همه چیز درباره عفونت لثه و علل عفونت لثه و روش های درمان

ژنژیویت لثه (Gingivitis) یا التهاب لثه به حالتی گفته می شود که پلاک‌های دندانی در خط لثه تجمع پیدا می کند و باعث تحریک لثه و حساس شدن آن می شود که گاهی خونریزی هم پیدا می کند.

اگر این پلاک‌ها را هر روز با مسواک یا نخ دندان پاک نکنید به مرور سفت‌تر شده و ماده‌ای غیرقابل برداشت به نام جرم (رسوب دندانی) ایجاد می کند. در صورتی که پلاک و جرم به زیر خط لثه گسترش پیدا کند، بیماری مزمن مانند انواع ورم لثه و التهاب لثه دندان عقل خواهد شد.

با تحریک مزمن باکتریایی، بافت لثه به تدریج از دندان‌ها جدا می شود و حفره‌هایی ایجاد می شود که در آنجا چرک تجمع پیدا می‌کند. با گسترش پلاک و جرم و تداوم تحریک بافت لثه، فرآیند کنده شدن لثه‌ها از دندان‌هایتان بیش از پیش ادامه پیدا می‌کند. به این حالت پریودونتیت لثه یا پیوره لثه می گویند.

علائم عفونت لثه

قرمزی، تورم و خونریزی در لثه برخی از نشانه‌هایی است که نشان دهنده عفونت لثه است. اگر این علائم همچنان ادامه داشته باشد، باید به دندانپزشک مراجعه شود. درمان سریع می‌تواند مانع پیشرفت بیماری لثه شود.

در اینجا به برخی از نشانه‌ها و علائم بیماری عفونت لثه اشاره می شود:
* تورم لثه
* حساس شدن لثه
* خونریزی در حال مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان
* قرمزی
* تغییر رنگ لثه به دلیل کمبود اکسیژن در خون
* پس رفتن لثه ها
* درد
* تنفس با بوی بد
* طعم بد در دهان

التهاب یک بیماری جدی لثه است که در آن لثه ها از دندان‌ها دور می شوند، بنابراین منجر به تشکیل حفره‌های عمیقی می شود.

این حفره‌ها زمانی که باکتری‌ها بر‌ روی باقی مانده‌های مواد غذایی که ممکن است در اینجا جمع شوند، آلوده می شوند.

علائم مشخصی از بیماری التهاب لثه عبارتند از:

* خط دندان را از بین می برد، باعث می‌شود دندان ها طویلتر بنظر برسند.
* ایجاد حفره های بین دندان ها و لثه ها
* حساسیت ریشه های دندان
* پلاک در داخل و زیر خط دندان
* زخم معده (زخم آفتاب)
* تشکیل یک شکاف (شکاف باریک V شکل) بین دندان ها و لثه ها
* از بین بردن دندان‌ها به علت آسیب به رباط پریودنتال و استخوان آلوئولار
* تغییر در موقعیت یا تراز دندان‌ها که روی گاز گرفتن تاثیر می‌‌گذارد.

آبسه دندانی

دو نوع آبسه دندانی، پریودنتال و پری اپیکال هستند.

آبسه دندانی مجموعه ای از عفونت هایی است که در نتیجه یک عفونت باکتری در داخل دندان یا ساختارهای اطراف آن شکل می گیرد.

آبسه پری اپیکال معمولا به علت پوسیدگی و یا شکستگی دندان رخ می دهد و بافت های اطراف خود را تحت تاثیر قرار می دهد.

هر دو نوع آبسه ممکن است باعث تورم لثه و قرمزی در اطراف دندان شوند.

سایر علائم آبسه دندانی عبارتند از:

* درد شدید در دندان یا لثه
* دردی که به گوش، فک یا گردن انتشار می یابد.
* داشتن درد طولانی مدت در ناحیه فک ها
* تغییر رنگ و یا سست شدن دندان ها
* قرمزی و تورم صورت
* حساسیت به مواد غذایی گرم و سرد و یا نوشیدنی (دندان های حساس)
* بوی بد دهان
* طعم نامطبوع در دهان

اگر آبسه دندانی شدید باشد، فرد ممکن است دچار مشکلات زیر شود:
* تب
* احساس ناخوشی عمومی
* مشکل در باز کردن دهان
* مشکل بلع
* مسائل تنفسی

درمان التهاب لثه

اگر عفونت لثه در ابتدا درمان شود، از پیشرفت بیماری که در نهایت منجر به بیماری التهاب لثه دندان عقل یا پرودینال می‌شود جلوگیری می‌کند. بنابراین، اگر هر یک از علائم عفونت لثه ذکر شده را تجربه کردید، در اسرع وقت به دندانپزشک خوب مراجعه کنید.

درمان عفونت لثه شامل حذف پلاک است. یعنی جرمگیری و بروساژ بر روی دندان ها انجام می شود.

همچنین ممکن است استفاده از آنتی بیوتیک برای عفونت لثه به منظور جلوگیری از رشد باکتری‌ها و حتی خمیر دندان برای التهاب لثه توصیه شود.

اگر عفونت لثه به التهاب لثه پیشرفت کند، روش هایی نظیر تمیز کردن عمیق ریشه دندان، لکه برداری (حذف تارتار) و صاف کردن ریشه دندان ممکن است انجام شود. استفاده از آنتی بیوتیک های خوراکی و کاربرد ژل‌های موضعی آنتی بیوتیک نیز تجویز می شود.

در موارد شدید، جراحی فلپ (کاهش فاصله بین دندان ها و لثه ها)، پیوند بافت نرم و یا پیوند استخوان ممکن است لازم باشد.

دلایل ابتلا به التهاب لثه

شایعترین علت التهاب لثه، بهداشت نادرست دهان و دندان است که باعث ایجاد پلاک روی دندان می شود و بافت های اطراف لثه را ملتهب می کند. اما دلایل دیگری نیز وجود دارد که در ادامه به آنها پرداخته شده است :

* سیگار کشیدن و یا جویدن تنباکوهای خوردنی و همچنین مصرف الکل که بر روی مکانیسم دفاعی بدن تاثیرگذار هستند.

* تغذیه نامناسب از جمله استفاده از کربوهیدارتها و مواد قندی و همچنین کمبود ویتامین C

* کمبودن بزاق و خشکی دهان

* ترمیم های دندانی که به درستی انجام نشده اند و باعث تحریک و التهاب لثه می شوند.

* دندان های کج و روی هم که محل مناسبی برای جمع شدن پلاک ها هستند و تمیز کردن آنها دشوار است.

* سرطان و درمان آن و از جمله بیماری هایی مانند HIV و AIDS که باعث کاهش ایمنی در بدن می شوند.

* مصرف داروهای خاصی مانند فنی توئین (دیلانتین، فنیتک) برای تشنج، صرع و برخی قرص های مسدود کننده کانالهای کلسیم که برای آنزیم، فشار خون بالا و سایر موارد استفاده می شود.

* تغییرات هورمونی مانند دوران قاعدگی، بارداری، یائسگی و یا استفاده از قرص های جلوگیری از بارداری که باعث تغییر در هورمون ها می شود. در واقع افزایش هورمون ها باعث می شود که رگ های خونی موجود در لثه بیشتر در معرض باکتری و عفونت قرار بگیرند.

* ژنتیک (این مورد در حال بررسی و تحقیقات بیشتر است اما با بررسی هایی که تاکنون انجام گرفته است بیماری های لثه می تواند از والدین به فرزندان منتقل شود.)

* بیماری دیابت که باعث کاهش گردش خون شده و این امر باعث کاهش توانایی خود ایمنی و بهبود لثه می شود.

* استرس زیاد که باعث تضعیف سیستم دفاعی بدن در مقابل حمله ی باکتری ها می شود.

عوارض عفونت لثه

آبسه دندان بدون درمان کردن، به خودی خود برطرف نخواهد شد. به گفته دکتر ایرج عطاالهی دندانپزشک عالی در کلینیک بابکان شهریار اگر آبسه یا همان کیسه حاوی چرک، پاره شود ممکن است درد ناشی از آن تا حد زیادی کاهش پیدا کند، اما باز هم نیاز به درمان دارد.
اگر آبسه دندان تخلیه نشود، ممکن است عفونت به آرواره ها و سایر نقاط سر و گردن نیز گسترش پیدا کند.
اگر سیستم ایمنی بدن شما ضعیف باشد و آبسه دندان را نیز درمان نکنید، خطر گسترش عفونت دندان به سایر نقاط بدن شما بسیار بیشتر از کسی است که سیستم ایمنی سالم و قوی دارد.
همچنین عفونت لثه باعث تحلیل رفتن و پسروی لثه می شود که در این صورت نیاز به جراحی و پیوند لثه پیدا می کند.

ارتباط بارداری با عفونت لثه

افزایش سطح استروژن و پروژسترون در دوران بارداری می تواند بر استخوان ها و بافت های دهان تأثیر بگذارد. داشتن مقدار بیشتری از این هورمون ها می تواند باعث تغییر پریودنتیم شود که مجموعه ای از استخوان ها و رباط هایی است که از دندان ها پشتیبانی کرده و آنها را در جای خود نگه می دارد. وقتی پریودنتیم تحت تأثیر قرار گیرد، ممکن است یک یا چند دندان لق شوند..

اگر کسی در دوران بارداری دچار تورم لثه، لق شدن دندان و سایر مشکلات دهان و دندان شد، جای نگرانی نیست و با مراجعه به دندانپزشک و تغییر رژیم غذایی خود می تواند این مسائل را کنترل کند. به دلیل وجود ارتباط احتمالی بین بیماری لثه و زایمان زودرس، توصیه می شود که افراد به منظم برای چک شدن دندان و لثه خود به دندانپزشکی مراجعه کنند.

راه های پیشگیری از التهاب لثه

برای اینکه به این مشکل دچار نشوید بهترین راه پیشگیری است. باید بهداشت دهان و دندان خود را به خوبی رعایت کنید یعنی دو بار در روز مسواک بزنید، نخ دندان بکشید و هر چند وقت یکبار برای چکاپ به دندانپزشک مراجعه کنید. همچنین دلایلی که باعث التهاب می شود را کنترل کنید. یعنی :

* استراحت کافی داشته باشید و از استرس پرهیز کنید، زیرا استرس سیستم ایمنی را در مقابل بیماری کاهش می دهد.

* سیگار نکشید و الکل مصرف نکنید.

*خوردن قندها و کربوهیدرات ها را محدود کنید.

* در زمان ارتودنسی و درمان های این چنینی بیشتر از قبل به بهداشت دهان و دندان خود بپردازید زیرا تجمع پلاک در این زمان بیشتر است.

بهترین دهانشویه برای التهاب لثه

بهتر است برای جلوگیری بیماری عفونت لثه ای و بیماری های دهان و دندان و انواع ورم لثه از دهان شویه استفاده کرد. چای یکی از گیاهان دارویی و پرخاصیت است و بهترین دهانشویه برای التهاب لثه که برای استفاده هر چه بهتر می توان از آن به عنوان یک دهانشویه گیاهی بهره برد.

پزشکان، چای ملایم کم رنگ و نیز آب نمک را از جمله دهانشویه های طبیعی و غیر مخرب برای حفظ سلامت دهان و دندان معرفی کرده اند که علاوه بر سازگاری با محیط دهان و دندان باعث نابودی باکتری های مفید نیز نمی شود.

در مهمانی ها و اماکنی که امکان مسواک زدن وجود ندارد، شست و شو و غرغره دهان با چای، به ویژه پس از مصرف شیرینی، شکلات، آبنبات و سایر شیرینی های سنتی که به ویژه حالت چسبندگی دارند، به عنوان یک راه حل پیشگیرانه از آسیب دیدگی دندان ها و التهاب لثه توصیه اکید می شود.

برای جلوگیری از التهاب لثه در کودکان ،غرغره کردن چای یا آب نمک و دهان شویه مخصوص کودکان را نیز به آنها باید آموزش داد.

علاوه بر موارد گفته شده برای درمان های خانگی التهاب لثه می توان از روش های زیر نیز استفاده کرد.

درمان ورم لثه با آب نمک

نتایج یک مطالعه معتبر در سال ۲۰۱۶ نشان داد که غرغره ی آب نمک می تواند در بهبود لثه های ملتهب مفید باشد. در واقع نمک یک ضد عفونی کننده طبیعی است که به بدن کمک می کند تا خود را بهبود بخشد.

آب نمک می تواند التهاب را تسکین دهد، به کاهش درد کمک کند، باکتری ها را نابود کند، ذرات غذا را حذف کند و بوی بد دهان را از بین ببرد.

روش مصرف :
۱.۲ تا ۳.۴ قاشق چایخوری نمک را به یک لیوان آب ولرم اضافه کنید و خوب مخلوط کنید.
* محلول را تا ۳۰ ثانیه در دهان خود بچرخانید و بعد به بیرون بریزید.
* هر روز ۲ تا ۳ بار این کار را انجام دهید تا زمانی که التهاب لثه تان از بین رود.

استفاده از روغن لیموترش

در یک مطالعه علمی در سال ۲۰۱۵ دریافتند که روغن لیمو ترش از دهانشویه کلرهگزیدین در کاهش سطح پلاک موثرتر است.

روش مصرف :
* دو تا سه قطره روغن را در یک فنجان آب رقیق کنید.
* محلول را تا ۳۰ ثانیه در دهان خود بچرخانید و بعد به بیرون بریزید.
* این کار را دو تا ۳ بار در روز انجام دهید.

دهانشویه آلوئه ورا

تحقیقات سال ۲۰۱۶ منبع معتبر دریافت که آلوئه ورا به اندازه کلرهگزیدین در کاهش پلاک و التهاب لثه موثر است. برخلاف سایر گزینه های دهانشویه، آب آلوئه ورا نیازی به رقیق سازی ندارد. قبل از استفاده، اطمینان حاصل کنید که آب آن ۱۰۰ درصد خاص است.

روش مصرف :
آب را به مدت ۳۰ ثانیه در دهان خود بچرخانید و بعد خارج کنید.
هر روز دو تا سه بار تکرار کنید. (البته قبل از مصرف توجه نمایید که حساسیت به آلوئه ورا نداشته باشید.)

دهانشویه روغن درخت چای

طبق یک مطالعه معتبر ۲۰۲۰، دهانشویه روغن درخت چای برای درمان ورم لثه امیدوار کننده است.

روش صرف :
* سه قطره روغن درخت چای به یک فنجان آب گرم اضافه کنید.
* محلول را تا ۳۰ ثانیه در دهان خود بچرخانید و بعد آن را خارج کنید.
* هر روز دو تا سه بار تکرار کنید.

همچنین می توانید هنگام مسواک زدن یک قطره روغن درخت چای به خمیر دندان اضافه کنید. هنگام استفاده از روغن درخت چای برای اولین بار، از مقدار بسیار رقیق استفاده کنید. غلظت زیاد می تواند باعث واکنش آلرژیک، خارش و سوزش خفیف شود.

دهانشویه مریم گلی و یا برگ گواوا نیز در درمان ورم لثه موثر هستند. باید آنها را بجوشانید و بعد غرغره کنید.

روغن کشی

یک روش دیگری که در دنیا بسیار پر طرفدار است روغن کشی است. روغن کشی روشی است که شامل چرخاندن روغن در اطراف دهان به مدت ۲۰ الی ۳۰ دقیقه برای کاهش باکتری های مضر، دفع سموم و بهبود کلی سلامت دهان و دندان است.

برای این کار می توان از روغن نارگیل استفاده کرد. روغن نارگیل حاوی اسید لوریک است که دارای خواص ضد التهابی و ضد میکروبی می باشد.

آیا التهاب لثه باعث بوی بد دهان می شود ؟

بوی بد دهان معمولا از مشکلات دهانی و یا گوارشی است. یکی از مواردی که باعث بوی بد دهان یا به اصطلاح پزشکی هالیتوز (halitosis) می شود التهاب و عفونت لثه است. به دلیل تجمع زیاد باکتری ها و درنتیجه تعداد زیادی ترکیبات فرار (VSC) و ایجاد گاز گوگرد دهان بوی بدی می گیرد. ترکیبات گوگرد فرار باعث شکستن بافت نرم لثه و فشار اضافی بر سلامت دهان و دندان می شود. در واقع باکتری ها و پلاک هایی که بر روی سطح دندان تشکیل شده اند جرم را تجزیه می کنند و این امر باعث آزاد شدن مواد شیمیایی و بوی بد دهان می شود.

کدام متخصص بیماری لثه را درمان می کند؟

پریودنتیست دندانپزشکانی هستند که در زمینه پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری های پریودنتال (بیماری ها و التهاب لثه) و قرار دادن کاشت دندان تخصص دارند. متخصصان پریودنتیست (Periodontists) آموزش های گسترده ای در این زمینه می بینند از جمله سه سال آموزش بیشتر و فراتر از دوره های دندانپزشکی می گذرانند. آنها با آخرین تکنیک های تشخیص و درمان بیماری های لثه آشنا هستند و در انجام روش های زیبایی پریودنتال آموزش دیده اند.

این پزشکان در زمینه ی جراحی و پیوند لثه و استخوان یا به اصطلاح ژنژیوکتومی (gingivectomy)، جراحی پلاستیک لثه یا به اصطلاح ژنژیوپلاستی (gingivoplasty) نیز مهارت دارند.

زمانی که شما دچار التهاب لثه شوید، دندانپزشک عمومی پلاک سطح دندان شما را تمیز می کند و اگر مشکلتان حاد و جدی تر باشد شما را به متخصص پریودنتیست معرفی می کند تا درمان تخصصی برای شما انجام شود.

چه قرص و دارویی برای درمان عفونت لثه مناسب است؟

برای درمان عفونت لثه و بیماری های پیرادندانی باید از آنتی بیوتیک استفاده شود. مثلا دهانشویه کلرهگزیدین نوعی آنتی بیوتیک است و برای درمان بسیار موثر می باشد.

همچنین داروهای دیگری مانند لیدوکائین و قرص های ضد التهابی غیر استروئیدی نیز برای التهاب و زخم های حاد موثر هستند.

منبع: سایت کلینیک بابکان
سایت رایا
سایت پزشکت