افتادگی زهدان (افتادگی رحم و واژن - پرولاپس رحم و مهبل).
افتادگی زهدان عارضه ای است با درجات مختلف، که از وارد شدن مختصر رحم به درون واژن تا بیرون زدن شدید دهانه رحم از سوراخ مهبل تغییر می کند.(گاهی رحم از واژن هم حتی بیرون می آید.)در واقع افتادگی رحم عارضه ای شبیه فتق های زیر نافی (زیر شکمی) است با این تفاوت که سوراخی که زهدان از آن بیرون می زند، واژن(مهبل) است.
انواع افتادگی رحم و مهبل (انواع پرولاپس)
١. سیستوسل: که مثانه به طرف داخل و به جدار قدامی مهبل که ضعیف می باشد، فشار وارد می کند.۲. رکتوسل: که راست روده (رکتوم) به جدار پشتی مهبل فشار وارد می کند.
هر دو نوع پرولاپس مهبل که بیان شد، می توانند همراه و یا بدون پرولاپس رحم دیده شوند.
علائم بیماری پرولاپس
۱. کمر درد؛ احساس خستگی در بدن و درد خفیف در کمر.2. احساس سنگینی در ناحیه لگن؛ احساس پر بودن در مهبل.
٣. دفع مکرر ادرار؛ نیاز به دفع ادرار در فواصل زمانی کوتاه.
4. اشکال در دفع ادرار یا مدفوع؛ ریزش بی اختیاری ادرار(بیماری چک میزک) و همین طور دفع بی اختیاری مدفوع.
5. احساس کشیدگی در ناحیه پایین شکم؛ بیرون زدگی به طرف مهبل ویا حتی خارج از مهبل.
6. خونریزی و زخم شدن زهدان (رحم).
عوامل تشدید کننده علایم پرولاپس رحم و مهبل
1. سرفه های مکرر۲. عطسه کردن شدید یا پشت سرهم.
٣. وارد شدن فشار اضافی به نیم تنه شخص. مثل: هل دادن، تصادف و سقوط اور آزاد و..
4. غالبا در سیستوسل، خانم ها در هنگام خندیدن و یاسرفه کردن، نشت ادرار (ریزش بی اختیاری ادرار دارند.)
نکته
از آنجایی که در سیستوسل پرولاپس مهبل، مثانه شخص در این مواردی که گفته شد به طور کامل از ادرار خالی نمی شود خطر بروز عفونت های ادراری افزایش می یابد.علل ایجاد پرولاپس مهبل و رحم
1. چاقی مفرط (اضافه وزن ۱۵ کیلو به بالا)۲. سرفه های شدید مداوم با جوانان
3. یبوست مزمن و بواسیر
4. بار سنگین برداشتن و یا جابه جا کردن
5. آسیب دیدگی رباط ها یا سایر بافت های نگه دارنده رحم در اثر عواملی همچون بارداری با سوء تغذیه و ضعف عمومی و یا زایمان سخت.
نکات
1. رحم و مهبل توسط لیگامان ها و عضلات خاصی در محوطه لگن نگه داشته می شود. اگر این لیگامانها و عضلات نگه دارنده رحم ضعیف و یا کشیده شوند(مثلا به علت زایمان) رحم و جدار مهبل ممکن است تغییر مکان بدهند.
۲. گرچه غالبا پرولا پس بعد از یائسگی دیده می شود؛ زیرا در آن هنگام هورمون زنانه استروژن کاهش می یابد و باعث ضعیف شدن لیگامانها می شود.
٣. خطر ایجاد پرولاپس در مواردی که فشار اضافی بر روی عضلات و لیگامان ها وارد می آید بیشتر می شود. این اس ت . همچنین افتادگی رحم در زنان سفید پوست بیشتر است.
درمان پزشکی جدید
- انجام ورزش های تقویت کننده عضلات ناحیه لگن (در موارد خفیف بیماری پرولاپس)- استفاده از وسایل نگه دارندهای نظیر شیاف های دنات شکل بادی (درموارد خفیف بیماری)
- انجام عمل جراحی (که قطعی ترین روش برای درمان است).
نکته
افتادگی رحم نظیر انواع فتق مانند: فتق دیواره مهبل، فتق سیستوسل، فتق رکتوسل و فتق آنتروسل، نه تنها خود به خود درمان نمی شود بلکه به تدریج شدت می یابد.درمان طب گیاهی
1. انجام ورزش های پیشگیری کننده ویژه دوران بارداری به منظور جلوگیری از لی اور ضعیف شدن ماهیچه های ناحیه لگن (یعنی تقویت عضلات لگن و دهانه رحم).۲. پیاده روی آرام در سطح مستوی در هوای آزاد.
٣. نرمش های خاص ملایم.
٤. استفاده از پماد استروژن که به اطراف فرج و جدار مهبل مالیده میشود.
5. خوردن میوه انگور که با هسته آن جویده شود. (در فصلی که انگور نیست مویز استفاده شود).
6. شب ها یا عصرانه آب سیب طبیعی مخلوط با عسل میل شود.
۷. شب قبل از خواب خوردن یک قاشق مرباخوری سیاه دانه با عسل.
منبع: بیماری‌های زنان و نسخه‌های سید حسن ضیایی، نویسندگان: مجید برزو، مهدی برزو، چاپ اول، انتشارات ابتکار دانش، قم، 1395ش، صص 192- 189
نکته مهم: محتوای این مقاله، جنبه اطلاع رسانی و آموزشی داشته و توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شود و نباید آن را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست.
