درد تخمدان

تخمدان ها که در طرفین لگن یک زن قرار دارند، وظیفه تولید و آزاد سازی تخمک ها را بر عهده دارند. بنابراین شاید تعجب آور نباشد که بیشترین دلایل آنچه که مردم آن را درد مربوط به تخمدان ها می دانند، که اغلب در قسمت تحتانی شکم، لگن یا کمر احساس می شود، در واقع مربوط به تخمک گذاری و قاعدگی باشد.

با این حال، این درد همیشه طبیعی نبوده و بیماری های زنان مانند آندومتریوز یا بیماری التهابی لگن (PID) و یا حتی یک بیماری که بر سیستم گوارشی یا دستگاه ادراری شما تأثیر بگذارد، می تواند عامل وقوع چنین دردهایی باشد. این مساله می تواند تشخیص علت درد را مشکل کند.1

علت درد تخمدان

هر چند گاهی اوقات درد تخمدان می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای باشد، ممکن است به‌خاطر کیست تخمدان یا اختلالات دیگر هم باشد. برای اطلاعات بیشتر به ادامه مطالب توجه فرمایید.

۱. میتل ‌اشمرتز (درد یک طرفه ناحیه تحتانی شکم به علت تخمک گذاری)

برخی از زنان در طی تخمک‌گذاری منظم هر ماه درد تخمدان را تجربه می‌کنند. به این شرایط میتل اشمرتز گفته می‌شود. این نام از کلمات آلمانی برای «میانه» و «درد» گرفته شده است.

به طور کلی تخمک‌گذاری در اواسط چرخه قاعدگی اتفاق می‌افتد، بنابراین بیشتر حوالی روز ۱۴ درد را احساس خواهید کرد، زیرا تخمک از تخمدان‌ها به لوله رحمی آزاد می‌شود.

ممکن است احساس ناراحتی در لگن یک طرفه یا دوطرفه، خفیف یا شدید باشد و از چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. برخی از زنان در هنگام تخمک‌گذاری دچار خونریزی یا ترشح می‌شوند، برخی دیگر ممکن است حالت تهوع همراه با درد داشته باشند.

تئوری‌های مختلفی وجود دارد که چرا تخمک‌گذاری با درد همراه است. یک مورد این که تخمدان هیچ شکافی ندارد، بنابراین تخمک باید از دیواره تخمدان‌ها عبور کند که ممکن است موجب صدمه شود. برخی از پزشکان فکر می‌کنند بزرگ شدن تخمک در تخمدان‌ها درست قبل از تخمک‌گذاری می‌تواند علت درد باشد.
برخی از زنان در طی تخمک‌گذاری منظم هر ماه درد تخمدان را تجربه می‌کنند.

درد میتل ‌اشمرتز معمولا در طی یک روز برطرف می‌شود و به درمان نیاز ندارد، اگرچه درد بعضی از خانم‌ها پس از شروع رژیم قرص ضد بارداری تسکین پیدا می‌کند.2

درد تخمدان ناشی از اندومتریوز

دیواره رحم هر ماه برای اینکه بتواند جنین را تغذیه کند، لایه سازی می کند. وقتی لقاح صورت نمی گیرد، این لایه از رحم جدا شده و به صورت خون قاعدگی از بدن تخلیه می شوند. در بعضی خانمها بافتی شبیه به پوشش رحم در جای دیگری از بدن تشکیل و هر ماه متورم شده و خونریزی می کند. اما چون جایی برای تخلیه ندارد، بافت التیامی ایجاد می کند و بسیار دردناک است و می تواند یکی از مهم ترین علت درد تخمدان باشد.1

کیست تخمدان

کیست ها کیسه های مملو از مایع هستند که در تخمدان ها به وجود می آیند و می توانند علت درد تخمدان باشند. شیوع کیست در سالهای باروری بین خانمها بیشتر است. کیست ها اغلب در طی فرآیند تخمک گذاری تشکیل می شوند، یعنی امکان دارد در خلال تخمک گذاری فولیکولها پاره نشوند و تخمکی آزاد نکنند در عوض مایعات درونشان تجمع کرده و به کیست فولیکولی تبدیل شوند.

در موارد دیگر، فولیکول تخمک آزاد می کند اما کیسه اش به جای حل شدن، دوباره بسته شده و با خون یا مایعات دیگر پر می شود. کیست تخمدان معمولاً هیچ علامتی ندارد و به خودی خود حل می شود. اگر کیست بزرگ باشد یا پاره شود با درد شدید یا خفیف همراه خواهد بود.1

بیماری التهابی لگن

بیماری التهابی لگن (PID) عفونت دستگاه تناسلی و اندام‌های تولید مثلی در زنان است. این بیماری بر رحم، لوله‌های رحمی و تخمدان‌ها تأثیر می‌گذارد. این عفونت ممکن است به طور طبیعی اتفاق بیفتد یا از طریق آمیزشی منتقل شود. PID بیشتر در زنان در سنین ۱۵ تا ۲۵ سالگی دیده می‌شود.2

دردهای فانتوم

تخمدان‌ها در نزدیکی بسیاری از ارگان‌ها و بخش‌های مختلف بدن قرار دارند. در نتیجه، درد لگن و تخمدان می‌تواند ناشی از سایر بیماری‌ها باشد.

برخی از این شرایط (بیماری ها) عبارتند از:

آپاندیسیت

در این حالت، درد نزدیک به شکم یا در سمت راست خواهد بود. همچنین ممکن است بی اشتهایی، یبوست یا علائم عفونت مانند تب، لرز و استفراغ را تجربه کنید.

یبوست

اگر در هفته گذشته کمتر از سه بار اجابت مزاج داشته‌اید، احتمال یبوست وجود دارد. همچنین مدفوع سفت و سخت و احساس عدم تخلیه کامل خواهید داشت.

سنگ کلیه

درد می‌تواند شدید و در کنار و پشت، نزدیک دنده‌ها احساس شود. امکان مشاهده خون در ادرار، درد همراه با تب یا لرز نیز وجود دارد.

بارداری

در صورت تاخیر در قاعدگی، ممکن است باردار باشید. امکان تجربه حساسیت پستان، حالت تهوع و استفراغ یا خستگی نیز وجود دارد. در صورت داشتن درد شدید به خصوص در شانه و احساس سبکی سر، حاملگی خارج رحمی یک احتمال دیگر است.

عفونت دستگاه ادراری

اگر درد بیشتر در مرکز لگن است، ممکن است دچار UTI باشید. عفونت ادراری همچنین می‌تواند باعث ادرار مکرر، احساس سوزش هنگام دفع یا کدر شدن ادرار شود.2

سندروم بقایای تخمدانی

عمل جراحی که برای برداشتن رحم و تخمدان ها مورد استفاده قرار می گیرد، هیسترکتومی و اوفورکتومی نام دارد. سالپنگو - اوفورکتومی دوطرفه نیز روشی است که در آن هر دو تخمدان لوله های فالوپی برداشته می شوند. در موارد نادر، ممکن است تصادفاً یک قطعه کوچک از تخمدان باقی بماند. این قسمت باقیمانده بزرگ شده و کیست دردناکی ایجاد می شود و از موارد علت درد تخمدان تلقی می شود.1

تشخیص دردهای تخمدانی

تشخیص علت درد تخمدان ساده نیست، زیرا ممکن است مشکلات مربوط به سایر اندام های تولید مثلی، مانند رحم یا دهانه رحم یا حتی سایر سیستم های بدن در بروز این درد نقش داشته باشد. بررسی های لازم برای تشخیص علت درد به این شرح هستند:

تاریخچه پزشکی و جنسی

معاینه جسمی (شکم، کمر، پهلوها) و معاینه لگن

پاپ اسمیر یا نمونه برداری از ترشحات واژن در صورت لزوم

بررسی های آزمایشگاهی از جمله آزمایش خون

-تصویربرداری

لاپاروسکوپی لگن

تشخیص افتراقی

گاهی مشکلات دستگاه گوارش، مانند یبوست یا حتی شرایط جدی تر، مانند آپاندیسیت یا دیورتیکولیت، می تواند منجر به درد یا ناراحتی شود که می تواند به عنوان درد تخمدان اشتباه گرفته شود.4

درمان درد تخمدان

هنگامی که علت درد تخمدان مشخص شد، شما و پزشک می توانید با تدوین یک برنامه درمانی که ممکن است به سادگی تغییر چند شیوه زندگی در آن بیشتر باشد مانند استفاده از داروهای تجویز شده یا جراحی، درمان را شروع کنید.

تغییر شیوه های زندگی

اگر درد تخمدان شما به چرخه ماهانه مربوط باشد، تغییر سبک زندگی مانند خواب کافی، ورزش، استفاده از تکنیک های آرامش و استفاده از پد گرم کننده اغلب می تواند باعث تسکین ناراحتی شود.

دارودرمانی در درد تخمدان

بسته به تشخیص، پزشک ممکن است دارو را توصیه یا تجویز کند.

به عنوان مثال، اگر درمان های خانگی ساده مانند گرما و استراحت باعث کاهش گرفتگی قاعدگی نمی شوند، یک داروی ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) که باعث کاهش سطح پروستاگلاندین در بدن می شود، اغلب به شما کمک می کند.

زنان مبتلا به اختلالات خونریزی، حساسیت به آسپرین، بیماری کلیوی یا کبدی یا مشکلات معده نباید از این داروها استفاده کنند. علاوه بر NSAID، روش های پیشگیری از بارداری مانند قرص، پچ، حلقه یا دستگاه داخل رحمی نیز می توانند گرفتگی های قاعدگی را کاهش دهند.

یکی دیگر از شرایط زنان که نیاز به دارو دارد، بیماری التهاب لگن است. در صورت تشخیص PID، پزشک برای شما آنتی بیوتیک تجویز می کند. در موارد شدیدتر، ممکن است لازم باشد یک زن در بیمارستان بستری شود و آنتی بیوتیک ها را از طریق ورید دریافت کند.

عمل جراحی

جراحی برای شرایط اضطراری، مانند پیچ خوردگی تخمدان یا حاملگی خارج رحمی، ضروری است. جراحی نیز اغلب به عنوان بخشی از درمان سرطان تخمدان انجام می شود. ممکن است برای از بین بردن فیبروم رحم یا بافت آندومتر در آندومتریوز شدید استفاده شود.3

پینوشتها
1.www.niniplus.com
2.www.darmankade.com
3.www.pezeshket.com
4.www.healxapp.com