کشیدن دندان عفونی و خطرات و عوارض کشیدن دندان عفونی
اگر دندان عفونی درمان نشود، عفونت منتشر شده و به بقیه دندان ها و تمام نقاط بدن سرایت خواهد کرد. البته این موضوع به طور ناگهانی بروز نمی کند و در اثر عدم رسیدگی و درمان به موقع دندان های پوسیده و بیماری های لثه در بلند مدت اتفاق می افتد. این عدم رسیدگی می تواند به جایی برسد که دندان کاملاً عفونی باشد و راهی جز کشیدن آن وجود نداشته باشد.عفونت دندان از کجا شروع میشود؟
در صورتی که پوسیدگی دندان وسیع باشد، به مرور زمان عصب مرکزی دندان درگیر می شود و اگر درمان عصب کشی دندان انجام نشود، دندان دچار عفونت می شود. در چنین شرایطی در قسمت ریشه دندان، داخل استخوان فک، کیست تشکیل می شود. در بعضی موارد کیست به وجود آمده سرباز می کند و داخل دهان می شود و عفونت ایجاد شده خارج می شود.اینجاست که بیمار با آبسه دندانی و عفونت و درد به کلینیک دندانپزشکی مراجعه می کند. در صورتی که کیست کوچک باشد، درمان این عارضه از طریق عصب کشی انجام می شود. اما در صورتی که کیست بزرگ باشد، درمان از طریق یک جراحی کوچک و سرپایی در مطب باید کیست ناحیه انتهای ریشه را برداشت.
به این شکل که روی لثه با استفاده از تیغ بیستوری یک شکاف کوچک ایجاد می شود و از این طریق به انتهای ریشه دندان دسترسی ایجاد می شود. سپس کل عفونت به طور کامل خارج می شود و ناحیه با سرم فیزیولوژی شستشو شده و انتهای ریشه با مواد مخصوص پر کردن دندان، پر می شود. پس از اتمام کار، مجدداً لثه بر روی استخوان بخیه زده و درمان خارج کردن کیست عفونی تمام می شود.
ممکن است یک دندان، درد ضربانی داشته باشد، دردی که به طور مداوم تکرار می شود و بیمار را شب تا صبح درگیر خود می کند، این احتمال وجود دارد که دندان دچار عفونت و آبسه شده باشد. عفونتی که می تواند در نواحی ریشه دندان یا اطراف آن پخش شده باشد. چراکه همانطور که اشاره شد، عفونت دندان از درگیری اعصاب مرکزی سرچشمه می گیرد.
پالپ در واقع محلی در کانال مرکزی دندان اشت که کلیه رگ های خونی و عصبی در آن جای گرفته است. در صورتی که پوسیدگی پیشرفت کرده و به پالپ نزدیک شود، باکتری ها و میکروب ها به پالپ دندان حمله کرده و منتشر می شوند.
عفونت از طریق تکثیر میکروب ها در داخل پالپ و پایین بودن سیستم ایمنی آن پخش می شود. انتشار عفونت می تواند آنقدر خطرناک باشد که به انتهای ریشه دندان و بافت های اطراف آن برسد و حتی استخوان فک را نیز درگیر خود کند.
به عبارت دیگر، پوسیدگی دندان منجر به از دست رفتن بافت مینای دندان و آسیب به عاج دندان می شود. این پوسیدگی می تواند به مرکز دندان و پالپ آن انتقال یابد و پالپ را دچار التهاب نماید. به این ترتیب پالپ دندان مقاومت خود را از دست می دهد و اصطلاحاً می میرد و به طور کامل دچار عفونت می شود. در چنین شرایطی میکروب ها به انتشار عفونت در پالپ ادامه می دهند تا اینکه عفونت در بافت های مجاور نیز نفوذ کرده و به استخوانی که دندان را در بر گرفته می رسد. به این ترتیب دندان به طور کامل عفونی می شود.
عفونت در واقع مجموعه ای از سلول های سفید مرده خون، بافت های باقیمانده، و میکرو ارگانیسم ها هستند. دلایل ایجاد عفونت دندان با عفونت لثه متفاوت است. عفونت و آبسه دندان یا عفونت پری آپیکال از کانال مرکزی دندان و یا پالپ دندان سر چشمه می گیرد و در انتهای ریشه دندان تشکیل می شود. در حالیکه آبسه و عفونت لثه یا پریودنتال با تشکیل یک کیست عفونی خارج از دندان و در کنار ریشه ایجاد می شود. از این رو نوع درمان در مورد عفونت لثه و یا دندان بستگی به منشا ایجاد عفونت دارد.
علائم عفونت دندان
دندانی که دچار عفونت شده است معمولاً یکی از شرایط زیر یا همه آنها را دارد:* احساس دندان درد
* احساس درد در ناحیه فک ، گوش یا گردن (معمولاً در همان سمتی که دندان درد میکند.)
* درد دندانی که هنگام خوابیدن بیشتر میشود
* حساسیت به فشار در دهان
* حساسیت به خوردن غذاها و نوشیدنی های گرم یا سرد
* ورم گونه
* ورم غده های لنفاوی، لوزه و گردن
* تب
* بوی بد دهان
* احساس طعم ناخوشایند در دهان
اگر عفونت دندان رسیدگی و درمان نشود و به نقاط دیگر بدن سرایت کند، ممکن است با علائم زیر مواجه شوید:
* احساس ناخوش بودن، سر درد و خستگی مفرط
* بروز تب که با سرخ شدن پوست، عرق و یا لرز همراه است
* ورم صورت به طوری که نمی توانید دهان را به طور کامل باز کنید. تنفس و قورت دادن آب دهان مشکل خواهد شد.
* بالا رفتن ضربان قلب به طوری که پالس های قلب بیشتر می شود و سر درد عارض می شود.
* تعداد تنفس از 25 بار در دقیقه بیشتر می شود.
* بروز تهوع و اسهال
دلایل ایجاد عفونت دندان
وقتی باکتری و میکروب از طریق هرگونه پوسیدگی، شکاف یا ترک وارد دندان می شود و به ریشه دندان و پالپ نفوذ میکند، منجر به عفونت دندان می شود. مهمترین دلایلی که ریسک عفونی شدن دندان را تقویت میکنند عبارتند از:• ضعیف بودن بهداشت دهان و دندان، شامل مسواک نزدن 2 بار در روز و عدم استفاده از نخ دندان،
• مصرف بیش از حد مواد قندی و شیرین در رژیم غذایی، از جمله مصرف بالای شیرینی، شکلات و نوشابه های گازدار.
• دهان خشک که معمولاً بر اثر بالا رفتن سن، بیماری های مختلف و یا تنفس دهانی مداوم بروز می کند.
عوارض عفونت دندان
عوارض عفونت دندان عبارتند از:
۱- کیست دندان
در صورت عدم توجه به پیشگیری و یا درمان به موقع عفونت دندان، حفرهای در قسمت پایین دندان به وجود میآید و با مادهای به شکل مایع پر میگردد، که به آن کیست دندان میگویند. ایجاد کیست خود میتواند باعث و بانی بیماریهای دیگر باشد. در این مرحله باید به وسیله داروهای آنتیبیوتیک این کیستها را از بین برد. در صورت تشدید این کیستها، گاهی نیاز است از طریق عمل جراحی توسط دندانپزشک این کیستها برداشته شوند.
۲- عفونت خونی
از دیگر عوارض عفونت دندان، عفونت استخوان یا کورک استخوانی است. این مسئله هنگامی رخ میدهد که عفونت به جریان خون راه پیدا کرده و باعث تب، حالت تهوع و درد شدید در ناحیه استخوان عفونی شده، شود. این عارضه معمولا در نواحی استخوانی فک و صورت اتفاق میافتد. البته زمانی که کار از کار بگذرد و عفونت به جریان خون راه پیدا کند، هیچ استخوانی در بدن از آسیب و عفونت در امان نخواهد بود. برای حل این مشکل باید از آنتیبیوتیک خوراکی یا تزریقی استفاده کرد.
۳- ایجاد لخته در سینوسهای مغز
اگر چه این مسئله نسبتا نادر است ولی آمارها نشان میدهد که از هر ده نفر یک نفر ممکن است به دلیل مشکلات عفونی دندان، دچار بیماری ترومبوز سینوس کاورنوس شود. این بخش جایی در قسمت زیرین مغز قرار دارد. نکته قابل اهمیت این است که عفونت دندان ممکن است باعث شکلگیری لخته خون در این سینوس شود. این مسئله در صورت تشدید، حتی ممکن است منجر به مرگ فرد شود. اما با استفاده از آنتیبیوتیکهای مناسب یا در صورت نیاز با عمل جراحی، میتوان سینوس را تخلیه کرد.
۴- گلودرد مزمن
گلو درد لودویگ هم میتواند یکی دیگر از عوارض عفونت دندان باشد. این اختلال میتواند با تورم و درد در نزدیکی زبان و گردن همراه باشد. در مواردی که اختلال شدیدتر میشود، حتی میتواند مجرای تنفسی را مسدود کند. این اختلال، با مصرف آنتیبیوتیک درمان میشود. ولی اگر این مورد شدید باشد، ممکن است به درمان اورژانسی برای رفع انسداد تنفسی نیاز باشد.
همچنین عفونت دندان میتواند سینوزیت فک بالایی را دچار اختلال کند و علائمی نظیر درد، تب و حساسیت گونهها را به همراه بیاورد. در این مورد نیز مصرف آنتیبیوتیک توصیه میشود.
درمان عفونت دندان
واضح است که اولین اقدام شما در مواجهه با یک دندان عفونی، مراجعه فوری به دندانپزشک است. توصیه می شود قبل از مراجعه به دندانپزشک به دفعات از محلول آب و نمک استفاده کنید. همچنین می توانید تا زمان مراجعه به دندانپزشک برای رهایی از درد دندان در هنگام شب از یک مسکن استفاده کنید.هنگامی که به دندانپزشک مراجعه می کنید، دندانی که دچار عفونت شده به طور کامل بررسی شده و نوع عفونت مشخص می شود. در برخی موارد برای تشخیص بهتر محل و وسعت عفونت، توصیه می شود از محل دندان عکس برداری صورت گیرد. در مرحله بعدی تخلیه عفونت انجام می شود و دندانپزشک برای از بین رفتن اثرات عفونت، آنتی بیوتیک تجویز می کند.
حتی در برخی موارد لازم است درمان ریشه دندان انجام شود، چراکه از انتشار عفونت به طور قطعی جلوگیری می شود. در برخی موارد نیز ریشه دندان بر اثر عفونت مزمن کاملاً از دست می رود و ترمیم و نگهداشتن دندان غیر ممکن می شود. در این مواقع دندانپزشک دندان را می کشد و عملیات تخلیه عفونت دندان را به پایان می رساند.
عصب کشی دندان عفونی
اگر عفونت به ریشه ی دندان برسد و محل وسیعی از دهان را آلوده سازد از روش عصب کشی به معنای معالجه مجرای ریشه دندان استفاده می شود. البته به غیر از عصب کشی می توان دندان آسیب دیده را کشید و یا از دندان های مصنوعی استفاده کرد اما هدف از درمان دندان با عصب کشی، نگهداری دندان است که امروز استقبال بسیاری از آن می شود. شایان ذکر است که عصب کشی دندان عفونی با عصب کشی دندان کیست دار متفاوت است. در عصب کشی کیست دار، کیست تشکیل شده در دندان باید برداشته شود به این طریق که با دسترسی به عصب، کیست یا عفونت را از بین می رود. سپس دندان ضد عفونی شده و پر می شود.انوع عصب کشی
با توجه به سن بیماران و نوع التهاب، عصب کشی متفاوت است. در هر یک از روش های زیر یا بر روی عصب و یا تاج دندان کار می شود. بسته به تشخیص پزشک نوع درمان مختلف است.عصب کشی اولیه بدون جراحی: این نوع عصب کشی یا روت کانال تراپی برای عفونت دندان به کار می رود.
عصب کشی ثانویه: انجام مجدد مراحل عصب کشی اولیه در صورتی که عصب کشی اولیه عفونت را به طور کامل از بین نبرد و یا دندان ترمیم شده عفونی گردد.
جراحی حذف انتهای ریشه دندان: اگر عصب کشی نتواند عفونت را پاک کند و موجب التهاب بیش از حد شود از روش حذف انتهای ریشه دندان و یا آپیکوکتومی استفاده می شود. در این روش بافت عفونی شده را از ریشه دندان برداشته و حذف می کنند.
جراحی ترمیم ریشه دندان: در این روش بر روی عصب دندان کار نمی شود بلکه تمرکز پزشک فقط روی تاج دندان است. این نوع عصب کشی مختص کودکان است. در اصطلاح پزشکی از آن به عنوان پالپوتومی یاد می شود.
جراحی تخلیه ریشه دندان: این روش نیز مانند روش قبلی مختص کودکان است با این اختلاف که نه تنها بر روی تاج دندان بلکه روی عصب دندان نیز کار می شود. جراحی تخلیه ریشه دندان، پالپکتومی نام دارد.
مراحل عصب کشی ( اولیه )
عصب کشی به طور معمول و بسته به نوع دندان بیست الی شصت دقیقه طول می کشد. برای عصب کشی بعد از انجام معاینه های پزشک معالج لازم است یک عکس رادیولوژی با پرتو ایکس (OPG) تهیه شود. بعد از بررسی عکس و تشخیص نقاط عفونی شده تزریق بی حسی برای شروع عصب کشی انجام می گردد.سپس با استفاده از یک ابزار به نام سوهان عفونت ایجاد شده در پالپ دندان (رگ ها و عصب های دندان) را برداشته و پاک سازی می شود. با ایجاد یک سوراخ کوچک روی تاج دندان می توان عفونت را خارج کرد. بعد از پاک سازی دندان با سوهان کانال هایی در ریشه برای جاگذاری مواد پرکننده به نام گوتا پرکا ایجاد می شود و با استفاده از آب مواد زائد تخلیه می گردد. حتما باید قبل از پر کردن دائم کانال های ریشه، تمام عفونت ها پاکسازی شود. موادی که پزشک استفاده می کند دندان را در برابر بزاق و نفوذ مواد خارجی محافظت می کند. در اینجا پزشک می تواند عکسبرداری کند تا اطمینان یابد که عفونت از دندان و عصب به طور کامل تخلیه شده باشد.
در نهایت به وسیله روکش دندان، دندان عفونی شده را ترمیم می کنند. روکش بر روی بالای دندان نصب می شود. جنس روکش دندان از طلا، پرسلاین یا ترکیبی از پرسلاین و فلز است که با نظر افراد می تواند به رنگ سفید روی دندان گذاشته شود. رنگ سفید روکش، تشخیص دندان ترمیم شده را سخت می کند و همانند دندان های دیگر در لبخند شما جلوه می نماید. البته رنگ سفید در مدت زمان نیاز به ترمیم دارد. می توان به جای روکش از کامپوزیت و یا آمالگام نیز استفاده کرد.
بعد از عصب کشی ممکن است نسبت به گرمی و سردی حساسیت پیدا کنید و یا با جویدن غذا احساس درد کنید. بهتر است از جویدن مواد غذایی به ویژه مواد سفت پرهیز کنید. اگر میزان درد به اوج برسد و افزایش پیدا کند لازم است به پزشک مراجعه کرد. شایان ذکر است که درد بعد از درمان امری طبیعی است و ممکن است چند روز طول بکشد. حتما از مسواک و نخ دندان در روز استفاده کنید تا مجددا دندان به التهاب و پوسیدگی دچار نشود.
ممکن است دندان پس از عصب کشی عفونی گردد. باکتری ها به درون دندان رفته و به مرور زمان باعث ایجاد عفونت می شود. در این صورت مراحل عصب کشی دندان مجدد تکرار می گردد.
گاهی اوقات روکش نهایی یا مواد پر کننده دندان، از سطح دندان بزرگتر است و باعث درد و سخت جویدن غذا شود. در این صورت با مراجعه به دندان پزشک روکش یا مواد پر کننده را با استفاده از ابزار تنظیم و هم سطح می کند. بعد از آن نیز اگر احساس درد داشتید به علت روکش دندان است که با گذر زمان عادت می کنید.
هر چقدر مراقبت های بیشتری از دندان ترمیم شده بکنید و به بهداشت دهان و دندان خود اهمیت دهید، دندان عصب کشی شده عمر بیشتری خواهد کرد.
مزایای عصب کشی
* اولین و مهم ترین مزیت عصب کشی، نگهداری دندان به جای کشیدن آن است.* با توجه به پیشرفت فناوری سریع ترین روش ممکن و بدون درد برای حذف التهاب دندان است.
* هنگامی که لبخند میزنید، تشخیص دندان عصب کشی شده غیرممکن است زیرا از روکش استفاده شده است.
* دندان را تضعیف نمی کند بلکه کمک به ترمیم آن می کند.
* اگر مواد پر کننده مناسب باشد، سبب تقویت ساختار دندان تخریب شده می گردد.
* میزان موفقیت بین 60 الی 80 درصد است.
عوارض عصب کشی دندان
عصب کشی بر روی مینا و مغز دندان کار می کند. اگر آسیب وارد شده به دندان گسترده باشد به طوریکه مغز و پالپ دندان را تحت سلطه ی خود قرار دهد و عمق عفونت در دندان زیاد باشد، عصب کشی دندان را از بین می برد لذا وسعت عفونت و مناطق آلوده شده به آن در دندان از اهمیت والایی برخوردار است. در نتیجه در اغلب اوقات دندان عصب کشی شده کشیده می شود.اگر ابزار های مورد استفاده در طول درمان ضد عفونی نشود می تواند میکروب ها را وارد دندان کرده و به التهاب آن بیفزاید. لذا حتما از پاکیزگی مطب و وسایل اطمینان حاصل فرمایید.
کشیدن دندان عفونی
همانطور که اشاره شد، اگر وسعت پوسیدگی و عفونت دندان زیاد باشد و راهی به جز کشیدن دندان وجود نداشته باشد، دندانپزشک مجبور به کشیدن دندان شما می شود. در این شرایط در ابتدا اقدام به رفع عفونت می کند. پس از برداشتن قسمت های عفونی و خارج کردن عفونت از دهان به طور کامل، کشیدن دندان به راحتی و بدون درد در زمان کوتاهی امکان پذیر است.به این شکل که در قدم اول دندانپزشک، استخوان دندان و اطراف آن را به طور موضعی بی حس می کنند تا شما دردی را احساس ننمایید. سپس اقدام به لق کردن و شل کردن ریشه دندان در حفره می نماید که این کار از طریق ابزار مخصوص انجام می گیرد. در مرحله بعد با استفاده از ابزار مخصوص با ایجاد فشار کوچکی بر دندان آن را جدا می نماید و در نهایت محل مورد نظر بخیه زده خواهد شد .
یکی دیگر از روش های کشیدن دندان عفونی، کشیدن به کمک لیزر و توسط جراح لثه صورت می گیرد. در روش لیزر نیازی به بی حسی نبوده و لیزر اقدام به شل کردن بافت دندان میکند و دندان را بدون آسیب به بافت های مجاور لق کرده و آن را به راحتی جدا می نماید و سپس با استفاده لیزر بافت را ترمیم می نماید.
درمان از این طریق با سرعت بسیار بالایی انجام می شود و نیازی به بخیه برای جلوگیری از خون ریزی نیست. همچنین در این روش بخش های آسیب دیده با سرعت بالاتری ترمیم می شوند و به نوعی درمان در این روش بی نقص تر و آسوده تر خواهد بود. البته هزینه کشیدن دندان نیز در این روش بیشتر می شود.
جلوگیری از بروز عفونت دندان
به یاد داشته باشید که اگر بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت نکنید، در معرض ابتلا به عفونت دندان هستید. بنابراین به منظور رعایت هرچه بیشتر بهداشت دهان و دندان به توصیه ها و نکات زیر توجه کنید.* حداقل دو بار در روز دندان های خود را با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.
* از نخ دندان به طور روزانه استفاده نمایید.
* مصرف مواد قندی را کاهش دهید.
* رژیم غذایی مناسبی شامل مقادیر بالای میوه و سبزی را برنامه ریزی و پیروی کنید.
* از تنباکو و مشتقات آن دوری کنید.
* آب نوشیدنی حاوی فلوراید مصرف کنید.
* مراجعات منظمی به دندانپزشکی داشته باشید.
عوارض کشیدن دندان عفونی
اگر ناچار به کشیدن دندان عفونی خود باشید، ممکن است بعد از کشیدن دندان، با برخی عوارض مواجه شوید. از جمله آنها می توان به حفره خشک اشاره نمود.از جمله متداول ترین عوارضی که بعد از کشیدن دندان به وجود می آید حفره خشک است. این موضوع زمانی اتفاق می افتد که در حفره لخته خون نتواند تشکیل شود یا لخته ای که تشکیل شده، کنده شود. این اتفاق باعث می شود استخوان پشتیبان و عصب ها در معرض برخورد هوا و غذا قرار بگیرند.
معمولاً حفره خشک دردناک است و دو تا پنج روز پس از کشیدن دندان اتفاق می افتد. این عارضه می تواند با بوی بد یا طعم بد دهان همراه باشد. البته این حالت معمولاً به سرعت بهبود می یابد اما اگر چنین نشود ممکن است لازم باشد دوباره به مطب دندانپزشکی مراجعه کنید.
از آنجایی که عفونت دندان و انتشار آن در بدن موضوع بسیار خطرناکی است، توصیه می شود که در صورت داشتن دندان عفونی، حتما تا انتهای درمان و از بین رفتن کامل عفونت و خارج شدن آن از بدن، پیگیر پروسه درمان باشید. چرا که عفونت دندان یا هر عضو دیگری اگر در بدن باقی بماند و منتشر شود، منجر به بروز بیماری هایی از جمله دیابت، زوال عقل و حتی ناباروری شود. بنابراین توصیه می شود حتما با مراجعه به دندانپزشک متخصص، پیگیر پروسه درمان خود باشید. همچنین پس از کشیدن دندان عفونی نیز باید طبق توصیه های دندانپزشک خود، مراقبت های بعد از کشیدن دندان را به خوبی رعایت نمایید.
جمع بندی
بیشتر افراد بهداشت دندان و دهان خود را نادیده می گیرند. در حالی که با رعایت چند مورد کوتاه به سلامت دندان خود کمک می کنند. در بسیاری از موارد افراد نسبت به درد دندان دیر اقدام کرده و دندان دچار التهاب و عفونت می شود. به جای کشیدن و حذف دندان می توان از عصب کشی استفاده کرد که با چند جلسه در مدت زمان 20 الی 60 دقیقه در کوتاه ترین و سریع ترین زمان ممکن دندان عفونی، تخلیه و ترمیم می شود.
کلام آخر : ممکن است ضرب المثل معروف " دندونی که درد کنه باید کند انداخت دور " را شنیده باشید. برخلاف ضرب المثل و باورهای دیگر می توان گفت که عصب کشی درمان و راه حلی برای نگهداری دندان شما است و سلامتی دندان شما را تضمین می کند.
منبع: سایت دکتر لبافی
سایت پزشک خوب
سایت دکتربالوی پور