19 خرداد 1389 / 26 جمادی الثانی 1431 / 9 ژوئن 2010

1) 19 خرداد سال 1323 هجري شمسي : نخستين نماز جمعه در حرم حضرت عبد العظيم به امامت آيت الله العظمي محمدخالصي زاده اقامه شد. نمازگزاران در اين روز به همراه آيت الله خالصي زاده از تهران به سوي شهر ري حركت كردند و پس از پيوستن نمازگزاران شهرري به اين جمعيت در حرم حضرت عبدالعظيم گرد آمدند و به خطبه هاي عبادي، سياسي، نمازگوش فرادادند. خطبه هاي اين نماز روز بعد به صورت مخفيانه در تهران چاپ و منتشر مي شد . پس از چند هفته فرماندار نظامي تهران طي نامه اي به نخست وزير وقت در خواست كرد كه از ادامه برگزاري نماز جمعه در شهر ري جلوگيري به عمل آيد، ولي مقاومت آيت الله خالصي زاده وسايل تبعيد ايشان را به يزد فراهم آورد .

2) شورش مردم تبريز عليه خودكامگي "محمدعلي شاه قاجار" (1287 ش) در نوزدهم خرداد 1287 ش برابر با 9 جمادي الاول 1326 ق، انجمن ايالتي تبريز، تلگرافي به انجمن‏هاي ولايتي و علماي نجف ارسال داشت كه مفاد آن يادآور سوء نيت شاه در ويران ساختن بنيان مشروطه و خيانت به ملت بود. دسيسه‏ها و نيرنگ‏هاي محمدعلي شاه، مردم تبريز را مطمئن ساخته بود كه شاه قاجار، هدفي جز سركوب آزادي خواهان ندارد. از اين روي، مردم اين شهر در قبال اقدامات شاه، واكنش شديدي از خود نشان دادند. قطع خطوط تلگراف از طرف دولت كه تنها راه برقراري تبريز به تهران بود، بدگماني مردم را افزود. همچنين تلگراف محمدعلي شاه نيز كه بار ديگر به دروغ او را پايبند مشروطه و هوادار مجلس معرفي مي‏كرد خشم مردم را بيشتر برانگيخت. از اين رو، شورش فراگير در شهر شكل گرفت كه به محاصره اين شهر و وقايع متعددي انجاميد.

3) استيضاح دولت "مستوفي الممالك" از سوي آيت‏اللَّه "سيدحسن مدرس" (1302ش) مدتي پس از كودتاي رضاخان در سوم اسفند 1299 دوره چهارم مجلس شوراي ملي افتتاح شد و در اين دوره نيز، شهيد حسن مدرس به نمايندگي مجلس انتخاب گرديد. او براي جلوگيري از قدرت يافتن سردار سپه، قصد داشت تا با استيضاح و بركناري مستوفي الممالك، صدراعظم احمد شاه قاجار، فردي ديگر را براي صدراعظمي روي كار بياورد. آيت‏اللَّه مدرس علاوه بر استيضاح مستوفي‏الممالك درباره رويه سياست خارجي، اين نخست‏وزير را داراي قدرت كافي براي مقابله و مبارزه و جلوگيري در برابر تندروي‏هاي سردار سپه ندانست و او را به شمشير مرصّع و تزئيني تشبيه كرد كه تنها در مجالس بزم به كار مي‏رود در حالي كه براي ايستادگي در برابر رضاخان، شمشير برنده و تيز لازم است. پس از بركناري مستوفي الممالك، مردم كه به وي حُسن‏ظن داشتند از مدرس به خاطر استيضاح انتقاد كردند. بعدها معلوم شد مخالفت مدرس و اكثريت مجلس، به دليل حفظ منافع ملت و جلوگيري از قدرتِ خطرناك رضاخان بوده است.

4) رحلت فقيه بزرگوار آيت‏اللَّه "سيد محمدحسن الهي طباطبايي" (1347ش) آيت‏اللَّه سيد محمدحسن الهي طباطبايي برادر مفسر كبير قرآن، علامه سيد محمدحسين طباطبايي در سال 1287ش (1326ق)، در تبريز به دنيا آمد. وي در كودكي پدر و مادرش را از دست داد و به همراه برادرش تحت سرپرستي وصي پدر قرار گرفت. سيد محمد حسن در سنين كودكي مقدمات ادبيات فارسي و عربي و خوشنويسي را فرا گرفت و سپس سطوح عالي حوزوي را زيرنظر استادان خبره به كمال رساند. وي در 18 سالگي به همراه برادر راهي نجف اشرف شد و به مدت يازده سال از استادان بزرگي همچون حضرات آيات سيد علي قاضي طباطبايي، سيد حسن بادكوبه‏اي، محمدحسين غروي اصفهاني، ميرزاي ناييني و سيدابوالحسن اصفهاني، در علوم عرفان، فلسفه، رياضي، طب و فقه و اصول بهره جست. اين دو برادر در سال 1314ش به دليل مشكلات معيشتي به تبريز بازگشتند و سيدمحمد حسن در حوزه علميه شهر به تدريس فلسفه همت گماشت. وي دانشور پرهيزگاري بود كه به منظور تهذيب نفس، تزكيه دروني و تصفيه قلب كوشش‏هاي عميق و مستمري را از خود بروز داد و افرادي علاقمند، در پرتو مواعظ و نصايح او به كمالاتي نائل آمدند. ايشان در اواخر عمر ساكن قم گرديد ولي بر اثر بيماري قلبي به تبريز مراجعت نمود تا اينكه مرغ جان اين سالك الي‏اللَّه در شب بيستم خرداد 1347ش برابر با سيزدهم ربيع‏الاول 1388ق در شصت سالگي از قفس تن به درآمد و پس ازتشييعي با شكوه در قم به خاك سپرده شد.

5) استان شدن قم به صورت رسمي و قانوني (1375ش) طرح استان شدن قم، براي اولين بار توسط حضرت آيت‏اللَّه خامنه‏اي رهبر معظم انقلاب و در سفر معظم له به اين شهر در پائيز 1374 عنوان گرديد. ايشان متذكر شدند كه اولين گام براي بهبود و پيشرفت اوضاع قم، استان شدن آن مي‏باشد. اين طرح سرانجام با پيگيري‏هاي مجلس شوراي اسلامي و وزارت كشور به انجام رسيد. استان قم تقريباً در مركز ايران قرار دارد و با مساحتي نزديك به يازده هزار كيلومتر مربع، در بين استان‏هاي كشور داراي مرتبه بيست و هشتم مي‏باشد. وجود حرم مطهر حضرت معصومه(سلام الله عليها) و شكل‏گيري حوزه علميه قم در جوار ايشان، استان قم را جايگاهي ويژه بخشيده است. امروزه قم به عنوان مركز حوزه عظيم ديني و پايگاه نشر معارف اسلامي و شيعي در سراسر عالم تبديل گرديده است.

6) ملی شدن بانکها 1358 ش

7) شهادت حضرت امام علي النقي(ع) به روايتي(254 ق)

8) درگذشت فقيه بزرگ عالم تشيع "مقداد بن عبداللَّه حلّي" (826 ق) ابوعبداللَّه شرف الدين مقداد بن عبداللَّه بن محمد حلي سَيوري معروف به فاضل مقداد و فاضل سيوري، فقيه، متكلم، محقق، جامع معقول و منقول و از علماي بزرگ شيعه مي‏باشد. فاضل مقداد پس از اتمام تحصيلات مقدماتي براي فراگيري فقه، اصول و حديث در محضر درس "شهيد اول" حضور يافت تا آن‏گاه كه خود در اين علوم استاد گشت. وي از اكابر علماي اماميه در عصر خويش بوده و آثار متعددي از خود به جاي گذاشت كه: آداب الحج، آيات الاحكام، شرح اَلفيّه‏ي شهيد اول، شرح مبادي الاصول علامه و كَنزُالعرفان في فقه القرآن از آن جمله‏اند. وفات فاضل سيوَري در نجف اشرف واقع شد و مقبره‏ي او را در نزديكي بغداد در مسير زائران عتبات عاليات مي‏دانند.

9) اشغال سرزمين پاراگوئه در امريكاي جنوبي توسط ارتش اسپانيا (1535م) كشور پاراگوئه در اوايل قرن شانزدهم توسط دريانوردان اسپانيايى و گروه‏هاي تجسسي آنها مورد شناسايى قرار گرفته بود. اين گروه‏ها در سال‏هاي 1521 و 1527م از طريق رودخانه پارانا در برزيل به داخل پاراگوئه رسيدند. در آن زمان، اين منطقه محل سكونت بوميان محلي بود كه در بخش شرقي آن به كشت و زرع مشغول بودند. در نهايت در 9 ژوئن 1535م تمامي سرزمين پاراگوئه به تصرف نيروهاي اسپانيايى درآمد و به مدت 276 سال در كنترل اين كشور قرار داشت. پس از آن‏كه اين كشور به طور كامل زير يوغ اسپانيايى‏ها قرار گرفت ساخت و ساز شهر و برج و باروها در آن آغاز شد و در سال 1539م فرماندار اين منطقه نيز توسط پادشاه اسپانيا منصوب گرديد. سرزمين پاراگوئه در مركز امريكاي جنوبي قرار گرفته و با 406/752 كيلومتر مربع مساحت در ميان كشورهاي برزيل، بوليوي و آرژانتين قرار گرفته است. (ر.ك: 14 مه)

10) تولد "آمدو آووگادْرو" فيزيك‏دان معروف ايتاليايي (1776م) آمِدُو آووگادرو، فيزيك‏دان ايتاليايى، در نهم ژوئن 1776م در شهر تورن ايتاليا به دنيا آمد. پدرش قاضي مشهوري بود كه علاقه داشت پسرش روزي حرفه قضاوت را پيشه كند. آمدو، دروس خود را ادامه داد و با كمك نبوغ خويش، در 16 سالگي ليسانس و در 20 سالگي دكتراي حقوق گرفت. با اين حال پس از سه سال كار و تجربه، يكبار متوجه شد كه اين حرفه خواسته‏هايش را برآورده نمي‏كند. از اين رو به رياضيات، فيزيك و شيمي رو آورد و با نوشتن چند مقاله علمي، شهرت زيادي در ميان جامعه دانشمندان پيدا كرد. آووگادرو در 33 سالگي به مقام استادي فيزيك كالج سلطنتي در شمال ايتاليا منصوب شد و سي سال به اين كار مشغول بود. با اين حال عمده شهرت اين فيزيك‏دان، زاييده قانوني است كه در سال 1811م عرضه كرد. وي در اين قانون كه به نام او، قانون مولكولي آووگادرو معروف است ثابت كرد كه حجم مساوي از هر گاز، داراي تعداد مولكول مساوي است، به شرط اينكه اندازه‏گيري گاز در شرايط مساوي از دما و فشار صورت گيرد. آووگادرو با كوشش زياد توانست فرق بين اتم ومولكول را كه از مهم‏ترين موضوعات علم در سال‏هاي بعد بود، كشف كند. يافته‏هاي علمي آووگادرو، نيم قرن پس از ارائه آن‏ها، مورد توجه قرار نگرفت و مرور زمان و آزمايش دانشمندان ديگر، صحت قانون وي را به اثبات رساند. آووگادرو درباره اندازه يك مولكول آب گفته است: اگر يك قطره آب تنها به اندازه كره زمين بزرگ شود، هر مولكول آن به اندازه يك گلابي خواهد بود. آمدو آووگادرو سرانجام در سال 1856م در هشتاد سالگي در زادگاهش بدرود حيات گفت.

11) پايان كار كنگره تاريخي ويِن پس از سقوط ناپلئون بُناپارت (1815م) كنگره تاريخي ويِن به عنوان يكي از بزرگ‏ترين اجتماعات سياسي بين‏المللي در قرن نوزدهم، از روز 14 اكتبر 1814م در وين پايتخت اتريش آغاز شد تا درباره متصرفات فرانسه طي جنگ‏هاي ناپلئون بُناپارت تصميم‏گيري كند. در اين كنگره كه به منظور سر و سامان دادن به مسائل اروپا پس از نخستين استعفاي ناپلئون بُناپارت تشكيل شد، سلاطين و سران برجسته اروپا نيز شركت داشتند. مسائلي كه كنگره با آن‏ها روبرو بود پيچيدگي و دشواري فراوان داشت چرا كه انقلاب فرانسه و جنگ‏هاي ناپلئون، ساختار اروپا را به كلي در هم ريخته بود. ولي آن‏چه بيشتر مورد توجه كنگره قرار داشت، برقرار كردن تعادل قوا براي حفظ صلح در اين قاره بود. در اين ميان، رقابت‏ها و دسيسه‏چيني‏ها از پيشرفت كار اساسي آن جلوگيري مي‏كرد. هم‏چنين بيشتر نمايندگان شركت كننده در كنگره، مايل بودند كه تعادل قوا در اروپا به دوران قبل از انقلاب كبير فرانسه برگردد و مي‏خواستند سلاطين و فرمان‏رواياني را در كشورهاي مختلف روي كار آورند كه قبل از انقلاب فرانسه بوده‏اند. بر اين اساس، شعار كنفرانس ويِن عبارت بود از: حقانيت و جبران. بدين ترتيب، كنگره ويِن نوعي پيروزي دولت‏هاي بزرگ بر دولت‏هاي كوچك و پيشرفت رژيم‏هاي سلطنتي عليه جمهوريت در اروپا بود. اين كنگره كوشيد و توانست عقربه زمان را در اروپا به عقب برگرداند ولي باعث شد كه در آينده، انقلاب‏هاي ديگري بروز كند. هم‏چنين از سوي ديگر اين كنگره توانست از بروز جنگ تايك‏صد سال بعد در اروپا جلوگيري نمايد. در نهايت، منافع قدرت‏هاي حاضر در كنگره، با تقسيم سرزمين‏ها و الحاق مناطق به كشورهاي انگلستان، هلند، اتريش و پروس تامين گرديد و به آن عنوان غرامت اطلاق شد. كنگره ويِن سرانجام در 9 ژوئن 1815م به كار خود پايان داد.

12) لغو قانون برده‏داري در امريكا توسط "آبراهام لينكُلْن" (1862م) هنگامي كه آبراهام لينْكُلْن، در سال 1860م به رياست جمهوري امريكا انتخاب شد، شعار تبليغاتي خود جهت مبارزه با برده‏داري را دنبال كرد. اين امر، خشم ايالت جنوبي امريكا را كه طرفدار برده‏داري بودند برانگيخت، از اين رو، به تشكيل اتحاديه جديد و خودمختاري اقدام كردند. در اين حال جنگ بين ايالات شمالي و جنوبي آغاز شد و طرفداران بردگي عليه مخالفان آن به نبرد پرداختند. در گرماگرم جنگ‏هاي امريكا، در نهم ژوئن 1862م، به ابتكار آبراهام لينكلن و به دستور كنگره دولت‏هاي متحد شمالي امريكا، رژيم برده‏داري و خريد و فروش زنان و مردان سياه پوست، با نام كنيز و غلام در كليه ايالات شمال امريكا لغو شد. در ادامه اين امر، لينكلن، اعلاميه معروف آزادي بردگان را در سراسر امريكا صادر كرد و باعث شورش سياهان عليه اربابان سفيد پوست خود گرديد. اين امر سرانجام باعث شكست طرفداران برده‏داري و لغو بردگي در سراسر امريكا شد.

13) درگذشت "چارلْزْ ديكنز" نويسنده و رمان نويس شهير انگليسي (1870م) چارلْزْ ديكِنْزْ نويسنده معروف انگليسي در هفتم فوريه 1812م در خانواده‏اي تهي‏دست در انگلستان به دنيا آمد. وي به علت فقر خانواده‏اش، تحصيلات مرتبّي نداشت و مجبور شد براي تامين زندگي خود و خانواده‏اش، در يك كارخانه واكس سازي كار كند. وي در 16 سالگي منشي و تندنويس يكي از نمايندگان مجلس عوام انگلستان و پس از آن، خبرنگار يك روزنامه در پارلمان شد اما بر اثر نظارت در گفتگوهاو مشاجرات نمايندگان، نفرتي عميق از دموكراسي دروغين در خود احساس كرد. پس از چندي كار چارلز از تندنويسي به روزنامه‏نگاري و وقايع‏نويسي انجاميد. و در اين دوره، سلسله مقاله‏هاي مصور و هجوآميز از زندگي روزانه مردم انگلستان منتشر كرد كه بسيار مورد توجه قرار گرفت. اين مقاله‏ها بعدها در كتابي به نام طرح‏هاي باز انتشار يافت كه اولين كتاب ديكنز به شمار مي‏آيد. با انتشار مقالات وي، استعداد فكاهي‏نويسي او بر اهل ذوق معلوم گرديد و پس از چندي به شهرت دست يافت. از آن پس، آثار چارلْزْ يكي پس از ديگري منتشر مي‏شدند و او در شمار نويسندگان بزرگ انگلستان قرار گرفت. ديكنز در اين ميان، شاه‏كارهايى نظير اليورتويست، ديويد كاپرفيلد، آرزوهاي بزرگ، داستان دو شهر و سرود كريسمس را به وجود آورد و شهرتي جهاني به دست آورد. آثار ديكنز، بيشتر متأثر از خاطرات دوران كودكي اوست. وي در رمان اليورتويست مبارزه با پليدي‏هاي اجتماعي را آغاز كرد. در اين رمان، دنياي فقر و جنايت در كارگاه‏هاي لندن در قرن نوزدهم را بازگو نمود و در رمان نيكلاس نيكل‏بي اوضاع رقت‏انگيز مدارس ابتدايى را مطرح كرده است. مي‏توان موضوعات مورد اشاره ديكنز در رمان‏هايش را اين‏گونه مطرح نمود: نگارشات طنزآميز عليه كوته فكري امريكاييان و ضدبردگي، ستم به كودكان انگليسي، افشاي فساد سياسي و تعلل و تسامح دادگاه‏ها و گرفتاري نهادهاي دولتي در شيوه‏هاي كهنه و كاغذبازي و... . اين نوشته‏ها به قدري ساده و روان و زنده نوشته شده‏اند كه با زندگي واقعي، كاملاً تطبيق مي‏كند و شايد از اين حيث، او رئاليست‏ترين و واقع بين‏ترين نويسنده قرن نوزدهم انگلستان باشد. چارلز ديكنز هم‏چنين در زمره بزرگ‏ترين داستان نويسان جهان جاي دارد. قدرت تخيل او اعجاب‏انگيز است. وي با نيروي تخيل، وقتي يك محيط اجتماعي را وصف مي‏كند، خواننده مي‏پندارد آن‏چه مي‏بيند تصور نيست بلكه واقعيت است وحتي گرمي و سردي محيط را حس مي‏كند. سبك نوشته‏هاي ديكنز نافذ، مطايبه‏آميز، عرفاني، انساني و خيال‏انگيز است كه از زندگي خصوصي وي تاثير پذيرفته است. قدرت عظيم و خلاقه او، پرده‏هاي نقاشي وسيعي از زندگي پيش چشم خواننده مي‏گسترد كه همه چيز را نيرومند و جاندار مي‏سازد و در همه آن‏ها ذوق نمايشي فراوان ديده مي‏شود. هيچ نويسنده انگليسي نتوانسته است چون ديكنز دنيايى گوناگون با خصوصيت‏هاي متمايز از بي‏رحمي و رنج و مسخرگي بسازد يا مانند او چنين قانع كننده، بي‏عدالتي‏ها و ستمگري‏هايي كه از طرف اشخاص بزرگ بر كودكان وارد مي‏شود، در نظرْ مجسم كند. برخي از صاحب‏نظران، چارلز ديكنز را بزرگ‏ترين و محبوب‏ترين نويسنده انگلستان مي‏دانند. چارلز ديكنز سرانجام در نهم ژوئن 1870م در پنجاه و هشت سالگي درگذشت.

14) اختراع آنتن امواج صوتي توسط "گوليلمو ماركوني" (1896م)

15) آتش‏سوزي بزرگ دانشگاه الجزيره و نابودي 500 هزار جلد كتاب نفيس (1962م) در نهم ژوئن 1962م بر اثر آتش‏سوزي بزرگ دانشگاه الجزيره در پايتخت كشور الجزاير، بيش از پانصد هزار نسخه از كتاب‏هاي نفيس كتابخانه اين دانشگاه از بين رفت. اكثر كتاب‏هاي سوخته شده، از منابع و مآخذ مهم وكم نظير بودند. حريق دانشگاه الجزيره و كتابخانه آن توسط افراد ارتش سرّي فرانسه در الجزيره صورت گرفته بود. ارتش سري از نظاميان فرانسوي مخالف اعطاي استقلال به الجزاير تشكيل شده بود. اين حريق يكي از ده‏ها آتش‏سوزي بود كه در اين روز در الجزاير روي داد و در غالب آن‏ها، افراد ارتش سري فرانسه دست داشتند.

16) تولد جانی دپ (1963) بازیگر آمریکایی : او در ایالت کنتاکی به دنیا آمد و فرزند سنیور جان کریستوفر دپ و بتی سو پالمر می‌باشد. در سال ۱۹۷۰ همراه با خانواده‌اش به فلوریدا نقل مکان کرد و در آنجا بزرگ شد. خانواده جانی از نژادهای ایرلندی و آلمانی و آمریکایی اصیل هستند، در حالی که دپ یک نام فرانسوی است.

/ن

19 خرداد 1389 / 26 جمادی الثانی 1431 / 9 ژوئن 2010

تازه های مقالات

بیشترین بازدید هفته