سنکوپ قلبی یا غش معمولا به از دست دادن موقت آگاهی و از دست هوشیاری گفته می شود. از جمله عوامل سنکوپ قلبی می توان به کاهش ناگهانی اکسیژن در مغز اشاره کرد. کاهش اکسیژن وخون رسانی به مغز علل زیادی دارد، از جمله فشار خون پایین یا حمله قلبی. سنکوپ قلبی احتمال مرگ ناگهانی در فرد را بالا می برد.

سنکوپ چیست؟

به حالت از دست دادن موقتی هوشیاری سنکوپ می گویند. زمانی که فرد دچار سنکوپ می شود به صورت ناگهانی هوشیاری خود را از دست می دهد و به زمین می افتد. مدت زمان بی هوشی فرد از چند ثانیه تا چند دقیقه طول می کشد و بعد از مدتی فرد هوشیاری خود را به دست می آورد. ممکن است قبل از ایجاد سنکوپ فرد احساس تهوع، سرگیجه و استفراغ کند و به صورت ناگهانی و بدون هیچ احساس قبلی سنکوپ رخ دهد. عوامل سنکوپ در هر فردی متفاوت است، بعد از سکنوپ و به دست آوردن هوشیاری فرد معمولا کاملا سرحال و بدون علائم است مگر در حین افتادن به زمین ضربه ای به او وارد آمده باشد. از عوامل سنکوپ کاهش فشار خون و نرسیدن خون کافی و به طبع اکسیژن کافی به مغز است. در این حالت فرد دچار بی خبری کوتاه مدت از اطراف خود می شود. در حالت سنکوپ، دستگاه های قلب و ریه فعال هستند. سنکوپ غالباً تکرار می‌شود و می‌تواند از نوع بی‌خطر تا تهدیدکننده‌ی زندگی متغیر باشد؛ بنابراین، افرادی که یک دوره سنکوپ را تجربه کرده‌اند باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشند.

انواع سنکوپ

پزشکان سنکوپ را به سه دسته تقسیم می‌کنند:

* سنکوپ قلبی
* سنکوپ غیر قلبی
* سنکوپ با علل ناشناخته

بطور کلی سنکوپ به علت بیماری و اختلالات قلبی اتفاق نمی‌افتد. از عوامل سنکوپ قلبی آریتمی قلبی یا یک اختلال در عملکرد قلب است که موجب کاهش توانایی قلب در پمپ کردن خون کافی برای برآورده کردن نیازهای بدن می‌گردد، رخ می‌دهد. درمان سنکوپ بستگی به علت آن دارد و می‌تواند شامل مصرف دارو، نصب ضربان‌ساز و روش‌های جراحی باشد.

سنکوپ وازوواگال (همچنین انسداد قلبی - نوروژنیک نامیده می شود):

سنکوپ وازوواگال رایج ترین نوع سنکوپ است، این بیماری از یک افت ناگهانی در فشار خون ناشی می شود که باعث افت جریان خون در مغز می شود. هنگامی که شما بلند می شوید, جاذبه باعث می شود خون در قسمت پایین بدن, زیر دیافراگم ساکن شود. وقتی این اتفاق می افتد, قلب و سیستم عصبی خود مختار (ANS) کار می کنند تا فشار خون شما ثابت بماند.

برخی از بیماران مبتلا به سنکوپ وازوواگال دارای شرایطی به نام فشار خون ارتواساتیک هستند. این شرط رگ های خونی را از کوچک تر شدن (همانطور که باید) زمانی که بیمار می ایستد, نگه می دارد. این باعث می شود خون در پاها جمع شود و منجر به افت سریع فشار خون شود.

سنکوپ NMS

یک نوع آن در کودکان و نوجوانان بیشتر دیده می‌شود. البته ممکن است در هر سنی رخ بدهد. ممکن است این اتفاق زمانی رخ بدهد که بخشی از سیستم عصبی که فشار خون و ضربان قلب را کنترل می‌کند، در اثر استرس یا درد احساسی دچار اختلال شود.

این وضعیت می‌تواند در اثر ایستادن طولانی مدت و خستگی زیاد هم رخ بدهد. گاهی تغییر وضعیت ناگهانی بدن از حالت نشسته به ایستاده یا بالعکس، باعث سنکوپ یا غش می‌شود. با تغییر ناگهانی وضعیت بدن خون کافی به مغز نمی‌رسد که در نتیجه سلول‌های مغزی در اثر کمبود اکسیژن، این حالت را ایجاد می‌کنند.

سنکوپ Vasovagal

یکی از شایع‌ترین نوع سنکوپ یا غش است. در این وضعیت، تعادل بین مواد شیمیایی آدرنالین و استیل کولین مختل می‌شود. آدرنالین موجب تحریک بدن به ضربان سریع قلب و انقباض رگ می‌شود. در نتیجه فشار خون افزایش می‌یابد. و استیل کولین حالت برعکس آن است. ضربان قلب کاهش می‌یابد و رگ‌های خونی منبسط می‌شوند. این کاهش موقت جریان خون موجب بروز وضعیت سنکوپ یا غش می‌گردد.

البته ناگفته نماند که گاهی هم عوارض برخی از داروها منجر به سنکوپ یا غش می‌گردد.

اختلال جدی سنکوپ در اثر

افرادی که در معرض تپش قلب یا بی نظمی ضربان قلب قرار دارند.

کسانی که دارای سابقه خانوادگی سنکوپ و مرگ ناگهانی بر اثر آن هستند.

در اثر بروز این حالت بیمار باید به پزشک مراجعه نموده و علت آن را جویا شود. در اثر برخی بیماری‌های قلبی حتماً باید سنکوپ یا غش پیگیری شود. شرایطی مثل آریتمی قلبی، ایسکمی قلبی، تنگی دریچه آئورت و آمبولی ریه.

سنکوپ یا غش به خودی خود برای بدن مضر نیست. اما در صورتی که فرد در حالت ایستاده باشد و سقوط کند، یا اگر در حین رانندگی باشد، می‌تواند صدمات جبران ناپذیری را ایجاد کند.

افت ناگهانی فشار خون علت سنکوپ وازوواگال

سنکوپ وضعیتی:
سنکوپ وضعیتی، نوعی از سنکوپ وازوواگال است. این اتفاق تنها در طول وضعیت های ویژه ای رخ می دهد که سیستم عصبی را تحت تاثیر قرار می دهد و منجر به سنکوپ می شود.

برخی از این موقعیت ها عبارتند از:
* کم آبی بدن
* استرس احساسی شدید
* اضطراب
* ترس
* درد
* گرسنگی
* استفاده از الکل یا مواد مخدر
* تنفس (تنفس در اکسیژن خیلی زیاد و خلاص شدن از بیش از حد کربن بیش از حد سریع)
* عطسه کردن به زور، چرخش گردن و یا پوشیدن یقه تنگ (حساسیت سینوسی کاروتید)
* ادرار (سنکوپ ادراری)

سنکوپ وضعی (به نام فشار خون موضعی):

سنکوپ وضعی ناشی از یک افت ناگهانی در فشار خون ناشی از تغییر سریع در موقعیت، مانند دراز کشیدن روی زمین است. داروهای خاص و کم آبی بدن می تواند به این وضعیت منجر شود. بیماران با این نوع سنکوپ معمولاً در فشار خون خود تغییراتی دارند که باعث کاهش حداقل 20 mmHg (سیستول/ عدد بالا)و حداقل 10 mmHg (دیاستول / عددپایین) می شوند.

بعضی از بیماری های قلبی است که بر جریان خون در مغز تاثیر می گذارد. این شرایط می تواند شامل یک ضربان قلب غیر عادی (بی نظمی)، مسدود کردن جریان خون در قلب به خاطر بیماری قلبی ریوی (که قلب شکل می گیرد)، انسداد در رگ های خونی قلب (میوکارد قلب)، بیماری دریچه، لخته شدن خون، یا نارسایی قلبی باشد. اگر بیماری های قلبی دارید، ویزیت یک متخصص قلب برای درمان مناسب بسیار مهم است.

سنکوپ وضعی در بیماران قلبی

سنکوپ عصبی:
سنکوپ عصبی ناشی از یک وضعیت عصبی مثل حمله، سکته یا سکته ایسکمیک است (TIA). دیگر شرایط کم تر معمول که منجر به سنکوپ عصبی می شود شامل میگرن و ازدیاد غیر عادی مایع فشار نرمال است.

سندرم تاکیکاردی ارتواستاتیک موضعی (POTS):

سندرم تاکیکاردی ارتواستاتیک موضعی ناشی از ضربان قلب بسیار سریع (تاکیکاردی) است و زمانی اتفاق می افتد که یک فرد بعد از نشستن یا دراز کشیدن روی زمین می ایستد. ضربان قلب می تواند با 30 ضربه در هر دقیقه یا بیشتر افزایش یابد. این افزایش معمولاً در عرض 10 دقیقه از حالت ایستاده اتفاق می افتد، این شرایط در زنان رایج تر است, اما در مردان نیز می تواند رخ دهد.

عوامل سنکوپ قلبی

مشکلات و بیماری های قلبی زیر می تواند سبب کاهش خون و عرضه اکسیژن به مغز شود. شرایط احتمالی عوامل سنکوپ قلبی عبارتند از:

* آریتمی قلبی یا ضربان قلب غیرطبیعی قلب: آریتمی قلب شایع‌ترین علت سنکوپ یا غش است. البته این ضعف ناشی از تغییر موقتی در عملکرد طبیعی بدن است.
گاهی اوقات، تغییر ریتم قلب خطرناک بوده و به طور بالقوه تهدیدکننده زندگی است. قلب یک پمپ الکتریکی برای بدن است. در صورتی که مشکلی در سیستم الکتریکی وجود داشته باشد، قادر به جریان صحیح خون و پمپاژ به قسمت‌های بدن نیست.

* مشکلات دریچه ای قلب از جمله تنگی، انسداد دریچه های قلب: دریچه‌های قلبی وظیفه هدایت خون را به هنگام فعالیت الکتریکی قلب بر عهده دارند. یکی از عامل‌های مهم حفظ جریان خون هستند. بیماری‌های مربوط به آن‌ها مثل تنگی دریچه‌ها یا نارسایی دریچه‌ها در پمپاژ خون تأثیر گذار هستند.

* فشار خون بالا یا فشار خون پایین: از دست دادن خون می‌تواند موجب غش شود. زمانی که فرد در حالت نشسته است و تغییر وضعیت به حالت ایستاده می‌دهد، این تغییر ناگهانی موجب تغییر فشار خون می‌شود. این عامل هم در سنکوپ یا غش تأثیر گذار خواهد بود.

تست‌هایی هم برای کشف فشار خون غیرطبیعی وجود دارد. این تست به صورت سرپایی انجام می‌شود. بیمار به مدت ۳۰-۴۵ دقیقه در یک زاویه روی میز قرار می‌گیرد. طی اینمدت فشار خون و نبض بیمار در حالت‌های مختلف بررسی می‌شود.

* حمله قلبی که در اثر آن قسمتی از عضله قلب به دلیل کمبود خون و اکسیژن می میرد.

علائم سنکوپ قلبی

با اینکه سنکوپ معمولاً بدون وجود علائم رخ می‌دهد اما از شاخص ترین و مهم ترین نشانه ها و علائم سنکوپ قلبی می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

* احساس سنگینی در پاها
* تاری دید
* گیجی
* احساس گرما
* سرگیجه
* حالت تهوع
* تعریق
* استفراغ
* خفگی
* ضعف عضلات
* رنگ پریدگی
* دلایل و عوامل سنکوپ قلبی

دلایل قلبی

اختلالات و بیماری های قلبی می‌توانند از طریق اختلال در روند خونرسانی و کاهش موقت جریان خون به مغز سبب سنکوپ شوند. این امر در صورت بد عمل کردن سیستم ضربان ساز قلب (تولید ضربان قلب که بطور غیرطبیعی کند یا تندمی شود) و یا وجود انسداد جریان خون در خارج از قلب که در اثر تنگی دریچه‌ی قلب یا ضخیم شدن عضله قلب ایجاد شده باشد، می‌تواند رخ بدهد. مبتلایان به این نوع از سنکوپ در معرض عوارض خطرناک و مرگ ناگهانی می باشند. سنکوپ قلبی عمدتاً ناشی از آریتمی های قلبی است. کندی ضربان قلب (برادیکاردی) در موارد شدید منجر به حملات سنکوپ قلبی می شود. این اختلالات می توانند غالباً در نتیجه‌ی افزایش سن یا در اثر عوارض جانبی داروها رخ ‌دهند.

مهم ترین عوامل سنکوپ قلبی در اثر بیماری های قلبی شامل موارد زیر است:
* سابقه بیماری های سرخرگی قلبی
* سابقه حمله قلبی
* سابقه آنژین صدری یا درد قفسه سینه
* وجود نارسایی قلبی
* مشکلات و بیماری های دریچه ای قلب
* ضربان نامنظم قلب
* سابقه خانوادگی مرگ ناگهانی در اقوام نزدیک در اثر بیماری های قلبی
* آریتمی قلبی

دلایل غیرقلبی

خوشبختانه اکثر سنکوپ‌ ها بر اثر عوامل غیر قلبی است. وازوموتور یا تجمع خون در پاها شایع‌ترین علت سنکوپ است. زمانی که بخش زیادی از خون در پاها جمع می‌شود این عارضه اتفاق می‌افتد. این امر سبب کاهش فشار خون، عدم جریان خون به مغز و سنکوپ می‌گردد.

چه چیزی باعث سنکوب می شود؟

سنکوپ می تواند توسط بسیاری از مسائل ایجاد شود، بسیاری از بیماران, مشکلات پزشکی دارند که ممکن است یا شاید هم ندانند که بر سیستم عصبی یا قلب تاثیر می گذارد.

ممکن است شرایطی داشته باشید که بر جریان خون از طریق بدن شما تاثیر می گذارد و باعث می شود فشار خون شما زمانی که موقعیت را تغییر می دهید کاهش یابد (برای مثال, رفتن از حالت دراز کشیدن به ایستادن).

تشخیص

هیچ تست آزمایشگاهی خاصی به اندازه کافی قدرت لازم برای ارزیابی و تشخیص سنکوپ را ندارد. از جمله تست ها و آزمایشات کمکی که می تواند روند تشخیص عوامل سنکوپ قلبی و درمان آنرا سرعت ببخشد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

آزمایش خون شامل: اندازه گیری گلوکز سرم، شمارش کامل سلول های خونی، الکترولیت های سرم، آنزیم های قلبی، کراتین کیناز

مطالعات تصویربرداری که ممکن است مفید باشد عبارتند از:

* رادیوگرافی قفسه سینه

* توموگرافی کامپیوتری (CT) سر (غیر سازگاری) – دارای عملکرد تشخیصی پایین در سنکوپ است، اما ممکن است به صورت بالینی در بیماران مبتلا به نقص عصبی جدید یا در بیماران مبتلا به ضایعه سر انگشتی به سنکوپ مفید باشد.

CT سینه و شکم – فقط در مورد موارد مشخص شده (به عنوان مثال، مشکوک شدن تشخیص آئورت، آنوریسم آئورت شکمی شکسته یا آمبولیسم ریوی) کاربرد داشته باشد.

* تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) مغناطیسی و آرتروگرافی رزونانس مغناطیسی (MRA)

* اکوکاردیوگرافی

ECG می تواند تشخیصی برای انفارکتوس حاد قلب یا ایسکمی میوکارد باشد.

سایر تست های تشخیصی و روش های زیر عبارتند از:

* تست کشش سرپایی – برای تایید اختلال عملکرد اتکایی مفید است.
Electroencephalography (EEG – می تواند به صورت اختیاری یک متخصص مغز و اعصاب انجام شود اگر تشنج به عنوان تشخیص جایگزین در نظر گرفته شود

* تست استرس – یک تست استرس قلبی مناسب برای بیمارانی است که در آن سنکوپ قلب مشکوک هستند و افرادی که دارای عوامل خطر برای آترواسکلروز عروق کرونر هستند.

* ماساژ کارسینوم سینوسی (برای تشخیص سینوپوز سینوس کاروتید)

درمان سنکوپ

بعد از تشخیص عوامل سنکوپ بسته به علت آن و می‌تواند روش درمانی را برای آن تعیین کرد که شامل مصرف دارو، نصب ضربان‌ساز و روش‌های جراحی باشد. انتخاب درمان سنکوپ بسته به علت یا نوع سنکوپ، به شرح زیرمی باشد:‌

آموزش بیمار در مورد برخورد با موقعیت استرس زا یا موارد دیگر

آموزش بیمار در مورد نحوه مصرف منظم دارو ها و حذف دارهای مرتبط با افت فشارخون و مصرف ارادی مایعات خوراکی

در موارد که فرد دچار بیماری مربوط به آریتمی قلب است برای کاهش خطر و درمان داروهای ضد آریتمی تجویز می شود و یا پیس میکر (دستگاه تنظیم‌کننده ضربان قلب)‌ برای او برای اصلاح وضع موجود بهترین راه حل است.

در مواردی که فرد دچار بیماری دریچه های قلبی باشد برای حل مشکل و کاهش خطر سنکوپ قلبی جراحی های مربوطه برای اصلاح شرایط لازم است.

پوشیدن لباس پوششی یا جوراب های متراکم برای بهبود گردش خون.

تغییراتی در رژیم غذایی خود ایجاد کنید. پزشک شما ممکن است پیشنهاد کند که غذاهای کوچک و مکرر می خورید; نمک بیشتری بخورید; مایعات بیشتری بنوشید, مقدار پتاسیم را در رژیم غذایی خود افزایش دهید و از کافئین و الکل اجتناب کنید.

وقتی بلند می شوید مراقب باشید.

هنگام خواب, سر تخت خواب خود را بالا ببرید. شما می توانید این کار را با استفاده از بالش اضافی و یا با قرار دادن یک آبگذر در زیر پای تخت انجام دهید.

مدیریت و پیشگیری از سنکوپ قلب

اگر مبتلا به بیماری های قلبی هستید و در خطر سنکوپ قلبی هستید برای پیشگیری از سنکوپ قلبی موارد زیر را حتما رعایت کنید:

* مصرف منظم دارو های مربوط به بیماری خود
* کنترل قند خون
* کنترل فشار خون
* ترک سیگار
* اجتناب از مصرف الکل
* درمان سنکوپ قلبی

منبع: سایت دکتردکتر
سایت اقتصاد آنلاین
سایت دکتر مزارعی