آفت دهان مسری نیست و معمولاً پس از یک تا دو هفته از بین می‌رود. با این حال اگر آفت بزرگ یا بسیار دردناک باشد یا مدت مدیدی بدون بهبود یافتن در دهان باشد، باید برای درمان آن به دندانپزشک مراجعه کرد.
انواع آفت دهان
آفت دهان به سه نوع اصلی کوچک (مینور)، بزرگ (ماژور) و هرپتی‌فرم تقسیم می‌شود.
آفت کوچک
آفت کوچک شایع‌ترین نوع آفت است و زخم کوچک دایره‌ای یا بیضی شکلی است که بدون باقی گذاشتن جای زخم ظرف یک تا دو هفته بهبود می‌یابد. آفت کوچک داخل گونه، روی لب، زبان و لثه و در موارد نادر در سقف دهان ایجاد می‌شود. اکثر این زخم‌ها به اندازه نوک مداد است و گاهی به صورت گروهی یا خوشه‌ای دیده می‌شود. هر بار چهار تا شش آفت به صورت همزمان ایجاد می‌شود.
آفت بزرگ
آفت بزرگ از نوع آفت کوچک، بزرگ‌تر و عمقی‌تر است، لبه‌های نامنظم دارد و بهبود آن بیش از 6 هفته طول می‌کشد. آفت بزرگ دهان جای زخم بلندمدتی را باقی می‌گذارد، در مقایسه با آفت کوچک شدیدتر است و التیام آن زمان بیشتری می‌برد. هر گونه آفتی که بیشتر از سه هفته در دهان باقی بماند باید توسط دندانپزشک معاینه شود. آفت‌های بزرگ معمولاً نزدیک لوزه‌ها دیده می‌شود و بیمار متحمل درد زیاد، به ویژه هنگام بلع می‌شود. هر بار معمولاً فقط یک آفت بزرگ ایجاد می‌شود.
آفت هرپتی‌فرم
آفت هرپتی‌فرم به بزرگی نوک سوزن است و در گروه‌های 10 تا 100 تایی عموماً در بین بزرگسالان دیده می‌شود. این نوع زخم دهانی لبه‌های نامنظم دارد و غالباً بدون باقی گذاشتن جای زخم پس از یک تا دو هفته بهبود می‌یابد.
علائم آفت دهان
علائم زیر می‌تواند نشان دهنده وجود آفت دهان باشد:زخم دردناک یا داخل دهان، روی زبان، نرمکام (بخش عقبی سقف دهان) یا داخل گونه‌ها
زخم گرد، سفید یا خاکستری رنگ با کناره یا لبه قرمز
آفت‌های شدید دهان با علائم زیر همراه است:
تب
تنبلی جسمی
متورم شدن غدد لنفاوی
نشانه‌های استوماتیت آفتی عودکننده
استوماتیت (ورم) آفتی عود کننده عارضه شایعی است که به ایجاد مکرر آفت دهان در کودکان و جوانانی گفته می‌شود که از سلامت عمومی مناسبی برخوردار هستند. دلیل این ناراحتی مشخص نیست، اما عفونی نیست و به نظر نمی‌رسد ارثی باشد.
آیا آفت عارضه‌ای نگران کننده است؟
.jpg "آفت دهان و راه های درمان آن")
اکثر آفت‌های زبان و دهان به خودی خود از بین می‌رود. اما اگر آفت پس از سه هفته بهبود نیافت باید به دندانپزشک مراجعه نمود. دندانپزشک دهان را معاینه می‌کند تا مطمئن شود که به جز وجود آفت مشکل جدی دیگری مانند سرطان دهان وجود ندارد. در صورت عودکننده بودن آفت نیز باید به متخصص مراجعه نمود تا دلیل اصلی بروز این ناراحتی مشخص شود.
در شرایط زیر حتماً به دندانپزشک یا متخصص مراجعه کنید:
- از بین نرفتن آفت پس از سه هفته
- احساس کسالت و ناخوشی داشتن
- عود کردن آفت
- وجود آفت بسیار بزرگ در دهان
- ایجاد آفت جدید قبل از التیام آفت‌های قدیمی
- بهبود نیافتن زخم پس از سه هفته
- زخمهای بدون درد
- گسترش یافتن آفت دهان تا لب
- تسکین نیافتن درد علی‌رغم مصرف مسکن‌های غیرتجویزی یا طبیعی
- به شدت دشوار شدن خوردن و آشامیدن
- دچار اسهال یا تب بالا شدن هنگام ایجاد آفت
محرک‌های آفت دهان
ایجاد آفت دهان هیچ دلیل مشخصی ندارد، با این حال می‌توان به عامل‌ها و محرک‌هایی مانند موارد زیر اشاره کرد:ایجاد زخمهای کوچک پس از عمل‌های دندانپزشکی، مسواک زدن نادرست، آسیب‌های ورزشی یا گاز گرفتن تصادفی
استفاده از خمیردندان و دهانشویه حاوی سدیم لوریل سولفات
حساسیت غذایی به خوراکی‌های اسیدی مانند توت‌فرنگی، مرکبات و آناناس و غذاهای محرک دیگری مانند شکلات و قهوه
کمبود ویتامین‌های ضروری به ویژه B-12، روی، فولات و آهن
واکنش آلرژیک یا حساسیت به باکتری‌های دهان
بریس ارتودنسی
تغییرات هورمونی دوران یائسگی
فشار عاطفی یا کمبود خواب
عفونت‌های ویروسی، باکتریایی یا قارچی 1
راه های درمان آفت دهان با داروهای گیاهی و پزشکی
معمولا از داروهای زیر برای درمان آفت استفاده می‌شود:
آفتوژل (Aftogel)
آفتوژل (Aftogel) از داروهای گیاهی است که برای درمان انواع آفت و زخمهای دهانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای تهیه این داروی خارجی برای آفت دهان، از عصاره شیرین بیان استفاده شده و مصرف آن عارضه جانبی خاصی به دنبال ندارد. مخاط چسب آفتوژل به صورت پرک‌های نازک گرد به رنگ سبز مایل به قهوه‌ای است که روی زخم دهان قرار می‌گیرد و لایه محافظی بر روی زخم ایجاد می‌کند. با استفاده از مخاط چسب آفتوژل مدت درمان به دو یا سه روز، کاهش می‌یابد.
قطره اسانس گیاه مورد
اسانس گیاه مورد دارای اثرات آنتی میکروبیال است و در متون طب ایرانی به استفاده از آن در شستشو و ضد عفونی کردن زخم ها، رفع تحریکات مخاط دهان، تسکین درد دندان و رفع سستی لثه ها و زخمهای دهان اشاره شده است.
اسپری یا دهانشویه بنزیدامین
در صورتی که آفت دهان دردناک شود، داروهای مسکن به طور مستقیم بر روی آفت قرار داده می‌شوند. داروی بنزیدامین به صورت اسپری یا دهان شویه برای درمان سریع آفت دهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. زمانیکه اولین بار از دهانشویه بنزیدامین استفاده می‌کنید، مقداری سوزش را تجربه خواهید کرد، اما با استفاده‌ی مکرر از آن این سوزش از بین می‌رود. اگر سوزش ادامه داشت مصرف دهانشویه را قطع و با پزشک مشورت کنید.قرص‌های مکیدنی استروئید: نحوه مصرف به این گونه است که به وسیله زبان قرص را در مجاور آفت دهان قرار داده تا زمانیکه قرص حل شود. این قرص‌ها روزانه چهار عدد قابل مصرف می‌باشند تا زمانی که زخم‌ها بهبود یابند. توجه داشته باشید که در یک دوره درمان، مصرف این دارو بیشتر از پنج روز توصیه نمی‌شود.
لیزر برای درمان آفت دهان
استفاده از لیزر، راهی سریع برای درمان آفت دهان در افرادی است که سایر گزینه‌های درمانی برای آنها موثر نیست. لیزر، ویروسی که باعث آفت می‌شود را از بین می‌برد و از پیشرفت آن پیشگیری و به درمان کمک می‌کند. درمان با لیزر چند دقیقه طول می‌کشد و بدون بی حسی انجام می‌شود.
هورمون درمانی
در مواقعی که زنان در زمان قاعدگی دچار آفت دهان شوند، پزشک هورمون درمانی را تجویز می‌کند. معمولا از داروهای جلوگیری از بارداری برای هورمون درمانی استفاده می‌شود. 2
روش‌های طبیعی و خانگی درمان آفت دهان
یخ
وقتی دچار آفت دهان می‌شوید، مکیدن مکعب‌های کوچک یخ باعث تسکین و کاهش سوزش و التهاب زخم می‌شود. سردی یخ، جریان خون‌رسانی به آفت دهان را کاهش می‌دهد؛ در نتیجه درد و تورم آفت هم کمتر می‌شود.
ماست
مصرف ماست پروبیوتیک با کیفیت، برای آفت دهان بسیار مفید است. پروبیوتیک مانند یک صافی عمل می‌کند و فقط به باکتری‌های مناسب اجازه‌ی حضور در دهان می‌دهد. این‌کار باعث آرام‌ترشدن زخم و بهبود آفت دهان می‌شود. از‌طرفی، نرمی و خنکی ماست به کمتر‌شدن درد ناشی از آفت کمک می‌کند.
شیرین‌بیان
مطالعات نشان می‌دهد افرادی که دچار آفت دهان بوده و روزی ۴بار از دهانشویه‌ی شیرین‌بیان استفاده کرده‌اند، درد کمتری را تجربه می‌کنند. تقریبا بین ۵۰ تا ۷۵ درصد این افراد همان روز اول علائم بهبودی را مشاهده کرده‌اند و طی سه روز بعد تقریبا بهیود کامل یافته‌اند. برای تهیه‌ی این دهانشویه، نصف قاشق چای‌خوری عصاره‌ی شیرین‌بیان را با ۱/۴ فنجان آب گرم مخلوط کرده و ۴ مرتبه در روز دهان‌تان را با این دهانشویه بشویید. خوردن یک تا دو عدد قرص شیرین‌بیان ۲۰۰ میلی‌گرمی در روز، به کاهش درد کمک می‌کند. از چای کیسه‌ای شیرین‌بیان که در بازار موجود است، استفاده کنید. یک چای کیسه‌ای شیرین‌بیان را ۱۰ دقیقه روی آفت دهان قرار دهید، حتما نتیجه‌ی مثبتی خواهید گرفت.
سرکه سیب
سرکه سیب و آب گرم را با هم مخلوط کنید و از آن به‌عنوان یک دهانشویه‌ی روزانه برای ناپدید‌شدن آفت دهان بهره‌مند شوید. سرکه‌ی سیب حاوی اسید استیک است که می‌تواند باکتری‌های خطرناک و بد را از بین ببرد و درعین‌حال رشد باکتری‌های مفید و خوب را افزایش دهد. این دهانشویه‌ی کاملا دردسترس، به‌عنوان یک آنتی‌بیوتیک طبیعی می‌تواند برای آفت دهان بسیار پرکاربرد باشد.
چای
یکی از بهترین گیاهانی که می‌توانید برای تسکین درد آفت دهان از آن استفاده کنید، چای سیاه است. پس اگر دچار آفت دهان شدید، چای کیسه‌ای را مستقیم روی آفت دهان قرار دهید تا دردتان آرام شود. می‌توانید چای سرد‌شده را نیز به‌عنوان دهانشویه غرغره کنید. «تانن» موجود در چای تأثیر مثبتی برای التیام آفت دهان دارد.
جوش‌شیرین
از آنجا که جوش شیرین ماده‌ای قلیایی است، اسیدهایی را که باعث ایجاد درد و سوزش در هنگام آفت دهان می‌شوند، خنثی می‌کند. از طرفی،جوش‌شیرین با از بین‌بردن باکتری‌ها، موجب بهبود سریع‌تر آفت دهان می‌شود.یک قاشق چای‌خوری جوش‌شیرین را در نصف لیوان آب گرم حل کنید و دهان‌تان را با این محلول بشویید.
آلوئه ورا
از آنجایی‌که ماده‌ی ژله‌ای درون برگ‌های آلوئه ورا، به تسکین درد و بهبود زخم‌ها کمک می‌کند، به‌عنوان گیاه کمک‌های اولیه شناخته می‌شود. با یک گوش‌پاک‌کن آفت دهان و محیط اطراف آن را خشک کنید، سپس برگ آلوورا را برش داده و ژل آلوورا را مستقیما روی آفت دهان بگذارید و هر چندبار که لازم است این کار را تکرار کنید.
مریم گلی
مریم گلی گیاهی است که ویروس و باکتری‌ها را می‌کشد و التهاب را کم می‌کند. دو قاشق چای‌خوری مریم‌گلیِ خشک را در یک فنجان آب‌جوش خیس کنید و بگذارید سرد شود. از این محلول می‌توانید به‌عنوان دهانشویه ۲تا ۳ بار در روز استفاده کنید. حواس‌تان باشد حتما محلول به خوبی آفت دهان را شستشو دهد.
آب‌نمک
این محلول ساده و دردسترس که بسیار پرکاربرد است، برای بهبود آفت دهان هم می‌تواند بسیار مؤثر باشد. ۳۰ ثانیه شستشوی دهان با محلول آب نمک با بالابردن غلظت کلرید سدیم و جمع‌کردن آب غشاء اطراف آفت دهان به بهبود آبسه‌ها و زخمهای بازی مثل آفت دهان کمک می‌کند. 3پی نوشت:
1.www.simadent.com
2.www.setare.com
3.www.chetor.com
