بسیاری از والدین با فرارسیدن دوران نوپایی فرزند خود در جاده سخت و ناهموار آموزش استفاده از توالت قرار می گیرند. هرچند در همین اواخر اقلیتی که تعداد آنها رو به افزایش است شروع به انجام آن بسیار زودتر از این زمان کرده اند.

روز به روز بر تعداد کسانی که از دوران نوزادی فرزند خود شروع به آموزش نحوه استفاده از توالت به او می کنند افزوده می شود و مفهوم اصلی آن نوعی تمرین تحت عنوان «آگاه سازی یا تبادل نشانه های حاکی از زمان دفع (elimination communication) به اختصار EC» می باشد. EC که شامل آموزش استفاده از توالت از طریق پوشک نکردن کودک است در صورت بروز حادثه بدون شک کار کثیفی خواهد بود اما آیا چنین روشی فوائدی نیز به همراه دارد؟ آیا در صورت عدم استفاده کودک از پوشک، آموزش استفاده از توالت برای او آسان تر می شود؟

آیا امکان دارد بچه ای که حتی قادر نیست خود به تنهایی بنشیند، بتواند آموزش توالت رفتن ببیند؟ نکته ای که باید به خاطر داشته باشید آن است که عمل دفع فرایندی طبیعی در هر موجود زنده به حساب می آید. مثالی از این مورد در حیوانات می زنیم، چند سگ را می بینید که با پوشک به این طرف و آن طرف می رود؟ با این حال می تواند آموزش ببیند تا زمانی که در یک مکان تعیین شده در خانه یا بیرون از خانه نباشد، دستشویی نکند. پس از اتمام آموزش، رخ دادن اتفاقی این کار در مکانی غیر از مکانهای تعیین شده بسیار نادر خواهد بود.

اکنون با بکارگیری این روش در کودکان، می توان کمی راحت تر چگونگی مؤثر واقع شدن آن در آموزش نوزاد به استفاده از توالت را مشاهده کرد.

پوشک وسیله محافظتی والدین به شمار می رود. قطعاً وسیله ای گران است اما از کثیف شدن لباس نوزادان جلوگیری می کند. بعضی از والدین بر این عقیده اند که پوشک در واقع ممکن است مانع از روند آموزش استفاده از توالت شود و تحت این شرایط سرانجام تصمیم می گیرند قدم بعدی را بردارند.

تا فرارسیدن زمان از پوشک گرفتن، کودکان یاد می گیرند که کار خود را در پوشک انجام دهند و از پوشک گرفتن ناگهانی آنها باعث می شود در هر جایی اقدام به دستشویی کرده و هیچ کنترلی بر مثانه خود اعمال نمی کنند چرا که تا آن زمان هرگز مجبور به این کار نبوده اند.
با گذشت زمان کودک به سرعت یاد می گیرد که تنها محلی که می تواند به راحتی دستشویی کند لگن یا توالت استخوب اگر هیچ وقت فرزندتان را پوشک نکنید چه می شود؟ آیا این کار علاوه بر مزیتی که بر کیف پول شما دارد، به فرزندتان کمک می کند از همان روز اول یاد بگیرد چگونه مثانه خود را کنترل کند؟ با حذف پوشک از این معادله کودکی که لباسهای خود را کثیف کرده قطعاً از برخورد این کثیفی با پوست خود احساس خوشایندی نخواهد داشت، بنابراین آیا خالی کردن خود را با ناراحتی خیس و بدبو شدن لباس و چسبیدن آن به پوست حساس خود برابر می داند و به عبارتی برایش یکسان است؟ بعضی از والدین معتقدند که اگر کودک این تجربه را به قدر کافی داشته باشد، این اذیت شدن پاسخ پاولفی را به همراه خواهد داشت به این معنی که ادرار یا مدفوع خود را تا زمانی که بر روی لگن یا توالت کودک قرارش نداده اید در خود نگه می دارد. با گذشت زمان کودک به سرعت یاد می گیرد که تنها محلی که می تواند به راحتی دستشویی کند لگن یا توالت است.

زمان بکارگیری روش EC

بنابراین زمانی که صحبت از آموزش استفاده از توالت به نوزاد و EC می شود، این سؤال پیش می آید که از چه زمانی این کار بایستی انجام شود و به عبارتی زودترین زمان انجام آن چه موقع است؟ خوب بایستی گفت برای آندسته از والدینی که بخواهند از نوزادی شروع به تمرین فرزند خود به استفاده از توالت کنند، اتفاق نظر بر این است که هر زمان مابین تولد و چهارماهگی زمان ایده آلی به حساب می آید. این اولین سطح هر نوع یادگیری است که نوزادان می توانند حفظ کنند و هر چه زودتر بتوانید بر روی روش EC کار کنید، احتمال آنکه تأثیر این مفهوم بیشتر شود بالاتر خواهد بود.

چنانچه در انجام این روش جدی هستید، لازم است که در مورد آن پشتکار داشته باشید. همه چیز آشفته و کثیف خواهد شد و برای چند ماه نخست مجبور به شست و شوی بیشتر لباسها نسبت به روزهای معمول خواهید شد. در حالی که بیشتر آموزش های استفاده از توالت به کودکان نوپا می تواند بیش از یک سال طول بکشد، بعضی از والدین به این تجربه دست یافته اند که «آگاه سازی از عمل دفع» نوزادان را از قبل قادر می سازد که بتوانند مثانه خود را به خوبی کنترل کنند.

نحوه انجام روش EC

حیاتی ترین بخش از روش «EC» قسمت «ارتباط سازی یا آگاه سازی» است اما این روش چگونه می تواند کارگر واقع شود در صورتی که فرزند شما تا رسیدن به یک سالگی حتی قادر به تلکم نخواهد بود؟

ساده ترین راه برقراری ارتباط با فرزند خود در این روش یادگیری خواندن «نشانه ها و سرنخ ها»یی است که او برجای می گذارد. آیا زمانی که اجابت مزاج می کند خود را به کناری می کشد؟ آیا خود را جمع می کند؟ آیا تغییری خاص در چهره خود در زمان دفع ایجاد می کند؟ آیا دفعات مشخصی وجود دارد که متوجه می شوید کودک به طور مرتب اجابت مزاج می کند، مانند چند دقیقه بعد از پایان یافتن عمل تغذیه یا کمی بعد از بیدار شدن؟ زمانی که توانستید این سرنخ ها و علامت های حاکی از دفع را تشخیص دهید، آنگاه بایستی به فرزند خود پیامی را برسانید. کلمه ای را انتخاب کنید یا صدایی (مانند صدای قطرات آب یا واژه هایی مانند «جیش یا پی پی») را انتخاب کرده و هر زمان که فکر می کنید فرزندتان می خواهد دستشویی کند، آن صدا را تولید کرده یا آن واژه را بیان کنید. همانطور که با نشانه های حاکی از عمل دفع فرزند خود آشنا می شوید، شروع کنید او را در حالی که نگه داشته اید بر روی توالت یا لگن قرار دهید و صدایی که انتخاب کرده اید را درآورید تا به او نشان دهید که این صدا نشانه و علامت او برای «اجابت مزاج» است. بزودی فرزندتان شروع به درک سرنخ و نشانه های شما کرده و هر زمان که آن صدا را از جانب شما شنید می فهمد که می تواند دستشویی کند به این دلیل که شما تنها آن صدا یا آن واژه را زمانی بکار می برید که او بر روی توالت قرار گرفته است. ظرف چند ماه، فرزندتان قادر خواهد بود علامت شما را به خودتان بازگردانده و آن را تکرار کند تا نشان دهد نیاز به اجابت مزاج دارد.

این روش علاوه بر آنکه در مصرف پوشک صرفه جویی قابل ملاحظه ای را به همراه دارد، همچنین باعث ایجاد پیوند عمیق تر والدین با فرزندان خود می گردد. شما حتی توجه بیشتری به فرزند خود خواهید داشت به این دلیل که مراقب علامت های او بوده و زمانی که قادر به کنترل عملکردهای خود می شود در موفقیت های او سهیم خواهید بود. همچنین می آموزید که صبور باشید که قطعاً با بزرگتر شدن فرزندتان به کمکتان خواهد آمد و البته موارد دیگری ورای آموزش توالت رفتن برای نگرانی خواهید داشت. اجازه دهید فراموش نکنیم که علاوه بر فوائد عاطفی که این روش برای شما و فرزندتان به همراه دارد و نیز علاوه بر منافع مالی، عدم نیاز به پوشک برای محیط زیست نیز مفید است. حتی در مورد پوشک های پارچه ای نیز شما موجب اتلاف انرژی می شوید چرا که مجبورید آنها را بشویید حتی اگر محل دفع زباله را اشغال نکنند.

مهمتر از همه آنکه به کودک خود یاد می دهید که نسبت به خود آگاهی داشته باشد و از همان سنین بسیار کم با نشان دادن اینکه چگونه خود را با نیازهای بدنش هماهنگ می سازد، به بدن خود احترام بگذارد.

نوشته نانسی داسیلوا (Nancy Da Silva )

سلب مسئولیت: اطلاعات موجود در این برنامه یا مقاله با کمک از کارشناسان و اطلاعات موجود در اینترنت بدست آمده است. داده های موجود در این مقاله ممکن است با داده های مربوط به کودک شما مطابقت نداشته باشد. اکیداً توصیه می شود رهنمودها و توصیه های موجود در این برنامه را بدون مشورت با پزشک خود اعمال نکنید.

منبع: اپلیکیشن ردیاب کودک (‏Baby Tracker‏)‏