اختلال احتکار چیست و چگونه درمان میشود؟

اختلال احتکار چیست؟

افراد مبتلا به اختلال احتکار، در واقع به نوعی وسواس مبتلا هستند. آن‌ها به صورت افراطی به جمع آوری وسایل و لوازم اقدام می‌کنند. این افراد نمی‌خواهند هیچ کدام از لوازم خود را دور بیندازند حتی اگر کهنه، خراب و بدون استفاده شده باشند.

در واقع گمان می‌کنند که هر چیزی ارزش احساسی خاصی دارد یا ممکن است بعدها مورد نیاز باشد پس از دور ریختن اشیا بسیار مضطرب می‌شوند. شیوع این اختلال حدود 2 تا 5 درصد است. جمع کردن وسایل معمولا از سنین نوجوانی آغاز می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال از خرید کردن و جمع کردن وسایل لذت می‌برند. در واقع این قبیل کارها در پاسخ به احساس افسردگی شدت پیدا می‌کند.1

شیوع و بروز اختلال احتکار

شیوع اختلال احتمار در آمریکا و اروپا حدود ۲ تا ۶ درصد برآورد شده است. برخی از پژوهش‌ها نشان داده‌اند که این اختلال در مردان بیش از زنان رخ می‌دهد. این در حالی است نمونه‌های بالینی نشان می‌دهند بروز این اختلال در زنان بیش از مردان است. نشانه‌ها و سمپتوم‌های احتکار در گروه سنی ۵۵ تا ۹۴ ساله، سه برابر کسانی است که در گروه سنی ۳۴ تا ۴۴ سال هستند.

نزدیک به نیمی از کسانی که به اختلال احتکار و انبار کردن دچار می‌شوند در خانواده‌ای زندگی کرده و رشد یافته‌اند که یکی از اعضای آن دچار این اختلال بوده است. ناتوانی در تصمیم‌گیری یکی از ویژگی‌های کسانی است که دچار این اختلال هستند. بیش‌تر این افراد می‌گویند که احتکار را پس از یک رویداد تروماتیک یا استرس‌زا (مانند مرگ یکی از عزیزان یا جنگ) آغاز کرده‌اند. نزدیک به ۷۵ درصد افراد دچار اختلال احتکار یک اختلال خلقی یا اضطرابی همایند نیز دارند.2

علائم اختلال احتکار

علائم زیر معیار تشخیص اختلال احتکار هستند:

مشکل مستمر در دور انداختن یا جدا شدن از دارایی‌ها، صرف نظر از ارزش آن‌ها.

مشکل در دور انداختن اشیا به سبب ناراحتی و اضطرابی که با این کار در فرد ایجاد می‌شود.

مشکل در دور انداختن اشیا به صورتی که منجر به جمع شدن توده‌هایی در خانه و اشغال بیشتر محیط زندگی فرد می‌شود.

احتکار ناراحتی یا اختلال قابل توجهی که از نظر بالینی در عملکرد فرد، شامل توانایی او برای حفظ یک محیط زندگی ایمن، ایجاد می‌کند.

در برخی موارد، مشکل در دور انداختن اشیا همراه با جمع‌آوری اشیایی است که نیازی به آن‌ها وجود ندارند و هیچ فضایی برای نگهداری آن‌ها در دسترس نیست.

فرد احتکارگر ممکن است کاملا قانع شده باشد که این کار، علی‌رغم این‌که شواهد برعکس این موضوع را نشان می‌دهد، مشکل‌ساز نیست.2

علل اختلال احتکار

علت اختلال احتکار هنوز شناسایی نشده است. هر چند طبق تحقیقات برخی از حوادث ممکن است خطر ابتلا فرد به اختلال احتکار را بیش‌تر کند. افرادی که یک حادثه تلخ را تجربه کرده‌اند، یا مشکل تصمیم‌گیری دارند و یا یکی از اعضای خانواده‌‌ی آن‌ها مشکل احتکار داشته باشد بیش‌تر در معرض خطر ابتلا به این اختلال قرار دارند. اکثریت افراد مبتلا به اختلال احتکار، از نوعی اختلال اضطراب یا افسردگی نیز رنج می‌برند.

اختلال احتکار به عنوان نوعی اختلال وسواس اجباری در نظر گرفته می‌شود و بسیاری از اختلالات وسواس اجباری ارتباط نزدیکی با اضطراب دارند. هیچ یک از علائم اختلال احتکار به دلیل داشتن مشکل سلامت روان یا جسمی دیگری نیست.

طی اطلاعات به دست آمده از یک مطالعه در بین دلایلی که افراد برای اختلال احتکار خود گزارش می‌کنند، اجتناب از اسراف کردن رایج‌ترین دلیل بوده است.2

تشخیص اختلال احتکار

احتکار یک نشانه اصلی بیماری است که به عنوان اختلال احتکار شناخته می شود.

دشواری مداوم در دور انداختن یا جدا شدن از اموال که توسط دیگران ممکن است دارای ارزش یا سودمندی محدود باشد.

نیاز برای ذخیره موارد و پریشانی مرتبط با دور انداختن آن ها.

علائم منجر به انباشت تعداد زیادی از دارایی ها می شود که مناطق زندگی را به هم ریخته و استفاده مورد نظر آنها را به خطر می اندازد.

پریشانی یا اختلال بالینی قابل توجه در یک جنبه مهم عملکرد، از جمله حفظ یک محیط زندگی امن.

علائم به دلیل شرایط پزشکی عمومی نیست (به عنوان مثال، اختلال شناختی).

علائم توسط اختلال روانپزشکی دیگری بهتر تشخیص داده نمی شوند (به عنوان مثال، اختلال افسردگی اساسی، اسکیزوفرنی یا OCD).3

روش های درمان اختلال احتکار

در درمان این اختلال از روش‌های دارویی و روان شناختی مختلفی استفاده می‌شود که ما در ادامه به توضیح هریک از آن‌ها پرداخته‌ایم.

درمان های دارویی

برای درمان وسواس و رفتارهای احتکاری در موارد شدید اغلب از روش‌های دارویی استفاده می‌شود. داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای و مخصوصا گروه SSRIs در درمان این اختلال سودمند هستند. مطالعات نشان می‌دهند که اگر استفاده از داروها در کنار جلسات روان درمانی و مداخلات روان شناختی قرار بگیرند اثربخشی آن‌ها بیشتر شده و فرایند درمان تسهیل می‌گردد.

روان درمانی

بر اساس نتایج مطالعاتی که اثربخشی درمان‌های مختلف را مورد بررسی قرار می‌دهند درمان شناختی رفتاری به عنوان موثرترین مدل روان درمانی برای بهبود اختلال انباشت گری شناخته شده است.

جلسات مشاوره روانشناسی در این رویکرد بیش از هرچیز حول محور آموزش تصمیم گیری و طبقه بندی؛ مواجهه و خوگیری با دور انداختن و بازسازی شناختی قرار دارد.

درمانگر در این رویکرد وظیفه دارد در مورد رفتار ذخیره سازی به بیمار بازخورد دهد و باورهای اشتباه او را در این زمینه شنایی کرده و به چالش بکشد. توجه داشته باشید که روان درمانی می‌تواند در طیف وسیعی از اختلالات در دوران کودکی و بزرگسالی از جمله اختلالات اضطرابی و وسواسی موثر واقع شود.1

خطرات احتمالی

در صورت شدید بودن، احتکار می تواند فرد و هر کس دیگری را در خانه خود، از جمله حیوانات خانگی، در معرض خطر قرار دهد. مثلا:

انبوهی از اشیا آتش زا خطرات ناشی از آتش سوزی را ایجاد می کند و ممکن است بعضی از مناطق خانه را غیرقابل دسترسی (یا غیرقابل گریز) کند.

پوسیدگی مواد غذایی، زباله ها و مواد زائد حیوانات خانگی خطر ابتلا به بیماری های عفونی را افزایش می دهد، به خصوص اگر حشرات و جوندگان را به خود جلب کند.

سایر خطرات مخصوص آنچه فرد احتکار می کند، است. به عنوان مثال، شخصی که حیوانات را احتکار می کند ممکن است حیوانات خانگی عجیب و غریبی داشته باشد که احتمال حمل بیماری وجود دارد. اگر فردی که احتکار می کند به درستی از حیوانات خود مراقبت نکند، خطر بیماری بیشتر می شود. حیوانات خانگی که مرتب نیستند یا واکسینه نشده اند در معرض بیماری هستند که ممکن است به صاحبان آن ها یا سایر حیوانات خانگی منتقل شود.

پیامدهای دیگر

برخی دیگر از پیامدهای احتمالی احتکار که عمده نگرانی افراد مبتلا به اختلال احتکار و کسانی است که با آن ها زندگی می کنند. عبارتند از:

اختلال در توانایی تهیه غذا

ناتوانی در حفظ بهداشت شخصی

درگیری بین فردی

بهداشت ضعیف

ایزوله سازی اجتماعی

سایر خطرات بهداشتی و ایمنی

همچنین غیرمعمول نیست که افراد مبتلا به اختلال احتکار با مشکلات تاسیسات و مسئولان مسکن روبرو شوند. آن ها همچنین میزان بالایی از استفاده از آژانس های خدمات اجتماعی دارند.3

پی نوشت ها
1.www.honarehzendegi.com
2.www.darmankade.com
3.www.moshavet.com