دهانشویه چیست و چرا باید از آن استفاده کنیم؟

دهانشویه یکی از محلول‌های بهداشتی مورد استفاده برای حفظ سلامت دهان و دندان است. دهانشویه‌ها دارای مواد فعالی هستند که به کنترل و کاهش علائم خاصی مانند نفس بدبو، التهاب لثه‌ها، پلاک دندان و پوسیدگی دندان، کمک می‌کنند.

مواد به کار رفته در ساخت دهانشویه‌ها شامل استیل‌پیریدین کلراید، کلرهگزیدین، روغن‌های ضروری، فلوراید یا پراکسید می‌شود. اگرچه دهانشویه را نمی‌توان به عنوان جایگزین مسواک روزانه و استفاده منظم از نخ دندان در نظر گرفت، اما به دلیل فوایدی که برای بهداشت دهان، لثه و دندان‌ها دارد، پزشکان استفاده از آن را توصیه می‌کنند.

یکی از مهمترین دلایل استفاده از دهانشویه رفع باکتری‌های عامل بوی بد دهان است. دهانشویه بوی بد دهان را برطرف و نفس را تازه و معطر می‌کند و طعم خوبی به دهان می‌بخشد. توصیه می‌شود برای رسیدن به بهترین نتایج، دهانشویه را حدود ۳۰ ثانیه الی یک دقیقه در دهانتان بچرخانید.

دهانشویه‌ها انواع مختلفی دارند. زمانی که برای خرید یک دهانشویه مناسب به داروخانه رجوع می‌کنید، با اسامی مختلفی از این محصول، آشنا می‌شوید.

یکی از آن‌ها دهانشویه‌ کلسیمی است. دهانشویه‌های حاوی کلسیم می‌توانند به استحکام مینای دندان کمک کنند.

دهانشویه‌های روغنی نیز وجود دارند که با استفاده از روغن‌های گیاهی و طبیعی می‌توانند به طور جامع و کامل به سلامت دهان و دندان، کمک کنند.

برای اینکه بفهمید کدام دهانشویه برای شما مناسب‌تر است، بهتر است با دندانپزشک خود در این زمینه مشورت کنید.1

انواع دهانشویه

به طور کلی دهانشویه ها را می توان به دو دسته درمانی و غیردرمانی تقسیم کرد:

1. دهانشویه های درمانی همان طور که از نام آن پیداست برای درمان بعضی بیماری ها ازجمله بیماری های لثه ای، بدبویی دهان و … استفاده می شود که باید توسط پزشک تجویز شوند چرا که اگر بیمار به صورت خودسرانه از آنها استفاده کند ممکن است دچار عوارض جدی شود.

2. دهانشویه های غیردرمانی بیشتر برای موارد بهداشتی به کار می روند و انواع آن در بازار و داروخانه ها قابل دسترس هستند. بعضی آنها حاوی الکل و برخی دیگر فاقد الکل هستند. مزیت دهانشویه های حاوی الکل این است که راحت تر جذب مخاط دهان، لثه و … می شوند و اثرگذاری شان بیشتر است.

اما مضراتی هم دارند ازجمله اینکه می توانند دهان را خشک کنند و اگر طولانی مدت استفاده شوند حتی می توانند باعث سرطان های داخل دهانی شوند، بنابراین دهانشویه های فاقد الکل گرچه مزیت الکل را ندارند اما مضرات حاصل از آن را نیز ایجاد نمی کنند و ایمن تر هستند.

دهانشویه های درمانی دارای مواد فعالی هستند که به کنترل و کاهش علائم خاصی مانند نفس بدبو، التهاب لثه ها، پلاک دندان و پوسیدگی دندان کمک می کنند.

از جمله مواد موجود در دهانشویه های بهداشتی می توان به استیل پیریدین کلراید، کلرهگزیدین، روغن های ضروری، فلوراید یا پراکسید اشاره کرد.

برخی دهانشویه های بهداشتی با از بین بردن باکتری های عامل بوی بد دهان به رفع دائمی این مشکل کمک می کنند.2

ترکیبات دهانشویه

ترکیبات موجود در دهانشویه های مختلف با توجه به کاربرد خاص آن ها کمی با هم متفاوت است اما بسیاری از آن ها حاوی مواد زیر می باشند:

1. مواد پاک کننده

این نوع ترکیبات به از بین رفتن و پاکسازی مواد غذایی باقی مانده و پلاک نرم داخل دهان کمک می کنند.

2. مواد طعم دهنده و رنگ دهنده

این مواد برای بهبود ظاهر و طعم دهانشویه استفاده می شوند و به تازه و خوشبو شدن نفس کمک می کنند.

3. الکل یا مواد آنتی باکتریال دیگر

این ترکیبات برای از بین بردن باکتری و سایر میکروب های عامل پوسیدگی دندان و رفع ریشه اصلی بدبویی دهان مفید هستند.

4. مواد نگهدارنده

این مواد برای جلوگیری از رشد باکتری ها و دیگر میکروارگانیسم ها در داخل دهانشویه ضروری می باشند.

5. آب

برای حل کردن مواد ذکر شده و ایجاد فرم مایع دهانشویه از آب استفاده می شود.

6. فلوراید

برخی دهانشویه ها حاوی این ماده هستند که باعث افزایش مقاومت دندان ها در مقابل حملات اسیدی شده و از پوسیدگی دندان جلوگیری می کند.2

فواید دهانشویه

1. پاکسازی باقی مانده غذا از دهان

دهانشویه محلولی است که برای تمیز کردن دندان ها بخصوص نواحی که مسواک به آن ها نمی رسد مفید است. استفاده منظم از دهانشویه باعث پاکسازی باقی مانده غذا و از بین رفتن پلاک های نرم روی دندان ها می شود.

اگرچه شستن دندان ها با آب تقریبا همین کار را انجام می دهد اما بسیاری از دهانشویه ها علاوه بر آن نفس را نیز خوشبو می کنند.

2. از بین بردن باکتری های دهان

دهانشویه های بهداشتی با از بین بردن پلاک و باکتری های داخل دهان از بروز مشکلاتی همچون التهاب لثه پیشگیری می کنند.

لازم به ذکر است باکتری های ناشی از عفونت لثه با ورود به جریان خون باعث مشکلات سلامتی خاص در زنان باردار می شوند که با استفاده منظم از دهانشویه می توان جلوی آن را گرفت.

3. سفید شدن دندان ها

اگرچه اثر سفید کنندگی دهانشویه به پای سفید کننده های دندان نمی رسد اما یکی از فواید برخی دهانشویه های بهداشتی این است که به مرور زمان باعث سفید شدن دندان ها می شوند.

برای این منظور توصیه می شود از دهانشویه های حاوی پراکسید کاربامید یا هیدروژن پراکسید استفاده کنید. به این مسئله نیز توجه داشته باشید که دهانشویه آنتی باکتریال باعث تیره شدن دندان ها می شود.

اگر در انتخاب دهانشویه مناسب که خاصیت سفید کنندگی نیز داشته باشد دچار سردرگمی هستید بهتر است با دندانپزشک در این مورد مشورت کنید.3

مضرات استفاده مکرر از دهانشویه؛ از سرطان تا ایجاد لک

همانند هر محصول دیگری، در کنار فواید، معایبی نیز برای دهانشویه وجود دارد. البته این مساله موجب نمی‌شود فواید دهانشویه را نادیده گرفته و از این محصول بهداشتی استفاده نکنیم.

در ادامه به ذکر برخی از مضرات استفاده مکرر از دهانشویه می‌پردازیم. با آگاهی از این موارد می توانید نسبت به استفاده از این محصول بهداشتی، آگاه‌تر باشید:

استفاده از دهانشویه می‌تواند برای کودکان زیر ۶ سال خطرناک باشد. چرا که کودکان در این سن اغلب هر مایعی را قورت می‌دهند و نمی‌دانند که باید دهانشویه را از دهان خارج کنند.

بنابراین کودکان زیر پنج سال باید از دهانشویه‎هایی که دندانپزشک تجویز می‎کند، استفاده کنند و در مورد کودکان ۶ الی ۱۲ سال بهتر است تحت نظارت والدین شستشوی دهان با دهانشویه، صورت گیرد.

خطر ابتلا به سرطان دهان یکی دیگر از معایب استفاده از دهانشویه است. خشکی بیش از حد دهان هم از دیگر مضرات دهانشویه‌های الکلی است.

برای پیشگیری از بروز این عوارض ناخوشایند بهتر است قبل از استفاده با پزشک، مشورت کنید. همچنین دهانشویه‌های حاوی الکل ممکن است موجب خارش و التهاب آفت دهان شوند.

برخی مطالعات نشان داده است استفاده منظم از دهانشویه به دلیل از بین بردن برخی باکتری‌های دهانی خاص باعث افزایش فشار خون می‌شود.

بنابراین افرادی که در معرض فشار خون بالا هستند و به این منظور از دارو استفاده می‌کنند، باید در زمینه استفاده از دهانشویه‌ها احتیاط بیشتری داشته باشند و با توجه به وضعیت خود از دندانپزشک بخواهند دهانشویه مناسب را برایشان تجویز کند.

دهانشویه ممکن است به روی دندان لک یا تیرگی ایجاد کند. این دهانشویه‎ها حاوی کلرهگزیدین گلوکونات بوده که در تماس با افزودنی‎های موجود در غذا که در دهان باقی می‎مانند؛ تماس برقرار کرده و باعث ایجاد لکه و تیره شدن رنگ دندان‎ها شوند. به همین دلیل است که همیشه پیشنهاد می‌شود حتما پیش از استفاده از دهانشویه، مسواک بزنید.1

نکات مهم برای استفاده از دهانشویه

برخی دهانشویه ها به دلیل غلظت بالا باید قبل از استفاده با مقداری آب رقیق شوند، برای اطمینان حتما برچسب دهانشویه را مطالعه کنید. اگر روی برچسب آن چنین چیزی ذکر نشده رقیق کردن محلول اثربخشی آن را کاهش خواهد داد.

دهانشویه جایگزین مسواک و نخ دندان نمی باشد و حتی اگر دندانپزشک آن را تجویز کرده باید علاوه بر استفاده از دهانشویه، به مراقبت روزانه دندان های خود با مسواک و نخ دندان ادامه دهید.

یکی از نکات مهم برای اثربخشی کامل دهانشویه نگه داشتن آن برای مدت زمان کافی داخل دهان می باشد. در اکثر دهانشویه ها این زمان بین 30 ثانیه تا 1 دقیقه می باشد اما برای اطمینان توصیه می شود برچسب محصول را مطالعه کنید.

از بلعیدن دهانشویه اجتناب کنید، بلعیدن مقادیر زیاد دهانشویه های حاوی فلوراید برای بدن سمی است.3

دهانشویه خانگی بسازید

اگرچه دهانشویه‌ها با برند‌های مختلفی در قفسه داروخانه‌ها جای گرفته‌اند، اما می‌توان به آسانی یک دهانشویه خانگی هم تهیه کرد. برای این کار می‌توانید از نمک که به وفور در دسترس همگان هست، استفاده کنید.

شستشوی دهان با آب و نمک به حفظ سلامت دهان و دندان کمک می‌کند. دهانشویه آب و نمک دارای فواید بسیاری از جمله کشتن باکتری‌های دهانی و قلیایی کردن فضای دهان است. آب و نمک سطح pH داخل دهان را افزایش داده و به غشای مخاطی داخل دهان، آسیب نمی‌رساند.

دهانشویه جوش شیرین حاوی ترکیب بی‌کربنات سدیم است. با ترکیب جوش شیرین و نمک می‌توانید یک دهانشویه‌ی خانگی عالی درست کنید. از این محلول جهت پاکسازی بزاقی استفاده می‌شود که ممکن است باعث ایجاد محیطی مخرب در دهان شود.

دهانشویه‌ جوش شیرین هم‌چنین لکه‌های روی دندان را نیز کاهش می‌دهد. استفاده از دهانشویه‌ی جوش شیرین می‌تواند کل فضای دهان شما را به طور کامل، پاکسازی کند.1

پینوشتها
1.www.setare.com
2.www.saednews.com
3.www.coca.ir