موارد مصرف
سفتریاکسون تزریقی در عفونت های خطرناک تنفسی، دستگاه ادراری، استخوان و مفاصل، داخل شکمی، سیستم عصبی مرکزی و پوستی ناشی از ارگانسیم های حساس کاربرد دارد.
روش و مقدار مصرف
سفتریاکسون در بالغین:1 تا 2 گرم از دارو از راه تزریق عضلانی یا وریدی، یکبار در روز و یا در دوزهای جداگانه و مساوی دو بار در روز استفاده می شود. حداکثر دوزاژ روزانه سفتریاکسون 4 گرم است.سفتریاکسون در کودکان:دوز کلی روزانه 50 تا 75 میلی گرم بر هر کیلوگرم وزن بدن کودک محاسبه می شود و در دو دوز منقسم هر 12 ساعت مصرف می گردد.
طریقه مصرف سفتریاکسون
سفتریاکسون درون عضلات بزرگ (مثل باسن) تزریق، یا درون سرم ریخته و در مدت حدود 30 دقیقه درون رگ تزریق می شود. بسته به نظر پزشک معالج شما این دارو 2 تا 4 بار در شبانه روز به شما تزریق خواهد شد. هنگام تزریق عضلانی سفتریاکسون می توان جهت کاهش درد دارو را با لیدوکائین (نوعی ماده بی حس کننده) مخلوط کرد.پس از اضافه کردن آب مقطر به ویال، محلول حاصل را به دقت بررسی کنید. ماده حاصل باید شفاف و عاری از هر گونه ذره شناور باشد. در صورت وجود تغییر رنگ، اجسام خارجی درون محلول یا نشت محلول از سرم محتوی دارو از تزریق آن خودداری کنید.دارو را دقیقا مطابق با دستور پزشک خود مصرف و از تغییر دوز یا قطع مصرف دارو بدون اجازه پزشک پرهیز نمایید. در صورت توقف خودسرانه دوره درمان، ممکن است عفونت شما تشدید شده و حتی نیاز به بستری شدن در بیمارستان پیدا کنید
مکانیسم اثر
اثر آنتی بیوتیکی:سفتریاکسون یک باکتریوسید است. مانع ساخت دیواره سلولی باکتری می شود و از این طریق موجب مرگ باکتری های در حال رشد و تقسیم می گردد.
فارماکوکینتیک سفتریاکسون
سفتریاکسون به دلیل پیوند به پروتئین از کینتیک غیر خطی وابسته به دوز پیروی می کند. اوج غلظت سرمی دارو پس از تزریق عضلانی تا 2 ساعت بعد از حاصل می شود. نیمه عمر پلاسمایی دارو 9- 6 ساعت است. سفتریاکسون به طور وسیع در بافت ها و مایعات بدن منتشر می شود. بیش از نیمی از یک دوز مصرفی دارو از طریق ادرار و به صورت تغییر نیافته و بقیه از طریق مدفوع به صورت تغییر نیافته یا ترکیبات غیر فعال دفع می شود.
مصرف در بارداری و شیردهی
بهتر است سفتریاکسون در بارداری استفاده نشود.این دارو در شیر ترشح می شود و بنابراین مصرف سفتریاکسون در دوران شیردهی باید همراه با احتیاط باشد.
مصرف در کودکان
سفتریاکسون را می توان در نوزادان و کودکان تجویز کرد. این دارو در نوزادان دچار زیادی بیلی روبین در خون، به علت توانایی آن در جابجایی بیلی روبین با احتیاط تجویز شود.
منع مصرف سفتریاکسون
در صورت وجود سابقه حساسیت مفرط به پنی سیلین ها، سفالوسپورین ها یا پنی سیلامین، ابتلای به پورفیری ودر نوزادان مبتلا به کمی آلبومین خون، اسیدوز، زردی یا زیادی بیلی روبین خون .
فراموش کردن دوز دارو
در صورت فراموش کردن یک دوز سفتریاکسون، به محض به خاطر آوردن دوز فراموش شده آن را میل کنید. اما اگر تقریبا زمان نوبت بعدی رسیده است، نوبت فراموش شده را رها کرده طبق برنامه منظم خود عمل کنید. مقدار دارو را دو برابر نکنید.
اثر بر آزمایشهای تشخیصی
سفتریاکسون سبب حصول نتایج مثبت کاذب در آزمونهای گلوکز ادرار با استفاده از سولفات مس (مصرف بندیکت یا clinitest) می شود. در این مورد از گلوکز اکسیداز (Tes-Tape یا Clinistix) استفاده شودسفتریاکسون سبب افزایش کاذب غلظت کراتینین ادرار در آزمونهایی می شود که از واکنش Jaffe استفاده می کنند. سفتریاکسون ممکن است موجب حصول نتایج مثبت آزمون کومبس شود.ممکن است سطح BUN، کراتینین، AST، ALT، ALP و بیلی روبین و LDH را افزایش دهد. همچنین می تواند تعداد ائوزینوفیل و پلاکتها را افزایش و گلوبولهای سفید را کاهش دهد.
نحوه تزریق سفتریاکسون
برای تزریق داخل وریدی سفتریاکسون، به داخل ویال های حاوی 250یا 500 میلی گرم یا ویال های حاوی 1 یا 2 گرم پودر، به ترتیب 4/2، 8/4، 6/9 و 2/19 میلی لیتر حلال (آب مقطر، نرمال سالین یا دکستروز 5 درصد) وارد کرده و تکان داده می شود تا پودر کاملا حل شود. محلول حاصل در هر میلی لیتر خود تقریبا معادل 100 میلی گرم سفتریاکسون دارد. محلول داخل سرنگ کشیده و با حلال مناسب برای انفوزیون وریدی به کار می رود تا به میزان مطلوب رقیق شود. معمولا غلظت 10 تا 40 میلی گرم در میلی لیتر این دارو تجویز می شود که باید در عرض 30 دقیقه از راه داخل وریدی تزریق شود. توجه داشته باشید که برای حل و رقیق کردن این دارو از حلال های حاوی کلسیم نظیر محلول رینگر یا محلول هارتمان استفاده نمی کنند زیرا ذرات معلق تشکیل خواهد شد(Particulate formation). پودر استریل سفتریاکسون سدیم باید در دمای 20 تا 50 درجه سانتی گراد و دور از نور نگهداری شود اما پس از تهیه محلول، محافظت در برابر نور لازم نیست. رنگ محلول با توجه به مدت زمان نگهداری شده پس از تهیه، غلظت و حلال آن می تواند از زرد کم رنگ تا زرد کهربایی متفاوت باشد.برای تزریق عضلانی ویال های حاوی250 یا 500 میلی گرم یا ویال های حاوی 1 یا 2 گرم پودر داخل ویال ها به ترتیب در 9/0، 8/1، 6/3 و 2/7 میلی لیتر حلال مناسب کاملا حل می شود. محلول های حاصل تقریبا معادل 250 میلی گرم در میلی لیتر سفتریاکسون دارند. تزریق عضلانی باید به صورت عمقی و در عضلات بزرگ بدن و با انجام آسپیراسیون پیش از تزریق برای اجتناب از تزریق غیرعمدی دارو در داخل عروق خونی صورت گیرد. ونکومایسین، آمینوگلیکوزیدها و فلوکونازول با سفتریاکسون ناسازگاری فیزیکی دارند. 1
عوارض جانبی سفتریاکسون
عوارض شایع (%10<>
پوستی: کشیدگی پوستموضعی: پینه در محل تزریق، احساس گرما در محل تزریق
عوارض نسبتا شایع (%10-1)
پوستی: راش پوستیگوارشی: اسهال
هماتولوژی و انکولوژی: افزایش سطح ائوزینوفیل، افزایش سطح پلاکت خون، لکوپنی
کبدی: افزایش سطح سرمی آنزیم های ترانس آمیناز
موضعی: درد محل تزریق، حساسیت محل تزریق به لمس
کلیوی: افزایش BUN
عوارض نادر (%1>)
قلبی عروقی: گرگرفتگی، تپش قلب، فلبیتپوستی: افزایش تعریق، خارش
غدد درون ریز و متابولیسم: پیدایش گلوکز در ادرار
گوارشی: درد شکمی، سنگ مجرای صفراوی، سنگ کیسه صفراوی، کولیت ناشی از کلستریدیوم دیفیسل، اختلال چشایی، سوء هاضمه، نفخ، لجن صفراوی، تهوع، پانکراتیت، استفراغ
ادراری تناسلی: کست ادراری، خون در ادرار، واژینیت
هماتولوژی و انکولوژی: آگرانولوسیتوز، آنمی، افزایش سطح بازوفیل، کاهش زمان پروترومبین (PT)، اختلال فاکتورهای هموستاتیک خون، گرانولوسیتوپنی، آنمی همولیتیک، لنفوسیتوپنی، لنفوسیتوز، مونوسیتوز، نوتروپنی، طولانی شدن زمان پروترومبین (PT)، ترومبوسیتوپنی
کبدی: افزایش سطح سرمی آلکالین فسفاتاز، افزایش بیلی روبین سرم، یرقان
ازدیاد حساسیت: آنافیلاکسی، بیماری سرم
عفونی: کاندیدیاز، عفونت قارچی ادراری تناسلی
سیستم عصبی: لرز، سرگیجه، سردرد، تشنج
کلیوی: افزایش کراتینین سرم، سنگ کلیه
تنفسی: برونکواسپاسم، خون دماغ، التهاب ریه ناشی از ازدیاد حساسیت 2
تداخلات دارویی
تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر دهند یا خطر ابتلا به عوارض جدی را افزایش دهند. فهرستی از تمام محصولاتی که استفاده می‌کنید (از جمله داروهای تجویزی / غیر تجویزی و محصولات گیاهی) تهیه کنید و آن را با پزشک و داروساز خود به اشتراک بگذارید. بدون تأیید پزشک خود، مصرف هیچ دارویی را شروع یا متوقف نکنید و دوز آنها را تغییر ندهید.برخی از محصولاتی که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند عبارتند از: سرم های وریدی حاوی کلسیم.
اگرچه اکثر آنتی بیوتیک ها بعید است که روش‌های هورمونی پیشگیری از بارداری مانند قرص، پچ، و یا حلقه، را تحت تأثیر قرار دهند، اما شماری از آنتی بیوتیک ها (مانند ریفامپین، ریفابیوتین) می‌توانند اثربخشی آنها را کاهش دهند. این مسئله می‌تواند به حاملگی منجر شود. اگر از روش‌های هورمونی کنترل بارداری استفاده می‌کنید، برای جزئیات بیشتر از پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
این دارو ممکن است در آزمایشات آزمایشگاهی خاص (مانند آزمایشات خاص گلوکز ادرار) تداخل ایجاد کند و احتمالاً باعث نتایج کاذب شود. اطمینان حاصل کنید که کارکنان آزمایشگاه و تمام پزشکان شما می‌دانند که شما از این دارو استفاده می‌کنید. 3
پی نوشت:
1.www.namnak.com
2.www.darooyab.ir
3.www.rastineh.com
