مشخصات

کشور	ایران
استان	لرستان
شهرستان	ازنا
بخش	مرکزی
جمعیت	۴۷٬۴۸۹ نفر
مساحت	۱۲۱۲ کیلومتر مربع
زبان‌ گفتار	فارسی اراکی
مذهب	اسلام
ارتفاع از سطح دریا	۱۸۷۱ متر
شرایط آب و هوا	معتدل و نیمه خشک
‌پیش شماره تلفن	۰۶۶
شناسهٔ ملی خودرو	ایران ۴۱ ط
ره‌ آورد	گندم، جو، بنشن، سیب کوهی، گیلاس، انگور،زرشک و انجیر،عسل،ترخینه،روغن حیوانی،کاک(نوعی شیرینی)

ازنا یکی از شهرهای استان لرستان است که در خاور این استان واقع گردیده و جاذبه‌ های گردشگری زیادی دارد. طبق سرشماری در سال ۱۳۹۵ جمعیت ازنا ۴۷٬۴۸۹ نفر و بعد شهرستان های خرم‌آباد، بروجرد، دورود، الیگودرز، کوهدشت و نورآباد هفتمین شهر لرستان از نظر جمعیت میباشد و از شهرهای کم جمعیت این استان به شمار می آید.

شهر ازنا در گذشته جزو محدوده سیاسی شهرستان اراک از استان مرکزی محسوب میشد ولی امروزه یکی از شهرستانهای استان لرستان به‌شمار می‌ رود.

شهرستان ازنا بین شهرهای الیگودرز و دورود واقع شده است. این شهر در سال ۱۳۱۷ بهدهستان و در سال ۱۳۳۰ به شهر تبدیل شد. در سال ۱۳۷۳ با تأسیس فرمانداری این بخش از الیگودرز جدا و به شهرستان تبدیل و شهر ازنا مرکز آن شد.

شهر ازنا دارای زمین های حاصل خیز است و دسترسی آسان به آب دارد و همین از عوامل موثری است که آدمی در آن استقرار یافته است. طبق تحقیقات قدمت این منطقه به دوره های پیش ازاسلام باز می گردد. پیشینه ی تاریخی ازنا به دلیل هم جواری نزدیکی که با شهرستان های دورود و الیگودرز دارد با گذشته تاریخی این دو شهرستان عجین شده است.

شهرستان ازنا از سمت جنوب به اشترانکوه و سفیدکوه از سمت غرب به دربند و چشمه قل قل و تیان و شهرستان دورود، از شرق و شمال به امامزاده قاسم و مؤمن آباد در دشت فرزیان و شهرستان شازند و شهرستان خمین و از شرق به شهرستان الیگودرز ختم میشود.

گویش مردم شهرستان ازنا فارسی و لهجه مردم آن فارسی و بختیاری میباشد و بیشتر مردم به زبان فارسی اراکی صحبت می‌کنند. در قسمت جنوبی شهرستان ازنا قسمتی به نام پاچه لک واقع شده که مردم آن به گویش بختیاری حرف میزنند اما با لرهای بختیاری متفاوت هستند.

وضعیت جغرافیایی ازنا بسیار مطلوب و جذاب است به طوری که بیشتر مناطق شامل دشت ها و کوه ها میشود. وجود همین موقعیت جغرافیایی سبب بهبود وضع اقتصادی کشاورزان این منطقه شده به طوری که شهرستان ازنا حدود ۱۰ درصد لوبیای کشور را تامین می‌کند. طبق آماری که سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان ارائه داده، شهرستان ازنا در تولید گندم مقام اول را کسب کرده است. وجود دو سیلوی بزرگ در شهر ازنا و در کنار ایستگاه راه آهن این شهر را به محل تجمع و انتقال گندم منطقه مبدل کرده است.

این شهرستان شامل بخش‌های زیر می‌باشد:

بخش:

مرکزی

دهستان:

جاپلق غربی، پاچه لک غربی، سیلاخور شرقی، جاپلق شرقی،

روستاها:

هوش،هندر، نصرت‌آباد، میان‌رودان، ملاطالب، مسعودآباد، محمودآباد، مالیچه، گمبه، گلیگرد، گله، گرجی، گاوبار سفلی، کهریزسفید، کهریز، کمندان، کمری و ....

جای‌ های دیدنی شهرستان ازنا

امامزاده قاسم

این بنا تاریخی در روستای قاسم آباد که در 30 کیلومتری شمال شهر و بر سر راه ازنا به شازند قرار گرفته است. قدیمی ترین قسمت بنا، گنبد خانه و در چوبی است که آیات قرآنی را با روش منبت روی آن آن حک کرده اند. قدمت این بنا به قرن هشتم هجری قمری باز میگردد و یکی از زیباترین معماری ها را در بین امامزاده ها دارد.

تپه های باستانی ازنا

در اطراف شهرستان ازنا قلعه ها و یا روستاهای بسیار قدیمی وجود داشته که قدمت آنها به قبل از ظهور اسلام باز میگردد و در طی قرن های متمادی خراب شده و به شکل تپه درآمده اند. مردم این منطقه به این تپه ها چغا می گویند.

تونل برفی

یکی از جادبه های دیدنی شهرستان ازنا تونل برفی میباشد. این تونل برفی طبیعی در دامنه‌ اشترانکوه واقع شده است. این تونل برفی حاصل ریزش بهمن در دره و تشکیل توده های برفی است که در فصل بهار با آب شدن برف ها تونل به وجود می آید. ارتفاع داخل تونل حدود ۲ و نیم تا ۳متر است و طولش به ۸۰۰ متر می‌ رسد. بهترین زمان دیدن این جاذبه ی طبیعی اواسط فصل بهار است.

چاه تیان

این چشمه‌ زیبا فصلی میباشد و اوایل بهار می‌ توان آن‌ را دید. یکی از ویژگی های جالب این چشمه یا چاه این است که در برخی از ماه‌ های سال اصلا وجود ندارد، اما در فصل بهار ناگهان فوران می‌ کند. آب دهی این چاه به میزان بارش منطقه وابسته است. آب چشمه به قدری سرد میباشد که بیشتر از ۲ دقیقه هیچ کس طاقت این را ندارد که دستانش را در آب نگه دارد.

قلعه دژ

مردم این محله ها نام این قلعه را قلا دز گذاشته اند. این قلعه قدمتش بسیار قدیمی‌‌ ست. محققان طی تحقیقات قدمت آن را به دوره‌ مادها نسبت داده اند که در دوره‌ ساسانی و اسلامی هم از آن استفاده می‌ کردند. قلعه دژ روی بلندی واقع شده است و به اطراف خودش تسلط دارد. این قلعه از ساروج و سنگ ساخته شده است.

دره تخت

این روستا در ۱۰ کیلومتری ازنا واقع شده و یکی از ییلاق‌ های عشایر محسوب میشود. این روستا یکی از راه های دسترسی به دره برفی را میباشد. دره تخت مملو از کندوی عسل، گل‌ های صادراتی، سراب و دره‌ های زیبا و کشت‌ زارهای وسیع است. این روستا زبانزد طبیعت گردها و کوهنوردان میباشد.

کمندان

این روستا معروف به داشتن مناطق سرسبز، کوهستان و چشمه های بسیار است. قلعه‌ تاریخی کمندان که قدمت آن به دوره‌ قاجار باز میگردد، در روستا قرار دارد.

دریاچه گَهَر

یکی از دریاچه های کوهستانی در ایران دریاچه گَهَر میباشد.برای دسترسی به این دریاچه زیبا باید به منطقه حفاظت شده اشترانکوه بین شهرستان‌های الیگودرز و دورود و ازنا با ارتفاع ۲۳۵۰ متر بروید. لقب این دریاچه «نگین اشترانکوه» است. یکی از دلایل این که این دریاچه از خرابی و آلودگی به دور مانده است مسیر سخت آن است و تعداد کمی از گردشگران به آنجا میروند.

افراد مشهور و مشاهیر شهرستان ازنا

میرزا ابوالقاسم جاپلقی

میرزا ابوالقاسم جاپلقی معروف به میرزای قمی بود که در سال 1165 هجری قمری در جاپلق از توابع شهرستان ازنا متولد شد. او ادبیات عرب توسط پدرش یاد گرفت و بعد از آن فقه و اصول را از آقا حسین خوانساری در خوانسار فرا گرفت و در سن هجده سالگی برای ادامه ی تحصیل به جاپلق ازنا رفت و در روستای دره باغ ماند. این عالم بزرگوار در سال 1231 در 72 سالگی به ملکوت پیوست و در مقبره شیخان، روبروی صحن مطهر حضرت معصومه (سلام الله علیها) خاک شد.

دکتر علیقلی محمودی بختیاری

وی در یکی از روستاهای توابع شهرستان ازنا، در سال 1311 به دنیا آمد و در مکتب خانه ی سنتی، خواندن و نوشتن را یاد گرفت.برای ادامه تحصیل به شهرستان بروجرد و الیگودرز رفت و در سال 1333 به تهران رفت و ششم ادبی را در دبیرستان مروزی به گرفت، درسال 1334 در کنکور ، دانشکده ادبیات را برگزید و در سال 1337 دوره ی کارشناسی ادبیات فارسی را به پایان رسانید درهمان سال در دوره کارشناسی دکتری زبان شناسی زبان های باستانی پذیرفته و این دوره را نیز با موفقیت به پایان برد، دکتر محمود بختیاری در سال 1339 به استخدام وزارت فرهنگ در مد و در دبیرستان های رازی ، ادیب و... به تدریس مشغول شد.

استاد محمد مهدی فولادوند

ایشان در سال 1299در اراک متولد شد. در 12 سالگی به تهران مهاجرت کرد و در سال 1318 موفق به کسب دیپلم ادبی از مدرسه دارالفنون تهران شد و توانست وارد دانشکده ی حقوق تهران شود و در سال 1324 اولین انجمن فلسفه ی کشور را در تهران به وجود آورد، اما چون تمایلات ادبی و عرفانی او هماهنگ با رشته ی حقوق نبود، در شهریور ماه 1329عازم کشور فرانسه شد. به مدت 14 سال در دانشگاه سوربن پاریس مشغول تحصیل در رشته های ادبیات، هنر، فلسفه و زبان شناسی عرب شد و به پژوهش و انتشار آثار خود پرداخت. استاد فولادوند ،در سال 1344 هجری شمسی، به تهران بازگشت و در دانشگاه ها و مؤسسات عالی کشور همانند: هنرکده ی هنرهای دراماتیک، دانشکده ی، هنرهای زیبا تهران، مدرسه ی عالی ادبیات و زبان های خارجه و علوم تربیتی به تدریس دروس مختلف فلسفه، زیبا شناسی، ادبیات فرانسه، تاریخ مذاهب، و فرهنگ و تمدن پرداخت. برجسته ترین اثر او ، ترجمه ی قرآن کریم است. این استاد بزگوار و توانا، در مرداد ماه سال 1387 و در سن 88 سالی از دنیا رفت.

منبع: راسخون