فيلمنامه در جشنواره 28 فيلم فجر(3)
ملک سليمان
فيلمنامه نويس و کارگردان: شهريار بحراني، تهيه کننده: مجتبي فرآورده، مدير فيلم برداري: حميد خضوعي ابيانه، آهنگ ساز: پانک چان،تدوين: محمدرضا موئيني، طراح صحنه و لباس: عبدالحميد قديريان، صدابردار: بهروز معاونيان، طراح گريم: سعيد ملکان، بازيگران: امين زندگاني، محمود پاک نيت، حسين محجوب و ...خلاصه داستان:
ملک سليمان داستان زندگي و رويدادهاي زندگي سليمان نبي(ع) را که برگرفته از قرآن کريم است، روايت مي کند.اشاره:
يادداشت فيلمنامه نويس:
اما در اين کار عواملي ثابت قدم و با پشتکار داشتيم که مهم ترين آنها دوستان عزيزم آقايان فرآورده و قديريان بودند که يک سال و اندي از زمان خود را صرفاً به اين کار اختصاص دادند. چه بسيار سکانس هايي که با قريحه ادبي زيباي آقاي فرآورده به نگارش درآمد و چه زياد صحنه هايي که با احساس لطيف و سرشار آقاي قديريان پرداخت شد. در اواخر کار دوستان ديگري از جمله آقايان خوشبخت و موئيني به جمع ما پيوستند و جلسات مداومي صرف فيلمنامه شد. هم زمان فيلمنامه به اساتيد و بزرگان عرضه گشت و در اين ميان آقايان حجت الاسلام سعيد اصفهانيان و حميد محمدي، دکتر عباسي، دکتر بلخاري و ... بيشترين کمک و همراهي را داشته و رهنمودهاي گرانقدري را ارائه کردند که در جهت تکميل فيلمنامه و سينمايي شدن آن و همچنين نزديک شدن به سينماي استراتژيک و آرماني بسيار مفيد بود. عزيزان ديگري هم که تعدادشان بسيار است در خواندن فيلمنامه و اظهار نظر و راهنمايي ما را مدد کردند. در کل فيلمنامه در مدت 18 ماه بارها بازنويسي شد که در نهايت هم در موقع ضبط و فيلم برداري، نظرات آقاي خضوعي ابيانه- مدير فيلم برداري- براي ما بسيار حياتي و ارزشمند بود.
موقع اجراي کار دوستان گروه کارگرداني به خصوص سرور گرامي آقاي عليرضا سبزواري و ديگر عزيزان گروه هاي ديگر هيچ گاه ما را از نظرات سازنده خود محروم نساختند. همچنين بازيگران عزيزمان از جمله آقاي امين زندگاني در اجراي صحيح ديالوگ ها ما را دستگيري کرده و همه اينها فضايي به وجود آورد که در آن از آفت هايي چون ديالوگ هاي تکراري و اطلاعاتي و ملال آور پرهيز شود.
بي شک فيلمنامه ملک سليمان حاصل تلاش هاي عزيزان ياد شده و ديگر افرادي است که نامشان اينک در ذهن نيست، اما اثرشان بر شکل گيري فيلمنامه همواره باقي مي ماند.
سکانس برگزيده فيلمنامه نويس:
50. داخلي/خارجي-اريحا - شب
شب بعد از آغاز فتنه مردم به ترميم خرابي ها پرداختند.
در سکويي در ميدان شهر، سليمان به سخنان کاهنان بر ضد آدونيا گوش مي کند.
يوئيل:... اين برادرتان بود که نمي گذاشت مردم را راهنمايي کنيم و آنان را بر ما مي شوراند!
مئير: هيچ کس نصايح ما را نپذيرفت، هيچ کس خطر را جدي نگرفت...
يوئيل: اين جوان حتي در معاملات بازار نيز دخالت مي کرد!
سليمان: معاملات بازار؟!
آدونيا: مقصودشان رباست برادرم!
مئير: اين قبيله هرگاه که براي گرفتاري با زراعت وامانده اند به ما پناه آورده و ما مشکلاتشان را حل کرده ايم!
سليمان: نکبت ربا را چه مي کنيد؟ نمي دانيد اين زندگي ها آلوده به مال حرام گشته و شرّ آن دامن مردم را مي گيرد؟!
مئير: مال حرام؟! چرا به کاهنان شهر تهمت مي زنيد؟ شما که خود عالم به کتاب آسماني هستيد! بزرگان شهر شاهدند که ما به جز حقمان از ثروت مردم چيزي را طلب نمي کنيم!
سليمان: کدام حق؟ کدام طلب؟ فاجعه اي بزرگ تر از اين که عليرغم تعاليم موسي، چنين گناه وحشتناکي را ميان بني اسرائيل باب مي کنيد و راه صلاح و رستگاري را براي هميشه به رويشان مي بنديد؟
يوئيل: چه گناهي جناب سليمان؟!...ربا نمک ثروت است! و رضايت وام گيرنده آن را حلال مي کند، براساس نوشته هاي تورات و مکتوب الهي...
سليمان: آن کتابي که به ميل خود تحريف کرديد؟ کلماتش را جا به جا کرده، به نفع خود تغيير داديد؟... که گفته ربا و خوردن مال مردم حق شماست؟! شرم نمي کنيد؟! نمي دانيد اين ثروت هاي حرام آتشي خواهد شد که از درون شما را خواهد سوزاند؟!
مئير: پس ما با چه زندگي کنيم؟ بگوييد از گرسنگي آواره شده با گدايي آبروي علم و عالم را ميان مردم کوچه و بازار بريزيم!
سليمان: واي بر شما، واي بر شما که اين علم اندک وسيله طغيان شما شده... حالا مي فهمم که چرا خداوند ملکم را به شکل جسدي بي روح نشانم داد! از جلوي چشمانم دور شويد که هيچ خيري در شما نمي بينم!
مئير و يوئيل با عصبانيت تمام مجلس را ترک مي کنند.
سليمان در حالي که با نگاه آنها را تعقيب مي کند، مي گويد:
سليمان: فردا صبح به دنبال کسي خواهم فرستاد که از شما بسيار عالم تر است، اما علمش باعث انحراف او نشد. کسي که کوه ها جا به جا شوند، او جا به جا نخواهد شد، دنيا بلرزد، او نمي لرزد!
نفوذي
خلاصه داستان:
اشاره:
يادداشت فيلمنامه نويس:
سکانس برگزيده فيلمنامه نويس:
صداي کف زدن و آواز از اتاق زن ها شنيده مي شود. چند پسر بچه در فضاي خانه که ساده و زيبا براي مراسم عقد کنان آراسته شده رقص کنان عبور مي کنند. با گذر آنها به مرادي مي رسيم که کنار عاقد نشسته است. عاقد دفترش را باز مي کند و مشغول نوشتن مي شود.
عاقد: مدارک.
جواني که بچه اي در بغل دارد (محمود) شناسنامه اي را به عاقد مي دهد.
مرادي: محبوبه امانت برادر شهيدمه، گفتن نداره اما اونقدر که واسه آينده و خوشبختي اون دل نگرونم، نگرون بچه هاي خودم نيستم.
مرادي عکس برادر شهيدش را به عاقد نشان مي دهد.
عاقد: انشاءالله که خوشبخت بشن، شناسنامه داماد...
فرهاد جواني که با فاصله کنار مرادي نشسته است، آرام شناسنامه اش را به طرف عاقد مي گيرد. مرادي شناسنامه را گرفته و نگاهي به آن مي اندازد. فرهاد و محمود (برادر محبوبه) نگاهي به هم مي اندازند.
عاقد: نام داماد چيه؟
مرادي: فرهاد کياني.
عاقد: فرزند...
مرادي: فريدون.
عاقد: متولد...
مرادي شناسنامه را به دقت از نظر مي گذراند. بالاي صفحه اول شناسنامه کلمه «توضيح دارد» به خوبي قابل تشخيص است. مرادي شناسنامه را ورق مي زند تا به صفحه توضيحات مي رسد.
عاقد: متولد... حاج آقا.
مرادي: چند لحظه اجازه بدين.
مرادي صفحه آخر شناسنامه را مي خواند. در توضيحات آمده است که «به موجب بخشنامه شماره 43/6300/67 سازمان و در خواست متقاضي، نام خانوادگي صاحب سند از «کيافر» به «کياني» تغيير نام پيدا کرد» مرادي آرام نام فريدون کيافر را زير لب تکرار مي کند. فرهاد و محمود نگران تر به هم چشم دوخته اند. مرادي به يکباره بلند شده و به طرف بيرون مي رود.
مرادي: آقا محمود...
محمود پشت سرش مي رود. فرهاد به رفتنشان نگاه مي کند.
عاقد: چي شد؟!
فرهاد: الان بر مي گردن.
فرهاد آرام بيرون مي رود. فرزانه (خواهر فرهاد) از اتاق زن ها سرک مي کشد.
فرزانه: داداش چرا اينجا وايستادي؟!
فرهاد: بگو مامان بياد.
فرزانه: چيزي شده؟
فرهاد: به جاي سؤال کردن کاري رو که بهت مي گم بکن.
فرزانه: چه داماد بداخلاقي.
فرزانه به اتاق زن ها بر مي گردد. محمود از امتداد راهرو پيدا مي شود.
محمود: فرهاد، عمو کارت داره.
فرهاد: چي شده؟!
محمود شانه بالا مي اندازد.
فرهاد: نمي دوني؟!
محمود: فقط مي دونم خيلي شکاره.
فرهاد آرام و لرزان جلو مي رود.
محمود: اتاق آخري.
با رفتن فرهاد فرزانه با مهري (زني 45 ساله) بيرون مي آيد.
مهري: فرهاد کجا رفت؟!
محمود: فکر کنم عمو شک کرده.
مهري: چطوري؟!
محمود: توضيحات شناسنامه رو خوند، نذارين محبوبه چيزي بفهمه.
در باز مي شود و محبوبه با لباس عروسي بيرون مي آيد.
محبوبه: چيه همه تون بيرون وايستادين؟
مهري: قربون عروس خوشگلم برم، بيا بريم پيش مهمون ها تا عاقد کارش رو بکنه.
محبوبه: تو نمياي خواهر شوهر؟
فرزانه: اي بدجنس.
مهري محبوبه را به داخل مي برد. فرزانه هم پشت سرشان وارد مي شود. صداي کف زدن و کل کشيدن زن ها بلندتر شنيده مي شود. محمود مستأصل بچه را تکان مي دهد.
اتاق مرادي- ادامه
مرادي با خشمي فرو خورده رو در روي فرهاد ايستاده و با او صحبت مي کند.
لحن صحبتش بيشتر به بازجويي شبيه است.
مرادي: شما قبلاً فاميلت کيافر بوده؟
فرهاد: بله.
مرادي: گفتي پدرت تو کدوم عمليات شهيد شده؟
فرهاد: عمليات رمضان.
مرادي: جنازه اش هم پيدا نشد!
فرهاد: نه.
مرادي: مفقودالاثر شدن ايشون؟!
فرهاد: بله.
مرادي: چرا فاميلت رو عوض کردي؟
فرهاد: از کيافر خوشم نمي اومد، گذاشتم کياني...
در به يکباره باز مي شود و مهري (مادر فرهاد) در چهارچوب قرار مي گيرد.
مهري: فرهاد، مهمونا رو پايين ول کردين اومدين به حرف زدن؟!
مرادي: خوب شد تشريف آوردين خانم کياني.
مهري: عاقد منتظرتونه حاج آقا...
مرادي: تا اين مسئله برام روشن نشه اجازه نمي دم عقدي صورت بگيره.
لحن مرادي مهري را وادار به سکوت مي کند.
مهري: چيزي شده؟!
مرادي: شما از روز اول مي دونستيد چه خبره، خانواده من رو فريب داديد، با احساسات دختر برادرم که از چشم هام برام عزيزتره بازي کرديد. جوري رفتار کرديد که من نخواسته و ندانسته يادگار اون رو بندازم تو دومن قاتل هاش...
مهري: اين حرف ها چيه مي زنيد حاج آقا.
مرادي: فقط به من بگيد اين آقاي فريدون کيافر شوهر شما و پدر فرهاده يا نه؟
مهري: کدوم کيافر؟
مرادي عکسي را از روي طاقچه بر مي دارد و رو به آنها مي گيرد. در عکس فريدون، شهيد مرادي و فرد ديگري در حياط اردوگاه ايستاده اند.
مرادي: اين آقا.
و با اشاره دست، فريدون را نشان مي دهد. فرهاد و مهري به هم نگاه مي کنند.
مرادي: چرا حرف نمي زنين، آقا فرهاد اين آقا پدرته؟
فرهاد چيزي نمي گويد.
مهري: بله... ايشون پدر فرهاده.
مرادي عصبي فرياد مي کشد.
مرادي: توقع دارين دختر برادرم رو بدم به پسر قاتلش؟ ها؟... بيرون، همين حالا، بريد بيرون.
مرادي از در مي گذرد و در راهرو فرياد مي کشد.
مرادي: عقدکنون تعطيله، همه برن خونه هاشون... يالا.
سکوت همه جا را فرا مي گيرد.
هفت دقيقه تا پاييز
خلاصه داستان:
اشاره:
$ فيلم هاي بخش اول و دوم به ترتيب حروف الفبا
آل
برخورد خيلي نزديک
خلاصه داستان:
اشاره:
يادداشت فيلمنامه نويس:
1. به عمد داستان و مضموني را براي روايت غير خطي فيلم برگزيدم که تا حد ممکن انواع بيننده را با فيلم همراه کنم: مناسبات زن و مرد که ازلي و ابدي است.
2. به فراخور تم فيلم بازي و گاه شوخي با سينما، روايت و نقطه ديد روايت انجام دهم.
3. طراحي پاساژهاي روايي و لينک هايي بصري، کلامي، مضموني، تماتيک و حتي لحني و ... براي صحنه هايي که اغلب به طور غير خطي کنار هم قرار مي گيرند طوري که علاوه بر اتصال ظريف و گاه بازيگوشانه صحنه ها در راستاي خلق مفهومي جديد در مرحله تدوين به هيچ وجه نمي توان آنها را جا به جا کرد.
سکانس برگزيده فيلمنامه نويس:
دوربين حرکت کرده و به کاوه مي رسد.
کاوه: مطمئني؟
مسعود: خودم رفتم ماشينشو ديدم حالم از کاراي اين زن به هم مي خوره... از وقتي اومده نرگس پاک از اين رو به اين رو شده ... مطمئنم کار اونه.
کاوه: خوب يه بار دعوت کن ببينيم اين بانوي شانگهاي چه پديده ايه...
مسعود: بانوي چي؟
کاوه: هيچي... تو دعوت کن.
مسعود(سري تکان داده و پوزخند مي زند): برو خجالت بکش از ترجمه اسناد ميرانکو چه خبر؟ ماجراي شماها حل و فصل نشد؟
کاوه: قول امروز و داده... ولي به نظرم رفتني باشه بايد فکر يه مترجم ديگه باشيم.
مسعود: فکر نمي کني مسائل خصوصي خودتو نبايد قاطي کار مي کردي... براي تو که ماشاءاله قحط نيست...
کاوه: به خدا اولش حواسم بود... ولي نشد ديگه شرمنده.
مسعود: خيلي خب نمي خواد پاي خدا رو توي اين گند کاريات وسط بکشي! من نمي فهمم. چرا بعضي ها در اين مورد اينقد نقطه ضعف دارن.
کاوه(به در شوخي مي زند): دروغ چرا آ آ من که عاجزم به قول some like it hot هيشکي کامل نيست يکي نقطه ضعفش ماني(money)... يکي هم ماماني...(مسعود که گويا به خود گرفته برگشته و کاوه را چپ چپ نگاه مي کند. کاوه حرفش را مي خورد)البته علم روان شناسي تفسير ديگه اي داره. کلايپ اوون مي گفت تفاوت فردي...
مسعود: کلايپ اون ديگه کدوم الاغيه؟
کاوه: ديشب يه فيلم کمدي ديدم... دختره پيش مشاور شاکي بود که نامزدش به او خيانت کرده. مشاور، کلايپ اوون مي گفت آدم به آدم قضيه فرق مي کنه... مي گفت خيانت فقط به فعل و عمل که نيست. به دختره گفت اگه مثلاً تو در حرف يا توي ذهنت اين کارو بکني حساب نيست؟... (با صداي زنگ تلفن ادامه نمي دهد مسعود گوشي را بر مي دارد)
مسعود: بله... باشه ممنون...(گوشي را مي گذارد. خطاب به کاوه) ترجمه ها رسيد... پاشو پاشو برو جلسات نقد و بررسي فيلم رو جاي ديگه راه بنداز...
کاوه بلند شده سمت در مي رود.
کاوه(در حال حرکت تا دم در اتاق): حالا خارج شوخي اگه اين فام فاتالو ببينيم شايد بتونم کمکي کنم...
مسعود: تو نمي خواد به من کمک کني، تو مشکل خودتو حل کن، برو زن بگير!
کاوه خنده اي کرده و به قصد خروج دست به دستگيره مي برد.
پرسه در مه
پسر آدم دختر حوا
چراغ قرمز
خلاصه داستان:
اشاره:
ميلاد کزازي متولد 1363، چند سالي است که فعاليت سينمايي اش را آغاز کرده و تاکنون چند تله فيلم کار کرده است. فيلمنامه چراغ قرمز نخستين کار او در اين زمينه است.
يادداشت فيلمنامه نويس:
پرداختن به مسائل جوانان به خصوص آرزوها و معضلات آنها يکي از مهم ترين دغدغه هاي فيلمنامه نويسان به شمار مي آيد. چنانچه اکثريت افراد جامعه ايراني را جوانان شامل مي شوند، جواناني که هرکدام متعلق به قشر خاصي از اجتماع هستند. برخي از طبقه متمول و برخي ديگر از طبقه متوسط و ضعيف جامعه هستند. از نگاه ديگر بعضي برخاسته از خانواده هاي فرهنگي و بعضي ديگر از خانواده هاي نابسامان برخاسته اند. صرف نظر از تعلق و وابستگي به قشر طبقه خاصي، همگي آنان در جست و جوي کاميابي و رسيدن به زندگي بهتر تلاش مي کنند. به اين منظور آنان که به کار و زحمت و تلاش خود در سايه شرافت اعتقاد دارند، با آهنگي کند حرکت کرده، اما در بلند مدت مي توانند به خواسته هايشان جامه عمل بپوشانند، اما آنان که قصد دارند از هوش و فراست خود بهره برده و از راه هاي ناصواب به اهدافشان برسند، در طول مسير موفقيتشان با ناهمواري ها و گرفتاري هايي مواجه مي شوند. لذا بايستي تنبيه شوند و راه صحيح را از ناصحيح تشخيص دهند. در نگارش فيلمنامه چراغ قرمز آن چه به عنوان جرقه اصلي در ذهنم زده شد، توجه به طرز تفکر عده اي از جوانان جامعه بود که مي خواهند يک شبه ره 100 ساله بروند. برخي از اين جوانان به سوي کارهاي خلاف و غير قانوني متمايل مي شوند، اما برخي ديگر به دنبال راه هايي هستند که سريعاً پولدار شوند، اما خطر غير قانوني بودن نيز آنها را تهديد نکند. از جمله اين راه ها شرکت قشر عظيمي از افراد جامعه در فعاليت هاي شرکت هاي هرمي نظير گلدکوئيست است. قشر ديگري به فکر مهاجرت به ژاپن و کار در آن کشورها هستند. اما برخي جوانان اعم از دختر و پسر سعادت را در گرو يافتن همسري پولدار مي يابند تا از طريق ازدواج با او بتوانند زندگي مرفهي براي خود دست و پا کنند. شخصيت محوري چراغ قرمز جواني از طبقه پايين اجتماع به نام بهروز است که از روي سادگي براي کسب موفقيت و پولدار شدن وارد يک بازي ناخواسته مي شود و حوادث جالبي را رقم مي زند. بيشتر اتفاقات ناخوشايند در اثر ناآگاهي و بي تجربگي افراد شکل مي گيرد، اما بسياري از آدم هايي که دست به اعمال ناشايست مي زنند، خود به قباحت و زشتي اعمالشان آگاهند و در اکثر موارد از انجام اعمال زشت پرهيز دارند. ليکن به دليل اين که مسير ناهمواري را براي رسيدن به اهدافشان انتخاب مي کنند، ناچار مي شوند در راه رسيدن به آن اهداف مبادرت به انجام کارهاي ناصواب و غير اخلاقي کنند. آنان مراحلي را طي مي کنند تا به اين نتيجه مهم برسند که راه مستقيم و خداپسندانه بهترين مسير براي رسيدن به خوشبختي است، زيرا رضايت خداوند و بندگان او را توأمان به همراه خواهد داشت. گرچه پيمودن مسير نادرست همواره مستلزم پرداخت تاوان هاي سنگين و بسا غير قابل جبران براي شخصيت هاي فيلم است، اما براي تماشاگر هوشيار که شاهد و ناظر اعمال آنان است، بدون هزينه اي سنگين تنها با هزينه خريد يک بليت و تماشاي فيلم به مدت 90 دقيقه مي توانند موجبات آگاهي و اندرز او را فراهم و او را به توقف پشت «چراغ قرمز» ترغيب کند و در خصوص عبور از آن هشدار دهد.
يادداشت فيلمنامه نويس:
چراغ قرمز هميشه موقعيت خوبي است براي چند لحظه ايستادن و فکر کردن، بهانه اي است براي دوباره ديدن، ديدن آدم ها و محيط پيرامون و البته ديدن خودمان! که معمولاً با سرعت و بي تفاوت از کنارشان عبور مي کنيم.
اما ... قصه از کجا شروع شد؟!
از آنجايي که همواره صنعت سينما با کمبود فيلمنامه هاي خوب رو به روست، در نگارش فيلمنامه چراغ قرمز سعي کرديم که با حوصله و پشتکار به متني پيچيده اما قابل فهم و يکدست، کاراکترهايي جذاب و ديالوگ هايي مناسب برسيم. در ابتداي کار، با ياري آقاي غفاري، ايده اوليه را که توسط آقاي دربندي نوشته شده بود، مورد بازنويسي قرار دادم و کم کم به داستان ديگري رسيديم و طنز موقعيت جايگزين طنزي سطحي شد. از آنجا که به اندازه کافي وقت داشتيم، نگارش با حوصله انجام مي شد. چند ماه، مرحله به مرحله پيش مي رفتيم و براي ارتقاي سطح کيفي کار از نظرات دوستان از جمله آقاي محمد حسين لطيفي استفاده کرديم. شايان ذکر است که براي رسيدن به هدفمان، شهامت اين را داشتيم که چندين بار از اول شروع کنيم و نتيجه اش شد رسيدن به متني که مورد نظر کارگردان و تهيه کننده بود و همچنين با استقبال بازيگران حرفه اي رو به رو شد. متني که البته شباهتي به فيلمنامه اوليه نداشت. فيلمنامه چراغ قرمز در ژانر طنز معمايي نوشته شده، ژانري که پيش از اين، زياد در سينماي ايران به چشم نمي خورد.
بسيار خوشحالم که با به پايان رسيدن نگارش فيلمنامه و شروع روند توليد، همه اعضاي گروه و بازيگران حرفه اي، با هنر و تجربه اي که داشتند، فيلم را يک پله بالاتر آوردند و پيش بيني مي کنم که فيلم چراغ قرمز مخاطب با سليقه و تيزبين ايراني را راضي نگه دارد.
سکانس برگزيده فيلمنامه نويس:
بهروز(پوريا پورسرخ) مستأصل و درمانده در مقابل رويا (الناز شاکردوست) چشم بر زمين دوخته است.
رويا(با عصبانيت): ببينيد آقاي محترم، اگه بحث زندگيه، بهتره بگم من اصلاً قصد ازدواج ندارم...
رويا بلند شده و با اشاره دست از بهروز مي خواهد که خارج شود.
رويا: مزاحم نشو آقا... تا به پليس زنگ نزدم... بيرون...
بهروز: مي گم اتفاقاً بحث، بحث زندگي نيست... بحث، بحث مرگه!
رويا گوشي تلفن را بر مي دارد و مي خواهد شماره پليس را بگيرد.
بهروز: مي گم بحث مرگه! ميخوان شما رو به قتل برسونن...
رويا شوک زده است و دهانش از تعجب بازمانده... گوشي تلفن را بر زمين مي گذارد...
گوشي بهروز زنگ مي خورد... هر دو ساکت مي شوند...
بهروز(رو به رويا): بفرما... واقعاً که حلال زاده اس...
گوشي تلفن را روي اسپيکر مي گذارد.
بهروز: بله؟
صدا: فقط چند ساعت ديگه مونده... اميدوارم آدم عاقلي باشي... بکش تا کشته نشي... امشب حتماً کار رو تموم کن که فردا ديره...(بوق اشغال)
رويا مات و مبهوت به بهروز مي نگرد.
خاطره
خلاصه داستان:
اشاره:
يادداشت فيلمنامه نويس:
سکانس برگزيده فيلمنامه نويس:
اتاق در تاريکي مطلق فرو رفته است. صداي باران و پيچيده شدن باد در لا به لاي درختان با زوزه سگ عجين شده است. پريچهر در کنار گلرخ زير کرسي خوابيده و لحاف را تا زير گردنش کشيده است. صداي رعد و برق مهيبي بلند مي شود و آسمان را روشن مي کند. پريچهر بي اختيار در زير پتو قايم مي شود و مي لرزد... چند لحظه همان طور مي ماند و سپس پتو را از روي چشمش بر مي دارد. با حرکت چشم اطراف اتاق را نگاه مي کند. چشمش روي در ورودي اتاق خيره مي ماند. در چوبي باز مي شود. پنجره بسته است، اما پرده ها تکان مي خورند. پريچهر با وحشت در جايش مي نشيند. در چوبي اتاق با حرکت باد(با قژقژ) باز مي شود. پريچهر از جا بلند مي شود. پرده ها از حرکت مي افتد. پنجره را با دستش لمس مي کند و قفل آن را محکم تر مي بندد. به سمت در اتاق که باز است و سوز عجيبي را به داخل مي آورد، مي رود تا آن را ببندد. در ميان در مي ايستد و نگاهي به بيرون مي اندازد. صدايي توجه او را به خود جلب مي کند. صدا هر لحظه بلند و بلندتر مي شود. چشمش به همان دختر بچه که نزديک خانه است مي افتد که به سمت بالاي ساختمان نگاه مي کند. دختربچه(بچگي خود پريچهر) است. دختربچه مي رود و پريچهر با نگاه او را دنبال مي کند. اسکندر و مادرش بالاي طبقه دوم همان ساختمان ايستاده اند و اسکندر با کمربند روي کمر گلرخ مي زند و گلرخ در حال التماس و گريه کردن است...
گلرخ: تو رو خدا منو ول کن... اسکندر... تو رو خدا...
در همين حال دختربچه گريه مي کند و اسکندر با کمربند به بدن مادرش مي زند. در يک آن مادر کمربند را که به سويش پرت شده، در دست مي گيرد و مي کشد و اسکندرخان در يک لحظه پايش به چوب شکسته بالکن گير مي کند و از طبقه دوم به سمت پايين پرت مي شود و جلوي پاي پريچهر و دختربچه مي افتد و جان مي دهد. مادر در همان حال ضجه مي زند و کم کم صدايش بند مي آيد و ديگر از گلويش صدايي خارج نمي شود... پس از لحظاتي سکوت توجه پريچهر به سمتي جلب مي شود که صداي خش خش برگ ها و کشيدن چيزي روي زمين است. صورتش را برمي گرداند. مادر و پريچهر کوچک را مي بيند که اسکندر را ميان پارچه ضخيمي گذاشته و جنازه او را به سمت جنگل مي کشند. پريچهر دنبال آنها مي رود. پريچهر صورت خود را به سمت صداي ديگري که صداي کندن زمين است بر مي گرداند و مادر و پريچهر کوچک را مي بيند که در حال کندن قبر هستند. آنها پس از کندن قبر جنازه اسکندر را به درون قبر مي اندازند. در يک لحظه پريچهر کوچک به همراه اسکندر به درون قبر مي افتد. اما مادر به سرعت دست هاي او را مي گيرد و او را بيرون مي آورد. پريچهر گريه کنان خودش را به آغوش مادرش مي اندازد. صداي گريه دختر بچه فضا را مي پوشاند و کم کم صداي او نيز در ميان فضا حل مي گردد و با باد در هم مي پيچد.
صداي ديگري از ميان درختان توجه پريچهر را جلب مي کند و او صورتش را به سمت آن مي چرخاند. ناگهان وجود پسربچه اي را که کنار درختي چمباتمه زده و مي گريد حس مي کند و دوباره چهره اش را به سمت جنازه اسکندر و اتفاقات افتاده بر مي گرداند. اما هيچ اثري از آن وقايع نمي بيند. مضطرب است و دوباره به سمت پسربچه بر مي گردد و از جايش حرکت مي کند. پسربچه بلوز و شلوار سفيدي به تن دارد. رعد و برق مقداري از چهره و بدن او را نمايان مي کند. اما پريچهر به درستي نمي تواند چهره او را ببيند. بعد از رعد و برق پريچهر احساس مي کند کس ديگري از پشت او حرکت کرده و رويش را به عقب بر مي گرداند و سايه اي سريع به سمت ديگري حرکت مي کند. پريچهر به درستي چيزي نمي بيند. نگاهش را به سمت درخت بر مي گرداند، اين بار مردي را کنار پسربچه مي بيند.(ضد نور و در تاريکي، تنها سايه شان مشخص است) رعد و برق که مي زند، چهره مرد نمايان مي شود. حميد را مي بينيم که کنار سينا ايستاده است و محکم دست سينا را در دست گرفته است. رعد و برق مي زند و حميد به اسکندر بدل شده و دوباره حميد بر مي گردد.
خانواده دکتر ارنست
خلاصه داستان:
اشاره: محسن دامادي متولد 1338 کرمان است. او فعاليت هنري را با نگارش داستان هاي کوتاه آغاز کرد و سينماي حرفه اي را با فيلم آپارتمان شماره 13 به کارگرداني يدالله صمدي به عنوان فيلمنامه نويس تجربه کرد.
يادداشت فيلمنامه نويس:
مترجم در مقدمه کتاب، نقل به مضمون نوشته است: ارنست هولستر، مردي عامي بود و از تاريخ و فرهنگ و مذهب ايرانيان، چيزي نمي دانست و برخلاف سياحان برجسته اي چون شاردن، تاورنيه و دکتر پولاک، نوشته اي به درد خور، درباره اصفهان باقي نگذاشت.
اما به نظر بنده، اهميت عکس هايي که ارنست هولستر از ايام اقامت خود در اصفهان، در حدود دويست سال قبل تهيه کرده، کمتر از نوشته هاي سياحان پيش گفته نيست. به هر حال، اين اتفاق تاريخي، دست مايه اي مستند براي نگارش فيلمنامه داستاني خانواده ارنست شده است، اما داستان فيلم، بي ارتباط با شخص هولستر است...
سکانس برگزيده فيلمنامه نويس:
آسايشگاه سالمندان - روز
ماريا همراه با کامران در محوطه آسايشگاه راه مي روند... صدايي مي شنوند.
لطيف: من اينجام.
لطيف زير درخت، روي صندلي چرخدار نشسته. پرستار کنار اوست.
کامران(بلند و خودماني): سلام حاج آقا.
لطيف: حاجي خودتي... اين خانم انگليسي، سلام بلد نيست؟
کامران: يواش گفتن، نشنيدين... اتفاقاً خيلي ام با ادبن!
لطيف: بله، انگليسيا، با ادب، سر دنيا رو بريدن؟ يعني من کرم؟
کامران: دور از جون...
ماريا: من انگليسي نيستم آقاي لطيف...
لطيف: بيا جلو دختر.
ماريا جلو مي رود. لطيف عينک را از چشم پايين آورده و باز در سيماي ماريا دقيق مي شود. کامران واکنش نشان مي دهد.
لطيف: تو کشور خانمو مي شناسي؟
ماريا: کشور خانم؟ نه! کي هست؟
لطيف سکوت مي کند. ماريا گيج شده. لطيف رو بر مي گرداند. با مهرباني مي گويد:
لطيف: اين جوون کارش درسته، خوب مخ مي زنه...
کامران(بلند): قابل نداره.
پرستار با اشاره لطيف، صندلي چرخدار را به حرکت در مي آورد.
لطيف حين دور شدن مي گويد.
لطيف: ببرش خونه کامران جان... شوکت منتظره!
کامران: کارت درسته حاج آقا!
لطيف: حاجي خودتي!
دموکراسي تو روز روشن
خلاصه داستان:
در ابتداي اين سفر امير ستوده با غريبه اي رو به رو مي شود که پيش از اين او را در زمان جنگ و در حال بردن شهدا ديده است.
غريبه با دادن نامه اي که از آن به عنوان برگه تسويه حساب ياد مي کند، او را تنها مي گذارد تا به وسيله بمبي که در ماشين او منفجر مي شود، ستوده وارد کما شود و سفر برزخي او آغاز گردد.
سردار ستوده در برزخ با جهاني رو به رو مي شود که عدالت و دموکراسي فراموش شده در اين جهان را به آشکارگي روز روشن باز مي يابد.در آنجا وکيلي الهي نقاط تيره و روشن زندگي سردار را به او نشان مي دهد، اما او هر جا که به مزاجش خوش نمي آيد، راه انکار پيش مي گيرد تا با دور و کلک هاي زميني از زير بار اعمال خود شانه خالي کند.
در انتها ستوده کم کم نرم مي شود و با پادرمياني الرحم الراحمين فرصتي مي يابد تا با برگشتن به مزرع کشت خود دودلي ها و تظاهرهايش را جبران کند.
اشاره:
$ يادداشت فيلمنامه نويس:
بعد از پخش گسترده نسخه ويديويي فيلم پوست موز توسط بنيان فرهنگ و هنر ايرانيان متوجه شدم که اين مؤسسه متعلق به شخصي است که سال ها چه از زماني که دبيرستان بودم و چه در مدت دانشگاه اسم او را به عنوان يک مدير صاحب فکر و صاحب سبک بسيار شنيده بودم؛ مرد بزرگي که فيلم هايي که تهيه کرده هرکدام از آنها نه تنها به عنوان يک سبک، بلکه به عنوان يک اتفاق يا افتخار براي سينماي ايران به حساب مي آيد. ايشان بعد از ديدن پوست موز خواسته بودند که کارگردان آن فيلم را ببينند. بعد از ملاقات قرار شد که فيلمنامه اي به بنيان فرهنگ و هنر ايرانيان ارائه دهم تا در صورت امکان آن را کارگرداني کنم. مدتي بود فيلمنامه دموکراسي تو روز روشن را خوانده بودم و آن را فيلمنامه خوبي براي کارگرداني مي ديدم. آن را به حاج آقاي زم دادم و به هفته نکشيد که اولين جلسه جدي با آقاي احمديان فيلمنامه نويس و آقاي زم تهيه کننده برگزار شد.
سه ماه بعد
حالا مي فهمم چرا تو نخواستي پوست موز اکران بشه، چه خوب که اکران نشد، حالا فيلم اول من تهيه کننده بزرگي داره، حالا همه اشتباهاتي رو که در پوست موز داشتم حداقل سعي کردم رفع کنم. براي اولين بار تعداد پلان هاي يک فيلم سينمايي از حد استاندارد هم بالا رفته، حالا فقط با استوري بردهاي حساب شده فيلم برداري را شروع مي کنم و حالا به خواست تو گلچيني از بازيگران سرشناس سينماي ايران در اولين کار سينمايي من جمع شده اند. حالا مي دانم ريتم را چگونه در دکوپاژ حفظ کنم و ...
حالا مي فهمم که
کسي به جز تو يار من نيست.
سکانس برگزيده فيلمنامه نويس:
اين سکانس به لحاظ زماني ادامه همان سکانسي است که ستوده بي سيم چي را براي آوردن مهمات تنها مي گذارد.
رزمندگان زير آتش دشمن پشت خاکريزه ها مقاومت مي کنند. جيپ ستوده از راه مي رسد و خمپاره هايي اطرافش به زمين اصابت مي کند. ستوده به سرعت پياده شده به سويي که بي سيم چي پناه گرفته مي رود. فيلم بردار و دستيارش نيز پياده شده مشغول فيلم برداري مي شوند.
( بي سيم چي را قبلاً ديده ايم)
بي سيمچي( متعجب): دير کردين حاجي...
حاجي جون رفته بوديد پشت جبهه خدمت کنيد؟
ستوده: گرفتار شدم، چه خبر؟
بي سيم چي( کلافه): مثل هميشه، يه ريز مي کوبن...( با اشاره به فيلم برداران)
اينا کي ان؟
ستوده:...بچه هاي سيد مرتضي ن.ببينم تو اينجاها ، جوادي مي شناسي؟
بي سيم چي: همون تخريب چيه س ديگه... همون لنت صاف اس!
ستوده: الان کجاست؟
بي سيم چي: داره معبر باز مي کنه...
رفته گوش مينا رو بگيره... خدا کنه براش شيشکي نبندد تا معبر باز بشه...
انفجار و اصابت خمپاره ها همچنان دامه دارد. ستوده( نگران و مستأصل) از بي سيم چي جدا شده به سوي مهمات پشت جيپ مي رود. خبرنگاران ( با دوربين روشن) او را تعقيب مي کنند. ستوده متوجه آنها شده رو به دوربين مي ايستد و لبخند مي زند.
ستوده: من يه کاري دارم که بايد تنهايي رفع و رجوعش کنم...( با اشاره به ديگر رزمندگان) اينا... اين همه سوژه اينجاس، از اينا بگيرين...
ستوده يکي از جعبه هاي مهمات را يک تنه روي سرش گذاشته، دوان دوان پشت خاکريز بر مي گردد.
ديگري
خلاصه داستان:
پسري نوجوان به همراه مردي که قرار است به زودي ناپدري اش شود به تهران سفر مي کند و در اين سفر اتفاق هايي براي هر دو نفر مي افتد که...
راز دشت تاران
خلاصه داستان:
اشاره:
يادداشت فيلمنامه نويس:
دنياي خنياگونه کودکان آن قدر بزرگ و دور از دسترس است که براي رسيدن به يک حرف و نگاه مشترک به آنها بايد دنياي جديدي را آزموده؛ دنيايي فارغ از دغدغه هاي روزمره ما. امروز باور مي کنم که کودکان دنياي بسيار بزرگ و زيبايي دارند. براي آن که با آنها هم کلام شوم، کودک مي شوم و از دريچه آن روزهاي زندگي، دنيايي را که ديرگاهي است فراموشش کرده ام تجربه مي کنم. فيلم سازي در روياي کودکانه با اتفاقات کودکانه آميخته مي شود و فيلمي رقم مي زند که دو سال از اين روزهاي زندگي ام را صرف آن کرده ام.باشد که از کودکان بياموزيم صداقت را، پاکي را. بياييد با هم سفر کنيم به کودکي. شايد راز دشت تاران پلي است ميان من و کودکي هايم.
سکانس برگزيده فيلمنامه نويس:
ريحانه روي تاب نشسته و شعر مي خواند. حکيم بابا در حال کاشتن گياهان دارويي است. ناگهان باد عجيبي از ميان موهاي ريحانه عبور مي کند. تاب مي ايستد و پاهاي ريحانه از تاب آويزان مي شود. باد از کنار حکيم بابا مي گذرد .سپهر و سينا از جنگل به طرف کلبه مي دوند و به حکيم بابا مي رسند. در ميان موسيقي و هم انگيزي با نگراني با حکيم بابا صحبت مي کنند. حکيم بابا با بچه ها به سمت کلبه حرکت مي کند. ريحانه روي تاب مات به جلو خيره شده است.« او شب زهره اي شده»
توضيح شب زهره اي: در اين داستان نام گياهان قاصدک شکلي به رنگ سياه است که همراه توفاني عجيب سرتاسر جنگل را فرا مي گيرد و با برخورد به هر کسي او را بيمار مي کند.
سفر سرخ
$ خلاصه داستان:
روز سقوط خرمشهر تعدادي از نيروهاي ايراني به همراه دو پرستار و دو زخمي در حال خارج شدن از خرمشهر هستند که متوجه شدند پلي که قرار است از روي آن عبور کنند، به دست عراقي ها افتاده است. براي همين به ناچار از راه ديگري ادامه مسير مي دهند. فرمانده عراقي هم به طمع دستگيري فرمانده اين گروه آنان را تعقيب مي کند و ...
اشاره:
يادداشت فيلمنامه نويس:
حالم گرفته شد وقتي که روي ديوار خاطراتم نوشتي:« لعنت بر پدر کسي که اينجا آشغال بريزد.»
ما همديگر را نمي فهميم، ولي من تو را دوست دارم. يادت باشد لباس هاي هر دو ما زير يک آفتاب خشک مي شود. من صبر مي کنم تا تو بزرگ شوي، 10 سال که چيزي نيست، 100 سال هم صبر مي کنم، صبر مي کنم تا تو هم عاشق شوي، آن وقت يادت مي اندازم که همه عشق ها به « کميته منکرات»ختم نمي شود.
و با هم ياد مي گيريم بخنديم، گريه کنيم و دل هامان براي هم تنگ شود بدون بخشنامه و ترس از حذف شدن!
به تو قول مي دهم منتظرت بمانم حتي اگر از قطار زمان جا بمانم... حال مي کنم با تو با پاهاي برهنه روي ريل داغ در تابستان آبادان تا آخر اين سفر برويم و ببينيم پايانش« سفيد» بود نه« سرخ».
سفر مرگ
خلاصه داستان:
اشاره:
$يادداشت فيلمنامه نويس:
در فاصله هايي که هيچ داستاني براي هيچ کس نمي نويسم، براي خودم طرح هايي را دو سه صفحه اي مي نويسم و گاهي فيلمنامه هايي را بي آن که چشم به ساختشان داشته باشم با جزئيات تمام مي نويسم. داستان سفر مرگ را از يک طرح يک صفحه اي شروع کردم تا کم کم به فيلمنامه اي بلند رسيد. طرح يک صفحه اي شيفتگي آن زمان من براي محاصره کردن شخصيت ها بود. مي خواستم در منگنه واقعي قرارشان بدهم و خلاص. در حقيقت براي فيلم کوتاه در همين اندازه برايم خيلي جالب بود. اما وقتي ده دوازده سال از آن طرح گذشت و در فواصل مختلف نگاهي به طرح انداختم، شخصيت هايم را بيشتر شناختم و روي وضعيت هاي مختلفشان مانور دادم. زماني که فيلمنامه کامل را نوشتم، احساس خاصي نسبت به فضاي ايجاد شده در آن پيدا کردم؛ سه شخصيت و يک اتومبيل سواري در شبي تاريک و جاده اي پر حادثه. صحنه به صحنه اش را ديده بودم. در بين طرح هاي مختلف کودک و نوجواني که داشتم، سه چهار فيلمنامه و طرح شخصي بود که به دنياي بزرگسالان ارتباط داشت. از جمله سفر مرگ که پس از قفل ساز خيز برداشتم تا براي پيدا کردن تهيه کننده و ساختش اقداماتي کنم. وقتي آقاي آقا کريمي فيلمنامه را خواند، علاقه نشان داد که خودش فيلم را بسازد. من هم به پاس لطف بزرگ او براي به ثمر نشستن قفل ساز با کمال ميل پيشکش کردم. به دليل درگيري و ساخت فيلم همبازي فرصت نشد از مراحل توليد و چگونگي اش با خبر باشم. اما اميدوارم که با ذهنيت خوب حسن فيلم آنچنان که خودش مي خواسته در آمده باشد.
منبع:فيلم نگار، شماره 88.
ادامه دارد...
ج/
