده و معاینه سوراخ‌های بینی به‌صورت جداگانه، انحراف سپتوم بینی را تشخیص دهند. همچنین در عکس برداری‌های اشعه x نیز انحراف تیغه بینی به‌وضوح قابل تشخیص است. همچنین پزشکان معمولاً برای پی بردن به میزان مشکلات ناشی از انحراف تیغه بینی در بیماران، به بررسی وضعیت خواب، تنفس در حالات مختلف و میزان خروپف وی در خواب می‌پردازند.اقداماتی که برای تشخیص انحراف بینی انجام میشود عبارتند از :
* در ابتدا معاینه توسط پزشک صورت میگیرد.* در صورت نیاز سی تی اسکن.
* آندوسکوپی بینی و سینوس.
* و در نهایت عمل جراحی.
.png "اصلاح انحراف تیغه میانی بینی یا سپتوپلاستی")
درمان انحراف تیغه بینی
حقیقت این است که در اکثر موارد بیماران مبتلا به این عارضه نیازمند درمان از طریق جراحی نبوده و با مصرف مقطعی برخی داروها می‌توانند از شر عوارض این عارضه رهایی یابند. در واقع در رابطه با این عارضه باید گفت که از نظر پزشکان، همواره درمان آن بر اصلاح مقدم است. داروهایی که معمولاً برای کاهش عوارض انحراف تیغه بینی پیشنهاد میشود، در طیف داروهای آنتی هیستامینی، ضد انعقادی و اسپری‌های استروئیدی بینی قرار می‌گیرند.در صورت شدید بودن انحراف در برخی افراد، جراحی اصلاح تیغه صورت میگیرد. در طی این جراحی که برای انجام آن به حدود نود دقیقه زمان احتیاج است و تحت بیهوشی عمومی صورت میگیرد، پزشک اقدام به تراش تیغه منحرف و اصلاح آن میکند. در ادامه در صورت عدم اصلاح، جراح میتواند به خروج تیغه و جایگزینی آن با اسپیلت های سیلیکونی اقدام کند.
از مواردی که باید قبل از جراحی مورد توجه قرار بگیرد، قطع مصرف داروهایی از خانواده آسپیرین و بروفن در دو هفته قبل و بعد از جراحی است. دلیل این موضوع نقش این داروها در عدم انعقاد خون بیماران و افزایش خونریزی فرد است. از دیگر موارد ضروری نیز قطع مصرف سیگار در یک ماه قبل و بعد از جراحی است.
معمولاً بیماران در همان روز جراحی می‌توانند با رضایت شخصی مرخص شوند، اما در برخی موارد جراحی اصلاح انحراف بینی موجب عوارضی در بیماران میشود که در زیر به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم:
* تغییر شکل بینی
* پایداری در مشکلات حتی پس از جراحی
* خونریزی بیش از حد
* کاهش حس بویایی
* بی‌حسی موضعی در لثه‌ها و دندان‌های بالا
آیا ممکن است سردرد در برخی از افراد ناشی از انحراف بینی باشد؟
این پرسش به طور مکرر درباره بیماران مبتلا به سینوزیت نیز پرسیده میشود . انحراف بینی در بسیاری از موارد به خودی خود عامل ایجاد سردرد نیست . بسیاری از بیمارانی که از سردرد شاکی هستند ، معمولا از میگرن یا سردرد های تنشی رنج میبرند.البته در مواردی انحراف بینی بخصوص انحرافات شدید که با دیواره جانبی بینی تماس دارد ( اصطلاحا دارای نقاط تماسی هستند) میتواند به سردرد منجر شود . به هر حال بینی ، عضو مهمی است و عصب های فراوانی دارد که میتواند در ایجاد دردهای سر و صورت نقش داشته باشد.
جراحی اصلاح انحراف تیغه بینی
در صورتی که جراحی فقط با هدف رفع انحراف بینی صورت بگیرد به آن جراحی «سپتوپلاستی» گفته میشود. در این روش جراح ابتدا برش کوچکی در قسمت انحراف بینی به وجود می آورد و سپس اقدام به اصلاح و یا برداشتن قسمتی از تیغه میکند.این جراحی تقریبا کوتاه است و در حدود سی دقیقه طول میکشد. و هم چنین بعد از حدود سه روز میتوان به کارهای معمولی روزانه پرداخت.
در مواردی ، باید ظاهر بینی هم اصلاح گردد و نیاز است جراحی زیبایی بینی هم صورت گیرد.
در این مقاله به طور مفصل در مورد جراحی انحراف بینی و زیبایی صحبت کرده ایم.
.png "اصلاح انحراف تیغه میانی بینی یا سپتوپلاستی")
عمل اصلاح کج بودن و انحراف بینی
سه حالت برای کجی و انحراف بینی وجود دارد :اول) ظاهر بینی کج میباشد ولی تیغه بینی دچار انحراف نمیباشد: که برای اصلاح آن میبایست جراحی زیبایی بینی یا «رینوپلاستی» انجام داد.
دوم ) ظاهر بینی مشکل ندارد و تیغه بینی منحرف است: در این حالت نیاز به جراحی «سپتوپلاستی» میباشد، و ظاهر بینی تغییری نمیکند.
سوم ) هم ظاهر بینی کج میباشد و هم انحراف تیغه بینی وجود دارد: در این حالت که باید هر دو مشکل را برطرف کرد ، نیاز به جراحی « سپتورینوپلاستی » میباشد.
مراحل جراحی سپتوپلاستی:
جراحی سپتوپلاستی با بیهوشی عمومی انجام میشود. و چند ساعت پس از بهوش آمدن، بیمار مرخص میشود. در جراحی انحراف بینی غضروف اضافه در قسمت‌هایی که جزو داربست تیغه بینی نیست به مقدار کم و مورد نیاز حذف میشود. یا اینکه با برش هایی شکل داده میشود. و اگر بخش‌های استخوانی آن هم کج باشد برداشته میشود.برای جلوگیری از خونریزی پس از عمل به مدت یک یا دو روز تامپون بینی گذاشته میشود. یا اینکه بدون تامپون، از سیلیکون‌های داخل بینی استفاده میشود. تا یکی دو روز پس از عمل زیر بینی گاز گذاشته میشود،و مرتب تعویض میگردد.
مراقبت های بعد از جراحی انحراف بینی «سپتوپلاستی»
* بهتر است داخل بینی را چرب نکنید.* چیزی را به داخل بینی خود فرو نکنید.
* داروها را دقیقا طبق تجویز پزشک مصرف کنید.
* از فعالیت های ورزشی و محرک تا حدود دو ماه خودداری کنید.
* تا حدود دو ماه بعد از جراحی اشیا سنگین بلند نکنید( بیش از پنج کیلوگرم).
* خوردن خوراکی های نرم و معمولی از روز دوم مجاز میباشد.
* در صورتی که ترشحات متوقف شد میتوانید پانسمان پایین بینی را بردارید.
* بهتر است تا حدود یک ماه بعد ازعمل ، تنفس عمیق و هم چنین فین کردن را انجام ندهید.
* بعد از برداشتن تامپون میتوانید به حمام بروید.
* طاق‌باز خوابیدن بهتر است.
* دو الی سه روز استراحت کنید.
* الکل و سیگار و قلیان مصرف نکنید.
* در صورت نیاز از مایعات استفاده کنید.
* آنتی بیوتیک تجویز شده توسط پزشک را مصرف کنید .
* بهتر است بعد از عمل از خوردن خوراکی های سفت خودداری کنید.
* در صورت درد از استامینوفن یا قرص سرماخوردگی که پزشک تجویز کرده مصرف کنید.
* مواظب ضربه ها باشید و در مکانهای عمومی و شلوغ، بخاطر احتمال بالای ضربه نروید.
* تا پنج روز پشت سر هم میتوانید از قطره فنیل افرین برای بهبود تنفس استفاده کنید.
* نیازی نیست که جلوی عطسه کردن خود را بگیرید.فقط به خاطر داشته باشید حتما با دهان باز عطسه کنید.
* تعویض پانسمان زیر بینی تا حدود چهار روز بعد از جراحی ادامه میابد ، در هنگام تعویض پانسمان از مالیدن و دستکاری بینی خودداری کنید.
* در شرایطی که ترشحات خونی یا خونابه ای زیاد بود و نیاز به تعویض پانسمان به فاصله زمانی هر نیم ساعت بود به پزشک خود اطلاع دهید.
* برای جلوگیری از تشکیل کر ، بینی خود را با سرم شستشویی که برایتان تجویز گردیده شستشو دهید.( اهمیت این شستشو در هنگامی که
جراحی ترمیم شاخک بینی هم انجام داده باشید بیشتر خواهد شد.)
.png "اصلاح انحراف تیغه میانی بینی یا سپتوپلاستی")
مواردی که باید به پزشک مراجعه کنید:
* اگر پانسمان بینی شما هر ده الی پانزده دقیقه نیاز به تعویض داشته باشد.* در صورتی که دمای دهانی شما بیش از سی و هشت درجه شد .
* در صورتی که درد با مصرف دارو بهبود نیافت.
* در صورت مشاهده تهوع ، استفراغ ، راش ، کوتاهی تنفس و یا اسهال حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
اگر دچار خونریزی بینی شُدید ، بنشینید کمی به جلو خم شوید و انتهای بینی را به مدت پانزده دقیقه کمی فشار دهید. در صورتی که خونریزی خفیف باشد میتوانید از قطره فنیل افرین هم استفاده کنید. در صورتی که خونریزی قطع نشد با پزشک تماس بگیرید.
سپتورینوپلاستی
اگر جراحی زیبایی بینی نیاز باشد، میتواند در ترکیب با رینوپلاستی انجام شود- که در این حالت سپتورینوپلاستی نامیده میشود.در سپتوپلاستی، بخش زیادی از تیغه بینی برداشته نمی‌شود و پزشک سعی میکند که پس از صاف کردن تیغه بینی آن را سر جای خود در قسمت وسط بازگرداند.
گاهی اوقات تیغه بینی پس از عمل، با آتل‌هایی که در داخل حفره‌های بینی قرار داده میشود، سر جای خود بازمی‌گردد. گاهی اوقات به بیماران توصیه میشود که به مدت یک یا دو هفته از اصابت ضربه به بینی پیشگیری کنند تا جایگاه تیغه بینی به‌درستی اصلاح شود و کاملاً موارد بعد از عمل بینی را رعایت کنند.
جراحی شاخک بینی
جراحی شاخک بینی یا تربینوپلاستی، ممکن است در مواردی که دارو و اجتناب از مواد آلرژی‌زا انجام تنفس را بهبود نمی‌بخشد، ضروری باشد. اندازه شاخک بینی با جابجایی استخوان بزرگ جانبی و جمع‌کردن مخاط کاهش می‌یابد. تنفس معمولاً 1 هفته پس از جراحی انحراف بینی بهبود پیداکرده و روند بهبودی تا یک سال یا بیشتر ادامه می‌یابد. تربینوپلاستی و سپتوپلاستی میتواند با عمل جراحی سینوس و همچنین با جراحی زیبایی بینی (جراحی تغییر شکل بینی) ترکیب شود.تراش زیر پرده مخاطی
این عمل معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام میشود و شامل جدا کردن پوشش بینی از تیغه و برداشتن غضروف و استخوان از ناحیه دارای انحراف است. سپس پوشش مجدداً سر جای خود قرار داده میشود. بینی به‌آرامی برای 24 ساعت پانسمان میشود تا جایگاه صحیح آن حفظ شود و معمولاً بیمار مجاز است پس از یک یا دو روز به خانه بازگردد.زمان مناسب برای عمل انحراف بینی
فرد مبتلابه انحراف خفیف تیغه بینی ممکن است تنها در طول یک عفونت دستگاه تنفسی فوقانی علائم را تجربه کند. فرد مبتلا به انحراف شدید ممکن است از سینوزیت مزمن یا خون‌دماغ مکرر رنج ببرد که تا زمان بهبودی کامل ادامه خواهد داشت.اگر کودک شما به انحراف بینی دچار باشد، پزشک ممکن است جراحی را تا زمان رشد کامل بینی به تأخیر بیندازد. در اغلب موارد، این رشد تا سن 15 یا 16سالگی صورت میگیرد. پسران معمولاً باید نسبت به دختران مدت زمان بیشتری منتظر بمانند، زیرا روند رشد آنها اندکی دیرتر پایان می‌یابد.
.png "اصلاح انحراف تیغه میانی بینی یا سپتوپلاستی")
پیشگیری از انحراف بینی
شما میتوانید با اجتناب از آسیب به بینی خود، به پیشگیری از انحراف بینی کمک کنید. برای این کار، در هنگام رانندگی از کمربند ایمنی و محافظ شانه استفاده کنید و در طول انجام ورزش‌های تماسی مانند فوتبال یا کاراته از کلاه یا محافظ صورت مناسب استفاده نمایید.عوارض جراحی تیغه بینی
* تغییر شکل بینی* از بین نرفتن مشکلات حتی پس از جراحی
* خون ریزی بیش از حد
* کاهش حس بویایی
* بی حسی موقت لثه و دندان‌های بالا
* هماتوم تیغه بینی (تجمع خون)
منبع: سایت دکتردکتر
سایت سایت دکتر درتاج
سایت مجله پوست مو زیبایی
.jpg "5 ابزار ضروری برای زنده ماندن در صعودهای زمستانی")
