آثار و برکات نماز جماعت در قرآن و احاديث (قسمت سوم و پاياني )

نماز ابرار

رسول خدا (ص) فرمود هر کس نماز را به جماعت بخواند اميد خير و نيکي به او مي رود و گواهي او پذيرفته مي شود (1)

نماز برتر

امام صادق (ع) مي فرمايد : نماز جماعت بر نماز فرادا از 24 نماز برتر است . (2)

سنت

از امام محمد باقر (ع) پرسيده شد آيا نماز جماعت واجب است؟
فرمود : نماز واجب است و جماعت واجب نيست ولي سنت است و هر کس از روي اعراض و رويگرداني آن را ترک کند بدون اين که عذر و علتي داشته باشد نمازي براي او نيست(3)

نماز جماعت صبح

علي (ع) فرمود : هر کس نماز صبح را به جماعت بخواند نمازش به پايه نماز ابرار و نيکان مي رسد تو در آن روز در گروه متقيان محسوب مي شود.(4)

جماعت صبح بهتر از احياي يک شب

امام محمد باقر (ع) فرمود : علي (ع) تمام شب را شب زنده داري و عبادت نمود تا اين که فجر دميد و نماز صبح را به جا آورد سپس چرتي زد هنگامي که رسول خدا(ص) نماز صبح به جا آورد علي (ع) را نديد سپس نزد فاطمه (س) آمد و فرمود : دخترم چرا پسر عمويت (علي ) با ما درنماز صبح حضور نداشت ؟ حضرت زهرا (س) جريان را گفت پيامبر (ص) فرمود: آنچه در جماعت نماز صبح از دست او رفت برتر از شب زنده داري تمام شب است .(5)

جماعت عشا و صبح

علي (ع) روزي صبح ابو دردا را خواب يافت او را صدا زد و فرمود : تو را چه مي شود ؟ گفت مقداري از شب را بيدار بودم لذا خوابيدم علي عليه السلام فرمود : آيا نماز جماعت صبح را ترک کردي ؟
گفت آري علي (ع) فرمود : اي ابو درداء نماز جماعت عشا و صبح نزد من محبوب تر از اين است که ما بين او دو نماز بيدار باشم ، شنيدم رسول خدا(ص) فرمود اگر مي دانستند در جماعت عشا و صبح چقدر فضيلت است در آن حضور مي يافتند اگر چه چهار دست و پا باشد زيرا اين دو جماعت بيدار ماندن ما بين آن دو را جبران مي کند .(6)
امام محمد باقر عليه السلام فرمود : مردي از باديه (صحرا) نزد رسول خدا (ص) آمد و عرض کرد : اي رسول خدا من با همسر و فرزندان و غلامانم در باديه هستم پس آيا با آنها نماز جماعت بخوانم ؟ فرمود : آري عرض کرد : گاهي غلامان دنبال شتر رفته اند و من با همسر و فرزندانم هستم آيا اجازه دارم نماز را به جماعت اقامه کنم ؟
فرمود : آري عرض کرد چه بسا فرزندانم به دنبال آب رفته اند من با همسرم هستم آيا اجازه جماعت دارم ؟
فرمود : آري
عرض کرد : گاهي همسرم نير براي ديده باني رفته و من تنها مي ماندم آيا نمازي که به جا مي آورم جماعت است .
رسول خدا (ص) فرمود : مومن به تنهايي جماعت و يک ملت است .
(علامه مجلسي در اين جا به نقل از شيخ صدوق مي گويد : اگر مومن اذان و اقامه بگويد و نماز بگذارد پشت سرش دو صف از فرشتگان نماز مي خوانند و اگر فقط اقامه بگويد ونماز بخواند پشت سرش يک صف از فرشتگان نماز مي خوانند و به نقل از پدرش مي گويد : اگر مومن درنماز حضور داشته باشد حواس ظاهري و باطني او ماموم هستند .(7)

محو گناهان

امام علي (ع) فرمود : درزير سايه عرش الهي روزي وجود دارد که هيچ سايه اي نيست به جز سايه خداوند ، مردي که از خانه اش خارج شود و نيکو وضو گيرد سپس به خانه اي از خانه هاي خداوند برود تا واجبي از واجبات خداون (نماز جماعت) به جا آورد پس آنچه گناه داشته است محو گردد و مردي که در دل شب پس از اينکه چشمها آرام گرفت و به خواب رفت او با پا خيزد و نيکو وضو بگيرد سپس به خانه اي از خانه هاي خداوند برود آنچه گناه داشته است از ميان مي رود .(8)

شستن گناهان

رسول خدا (ص) فرمود : نيکو وضو گرفتن با سختي (مثلا در سرما) و گام برداشتن به سوي مساجد و انتظار نماز پس از نماز ديگر ، گناهان را به خوبي مي شويد .(9)

بهترين مکان

رسول خدا (ص) فرمود :
بهترين مکان در نماز جماعت : صف اول است و بهترين مکان در تشيع جنازه ، صف آخر است گفته شد اي رسول خدا چگونه چنين است؟
فرمود : براي اين که صف جلو که مردان بايستند پوششي براي زنان است و بهترين جا براي مردان صف اول جماعت و بهتر مکان براي زنان صف آخر جماعت است و اگر مردم مي دانستند در صف اول چه فضلي وجود دارد کسي به آن نمي رسيد مگر با قرعه کشي تا قرعه به نام او در آيد و بتواند در صف اول بايستد .(10)

بهترين مکان در جماعت

حضرت علي (ع) فرمود : بهترين مکان در جماعت ، صفهاي اول آن است زيرا صف فرشتگان است و بهترين جاي صف اول ، سمت راست امام است .
فاصله بين صفها را پر کنيد هرکس بتواند صف اول را تکميل کند و کسي که بتواند پهلوي او بايستد اين کار را بکند زيرا اين کار نزد پيامبرتان محبوب است . صفهاي جماعت را تکميل کنيد زيرا خدا و فرشتگان درود مي فرستند بر کساني که صفهاي جماعت را تکميل مي کنند .(11)

پر کردن صفوف

امام صادق (ع) فرمود: صفوف نماز جماعت را پر کنيد ولي اگر يکي از شما دير آمد و صف اول را پر يافت صف بعد را پر کند .(12)

امام جماعت دانشمند

جماعت در نمازهاي يوميه مستحب موکد است. تا جايي که يک نمازجماعت، معادل 25 يا 27 نماز است که امام غير عالم باشد و اگر امام جماعت عالم و دانشمند باشد هزار برابر و اگر درمسجد جماعت بر پا شود اين عدد به توان مي رسد و ضرب در همان عدد مي گردد پس در مسجد جامع با غير عالم 2700 برابر و با عالم و دانشمندان صد هزار برابر ثواب دارد و روايت شده است که در آن صورتي است که ماموم يک نفر باشد پس اگر بيشتر باشند به هر نفر به همان اندازه زياد مي شود (13)

صاف کردن صفوف

رسول خدا (ص) فرمود : صف هاي نماز را درست وصاف کنيد زيرا درست و صاف و پر کردن صفوف نماز موجب کامل شدن نماز است .(14)

صف اول وصف آخر

پيامبر اکرم (ص) فرمود : در نماز، صف اول برتر است و در تشييع جنازه صف آخر
و فرمود : اگر مردم مي دانستند در جماعت و صف اول آن چه فضلي وجود دارد بر آن قرعه کشي مي کردند .(15)

نتيجه

«حافظوا علي الصلوات ...» (بقره 238)
نماز در اسلام ، همان عبادت بزرگي است که در رأس عبادات قرار دارد و تارک آن در رديف کافر است و پرداختن به آن و به روح و حقيقت آن رسيدن ، ارتباط با خداوند را در ژرفاي وجود انسان نفوذ مي دهد و تبلور مي بخشد نماز زبان عملي گرايش به خداوند و باعث رشد معنوي انسان و طرد خدايان دروغين است به ويژه آن که در اصل در برگزاري نماز، به صورت جماعت است و تاثير آن در تربيت انسان در پيروي از پيامبر (ص) و ائمه هدي(ع) و رهبران شايسته بسيار زياد است انساني که پنج مرتبه در شبانه روز از همه چيز دست مي کشد و روح خود را به سوي قطب حقيقي و خداي جهان قرار مي دهد پيوند اعجاز گر بي نهايت کوچک (انسان) با بي نهايت عظمت وبزرگي ، پيوند قطره اي ناچيز با اقيانوس بي کران و نامحدود است هنگام برگزاري جماعت قلب و روح انسان را به سوي معشوق و معبود هستي بخش سوق مي دهد .
به همين جهت است که در اسلام ، ضمن جواز نماز فرادا، تکيه و تاکيد بر برپايي نماز جماعت شده است و ثواب عظيم و خير کثير در جماعت است و از آنجا که برپاداشتن و اقامه نماز، سفارش شده است و بي شک يکي از راه هاي اقامه و برپاداشتن نماز، به جماعت برگزار کردن اين فريضه الهي است و بي توجهي به نماز جماعت از مصاديق سهو در نماز است که خداوند فرمود : « فويل للمصلين الذين هم عن صلاتهم ساهون » (ماعون 5)

پي نوشت :

1 تا 5. دعائم الاسلام ج 1 ص 153 - بحار ج 85، ص 442
6 تا 8. دعائم الاسلام ج 1 ص 154 - بحار ، همان
9 تا 12. دعائم الاسلام ، همان - بحار ج 85 ، ص 443
13- الروضه البهيه في شرح اللمعه الرمشقيه ج 1 ص 116 -بحار، همان
14تا 15. بحار ، همان .

/س