انسداد یا چسبندگی روده چیست؟

روده های شما حدود 5 تا 6 متر طول دارد. این موضوع به این معناست که غذایی که شما می خورید، زمان زیادی را نیاز دارد تا بتواند هضم و از معده خارج شود. روده ها حرکاتی شبیه به موج دارند و انقباضات عضلات روده می تواند غذا را هضم کند و رو به جلو ببرد.

اگرچه که در صورت وجود مشکلاتی در ماهیچه یا عصب ، حرکات روده مسدود یا آرام می شود و در نتیجه باعث ایجاد ترافیک در روده خواهد شد . چسبندگی یا چسبندگی روده یک وضعیت پزشکی است که به دلیل حرکات کم روده به وجود می آید و باعث سد راه مواد غذایی می شود .

چسبندگی روده می تواند باعث گرفتگی و سد راه مایعات، گازها و مواد غذایی بشود و می تواند به دلیل اثرات جانبی یک جراحی به وجود آمده باشد، اگر چه علل دیگری نیز برای این وضعیت وجود خواهد داشت .

در کل چسبندگی روده یک مشکل جدی است اما افراد معمولا دیر از آن آگاه می شوند و به همین دلیل به خوردن ادامه می دهند و این کار باعث می شود که مواد غذایی روی هم انباشته و انباشه شود و اگر این مشکل درمان نشود، می تواند تا پاره شدن روده پیش برود و در نهایت این موضوع باعث ایجاد محتوایی در روده می شود که حاوی باکتری است ، پس باید در سریع ترین زمان ممکن درمان را در پیش گرفت.1

علل چسبندگی روده

انسداد و چسبندگی روده می‌تواند در اثر عوامل زیر ایجاد شود:

تومورهایی که مسیر روده‌ها را مسدود می‌کند.

جای زخم‌ها و یا چسبندگی (اتصال نواری شکل بین دو نقطه از بافت روده به همدیگر) در محل جراحت‌هایی که بعد از عمل روده بزرگ یا روده کوچک باقی مانده است.

آسیب‌دیدگی روده‌ها در اثر پرتودرمانی

تأثیر داروهای خاصی از قبیل مخدرها، داروهای ضد اسهال و بعضی از داروهای شیمی‌درمانی که بر مجاری گوارشی اثر می‌گذارد.

فشردگی مدفوع که طی آن یک توده بزرگ، خشک و سخت از مدفوع به دلیل یبوست مزمن در داخل راست روده تشکیل می‌شود و مسیر روده بزرگ را مسدود می‌کند.

انواع مختلفی از سرطان نیز می‌تواند باعث انسداد و چسبندگی روده شود که مهم‌ترین آن شامل سرطان‌های معده، کلورکتال (انتهای روده بزرگ و مقعد)، روده کوچک، رحم، پروستات، مثانه و تخمدان می‌باشد.

سرطان‌های دیگری که به ناحیه شکم گسترش پیدا می‌کند و نیز سرطان‌های پیشرفته‌ای که به روده بزرگ و کوچک فشار وارد می‌کنند هم می‌توانند منجر به انسداد و چسبندگی روده شوند.2

علائم چسبندگی روده

علائم چسبندگی و انسداد روده می‌تواند بسته به علت به وجود آورنده آن و چندین عامل دیگر، در افراد مختلف، متفاوت باشد. مهم‌ترین علائم انسداد و چسبندگی روده عبارتند از:

درد شکم

گرفتگی مداوم عضلات شکم

ورم یا نفخ شدید شکم

استفراغ

اسهال

خشک شدن دهان

یبوست

اسهال (ممکن است مدفوع شل از مواد دفعی جامد موجود در روده بزرگ، خارج شود)

عدم تحرک مدفوع در روده بزرگ و تغییر در عادات دفعی

ناتوانی در دفع گاز معده یا باد شکم

بوی بد دهان

تب

انسداد روده می‌تواند منجر به ایجاد یک فرورفتگی یا سوراخ در روده کوچک یا بزرگ شود که آن را زخم روده می‌نامند. ایجاد چنین سوراخی در دیواره روده باعث می‌شود که محتویات آن به حفره شکمی نشت کند و باعث ایجاد عفونت روده شود. این نوع عفونت را پریتونیت می‌نامند.

در صورتی که هر یک از علائم فوق را مشاهده کردید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.2

نحوه تشخیص چسبندگی روده

اولین مرحله برای تشخیص انسداد روده که توسط پزشک انجام می‌شود، معاینه فیزیکی و بررسی سابقه پزشکی بیمار است. دکتر با لمس نقاط مختلف شکم وجود هرگونه گرفتگی و برآمدگی سفت در شکم را بررسی می‌کند. همچنین با استفاده از گوشی پزشکی فعالیت‌های روده و صدای حرکت آنها را گوش می‌کند. در مرحله بعدی دکتر انجام تست هایی را توصیه می‌کند که در ادامه به توضیح مختصر هر یک می‌پردازیم:

سی تی اسکن

انجام این آزمایش با گرفتن تصاویر واضحی از روده، به پزشک برای بررسی دقیق تر کمک می‌کند.

آزمایش خون

برای بررسی فعالیت کلیه، کبد و شمارش الکترولیتها

کولونوسکوپی

اگر پزشک مشکوک شود که انسداد در بخشی از روده بزرگ اتفاق افتاده، انجام کولونوسکوپی را تجویز می‌کند. طی این آزمایش بیمار بیهوش شده و لوله ای که در ابتدای آن یک دوربین قرار دارد، از طریق مقعد وارد می‌شود تا امکان بررسی دقیق این بخش را برای دکتر معالج فراهم کند.

تصویر برداری از شکم با اشعه ایکس

تصاویری که در این روش گرفته می‌شود، مشابه سی تی اسکن به تشخیص محل چسبندگی کمک می‌کند.3

درمان چسبندگی روده

هنگامی که علت انسداد یا چسبندگی روده مشخص شد، پزشک شما روش‌هایی را برای درمان این عارضه پیشنهاد می‌‌کند. روش‌های پیشنهادی می‌تواند ترکیبی از دو یا چند مورد از روش‌های زیر باشد.

استراحت دادن به روده‌ها

ممکن است پزشک به شما توصیه کند که چند روزی به روده‌ها استراحت دهید. برای این منظور باید تا چند روز غذا و مایعات را از راه دهان نخورید. در طی این مدت مایعات از طریق تزریق داخل وریدی (IV) به شما داده می‌شود تا آب مورد نیاز بدن تأمین شود و تعادل الکترولیت‌ها به هم نخورد. الکترولیت‌ها وظیفه انتقال و جابه‌جایی عناصر غذایی به درون سلول‌ها و دفع مواد زائد از سلول‌ها به بیرون را بر عهده دارد. عملکرد این الکترولیت‌ها باعث حفظ تعادل مایعات در بدن و نیز امکان کارکرد صحیح ماهیچه‌های بدن می‌شود.

آزاد کردن فشار وارد بر شکم

ممکن است که پزشک برای کمک به رفع ورم شکمی و اسهال شما، استفاده از یک لوله بینی- معده‌ای (NG) را برایتان تجویز کند. لوله NG از طریق بینی وارد گلو و از آنجا به معده وارد می‌شود. از این لوله برای خارج کردن محتویات معده استفاده می‌شود.

یک روش لوله‌گذاری دیگر هم وجود دارد که طی آن یک لوله از طریق مقعد به روده بزرگ وارد می‌شود تا فشار ناشی از تجمع مایعات و گازها را آزاد کند.

درمان دارویی

برای درمان پریتونیت (عفونت حفره شکم) که در اثر بیرون ریختن محتویات روده به حفره شکمی ایجاد می‌شود، می‌توان از داروهای آنتی‌ بیوتیک به صورت تزریق داخل وریدی استفاده کرد. همچنین ممکن است پزشک شما داروهایی را جهت کمک به تسکین درد و استفراغ برایتان تجویز کند.

جراحی

در صورتی که انسداد و چسبندگی روده را با استفاده از سایر روش‌ها نتوان درمان کرد، احتمالاً برای درمان آن نیاز به عمل جراحی خواهید داشت. جراحی رفع انسداد روده یک عمل جراحی است که به منظور رفع گرفتگی روده‌ها که باعث جلوگیری از عبور آزادانه محتویات روده از مسیر آن شده است، انجام می‌گیرد.

هدف از این جراحی آن است که درد شکم، گرفتگی عضلات شکم، ورم و سایر علائم ناشی از گرفتگی جزئی روده‌ها برطرف شود. در مورد گرفتگی کامل روده‌ها، از آنجا که می‌تواند یک عارضه بسیار خطرناک و تهدیدکننده جان بیمار باشد، عمل جراحی آن باید به صورت اورژانسی انجام شود.2

عوارض این بیماری

عدم درمان به موقع این انسداد می‌تواند عوارض و عواقب جبران ناپذیری داشته باشد.

یکی از این عوارض مردن بخشی از بافت روده است که به دلیل انسداد، خونرسانی به آن متوقف شده و دچار پارگی می‌شود. در نهایت هم ممکن است منجر به ایجاد عفونت پریتونیت در این ناحیه شود.

همچنین احتمال از کار افتادگی یا آسیب دیدگی عصب‌های روده هم در نوع مزمن این عارضه وجود خواهد داشت.

البته اگر به موقع برای تشخیص و درمان این چسبندگی اقدام شود، احتمال بروز چنین عوارضی به حداقل می‌رسد.3

پی نوشتها
1.www.namnak.com
2.www.drrezadoost.ir
3.www.clinicdarman.com