آمیکاسین چیست و چه کاربردی دارد؟

داروی آمیکاسین که امیکاسین هم نوشته می شود، یک آنتی بیوتیک است که محلول تزریق بی رنگ و شفافی است. این دارو برای پیشگیری یا درمان طیف گسترده ای از عفونت های باکتریایی استفاده می شود. آمیکاسین یک آنتی بیوتیک آمینوگلیکوزید است که برای درمان عفونت های جدی باکتریایی استفاده می شود. مطالعات بالینی نشان داده است که آمیکاسین یکی از قوی ترین آنتی بیوتیک برای عفونت های ادراری است.

آمپول آمیکاسین در درمان عفونت های جدی ناشی از باکتری های گرم منفی مقاوم به جنتامایسین مصرف می شود. برتری این دارو نسبت به جنتامایسین در مقاومت این آنتی بیوتیک در برابر اغلب آنزیم های باکتریایی تخریب کننده آمینوگلیکوزیدهاست. برای همین قوی ترین آنتی بیوتیک برای عفونت ادراری شناخته شده است.

این دارو نباید در حیواناتی که به آمینوگلیکوزیدها حساسند مصرف شود و در مقابل اکثر باکتریهای بی هوازی هم بی تأثیر است. همچنین از این دارو در حیواناتی که به شنوایی مداوم نیاز دارند مثل سگهای نظامی و پلیس و … به دلیل آنکه احتمال عدم برگشت عدم شنوایی یا عدم تعادل وجود دارد نباید استفاده شود.

از مصرف این دارو در حیوانات مبتلا به میکروفیلاریا (کرم قلب) و یا دچار تب یا دهیدراتاسیون باید خودداری گردد. همچنین مصرف این دارو در حیوان آبستن و مبتلایان به میاستنیا گراویس و سایر ناهنجاریهای عصبی - عضلانی هم جایز نیست. ضمناً حیوانات مسن یا خیلی جوان هم به عوارض جانبی حساسترند.

به یاد داشته باشید که گربه ها نسبت به عوارض وستیبولار این دارو بسیار حساسند. ضمن آنکه اولین نشانه های مسمومیت هم از دست رفتن تعادل و استفراغ است.

نام انگلیسی آمپول آمیکاسین:
amikacin

نام تجاری دارو:
Amikin

نحوه ی عملکرد دارو:

مکانیسم اصلی عملکرد آمپول آمیکاسین، همان عملکردی است که برای همه آمینوگلیکوزیدها وجود دارد. این ماده به زیرواحدهای ریبوزومی ۳۰S باکتری متصل می شود و با اتصال mRNA و مکانهای پذیرنده tRNA تداخل می کند و در رشد باکتریها تداخل ایجاد می کند. این امر منجر به اختلال در سنتز پروتئین طبیعی و تولید پپتیدهای غیر عملکردی یا سمی می شود. سایر اقدامات برای داروهای این گروه فرض شده است. آمیکاسین و همچنین بقیه آمینوگلیکوزیدها به طور کلی ضد باکتری های گرم مثبت و گرم منفی هستند.

اشکال دارویی آمپول آمیکاسین:

* آمپول ایپاسین ۱۰۰ میلی گرم
* آمپول آمیکاسین-اکسیر ۱۰۰ میلی گرم
* آمپول آمیکاسین دپی ۱۰۰ میلی گرم
* آمپول ایپاسین ۵۰۰ میلی گرم
* آمپول آمیکاسین-اکسیر ۵۰۰ میلی گرم
* آمپول آمیکاسین دپی ۵۰۰ میلی گرم.
* آمپول آمیکاسین نوعی آنتی بیوتیک برای درمان عفونت های باکتریایی است.

نحوه ی مصرف دارو و دوز مصرفی

آمپول آمیکاسین با تزریق داخل ورید یا عضله طبق دستور پزشک تجویز می شود.
آمپول آمیکاسین معمولاً هر ۸ ساعت یا طبق دستور پزشک تجویز می شود.
دوز دارو بر اساس شرایط پزشکی، وزن و پاسخ به درمان است.
آزمایشات آزمایشگاهی (مانند آزمایش عملکرد کلیه، سطح دارو در خون) ممکن است برای کمک به یافتن بهترین دوز برای شرایط شما انجام شود.
برای عملکرد بهتر، از این آنتی بیوتیک در زمان های مشخص استفاده کنید.
استفاده از این دارو را تا پایان مقدار کامل تجویز شده ادامه دهید حتی اگر علائم پس از چند روز از بین بروند.
متوقف کردن سریع دارو ممکن است به رشد باکتری ها ادامه دهد که منجر به بازگشت عفونت می شود.
در صورت تداوم یا بدتر شدن وضعیت به پزشک عفونی اطلاع دهید.

* تزریق آمیکاسین در بالغین و کودکان با عملکرد طبیعی کلیه: روزانه 15 میلی گرم از دارو به ازای هر کیلوگرم از وزن بیمار محاسبه می شود و 2 تا 3 بار در روز (هر 8 یا 12 ساعت یک بار) از راه عضلانی یا انفوزیون وریدی مصرف می شود.

* تزریق آمیکاسین در نوزادان با عملکرد طبیعی کلیه: ابتدا 10 میلی گرم/کیلوگرم از راه عضلانی و یا انفوزیون وریدی و سپس 7.5 میلی گرم/کیلوگرم هر 12 ساعت تجویز می شود.

در افرادی که اختلال عملکرد کلیه دارند باید دوز آمیکاسین بر اساس مطالعات کلیوی و سطح خونی دارو جداگانه محاسبه شود.

مکانیسم اثر:

اثر آنتی بیوتیکی: آمیکاسین یک باکتریوسید است. مانع سنتز پروتئین در باکتری می شود و از این طریق موجب مرگ باکتری های در حال رشد و تقسیم می گردد.

فارماکوکینتیک:

نیمه عمر آمیکاسین 2 تا 3 ساعت است.
این دارو از راه کلیه دفع می شود.

نکات با اهمیت:

* آمیکاسین اثر خوبی بر باکتری پسودومونا دارد به این دلیل یک داروی انتخابی در این نوع عفونت است.

* آمیکاسین به بسیاری از آنزیم هایی که جنتامایسین و توبرامایسین را غیر فعال می کنند، مقاوم است و بنابراین می تواند علیه بعضی میکروارگانیسم هایی که به جنتامایسین و توبرامایسین مقاوم شده اند، بکار رود.

* آمپول آمیکاسین با ملح سولفات است.

* از جمله نام های تجاری آمیکاسین که در بازار دارویی ایران موجود است می توان به آمپول ایپاسین 100 و آمپول ایپاسین 500 اشاره کرد، که در واقع همان داروی آمیکاسین سولفات است.

عوارض جانبی آمپول آمیکاسین

عوارض شایع:
* حالت تهوع
* استفراغ
* ناراحتی معده
* از دست دادن اشتها

عوارض کمتر شایع:
* درد
* تحریک
* قرمزی محل تزریق

عوارض جانبی جدی:
* بی حسی
* گزگز
* کشیدگی عضله
* یا ضعف
* تشنج

مقاومت باکتریایی:
آمپول آمیکاسین به دلیل نوعی باکتری مقاوم ممکن است به ندرت باعث بیماری روده ای شدید (اسهال مرتبط با کلستریدیوم دیفیسیل) شود. این وضعیت ممکن است در طول درمان یا هفته ها تا ماه ها پس از قطع درمان رخ دهد. اگر علائم زیر را دارید از داروهای ضد اسهال یا مواد افیونی استفاده نکنید. زیرا این محصولات ممکن است باعث بدتر شدن آنها شوند. در صورت بروز این علائم سریعاً به پزشک عفونی اطلاع دهید: اسهال مداوم، درد / گرفتگی شکم یا معده، خون / مخاط در مدفوع.

استفاده از این دارو برای دوره های طولانی مدت یا مکرر ممکن است منجر به برفک دهانی یا عفونت مخمر جدید شود. در صورت مشاهده لکه های سفید در دهان، تغییر ترشحات واژن یا سایر علائم جدید با متخصص بیماریهای عفونی مشاوره تلفنی کنید.

در صورت بروز این علائم سریعاً به پزشک عفونی اطلاع دهید: اسهال مداوم، درد یا گرفتگی شکم یا معده، خون یا مخاط در مدفوع.

آلرژی:
واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر در واکنش آلرژیک جدی بلافاصله به پزشک مراجعه کنید: بثورات پوستی، خارش، تورم (به ویژه در صورت/ زبان/ گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفس.

موارد احتیاط مصرف داروی آمیکاسین

قبل از استفاده از آمیکاسین، در صورت حساسیت به آن یا به آنتی بیوتیک های دیگر مانند جنتامایسین، توبرامایسین، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.

سابقه پزشکی:
قبل از استفاده از این دارو، سابقه پزشکی خود را به پزشک یا داروساز اطلاع دهید، خصوصاً:

* فیبروز کیستیک
* مشکلات شنوایی (از جمله ناشنوایی، کاهش شنوایی)
* مشکلات کلیوی
* میاستنی گراویس
* بیماری پارکینسون

واکسیناسیون:
آمیکاسین ممکن است باعث شود که واکسن های باکتریایی زنده (مانند واکسن تیفوئید) نیز به خوبی کار نکنند. در حین استفاده از این دارو هیچگونه واکسیناسیون انجام ندهید، مگر اینکه پزشک عفونی توصیه کرده باشد.

جراحی:
قبل از انجام جراحی، کلیه محصولات مورد استفاده خود (از جمله داروهای تجویز شده، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) را به پزشک یا دندانپزشک خود بگویید.

سن:
افراد مسن ممکن است نسبت به اثرات آمپول آمیکاسین، به ویژه آسیب کلیه حساسیت بیشتری نشان دهند.

آمپول آمیکاسین در بارداری و شیردهی:
این دارو رده D است و برای استفاده در دوران بارداری توصیه نمی شود. شواهدی از جذب انتخابی جنتامایسین توسط کلیه جنین و در نتیجه صدمه به نفرونهای نابالغ وجود دارد. همچنین آسیب عصب جمجمه هشتم پس از قرار گرفتن در رحم در برخی از آمینوگلیکوزیدها گزارش شده است.

مشخص نیست که آیا آمیکاسین از طریق شیر مادر دفع می شود یا خیر. از آنجا که اثر مضر احتمالی آن بر نوزاد مشخص نیست، توصیه می شود اگر باید داروی آمیکاسین در دوران شیردهی مصرف شود، نباید در طول دوره درمان از شیر مادران استفاده کرد. در مورد آمپول آمیکاسین در نی نی سایت نظرات مختلفی عنوان شده است.

مصرف آمپول آمیکاسین در دوران بارداری توصیه نمی شود.

آمپول آمیکاسین، مایعی شفاف و بی رنگ است که باید تزریق وریدی یا عضلانی شود.

تداخلات دارویی آمپول آمیکاسین با داروهای دیگر

تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر دهد یا خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این مقاله شامل همه تداخلات دارویی احتمالی نیست. لیستی از تمام کالاهایی که استفاده می کنید (شامل داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) را نگه دارید و آن را با پزشک و داروساز خود به اشتراک بگذارید.

بدون تأیید پزشک، دوز داروها را شروع، متوقف یا تغییر ندهید.

سایر داروها که ممکن است کلیه ها یا شنوایی را تحت تأثیر قرار دهند، در صورت مصرف با آمیکاسین ممکن است خطر آسیب کلیه یا کاهش شنوایی را افزایش دهند.

برخی از این داروها عبارتند از:
* آمفوترسین B
* سیدوفوویر
* سیس پلاتین
* پلی میکسین B
* توبرامایسین
* سفالوسپورین ها مانند سفالوریدین
* داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن

علائم اوردوز داروی آمیکاسین

اگر کسی داروی آمیکاسین را بیش از حد مصرف کرده و علائم جدی مانند مشکلات تنفسی دارد، با اورژانس تماس بگیرد.

سمیت در کلیه
مسمومیت کلیوی خفیف و برگشت پذیر ممکن است در برخی بیماران مشاهده شود. مسمومیت معمولاً چند روز پس از شروع درمان اتفاق می افتد. آمیکاسین ممکن است بیماری کلیوی را که از قبل وجود دارد تشدید کند.

توجهات پزشکی- پرستاری:

* جهت تهیه محلول تزریق وریدی، آمپول آمیکاسین 500 میلی گرم را به 100 تا 200 میلی لیتر از محلول دکستروز 5 درصد و یا نرمال سالین 0.9 درصد اضافه نمائید.

* افزایش سریع سطح سرمی آمیکاسین ممکن است باعث دپرسیون تنفسی گردد.

* کشت و آزمایشات تعیین حساسیت باید قبل از شروع درمان انجام گیرد.

* آزمایشات بررسی فونکسیون کلیوی و عصب شنوایی باید پیش از شروع و به فواصل منظم در طول درمان انجام گیرد. بخصوص در افراد مسن و بیمارانی که سابقه اختلالات شنوایی و کلیوی دارند.

* در صورتی که قرار است درمان با آمیکاسین بیش از 10 روز ادامه یابد، تست های فونکسیون کلیه باید بصورت روزانه و ادیوگرام بصورت هفتگی انجام گیرد.

* بدلیل قابل دیالیز بودن دارو، بیمارانی که همزمان همودیالیز می شوند، نیاز به تنظیم دوز دارند.

توجهات بیمار- خانواده:

* محلول تزریقی آمیکاسین باید کاملا شفاف باشد. در صورت کدر بودن و یا وجود ذرات معلق در محلول از تزریق دارو خودداری نمایید.
* در طی درمان با آمیکاسین باید به علائم حساسیت شدید، وزوز گوش، سرگیجه و کاهش شنوایی دقت کرد.
* در طی مصرف دارو، در صورت کاهش حجم ادرار باید بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
* درمان خودسرانه و به مدت یا میزان بیشتر از آنچه پزشک تجویز نموده است، ممنوع بوده و ممکن است موجب بروز مسمومیت ناشی از تزریق آمیکاسین گردد.
* در صورتی که منع مصرف وجود نداشته باشد بیمار باید طی درمان با این دارو به میزان زیادی آب و سایر مایعات در طی روز مصرف نماید.
* بمنظور پیشگیری از نفروتوکسیستی لازم است بیمار در طول درمان کاملا هیدراته باشد.