تشنج در خواب چیست؟

تشنج تخلیه شدید بار الکتریکی مغز است و زمانی اتفاق می‌افتد که فعالیت الکتریکی مغز به طور ناگهانی تغییر یابد و تشدید شود. تشنج با توجه به این که اختلال در کدام قسمت مغز ایجاد شده باشد به دو دسته فوکال یا کانونی و جنرال یا عمومی تقسیم می‌شود.

تشنج‌های فوکال در یک منطقه از مغز آغاز شده و به دیگر قسمت‌ها سرایت می‌کنند اما تشنج جنرال یا عمومی تمام قسمت‌های مغز را درگیر می‌کند. تشنج بر اساس نوع آن می‌تواند در روز یا شب اتفاق بیفتد. برخی انواع تشنج فقط در خواب اتفاق می‌افتند و برخی فقط در بیداری.1

علائم تشنج در خواب چیست؟

تشنج در خواب ممکن است با علائم زیر همراه باشد:

فریاد زدن و یا ایجاد صداهای غیر معمول (این علائم درست قبل از تنش عضلات دیده می‌شود.)

سفت و منقبض شدن بدن به طور ناگهانی

از دست دادن کنترل ادرار (ممکن است ناگهان متوجه خیس شدن تشک ‎شوید.)

تکان‎های شدید و ایجاد پیچش در عضلات

گاز گرفتن زبان

پایین افتادن از تخت

دشواری در بیدار کردن این بیماران پس از حمله

سردرگمی پس از حمله

بیدار شدن ناگهانی بدون دلیل

علائم در همه‌ی افراد یکسان نیست. برخی از بیماران حتی متوجه این علائم نخواهند شد. در این صورت، این افراد پس از بیدار شدن تنها سردرد شدید را تجربه می‌کنند و یا در بدن خود آثار کبودی می‌بینند. به دنبال تشنج در خواب، فرد ممکن است احساس خستگی نماید؛ بنابراین خوابیدن دوباره برای او دشوار خواهد بود. این امر سبب می‎شود تا در طول روز همواره احساس خواب‎آلودگی داشته باشد و در نتیجه میزان تحریک‎پذیری او نیز بیش‌تر خواهد شد.2

علت تشنج در خواب

بیشتر افراد مبتلا به تشنج شبانه صرع دارند و تشنج‌شان از نوع تشنج تونیک-کلونیک است. اما انواع خاصی از صرع می‌توانند منجر به تشنج شبانه شوند. از جمله:

تشنج تونیک – کلونیک

صرع خوش خیم رولاندیک در دوران کودکی

سندرم لانداو-کلفرنر

صرع لوب فرونتال

صرع میوکلونیک در نوجوانان

برخی از دلایل احتمالی که ممکن است منجر به صرع در بزرگسالی شوند عبارتند از:

دلایل ژنتیک

ضربه مغزی

عفونت مغزی

سکته مغزی و ناهنجاری‌های عروق خونی

تومور مغزی.1

آیا کودکان دچار تشنج در خواب می‌شوند؟

چندین نوع صرع در کودکان می‎تواند منجر به تشنج در خواب شود. صرع خوش‌خیم Rolandic شایع‎ترین شکل صرع در کودکان است که معمولاً در بزرگسالی ناپدید می‎شود. کودکان مبتلا به این نوع صرع ممکن است دچار میگرن یا مشکلات رفتاری شوند. بیش‌تر کودکانی که به این نوع صرع مبتلا هستند، سابقه‌ی خانوادگی تشنج دارند. صرع میوکلونیک نوجوانان، که گاهی به آن سندرم ژانر نیز گفته می‎شود، معمولاً در بزرگسالی شروع می‎شود. ممکن است در ابتدا تشنج کوتاه باشد. پزشکان نمی‎دانند که چه عواملی باعث ایجاد این نوع صرع می‎شود، اما احتمال داده می‌شود که ارثی باشد.

همه‌ی تشنج‎های شبانه در کودکان به معنای ابتلای آن‌ها به صرع نیست. گاهی وجود عواملی دیگر -مانند تب شدید- باعث می‎شود که کودک تشنج در خواب را تجربه کند. تشنج در اثر تب بی‌ضرر رخ می‌دهد و معمولاً پس از فروکش کردن تب برطرف می‎شود. با این وجود، مراجعه به پزشک برای رد سایر علل، مانند آسیب مغزی یا عفونت، ضروری است.2

چطور می‌توان تشنج در خواب را تشخیص داد؟

تشخیص تشنج در خواب در مقایسه با سایر ناراحتی‎های شبانه، مانند راه رفتن در خواب و یا کابوس‎های شبانه، کمی پیچیده‎تر و سخت‎تر است. افرادی که به تنهایی زندگی می‎کنند، ممکن است خسته از خواب بیدار شوند، اما ‎متوجه نشوند که در طول شب و یا خواب تشنج داشته‎اند. اگر شخصی تشنج روزانه را تجربه نکند، ممکن است از این امر آگاهی نداشته باشد که در معرض تشنج شبانه قرار دارد. فردی که دارای رفتار غیرمعمول شبانه، سردرد در صبح یا تغییر خلق و خوی غیرقابل توضیح است، باید به پزشک مراجعه کند.

پزشکان معمولاً صرع را با استفاده از الکتروانسفالوگرامElectroencephalogram (EEG))) تشخیص می‎دهند. این شیوه یک آزمایش است که فعالیت الکتریکی مغز را اندازه می‎گیرد. در بعضی موارد، پزشک ممکن است ام‌آرآی یا سی‌تی اسکن را توصیه کند تا ببیند که آیا ناحیه‎ای در مغز دچار آسیب شده است و آیا خبری از تومور مغز است یا خیر. زمانی که فرد فقط دچار تشنج شبانه می‎شود و مطمئن نیست که آیا در طول شب با حمله مواجه بوده است یا خیر، پزشک به بررسی روند خواب او خواهد پرداخت. بررسی خواب بیمار می‎تواند موارد دیگری مانند آپنه خواب را رد کند.3

درمان تشنج در خواب

درمان بسته به شرایطی است که فرد را به آن مبتلا ساخته است برخی موارد عبارتند از

استفاده از داروهای ضد تشنج و ضد صرع مانند فنی توئین

جلوگیری از عوامل محرک مانند بی خوابی

رژیم کتوژنیک شامل غذاهای پرچرب و کم کربوهیدرات

برخی از عواملی که می تواند از آسیب این دسته جلوگیری کند بسیار ساده هستند مانند اینکه

رختخوابتان را به جای تخت روی زمین پهن کنید

از لامهای دیواری به جای چراغ های خواب های رومیزی استفاده کنید

مبلها و اشیاء تیز را نزدیک محل خواب قرار ندهید

اگر از تخت استفاده می کنید یک تشک نرم ژیمناستیک در کنار تخت روی زمین پهن کنید

از تخت هایی که لبه های خطرناک دارند استفاده نکنید

اگر تنها هستید و نگرانید می توانید از مانیتورهای هشدار دهنده استفاده کنید که در صورت ایجاد مشکل و کمبود اکسیژن در خون و یا سایر تغییرات در بدن آلارم هشدار برای دیگران ارسال کند.3

تشنج در خواب چه خطرهایی دارد؟

از آنجا که تشنج در خواب باعث خستگی روز بعد نیز می‌شود ممکن است زمینه تشنج فردا را نیز فراهم کند. همچنین تشنج در خواب باعث پائین آمدن کیفیت خواب می‌شود و علاوه بر ایجاد خستگی در روز بعد کارایی و نشاط فرد را دچار اخلال می‌کند.

در تشنج‌های شبانه به این علت که احتمال تنها بودن بیمار یا خواب بودن اطرافیان بیمار بیشتر است، بیمار نمی‌تواند در شریط اضطراری از کمک بقیه استفاده کند.

علاوه بر این تشنج در خواب برای بیماران مبتلا به صرع می‌تواند آن‌ها را با مرگ ناگهانی ناشی از تشنج مواجه کند که به آن sudep گفته می‌شود. Sudep مخفف حروف اول مرگ ناگهانی غیرمنتظره در صرع است.1

حقایقی درباره تشنج در خواب

بی خوابی از علائم بسیار رایج افراد با بیماری صرع است.

تشنج ها و بی خوابی های شبانه باعث خستگی و کاهش کیفیت روز بعد در بیمار می شود، (کسل و خسته هستند).

تشنج در خواب احتمال تشنج روزانه را هم زیادتر می کند.

کسانی که در معرض تشنج در خواب هستند ممکن است دچار مرگ ناگهانی غیرمنتظره در اثر صرع شوند که به آن SUDEP نیز گفته می شود.

در برخی مواقع ممکن است اختلالات خواب به عنوان تشنج و تشنج شبانه به عنوان اختلالات خواب تشخیص داده شوند.

انواعی از داروهای ضد تشنج می توانند مشکلات خواب و کسالت روزانه را رفع کنند.

همچنین باید بدانید درمان تشنج در خواب و اختلالاتی که به وجود می آورد به خصوص خستگی در طول روز می تواند کیفیت زندگی را بسیار بهبود ببخشد و افراد باید برای درمان به متخصصین مغز و اعصاب مراجعه کنند تا به طور کامل بررسی و الگوی خواب و بیداری آنها در نظر گرفته شود و با یک درمان مناسب زندگی شان را بهبود ببخشند.2

پینوشتها
1.www.darmankade.com
2.www.drsaina.com
3.www.drmkeyhanifard.com