آثار فردی اقامه ی نماز

1. شست و شوی گناهان

« و أقم الصلوه طرفی النهار و زلفا من اللیل ان الحسنات یذهبن السیئات ذلک ذکری للذاکرین »؛ (1) و در دو طرف روز ( اول و آخر آن ) و نخستین ساعت های شب ، نماز برپادار ، زیرا خوبی ها ، بدی ها را از میان می برد ، این پندی برای پند گیرندگان است .

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: الا أدلکم علی ما یمحو الله به الخطایا ، و یذهب به الذنوب ؟ فقلنا : بلی یا رسول الله ، قال : اسباغ الوضوء فی المکروهات ، و کثره الخطا الی المساجد ، و انتظار الصلاه بعد الصلاه ؛ (2)

آیا شما را راهنمایی نکنم بر چیزی که خداوند به سبب آن خطاها را محو و گناهان را پاک می کند؟ پس گفتیم : بفرمایید ای رسول خدا ! حضرت فرمودند: وضوی کامل گرفتن در جایی که سخت و دشوار است و زیاد رفتن به مساجد و منتظر نمازی پس از نمازی بودن .

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: الصلوات الخمس و الجمعه الی الجمعه کفارات لما بینهن ما لم تغش الکبائر ؛ (3)نمازهای پنج گانه و نماز جمعه تا جمعه ، پوشاننده آنچه در میان آنهاست مادامی که گناهان بزرگ انجام نگیرد که آنها را در برگیرد .

شیخ بهائی قدس سره فرموده است : واضح است که گناهانی که نماز آنها را از بین می برد گناهان صغیره است (4) [ البته حق الناس را نیز از بین نمی برد ؛ ولی توفیق توبه و پاک شدن از آنها را فراهم می سازد].
 

2. دور شدن شیطان

حضرت امیرمؤمنان علیه السلام می فرماید: الصلاه حصن من سطوات الشیطان ؛ (5) نماز پناهگاهی در برابر حمله های شیطان است .

حضرت صادق علیه السلام می فرماید: ملک الموت یدفع الشیطان عن المحافظ علی الصلاه ، و یلقنه شهاده أن لا اله الا الله و أن محمدا رسول الله فی تلک الحاله العظیمه ؛ (6)

فرشته ی مرگ ، شیطان را از مواظبت کننده ی بر نماز ، دور می کند و در آن حال سخت ( جان کندن ) گواهی بر یکتایی خداوند و رسالت حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم را به او تلقین می کند.
 

3. بازداشتن از کارهای زشت

« و أقم الصلوه ان الصلوه تنهی عن الفحشاء و المنکر » ؛ (7) و نماز را برپا دار که همانا نماز تو را از کار زشت و ناپسند باز می دارد .جاء رجل الی النبی صلی الله علیه وآله و سلم فقال : ان فلانا یصلی باللیل فاذا أصبح سرق ، قال : انه سینهاه ما یقول ؛ (8)

مردی نزد پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم آمد و گفت : همانا فلانی در شب نماز می خواند و صبح دزدی می کند. فرمود: در آنچه می گوید ( نمازش) بزودی او را باز می دارد .
 

4. نورانی ساختن نمازگزارپیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: صلاه الرجل نور فی قلبه ، فمن شاء منکم فلینور قلبه ؛ (9)نماز شخص ، سبب نورانی شدن دل او می شود؛ پس هر کس می خواهد باید دلش را ( با خواندن نماز ) نورانی سازد .

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: نوروا منازلکم بالصلاه و قراءه القرآن ؛ (10)منزل هایتان را با خواندن نماز و قرائت قرآن نورانی سازید .
 

5. توجه خاص خداوند به بنده

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرماید: لا یتوضأ أحد فیحسن وضوءه و یسبغه ثم یأتی المسجد لا یرید الا الصلاه فیه الا تبشبش الله به کما یتبشبش أهل الغائب بطلعته ؛ (11)

هیچ کس وضوی کامل نمی گیرد و سپس برای نماز به مسجد نمی آید ، مگر این که خداوند با لطف خوشی از او استقبال می کند؛ هم چون خوشحالی خانواده ی شخص غائب هنگام ورودش.
 

6. بهره گیری از رحمت های خاص خداوند
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرماید: [ للمصلی ] ثلاث خصال : تتناثر الرحمه علیه من قدمه الی عنان السماء ، و تحف به الملائکه من قرنه الی أعنان السماء و ینادی مناد: لو علم المناجی من یناجی ما انفتل ؛ (12)

[ برای نمازگزار ] سه ویژگی است: رحمت الهی او را از کف پایش تا کرانه ی آسمان در برمی گیرد و فرشتگان از روی سرش تا کرانه های آسمان گرداگرد او را می گیرند و فریاد کننده ای ندا در می دهد: اگر مناجات کننده می دانست با که مناجات می کند ، باز نمی گشت .
 

7. استجابت دعا

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: من صلی صلاه لا یعرض علی قلبه فیها شیء من أسباب الدنیا ؛ لم یسأل الله شیئا الا أعطاه ؛ (13)هر کس نمازی بخواند که در آن چیزی از چاره اندیشی های دنیا را در دل نگذراند ، هیچ چیز از خدا نمی خواهد ، جز این که به او می دهد .

حضرت امیرمؤمنان علیه السلام می فرماید: من أدی فریضه، فله عندالله دعوه مستجابه ؛ (14)هر کس نماز واجبی بگزارد ، نزد خداوند یک دعای مستجاب و پذیرفته دارد .
 

8. نماز گزار از بلاهای آسمانی در امان است

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: اذا أنزل الله عاهه من السماء عوفی منها حمله القرآن و رعاه الشمس - أی الحافظون لأوقات الصلوات - و عمار المساجد ؛ (15)

هرگاه خداوند ، آفتی از آسمان فرو فرستد ، حاملان قرآن و نگهبانان خورشید - یعنی نگهبانان وقت نماز - و آباد کنندگان مساجد ، از آن در امانند .
 

9. به دست آوردن پاداش و سود فراوان

جاء رجل من الأنصار الی رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم ... فقال : زرع فلان زرعا فأضعف - أوکما قال - فقال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم و ما ذاک ؟ رکعتان خفیفتان خیر لک من ذلک کله من الدنیا و ما علیها ؛ (16)

مردی از انصار خدمت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم رسید و گفت : فلانی زراعت کرده و محصولش دو برابر شده است ( با شبیه چنین چیزی ) . حضرت فرمود: چه می گویی؟ دو رکعت نماز مختصر، از همه ی این و از دنیا و آنچه در آن است برای تو ، بهتر است .

مر النبی صلی الله علیه و آله و سلم علی قبر دفن حدیثا ، فقال : رکعتان خفیفتان مما تحقرون و تنفلون یزیدهما فی عمله أحب الیه من بقیه دنیاکم ؛ (17)

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم بر قبر شخصی تازه دفن شده گذشت ؛ پس فرمود: اگر این شخص بتواند دو رکعت نماز مختصر - از همان هایی که کوچک و اضافه می شمرید- بر اعمالش بیفزاید ، برایش محبوب تر از بقیه ی دنیایتان است .
 

10. رشته ی محکم ارتباط بنده با خداوند

فقه الرضا علیه السلام : سئل بعض العلماء من آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم فقیل له : - جعلت فداک - ما معنی الصلاه فی الحقیقه ؟ قال : صله الله للعبد بالرحمه ، و طلب الوصال الی الله من العبد ؛ (18)

از حضرت رضا علیه السلام سؤال شد : فدایت شوم معنای حقیقی نماز چیست ؟حضرت فرمودند : نماز وسیله ی ریزش رحمت الهی به بنده و طلب وصال بنده به خداوند است .

مرحوم آیه الله کاشف الغطاء در ضمن یکی از بحث هایشان فرموده اند: من همیشه به جوانان نصیحت می کنم که هر چه هم آلوده شدید از نماز دست برندارید که این رشته ی اتصال شما و خداوند است که اگر نماز را رها کردید کاملا رشته اتصال خود را قطع نموده اید.(19)
 

11. گشودن درهای بهشت

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به علی علیه السلام فرمودند : سبعه من کن فیه فقد استکمل حقیقه الایمان و أبواب الجنه مفتحه له : من أسبغ وضوءه ، و أحسن صلاته ، و أدی زکاه ماله ، و کف غضبه ، و سجن لسانه ، و استغفر لذنبه ، و أدی النصیحه لأهل بیته ؛ (20)

هفت خصلت است که در هر کس باشد حقیقت ایمان را دریافته ، و [ همه ی ] درهای بهشت بر وی گشوده می گردد: کسی که وضوی کامل بگیرد ، کسی که نمازش را نیکو اقامه نماید ، زکات مالش را بپردازد ، خشم خویش را کنترل نماید ، زبانش را از هرچه نباید بگوید بسته و زندانی نماید ، گناهان و اشتباهاتش را جبران کند ،

نصایح و اندرز و راهنمایی های لازم را در حق اهل بیت و فرزندان مضایقه نکند [ و حق اهل و عیال و اولاد خویش را از نظر نصیحت و هدایت و ارشاد ادا نماید].12. اولیای خداوند نماز را با هیچ چیز معاوضه نمی کردند

قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم - لما نزلت هذه الآیه « أقم الصلوه طرفی النهار » ؛ (21) - ما أحب أن لی بها ما طلعت علیه الشمس و غربت ؛ (22)

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم : - هنگام که آیه ی « نماز را در دو سوی روز به پادار » نازل شد - فرمودند: دوست ندارم به جای نماز ، آنچه خورشید بر آن می تابد ، داشته باشم .

نتیجه:
آثار فردی اقامه ی نماز شامل 5 بعد کلی است:
۱. قرب معنوی:نماز موجب قرب معنوی است؛ به همین دلیل قصد قربت، از واجبات اصلی در آن است؛ چنان‌که امام رضا(علیه السلام) فرموده است: «نماز، انسان‌های باتقوا را در جوار قرب الهی قرار می‌دهد».

۲. بازدارندگی از گناه:یکی از آثار نماز، پاک ‌زیستن و عدم ارتکاب زشتی‌هاست؛ چنان‌که قرآن به صراحت می‌فرماید: نماز از زشتی‌ها و منکرات باز می‌دارد».پیدایش بازدارندگی از فحشا، اثر طبیعی نماز است‏؛ ولی به حکم اختیار، این بازدارندگی به نحو صددرصد و علیت تامه نیست؛ بلکه به نحو ایجاد زمینه است؛

۳. آمرزش گناه:خداوند درباره آمرزش گناهان به وسیله نماز فرموده است:  در دو طرف روز و اوایل شب نماز را برپا دار؛ چرا که حسنات، سیئات و بدی‌ها را از بین ‌می‏برند». مقصود از حسنات که از بین ‌برنده بدی‌هاست، به قرینه جمله «أَقِمِ الصَّلاةَ» و نیز روایت ذیل، می‌تواند نماز باشد.

۴.آرامش:یکی از آثار نماز، آرامش روح و روان است. بهترین راه آرامش، توجه به مالکیت الهی و یاد قیامت است. قرآن کریم پس از مژده به صابران، در وصف آنها می‌فرماید: «آنها کسانی هستند که به هنگام رویارویی با ناملایمات می‌گویند:ما مملوک خداییم و به سوی او باز می‌گردیم»

5. بهشت:قرآن کریم برای مؤمنان رستگار صفاتی ذکر نموده است که دو صفت از آنها درباره نمازگزارانی است که افزون بر خشوع در نماز، بر انجام درست آن مراقبت می‌کنند و در پاداش آنها می‌فرماید: آنها بهشت برین را ارث می‌برند و جاودانه در آن خواهند ماند».

پی نوشت:

1. هود ( 11) آیه 114 .
2. ارشاد القلوب ، الباب الحادی و الخمسون ، ص 257 .
3. الصلاه فی الکتاب و السنه ، ص 112 و شیخ بهایی ، الاربعون حدیثا ، الحدیث الثالث ، ص 90 .
4. شیخ بهایی ، همان .
5. محمدی ری شهری ، الصلاه فی الکتاب و السنه ، ص 116 .
6. همان .
7. عنکبوت (29) آیه 45 .
8. محمدی ری شهری ، الصلاه فی الکتاب و السنه ، ص 117 .
9. کنزالعمال ، ج 7 ، ص 300 ، حدیث 18973 .
10. همان ، ج 15 ، ص 392 .
11. محمدی ری شهری ، الصلاه فی الکتاب و السنه ، ص 46 .
12. همان ، ص 119 و کنزالعمال ، ج 7 ، ص 289 ، حدیث 18923 .
13. محمدی ری شهری ، الصلاه فی الکتاب و السنه ، ص 119 .
14. کنزالعمال ، ج 7 ، ص 313 ، حدیث 19040 .
15. محمدی ری شهری ، همان ، ص 39 .
16. همان ، ص 25 .
17. همان .
18. بحارالانوار ، ج 84 ، ص 246 .
19. الفردوس الاعلی ، ص 173 .
20. مکارم الاخلاق ، ج 2 ، ص 387 .
21. هود (11) آیه 114 .
22. محمدی ری شهری ، همان ، ص 27 .

منبع:
کتاب دانستنی های لازم از نماز