سرطان تخمدان چیست؟

دستگاه تولید مثل زنان شامل دو غده تولید مثل است که به آن تخمدان گفته می‌شود. تخمدان‌ها که دردو طرف رحم قرار دارند هر کدام به اندازه یک بادام بوده و وظیفه‌ی تولید تخمک و همچنین تولید هورمون‌های زنانه استروژن و پروژسترون را بر عهده دارند. هنگامی که سلول‌های غیر طبیعی در تخمدان شروع به رشد بیش از حد می‌کنند سرطان تخمدان ایجاد می‌شود. سرطان تخمدان اغلب در مراحل انتهایی و تا زمانی که ‌در لگن و شکم گسترش یابد تشخیص داده نمی‌شود. و در این مراحل انتهایی، درمان مشکل‌تر است در حالی که در مراحل اولیه، که در آن بیماری به تخمدان‌ها محدود است، احتمال موفقیت در درمان بیش‌تر است. درمان سرطان تخمدان معمولا جراحی و شیمی درمانی است.

علائم سرطان تخمدان چیست؟

سرطان تخمدان در مراحل اولیه به ندرت باعث ایجاد علایم می‌شود و در مراحل پیشرفته ممکن است باعث ایجاد علائم کم و غیر اختصاصی نیز شود که اغلب ممکن است با بیماری‌های شایع تر و خوش خیم اشتباه شود. اکثر سرطان‌های تخمدان اپیتلیوم یا پوشش خارجی تخمدان را درگیر می‌کنند. علائم سرطان تخمدان ممکن است شبیه به بیماری‌های دیگری مانند سندرم پیش از قاعدگی (PMS)، سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یا مشکلات موقت مثانه باشد. با این حال تفاوت اصلی سرطان تخمدان و سایر اختلالات ممکن است پایداری و بدتر شدن علائم باشد.

علائم اولیه سرطان تخمدان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

درد درناحیه لگن
پایین شکم یا اندام‌های تحتانی
کمر درد
نفخ یا ورم شکم
سوء هاضمه یا سوزش سر دل
احساس سیری سریع هنگام خوردن
تکرر ادرار و فوریت در ادرار
درد در هنگام مقاربت
تغییرات در عادات روده، مانند یبوست

با پیشرفت سرطان نیز ممکن است علائم زیر دیده شود:

حالت تهوع
کاهش وزن
تنگی نفس
خستگی
بی اشتهایی1

دلیل ایجاد سرطان تخمدان چیست؟

دلیل مشخصی برای این بیماری شناخته نشده است . اگرچه عوامل احتمال بروز این بیماری وجود دارد که زنان باید به آن آگاه باشند :

زایمان و قاعدگی: زنانی که هرگز زایمان نکرده باشند بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری می باشند همچنین در میان زنانیکه زیر ۱۲سال وارد مرحله قاعدگی شده اند و یا خیلی دیر یائسه شده باشند نیز احتمال بروز این بیماری زیاد است. تعداد دوران قاعدگی شخص با احتمال مبتلا شده به سرطان تخمدان در ارتباط است.

سن: زنان بالای ۵۰ سال بیشتر در معرض این بیماری هستند.تقریبا بیماری نیمی از زنانیکه مبتلا به سرطان تخمدان هستند بالای سن ۶۰ سالگی تشخیص داده شده است.اما این آمارها نشان براین نیست که در میان زنان جوان این بیماری بروز نمی کند اما در سنین زیر ۴۰سال نادر است.

جهش ژنتیک : مهمترین جهش ژنتیک که با احتمال بروز سرطان تخمدان در رابطه است دو ژن BRCA1 و BRCA2 میباشد ( این دوژن وظیفه کنترل سلامت DNA و ترمیم جهش ها و آسیب های واده به DNA را بعهده دارند.) این دو ژن پروتئین سرکوب تومار را تولید می کنند .زنان با داشتن ژن BRCA1 40٪ احتمال مبتلا شده به سرطان تخمدان را دارند. و زنانی که دارای جهش ژنی BRCA2 هستند ۱۰ تا ۲۰ درصد احتمال دچار شدن به سرطان را شامل می شوند.

سابقه خانوادگی: اگر سابقه خانوادگی در داشتن سرطان تخمدان ، سینه و یا روده بزرگ دارید ، این بطور مستقیم احتمال بروز بیماری را افزایش می دهد.

مصرف بعضی از داروها: زنانی که بعد از یائسگی داروی هورمونی برای د در معرض ابتلا به این بیماری هستند.

سایر عوامل که احتمال بروز این بیماری را افزایش می دهند شامل: چاقی بیش از اندازه ، سندرم تخمدان پلی کیستیک ، سیگار کشیدن و استفاده از آی یو دی می باشند.

هیچ روش تست قابل اطمینانی برای بررسی موثر سرطان تخمدان وجود ندارد.و در صورت نگرانی در مورد این بیماری بسیار مهم است که به پزشک مراجعه کنید. پزشک معمولا لگن خاصره را معاینه کرده و از طریق سونوگرافی اعضای درونی بدن او را چک می کند تا در صورت هر گونه مورد غیر طبیعی اقدام به درمان کند. آزمایش خون همچنین گرفته میشود تا پروتئین او چک شود.2

انواع سرطان تخمدان

نوع سرطان تخمدان، به نوع سلولی بستگی دارد که سرطان از آن آغاز می‌شود. انواع سرطان‌های تخمدان عبارتند از:

تومورهای اپیتلیال (سلول‌های پوششی): این سرطان از لایه‌ی نازکِ بافتی که سطح خارجی تخمدان را می‌پوشاند، آغاز می‌شود. تقریبا ۹۰٪ سرطان‌های تخمدان به‌خاطر تومورهای اپیتلیال رخ می‌دهند.

تومورهای استرومال: این سرطان در بافتی از تخمدان آغاز می‌شود که سلول‌های تولیدکننده‌ی هورمون‌ها در آنجا قرار دارند. این تومورها را می‌توان نسبتا زودتر تشخیص داد. تقریبا ۷٪ تومورهای تخمدان، استرومال هستند.

تومورهای سلول جنسی: این سرطان در سلول‌های تولیدکننده‌ی تخمک آغاز می‌شود. این نوع از سرطان تخمدان نادر است و معمولا در زنان جوان‌تر اتفاق می‌افتد.

پیشگیری از سرطان تخمدان

هیچ راه قطعی‌ برای پیشگیری از سرطان تخمدان وجود ندارد. ولی برخی عوامل، خطر ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش می‌دهند. این عوامل عبارتند از:

استفاده از داروهای خوراکی ضد بارداری، مخصوصا برای مدت بیشتر از ۱۰ سال
سابقه‌ی بارداری
سابقه‌ی شیردهی به نوزاد
مصرف روزانه‌ی آسپرین

تشخیص سرطان تخمدان

احتمالا پزشک‌تان روند تشخیص را با آزمایش لگنی آغاز می‌کند.

دکتر لایه‌ی خارجی اندام تناسلی زن را به‌دقت بررسی می‌کند.

سپس درحالی‌ که دستکش بر دست دارد، ۲ انگشت خود را در داخل واژن قرار می‌دهد و هم‌زمان با دست دیگرش شکم‌ را فشار می‌دهد تا بتواند رحم و تخمدان را احساس کند.

اسپکولوم وسیله‌ای است که از آن برای کنار زدن بافت‌ها و فراهم آوردن دید بهتر ناحیه‌ای که باید معاینه شود، کمک می‌گیرند. پزشک به کمک این وسیله می‌تواند واژن را برای وجود موارد غیرطبیعی، معاینه کند.

ممکن است پزشک‌ برای تشخیص بیماری موارد زیر را نیز برای شما تجویز کند:

آزمون‌های تصویربرداری مانند آزمون فراصوت و سی‌تی‌اسکن شکم و لگن خاصره‌. این آزمون‌ها به تعیین اندازه، شکل و ساختار تخمدان‌ کمک می‌کنند.

آزمایش خون که به کمک آن می‌توان پروتئینی به‌ نام CA ۱۲۵ را پیدا کرد که در سطح سلول‌های سرطانی تخمدان وجود دارد.

جراحی که در آن مایعات شکمی یا بخشی از بافت برای نمونه‌برداری و تأیید سرطان تخمدان برداشته می‌شود. جراحی روباتیک و جراحی با حداقل تهاجم نیز می‌توانند از گزینه‌های مناسب باشند. اگر سرطان کشف شود، ممکن است جراح بلافاصله شروع به جراحی کند تا حداکثر مقدار ممکن از سرطان را بردارد.

مراحل یا درجات سرطان تخمدان

پزشکان از نتایج جراحی برای تعیین وسعت و درجه‌ی سرطان‌ استفاده می‌کنند. تعیین درجه و گستردگی سرطان‌ کمک می‌کند تا درمورد گزینه‌های درمان‌، تصمیم‌ بهتری گرفته شود.

مراحل یا درجات سرطان تخمدان:

مرحله‌ی اول: سرطان در یک یا هر دو تخمدان مشاهده شود

مرحله‌ی دوم: سرطان به سایر نقاط لگن خاصره گسترش یابد

مرحله‌ی سوم: سرطان به شکم گسترش یابد

مرحله‌ی چهارم: گسترش سرطان به خارج از شکم

درمان سرطان تخمدان

معمولا درمان سرطان تخمدان تلفیقی از جراحی و شیمی‌درمانی است.

جراحی

معمولا درمان به‌ روش جراحی ازطریق برداشتن تخمدان‌ها، لوله‌ی فالوپ، رحم، گره‌های لنفی نزدیک و لایه‌ای از بافت چربی شکمی که سرطان اغلب در آنها گسترش می‌یابد، انجام می‌شود. همچنین پزشک‌ تلاش می‌کند تا حد ممکن توده‌ی سرطانی را از شکم‌تان بردارد.

اگر سرطان تخمدان در مراحل ابتدایی تشخیص داده شود، وسعت جراحی کاهش می‌یابد. برای زنانی که در مرحله‌ی اول سرطان تخمدان قرار دارند، وسعت جراحی ممکن است به برداشتن یک تخمدان و لوله‌ی فالوپ آن محدود شود. با این اقدام ممکن است قدرت باروری بیمار حفظ شود.

شیمی‌درمانی

پس از جراحی معمولا روند درمان با شیمی‌درمانی ادامه می‌یابد تا هرگونه سلول سرطانی باقی‌مانده ازبین برود. داروهای شیمی‌درمانی معمولا به رگ‌ها یا به‌طور مستقیم به حفره‌ی شکمی یا هر دوی اینها تزریق می‌شوند.

ممکن است در برخی از زنان که سرطان تخمدان‌شان در مرحله‌ی پیشرفته قرار دارد، روند درمان ابتدا با شیمی‌درمانی آغاز شود.3

پی نوشت:
1.www.doctoreto.com
2.www.rastineh.com
3.www.chetor.com