نیت همان عزم واراده ، نیت اراده قوی و محکم برای انجام شدن کارها است حال می تواند این نیت انگیزه الهی داشته باشد یا مادی باشد. آدمی برای هر کاری با برنامه ریزی جلو می رود در این برنامه ریزی همه جوانب کار وشرایط کار و موانع آن مورد بررسی میشود و او با اراده ای قوی به سمت آن کار می رود .

انسان برای اینکه عبادات خودرا انجام دهد نیاز دارد تا با نیتی خالص وارد کار شود و روزه هم یکی از همین عبا دات مهم انسان است که باید محکم و با اراده آن را انجام دهد برای اینکه بدانیم چگونه باید نیت کنیم و احکام نیت روزه چه چیزهایی است باید به رساله مرجع خو د سربزنیم و احکام را از آنجا جویا شویم ما در پی مقالات متعدد (مقاله نیت روزه آیت الله سیستانی ) احکام نیت روزه از مراجع به مرجع عالی قدر آیت الله شبیری زنجانی رسیدیم و مطالب ایشان را طی مقاله برای شما ارائه کردیم .

1. چگونگی نیت ماه رمضان :

برای نیت روزه لازم نیست نیت را بگوید که مثلا: قرار است فردا روزه بگیرد یا اینکه از قلب بگذراند و همین مقدار که بخواهد با قصد قربت برای خداوند بزرگ از اذان صبح تا اذان مغرب هیچ مبطلی از مبطلات روزه را انجام ندهد همین مقدار کفایت می کند . و برای اینکه مطمئن شود که کل این مدت را روزه بوده مقداری از قبل از اذان صبح و مقداری بعد از اذان مغرب هیچ مبطلی را انجام ندهد.

2. نیت روزه ماه رمضان :

شخص می تواند برای هر شب ماه رمضان به طور جداگانه برای فردای آن روز نیت کند اما از آن بهتر این است که در شب اول ماه رمضان نیت کل ماه را انجام دهد .

3. زمان نیت روزه ماه رمضان:

زمان ثابتی برای روزه ماه رمضان نداریم و همین مقدار که قبل از اذان صبح نیت کند کافی است، پس اگر شخصی در امروز نیت روزه فردا کند و بخوابد و تا اذان صبح خوابید باشد نیت او درست در نتیجه روزه او هم صحیح است .

4.زمان نیت روزه مستحبی:

اگر شخصی تا قبل از اذان ظهر هیچ مبطلی را انجام نداده با شد برای روزه مستحبی می تواند نیت کند،و اگر بعد از ظهر خواست نیت روزه مستحبی کند باز هم اگر مبطلی انجام نداده باشد این هم صحیح است اما از همان لحظه ای که نیت کرد روزه دار به حساب می آید.

5. ترک عمدی نیت ماه رمضان:

اگر شخصی در ماه مبارک رمضان عمدا نیت روزه حتی به صورت ارتکازی را انجام ندهد یا اینکه اصلا و با مقصود نیت نکند و بخوابد و خوابش تا اذان صبح به درازا بکشد و بیدار نشود روزه او صحیح نیست و باید در آن روز با اینکه روزه نیست هیچ مبطل روزه را هم انجام ندهد.

در صورتی دیگر:اگر فرد از روی غفلت نیت نکرده باشد و تا اذان صبح خوابیده باشد اما تا پیش از اذان ظهر بیدار شود و تا آن لحظه هیچ مبطلی را انجام نداده باشد باید جانب احتیاط را رعایت کند و روزه را انجام دهد اما قضای آن روز برذمه اوست واگر بعد از اذان ظهر از خواب بیدار شد حتی اگر هیچ مبطلی را انجام نداده باشد باز هم نمی تواند نیت روزه کند و باید ادامه روزه را مثل روزه داران رعایت کند و قضای آن روز را هم بعدا به جای آورد.

6. مشخص بودن نیت روزه :

اگر فردی بخواهد هر روزه ای به جز روزه ماه رمضان نیت کند باید آن را مشخص کند که روزه او روزه کفاره است یا روزه قضا ،و اینکه اگر شخص هم نیت روزه قضا بر ذمه دارد و هم روزه قضا باید درنیت روزه آن روز دقیقا مشخص کند که کدام یک را قرار است بگیرد. مثلا نیت کند که روزه قضا می گیرم .

7.ندانستن یا فراموش کردن نیت ماه رمضان :

چنانچه فردی خبر نداشت که ماه رمضان شده یا اصلا فراموش کرد، و روزه بگیرد با نیت روزه دیگر در هر صورت چون در ماه رمضان قرا دارد روزه او روزه ماه رمضان به حساب می آید و اگر از روی عمد در ماه رمضان نیت روزهای غیر از روزه ماه رمضان کند باز هم روزه او روزه ما مبارک رمضان حساب می شود و احتیاط مستحب روزه این روز را قضا کند.

8.مشخص کردن نیت روزه روز های ماه رمضان :

لزومی ندارد که معلوم کند در کدام یک از روز های ماه رمضان قرار دارد و به زبان بیاورد که در کدام روز ماه رمضان قرار دارد مثلا نیت روز سوم می کنم یا نیت روز چهارم حتی اگر در روز پنجم ماه رمضان بود و نیت روزه چهارم را به جای آورد باز در روزه او مشکلی ایجاد نمی شود و روزه او صحیح است .

10.بی هوشی به همراه نیت قبل از اذان صبح :

اگر شخصی قبل از اذان صبح نیت کند و بی اختیار از هوش برود و در میانه روز به هوش بیاید لزومی ندارد آن روز را روزه باشد و قضاهم برذمه ندارد ، گرچه احتیاط مستحب این است که روزه را تمام کند و قضای آن را انجام بدهد.

11.مستی و داشتن نیت :

چنانچه فرد با داشتن نیت قبل از اذان صبح ،مست شود و در میانه روز هوشیار شود وظیفه او این است روزه راتمام کند و قضای آن روز برذمه اوست .

12.خواب کل روز با نیت روزه :

اگر قبل اذان صبح نیت روزه به جای آورد و بخوابد و کل روز را خواب باشد و تا بعد از اذان مغرب روزه او درست است.

13.نیت نکردن ماه رمضان بر اثر فراموشی:

چنانچه شخصی فراموش کرد یا ندانست که ماه رمضان است و نیت روزه را به جای نیاورد اگر قبل از اذان ظهر مطلع شد و هیچ مبطل روزه را انجام نداده باشد ،باید جانب احتیاط را نگه دارد و نیت روزه کند و روزه آن روز را نگه دارد و قضای آن روز هم برعهده اوست و چنانچه یکی از مبطلات روزه را انجام داده باشد یا بعد از ظهر ملتفت شد روزه او درست نیست اما باید تا اذان غروب هیچ کاری که روزه را باطل می کند انجام ندهد و بعدا قضای روزه را به جای آورد.

14.به بلوغ رسیدن کودک در ماه رمضان :

چنانچه کودکی در ماه مبارک رمضان قبل از اذان صبح به بلوغ برسد و همه شرایط واجب شدن روزه را داشته باشد باید نیت روزه کند وروزه بگیرد ولی اگر بعد از اذان صبح به بلوغ رسید دیگر روزه آن روز براو واجب نیست .

15.گرفتن روزه مستحبی با وجود داشتن روزه روزه استیجاری:

اگر کسی روزه میتی را بر ذمه گرفته چنانچه وسعت کافی برای گرفتن آن دارد مشکلی ندارد روزه مستحبی بگیرد اما اگر وقت او برای روزه ای که اجیر شده کم باشد گناهکار به حساب می آید، اما روزه او درست است .

16.گرفتن روزه مستحبی با وجود داشتن روزه واجب غیر ماه رمضان :

شخصی که روزه ای واجبی غیر از روزه ماه رمضان بر ذمه دارد نباید روزه مستحبی بگیرد ، و اگر از روی ندانستن یا فراموشی نیت روزه مستحبی کند و روزه بگیرد اگر قبل از ظهر به خاطرش آمد روزه او همانند فردی است که نیت روزه را انجام نداده و اگر بعد از اذان مغرب به یادش آمد مشخص نیست روزه او درست باشد.

17.اجیر شدن روزه میت با وجود داشتن روزه قضا :

کسی که روزه قضا برذمه دارد می تواند روزه استیجاری برای میت بگیرد .

18.زمان نیت کردن روزه قضا:

کسی که روزه قضا خود را برذمه دارد، چه وقت زیاد داشته باشد جه وقت آن کم باشد می تواند درمیانه روز حتی بعد از اذان ظهر نیت کند و روزه او صحیح است البته اگرهیچ مبطل روزه ای را تا زمان نیت روزه انجام نداده باشد.گر چه اگر در به جای آوردن قضای روزه وقت کافی داشته باشد احتیاط مستحب پیش از اذان ظهر نیت کند و اگر وقت او زیاد نباشد قبل از اینکه فجر طلوع کند نیت کند و در غیر این موارد ذکر شده به روزه این روز کفایت نکند.

19. زمان نیت روزه واجبی که در ماه رمضان نیست :

شخصی که روزه واجبی غیر از روزه ماه رمضان بر ذمه دارد مثل روزه نذری یا کفاره یا روزه بدل از قربانی و یا بسیاری از مورد های روزه استیجاری اگر فرصت کافی برای گرفتن آن را دارد یا وقت او کم باشد باید قبل از طلوع فجر نیت را به جای آورد و اگر فراموش کرد به روزه آن روز کفایت نکند و همچنین بنابر احتیاط مستحب آن است که اگرفرصت او کم باشد تا پیش از ظهر نیت روزه را به جای آورد و روزه را انجام دهد.

20. وقت نیّت در روزۀ واجب غیر از ماه رمضان:

کسى که روزۀ واجب دیگرى بر عهدۀ اوست؛ وقت آن وسعت داشته باشد یا تنگ باشد، مانند روزۀ نذرى و روزۀ کفاره و روزۀ بدل قربانى حجّ و همچنین بسیاری از موارد روزه استیجاری، باید قبل از طلوع فجر نیت کند و اگر در اثر غفلت نیز تا طلوع فجر نیت نکرد، نمى‌تواند به روزۀ آن روز اکتفا کند؛ هر چند احتیاط استحبابى این است که اگر وقت آن تنگ باشد قبل از ظهر نیت روزه کند و روزۀ آن روز را نیز بگیرد.

21. کافر تازه مسلمان شده روزه های قبلی:

زمانی که کافر مسلمان شد روزه های قبل از مسلمان شدنش قضا ندارد و اگر در ماه رمضان در میانه روز مسلمان شد روزه آن روز هم بر ذمه او نیست و بر او واجب نیست اما اگر تا آن زمان هیچ مبطلی از مبطلات روزه را انجام نداده باشد بنابر احتیاط مستحبی نیت روزه را به جای آورد و روزه آن روز را بگیرد و اگر این کار را انجام نداد قضای آن را بعدا به جای آورد.

22. بهبود یافتن مریض در اثنای روز :

اگر بیماری در میانه روز بهبود یافت اگرادامه دان روزه برای او مضر باشد گرفتن روزه و دوری ازمبطلات روزه بر وی واجب نخواهد بود اگرچه بنابر احتیاط مستحب بقیه روز هم کارهایی که روزه را باطل می کند انجام ندهد و اگر واقعا روزه گرفتن برای او مضر نباشد پس مشخص است روزه آن روز بر وی واجب بوده در نتیجه در آن روز هیچ کدام از مواردی که روزه را باطل می کند انجام ندهد و روزه قضای این روز هم به ذمه اوست که باید به جای آورد.

23. نیت روزه سیم شهبان :

در روز سیم ماه رمضان که معمولا روز یوم الشک است و انسان شک دارد که ماه رمضان است یا شعبان، روزه در این روز واجب نیست چنانچه شخصی بخواهد روزه بگیرد نباید نیت روزه ماه رمضان کند می تواند نیت روزه قضا یا کفاره و... کند .و همچنین نمی تواند نیت کند که هر بر ذمه اوست انجام دهد .یا اینکه این گونه نیت کند که اگر ماه مبارک رمضان است روزه او روزه ماه رمضان و اگر نبود نیت دیگری برای روزه خود کند ، اگر نیت روزه دیگری غیر از ماه مبارک رمضان کند و مشخص شود که ماه رمضان شده ، روزه او روزه ماه رمضان به حساب می آید .

24. مشخص شدن ماه رمضان در میانه روز سیم شعبان :

اگر در اثنا روز سیم شعبان مشخص شد که ماه رمضان شده و چنانچه فرد روزه مستحبی یا قضا و امثال اینها را داشته باید نیت روزه خود را به روزه ماه رمضان برگرداند.

25. مردد شدن در روزه واجب وقصد افطار آن :

چنانچه انسان در میانه روز ، روزهای واجب قصد افطار آن را داشته باشد یا تردید پیدا کند به افطار کند - در صورتی که در زمان انجام آن وسعت داشته باشد یا زمان آن تنگ باشد – با توجه با اینکه به مفطر بودن چیزی که نیت کرده آن را انجام بدهد ، روزه او حکم فردی را دارد که تا آن لحظه نیت روزه نکرده که درمورد این مبحث در مسائل قبل توضیح داده ایم ، چنانچه مردد شود که یکی از مبطلات روزه را انجام دهد یا نه ، روزه او درست نیست و باطل شده وهمانند کسی است که نیت برای انجام روزه نکرده است .

26.مردد شدن یا قصد افطار کردن درروزه مستحبی :

در روزه ای که با نیت مستحبی باشیم اگر تردید در افطار یا قصد افطار روزه را داشته باشیم و اگر هیچ مبطلی را انجام نداده باشیم و قبل از اذان مغرب نیت کنیم روزه ما درست است.

منابع:
1.دانشنامه اسلامی
2. سایت هدانا