معرفی کامل داروی پروکاربازین و کاربرد و عوارض مصرف آن

داروی پروکاربازین چیست و چه کاربردی دارد؟

پروکاربازین متعلق به دسته ای از داروها است که به عنوان آلکیله کننده شناخته می شوند. این دارو برای درمان بیماری لنفوم هوچکین استفاده می شود که با کاهش یا توقف رشد سلولهای سرطانی کار می کند. این دارو در درمان لنفوم غیر هوچکین، تومورهای مغزی (مانند گلیوم بدخیم)، برخی تومورهای ریه، میلوم مالتیپل و انواع دیگری از سرطان‌ها نیز به کار می‌رود.

بیماری هوچکین ( Hodgkin’s Disease ) که به نام لنفوم هوچکین نیز شناخته می شود، نوعی از سرطان خون و سیستم ایمنی موسوم به سرطان لنفوم می باشد که ممکن است هرکدام از اجزای سیستم لنفاوی بدن از جمله عقده های لنفاوی، مغز استخوان و یا طحال را درگیر کند. نوع دیگری از سرطان لنفوم که به نام لنفوم غیر هوچکین شناسایی شده است، نسبت به بیماری هوچکین، بدخیم تر است.

نام انگلیسی داروی پروکاربازین:
Procarbazine
اسامی تجاری داروی پروکاربازین:
ناتولان

نحوه ی عملکرد داروی پروکاربازین:

کپسول پروکاربازین ۵۰ میلی گرم، با کاهش یا توقف رشد سلولهای سرطانی کار می کند. پروکاربازین ماده‌ای است که به عنوان عامل اختصاصی بر چرخه سلولی روی فازهای تقسیم سلولی اثر می‌کند و سنتز DNA، RNA، پروتئین را مهار می‌کند. هرچند مکانیسم اثر آن دقیقاً ناشناخته است ولی محل‌ اثر متعددی دارد.

مکانیسم اثر پروکاربازین

-مشتق متیل هیدرازین
- مهار سنتز DNA، RNA و پروتئین (از طریق مهار ترانس متیله کردن متیونین به tRNA)
- تخریب مستقیم DNA (از طریق آلکیله کردن آن)
- سرکوب میتوز
- مهارکننده نسبی MAO

فارماکوکینتیک پروکاربازین

جذب: سریع و کامل
پیک پلاسمایی: کمتر از 1 ساعت
متابولیسم: عمدتا کبدی (به متابولیت های فعال و غیرفعال)، کلیوی
نیمه عمر: 1 ساعت
دفع: ادرار (70% به صورت متابولیت غیرفعال، کمتر از 5% به صورت داروی تغییرنیافته)

اشکال دارویی پروکاربازین:

* کپسول ناتولان ۵۰ میلی گرم
* کپسول پی کارزین ۵۰ میلی گرم
* کپسول پروکاربازین ۵۰ میلی گرمی یا کپسول ناتولان یک داروی ضدسرطانی است.

نحوه ی مصرف داروی پروکاربازین و دوز مصرفی

کپسول پروکاربازین ۵۰ میلی گرم را طبق دستور پزشک معمولاً یک یا دو بار در روز مصرف کنید.

این دارو معمولاً برای یک دوره ۲ هفته ای مصرف می شود، سپس برای مدتی متوقف می شود و تکرار می شود. این چرخه، چرخه درمان نامیده می شود.

برای کاهش خطر ابتلا به عوارض جانبی کپسول پروکاربازین ۵۰ میلی گرم، پزشک ممکن است شما را راهنمایی کند که کپسول ناتولان را با دوز کم شروع کنید و به تدریج دوز خود را افزایش دهید.

دستورالعمل های پزشک خود را به دقت دنبال کنید.

دوز مصرفی کپسول پروکاربازین:
میزان دوز مصرفی بر اساس شرایط پزشکی، پاسخ به درمان، سن و سایر داروهایی است که ممکن است مصرف کنید. حتماً تمام محصولات مورد استفاده خود (از جمله داروهای تجویز شده، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) را به دکتر سرطان شناسی و داروساز خود بگویید.

کاهش تیرامین:
برای جلوگیری از افزایش فشار خون، بسیار مهم است که رژیم غذایی ویژه ای را که توسط پزشک یا متخصص تغذیه توصیه می شود دنبال کنید تا در زمان مصرف این دارو تیرامین را محدود کنید. از خوردن غذاها و نوشیدنی های حاوی تیرامین از جمله: گوشت های خشک، سوسیس و محصولاتی که حاوی مقادیر زیادی مخمر هستند، خودداری کنید.

• بیماری هوجکین : درمان تک دارویی : جهت کاهش تهوع و استفراغ، دوز توصیه شده در هفته اول 2 تا 4 میلی گرم در روز به صورت یک بار در روز یا منقسم است و سپس 4 تا 6 میلی گرم روزانه تا زمانی که حداکثر پاسخ دهی ایجاد شود یا تعداد گلبولهای سفید به زیر 4000 یا پلاکت ها به زیر 100000کاهش یابد. بعد از شروع حداکثر پاسخ دهی دوز نگهدارنده به 1 تا 2 میلی گرم روزانه کاهش می یابد.

• آستروسیتومای آناپلاستیک : زمانی که به عنوان جزئی از رژیم ترکیبی همراه با لوموستین و وین کریستین استفاده می شود: 60 میلی گرم به ازای هر متر مربع سطح بدن به صورت خوراکی یک بار در روز از روز 8 تا 21. این رژیم برای 29 روز ادامه می یابد.

• گیلوبلاستومای مولتی فرم : زمانی که به عنوان جزئی از رژیم ترکیبی همراه با لوموستین و وین کریستین استفاده می شود: 60 میلی گرم به ازای هر متر مربع سطح بدن به صورت خوراکی یک بار در روز از روز 8 تا 21. این رژیم برای 29 روز ادامه می یابد.

عوارض جانبی داروی پروکاربازین

عوارض جانبی شایع:
* حالت تهوع
* استفراغ
* از دست دادن اشتها
* یبوست
* خشکی دهان
* مشکل در بلع
* خواب آلودگی
* سرگیجه
* سردرد
* مشکل خواب
* درد عضلات و مفاصل
* تیرگی پوست

حالت تهوع و استفراغ می تواند شدید باشد. در بعضی موارد، پزشک ممکن است برای جلوگیری یا بهبود حالت تهوع و استفراغ دارو تجویز کند. خوردن چندین وعده غذایی کوچک، نخوردن غذا قبل از درمان یا محدود کردن فعالیت ممکن است به کاهش برخی از این اثرات کمک کند. در صورت ماندگاری یا بدتر شدن هر یک از این عوارض، سریعاً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. ممکن است ریزش موی موقت رخ دهد. رشد طبیعی مو باید پس از پایان درمان برگردد.

عوارض جانبی جدی:
* خونریزی غیرمعمول
* کبودی
* اسهال
* گزگز و بی حسی دست ها و پاها
* زخم های دهان و لب
* سردرد شدید
* ضربان قلب سریع / آهسته / نامنظم
* درد قفسه سینه
* سفتی / درد گردن
* حالت تهوع و استفراغ شدید
* گشاد شدن مردمک چشم
* تغییرات بینایی (مانند دو بار / تاری دید)
* حساسیت ناگهانی به نور( فوتوفوبیا)

آیا کپسول پروکاربازین ایمنی شما را در برابر عفونت کاهش می دهد؟

کپسول پروکاربازین ۵۰ میلی گرم، ممکن است توانایی شما در مبارزه با عفونت ها را کاهش دهد که ممکن است باعث شود شما به یک عفونت جدی (به ندرت کشنده) مبتلا شوید و یا هر عفونتی را تشدید کنید. در صورت مشاهده علائم عفونت( مانند: گلودرد که از بین نمی رود، تب، لرز) فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.

عارضه جانبی بسیار جدی:
در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی بسیار جدی مانند تشنج بلافاصله از کمک پزشکی استفاده کنید.

افزایش سروتونین:
این دارو ممکن است سروتونین را افزایش دهد و بندرت باعث ایجاد بیماری بسیار جدی به نام سندرم سروتونین می شود. اگر سایر داروهای افزایش دهنده سروتونین را نیز مصرف می کنید، خطر افزایش می یابد. بنابراین تمام داروهای مصرفی خود را به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.

سرطان:
به ندرت افراد مبتلا به سرطان که با این نوع دارو درمان می شوند، سرطان های دیگری ( مانند سرطان خون) پیدا کرده اند. اگر انواع خاصی از شیمی درمانی یا پرتودرمانی داشته باشید، خطر شما بیشتر است. برای کسب اطلاعات بیشتر با متخصص آنکولوژیست صحبت کنید.

آلرژی:
واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این حال در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی از جمله: بثورات پوستی، خارش / تورم ( به خصوص صورت / زبان / گلو)، سرگیجه شدید، مشکلات تنفسی فوراً به پزشک مراجعه کنید.

پروکاربازین برای درمان سرطان مصرف می شود.

موارد احتیاط مصرف داروی پروکاربازین

قبل از مصرف کپسول پروکاربازین ۵۰ میلی گرمی اگر به آن حساسیت دارید یا اگر آلرژی دیگری دارید، به پزشک یا داروساز خود بگویید. این محصول ممکن است حاوی مواد غیرفعال باشد، که می تواند باعث واکنش های آلرژیک یا سایر مشکلات شود. برای اطلاعات بیشتر با داروساز خود صحبت کنید.

سابقه پزشکی:
قبل از استفاده از این دارو، سابقه پزشکی خود را به پزشک یا داروساز اطلاع دهید، خصوصاً:

* موارد خونریزی
* عفونت عود کننده
* بیماری کلیه
* بیماری کبد مانند کبدچرب، افزایش آنزیم های کبدی
* پرتودرمانی

نوشیدنی های الکلی:
الکل یا ماری جوانا (شاهدانه) می تواند باعث سرگیجه یا خواب آلودگی شما شود. هنگام مصرف این دو با هم، رانندگی نکنید. از ماشین آلات استفاده نکنید و هر کاری که نیاز به هوشیاری دارد انجام ندهید. هنگام مصرف این دارو از مصرف نوشیدنی ها و محصولات الکلی خودداری کنید زیرا ممکن است ناراحتی یا گرفتگی شدید معده، حالت تهوع، استفراغ، سردرد و گرگرفتگی ایجاد شود.

استعمال دخانیات:
هنگام استفاده از این دارو از استعمال سیگار خودداری کنید. سیگار کشیدن خطر ابتلا به سرطان ریه را هنگام استفاده از این دارو افزایش می دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید.

نور آفتاب:
این دارو ممکن است حساسیت شما را نسبت به آفتاب بیشتر کند. وقت خود را در زیر نور آفتاب محدود کنید. از غرفه های برنزه کننده و چراغ های آفتاب پرهیز کنید. در فضای باز از ضد آفتاب استفاده کنید و لباس محافظ بپوشید. در صورت آفتاب سوختگی یا تاول های پوستی یا قرمزی فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.

واکسیناسیون:
بدون موافقت پزشک خود واکسیناسیون انجام ندهید. از تماس با افرادی که اخیراً واکسن های زنده دریافت کرده اند( مانند واکسن آنفولانزا که از طریق بینی استنشاق می شود) خودداری کنید.

جراحی:
قبل از عمل جراحی، تمام محصولات مورد استفاده خود( از جمله داروهای تجویز شده، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) را به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید.

کودکان:
کودکان ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو، به ویژه لرزش، از دست دادن هوشیاری یا تشنج حساسیت بیشتری نشان دهند.

بارداری و شیردهی:
اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. هنگام استفاده از کپسول پروکاربازین نباید باردار شوید. پروکاربازین ممکن است به نوزاد متولد شده آسیب برساند. هنگام استفاده از این دارو، در مورد روش های قابل اطمینان کنترل بارداری سوال کنید. اگر باردار هستید، بلافاصله در مورد خطرات و مضرات این دارو با پزشک خود صحبت کنید.اینکه این دارو به شیر مادر منتقل شود، مشخص نیست. به دلیل خطر احتمالی برای نوزاد، شیردهی در هنگام استفاده از این دارو توصیه نمی شود. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.

هنگام استفاده از کپسول پروکاربازین نباید باردار شوید. در نتیجه هنگام استفاده از این دارو، در مورد روش های قابل اطمینان کنترل بارداری سوال کنید.

تداخلات دارویی کپسول پروکاربازین با داروهای دیگر

تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر دهد یا خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این مقاله شامل همه تداخلات دارویی احتمالی نیست. لیستی از تمام محصولاتی که استفاده می کنید (از جمله داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) را نگه دارید و آن را با پزشک و داروساز خود به اشتراک بگذارید. بدون تأیید پزشک، دوز داروها را شروع، متوقف یا تغییر ندهید.

برخی از محصولات ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند:
* متیل دوپا
* تترابنازین و والبنازین
* داروهای مخدر خاص (مانند مپریدین، متادون، تاپنتادول)
* برخی از مکمل ها (مانند تریپتوفان، تیرامین)
* تریپتان های خاصی که برای درمان سردردهای میگرنی استفاده می شود (مانند ریزاتریپتان، سوماتریپتان)
* داروهای خاص برای پارکینسون بیماری (انتاکاپون، لوودوپا، تولکاپون)

خطر سندرم سروتونین با مصرف داروهای زیر ممکن است:
MDMA / “اکستازی”
خار مریم
داروهای ضد افسردگی خاص (از جمله مپروتیلین، میرتازاپین، SSRI ها مانند فلوکستین / پاروکستین، SNRI ها مانند دولوکستین / ونلافاکسین، سه حلقه ها مانند آمیتریپتیلین / دوکسپین)

هشدار:
در برخی موارد، اگر برخی داروها را با هم مصرف کنید یا حتی اگر آنها را هفته ها قبل یا بعد از مصرف پروکربازین مصرف کنید، می توانند با پروکارازین تداخل کنند. در صورت مصرف هر دارویی در لیست محصولاتی که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند یا هر یک از محصولات افزایش دهنده سروتونین، در طی ۲ هفته قبل یا بعد از مصرف پروکاربازین به پزشک یا داروساز خود بگویید. همچنین به آنها بگویید که آیا در طول ۵ هفته قبل از شروع پروکاربازین فلوکستین مصرف کرده اید. از طریق مشاوره تلفنی متخصص آنکولوژی از پزشک خود بپرسید که چه مدت بین شروع یا قطع هر یک از این داروها و شروع پروکاربازین صبر کنید.

مصرف سایر داروهای مهار کننده MAO:
کپسول پروکاربازین ممکن است با برخی دارو ها باعث تداخل دارویی جدی (احتمالاً کشنده) شود. در طول درمان با این دارو از هیچ گونه داروی مهار کننده دیگر MAO (ایزوکارباکسازید، لاینزولید، متیلن بلو، موکلوبماید، فنلزین، راساژیلین، سافینامید، سلژیلین، ترانیل سیپرومین) خودداری کنید. اکثر بازدارنده های MAO نیز نباید به مدت دو هفته قبل و بعد از درمان با این دارو مصرف شوند. از پزشک خود در مورد زمان شروع یا قطع مصرف این دارو سوال کنید.

کپسول پروکاربازین نباید با هیچ گونه داروی مهار کننده دیگر MAO مصرف شود. اکثر بازدارنده های MAO نیز نباید به مدت دو هفته قبل و بعد از درمان با این دارو مصرف شوند.

داروهای افزاینده فشار خون:
قبل از استفاده از پروکاربازین گزارش استفاده از داروهایی که ممکن است خطر فشار خون بسیار بالا (بحران فشار خون) را در صورت ترکیب با پروکاربازین افزایش دهند، از جمله محصولات گیاهی( مانند افدرا / ما هوانگ)، آلرژی و محصولات سرفه و سرماخوردگی ( از جمله دکسترومتورفان، مواد ضد احتقان مانند فنیل افرین / سودوافدرین) و محرک ها (مانند آمفتامین ها، افدرین، اپی نفرین، فنیل آلانین). پروکاربازین نباید با هیچ یک از این داروها استفاده شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید.

داروهای خواب آور:
در صورت مصرف سایر فرآورده هایی که باعث خواب آلودگی می شوند از جمله الکل، ماری جوانا (شاهدانه)، آنتی هیستامین ها ( مانند ستیریزین، دیفن هیدرامین)، داروهای خواب یا اضطراب (مانند آلپرازولام، دیازپام، زولپیدم)، داروهای شل کننده عضلات به پزشک یا داروساز خود بگویید. به عنوان مثال کاریسوپرودول، سیکلوبنزاپرین و مسکن های درد افیونی (مانند کدئین ، هیدروکدون).

برچسب روی تمام داروهای خود را بررسی کنید (مانند آلرژی یا محصولات سرفه و سرماخوردگی) زیرا ممکن است حاوی موادی باشند که باعث خواب آلودگی می شوند.

علائم اوردوز داروی پروکاربازین

اگر کسی بیش از حد مصرف کرده و علائم جدی مانند از دست دادن یا مشکل تنفس دارد ، با اورژانس تماس بگیرید.

علائم مصرف بیش از حد شامل حالت تهوع و استفراغ شدید، سرگیجه، توهم، افسردگی و تشنج است. افت فشار خون یا تاکی کاردی ممکن است رخ دهد.

نکات قابل توصیه

• جهت اطمینان از ایمن بودن دارو در شما، در صورت وجود موارد زیر با پزشک مشورت شود:
- سابقه آلرژی به پروکاربازین یا هرکدام از اجزای دارو
- مشکلات سلامتی شامل تعداد پائین گلبولهای سفید و پلاکت ها, آنمی, مصرف هرگونه دارویی, شیردهی و بارداری.
• تا مشخص شدن اثرات دارو روی هوشیاری بیمار, از انجام کارهای دقیق و رانندگی خودداری شود.
• برای کاهش احتمال سرگیجه و ایجاد خطر سقوط, بهتر است بیمار به آرامی از جا بلند شده و از حرکات ناگهانی خودداری شود.
• به علت افزایش احتمال خون ریزی, از مسواک نرم و ریش تراش های برقی استفاده شود.
• احتمال ابتلا به عفونت افزایش می یابد بنابراین تمهیدات بهداشتی لازم برای پیشگیری از عفونت انجام شود.
• احتمال ایجاد سرطان های ثانویه وجود دارد بنابراین چکاپ های لازم باید به صورت دوره ای انجام شود.
• در صورت قصد باردار شدن یا باردار بودن از مصرف دارو اجتناب شود.
• دارو بدون توجه به غذا با یک لیوان پر از آب مصرف شود.
• از خوردن پنیرهای کهنه, سوسیس, کالباس, شراب قرمز یا سایر غذاهای حاوی تیرامین باید خودداری شود چراکه احتمال ایجاد بحران فشارخون وجود دارد. حتی تا دو هفته بعد از قطع پروکاربازین باید رژیم غذایی کم تیرامین رعایت شود.
• در صورت فراموش کردن یک دوز، دارو باید بلافاصله استفاده شود ولی اگر تا دوز بعدی زمان زیادی باقی نیست از دوز فراموش شده صرف نظر شده و برنامه عادی مصرف دارو ادامه یابد و دوز دارو 2 برابر نشود.

مصرف در بارداری

D ( در این گروه از داروها، مطالعات و نتایج حاصل از آن بیانگر وجود خطر برای جنین انسان است. زمانی که استفاده از دارو برای زنان باردار اجتناب ناپذیر است و خطرات احتمالی پذیرفته شده است، پزشک دارو را تجویز می کند. )

منبع: سایت دکترتو
سایت دارویاب
سایت خدمات دارویی رضوی