سیستان و بلوچستان دومین استان پهناور کشورمان بعد از کرمان است. استانی به مرکزیت زاهدان که اگر دنبال مرزهای کهنش بگردیم قسمتی از سیستان در افغانستان است و بخشی از بلوچستان در پاکستان. تنها شهر ایرانی که با پاکستان مرزمشترک دارد و همسایگی اش با دریای عمان موقعیتی خاص به آن بخشیده است. سیستان و بلوچستان سرزمینی از دو قوم بزرگ، اصیل و محترم سیستانی و بلوچی، که سال های سال است در کنار هم با صلح و صفا زندگی می کنند.

معرفی خوشمزه ترین غذاهای محلی سیستان و بلوچستان

کشک زرد

کشک زرد را غذای پهلوانان زابلی می نامند. این وجه تسمیه از آن بابت است که این غذا آنقدر نیروزاست که تا ساعت ها اصلا احساس گرسنگی نخواهید کرد. کشک زرد که حالا موج محبوبیتش تا خراسان نیز رسیده و سر سفره خراسانی ها هم دیده می شود، مخصوص روزهای سرد پاییز و زمستان است که در وعده صبحانه سرو می شود. پایه اصلی این غذا، کشک زابلی است که بانوان صبور و هنرمند زابلی آن را طی یک فرایند طولانی تهیه می کنند. برای تهیه غذا پیاز را در روغن حیوانی سرخ کرده، سپس کشک زرد را اضافه کرده حسابی مخلوط می-کنیم. آب گوشتی را که قبلا تهیه کردیم کم کم اضافه می کنیم و هم می زنیم تا جا بیافتد. کشک زرد را با نان محلی سرو و با یا به اصطلاح تلیت می کنند.

اوجیزک

این غذا در حقیقت همان آبگوشت محلی این استان است با این تفاوت که گوشت ندارد و شبیه اشکنه است. ادویه‌ ی این غذا هم آچار است. آچار از پیاز، آرد گندم و زردچوبه درست می شود است که مثل خمیر دایره‌ ای کوچک درست می کنند و خشک می کنند. این ادویه برای تهیه و آبگوشت و خورش‌ها استفاده می شود و طعم دلپذیری به غذا می دهد. مواد لازم برای تهیه اوجیزک؛ گوجه، روغن، پیاز، آب، سیب‌زمینی و آچار است و در بعضی موارد تخم‌مرغ هم به آن می زنند که یکی از خوشمزه ترین غذاهای استان سیستان و بلوچستان است.

آبگوشت زابلی

آبگوشت غذای ملی ماست که در تمام نقاط کشورمان طبخ می شود، اما این غذای مشهور بسته به اقلیمی که در آن زندگی می کنیم تفاوت هایی در طعم و مزه دارد. آبگوشت زابلی نیز در شیوه طبخ مشابه همان آبگوشت رایج است که با گوشت، دنبه، پیاز، سیب زمینی، نمک و فلفل طبخ می شود اما در یک ادویه تفاوت کلیدی آبگوشت زابلی است. ادویه آچار مختص مردمان این دیار است و جز اصلی آبگوشت زابلی است. این ادویه که در خود سیستان تهیه می شود ترکیبی جالب از گندم، زیره، گشنیز، تخم شوید، زردچوبه، پیاز و نمک است. آچار به شکل یک خمیر دایره وار در می آید و در نهایت با یک تکه نخ این دایره ها آویزان شده و در مقابل آفتاب خشک می گردد. این غذای خوشمزه همانند کشک زرد با یک نان سنتی به نام تیموش سرو می شود که مخصوص این خطه و در حد نازکی کاغذ است.

چنگال

چنگال غذایی است که بومیان استان سیستان و بلوچستان برای پذیرایی از مهمان معمولا در ست می کنند و با دوغ مصرف می شود. این غذا نوعی شیرینی هم به حساب می آید که در سفره‌های افطاری مردم استان سیستان و بلوچستان دیده می شود.

لندو

نام خرما و جنوب کشورمان با هم عجین شده است. سیستان و بلوچستان نیز یکی از قطب های تولید خرما در کشور است که انواع و اقسام خرماهای خوشمزه از محصولات این دیار است بنابراین جای تعجب ندارد اگر خرما جایگاه ویژه ای در سبد غذایی سیستانی ها داشته باشد. لندو خوراک خوشمزه این دیار ترکیبی از خرما، گندم و کنجد است. برای تهیه لندو هسته خرماها را گرفته در ظرف می ریزیم. در مرحله بعد گندم را برشته کرده و داغ داغ به خرما اضافه می کنیم. سپس کنجد را برشته کرده و داغ داغ به موادمان اضافه می کنیم. مواد را خوب مخلوط کرده و روی آن یک شی سنگین می گذاریم تا کاملا به هم بچسبند. بعد از گذشت ده ساعت لندو آماده است می توانید به شکل دلخواه آن را سرو نمایید.

تنورچه

از دیگر غذاهای استان سیستان و بلوچستان تنورچه یا ترونچه است که نوعی کباب مخصوص استان سیستان و بلوچستان است. این کباب را در تنور می گذارند تاپخته شود. این کباب دو روش پخت متفاوت دارد یکی به سیخ کشیدن گوشت گوسفند و دیگری روش کاملا کباب شده گوشت است که برای هر دو روش احتیاج به تنور است.

دوغ پا

در این استان یک نوع خورشت هست به اسم دوغ پا که از غذاهای استان سیستان و بلوچستان است و خیلی هم خمشمزه و مقوی است و برای پخت آن دوغ را به جای آب به آن اضافه می کنند. مواد مورد نیاز دوغ پا؛ گوشت گوساله، دوغ محلی، لپه، پیاز، روغن، نمک، فلفل سیاه، زردچوبه و زعفران است که این غذا معمولا با برنج مصرف می شود.

املت سوزی

سوزی نام یک سبزی محلی است که در سیتان و بلوچستان می روید. برای طبخ این املت خوشمزه ابتدا سوزی را در آب می جوشانیم. زمانی که کمی نرم شد آبش را گرفته و می گذاریم کمی سرد شود. در این فاصله پیاز را تفت می دهیم. حالا پیاز، سیب زمینی آب پز و سوزی را با یکدیگر مخلوط می کنیم. در یک ظرف دیگر تخم مرغ ها و نمک و فلفل را اظضافه می کنیم. در کف یک ظرف عمیق کمی روغن ریخته مخلوط موادمان را اضافه می کنیم و در مرحله آخر تخم مرغ را بر روی آن می ریزیم. در سایر مناطقی که سوزی در دسترس نباشد این املت را با سبزیجاتی همانند اسفناج طبخ می کنند اما مزه سوزی کاملا خاص و منحصربفرد است.

بت ماش

بت ماش یکی از غذاهای اصیل و کهن بلوچی است و در ماه رمضان و فصول سرد سال سرو می-شود و البته غذایی است که با بارش باران بر سر سفره ها حاضر می شود. این غذا یکی از تدبیرهای بانو خانه برای کسی است که به سرماخوردگی و ضعف مبتلا شده است چرا که غذای نرم و مقوی است. بت ماش که به همراه ترشی انبه و یا ترشی لیمو سرو می شود ترکیبی از ماش، برنج، روغن و ادویه است. ماش را آسیاب کرده با برنج خیس می کنیم. پیاز را سرخ کرده و بعد به آن آب اضافه می کنیم تا به جوش بیاید. وقتی به جوش آمد برنج را اضافه میکنیم. حالا کمی نمک اضافه کرده همین که آب برنج کم شد آن را هم می زنیم تا ماش کاملا له شود. در آخر غذا را در بشقاب سرو کرده و روی آن روغن حیوانی می ریزیم. در برخی مناطق بت ماش را با ماست سرو می کنند، بت نیز نوعی دیگر از این خوراک است که در آن علاوه بر ماش از سایر حبوبات نیز استفاده می شود.

پلو زعفرانی

این غذا که اصالت آن به کشور همسایه‌مان، پاکستان باز می‌گردد امروزه میان مردم چابهار بسیار طرفدار دارد. برای تهیه این غذا از مغزهای مختلف مثل پسته و بادام، گوشت قرمز یا مرغ و البته پلو زعفرانی استفاده می‌کنند و تفاوت چندانی با مرصع پلو ندارد. در حال حاضر پلو زعفرانی بیشتر در مهمانی‌ها و جشن‌های چابهار سرو می‌شود.

ماهیگ پچ

یکی از غذاهای جالب و لذیذ مردم بلوچ در فصول بارانی، ماهیگ پچ است. برای تهیه این غذا از خمیری از آرد گندم آماده می‌شود و آن را پهن و به دو قسمت تقسیم می‌کنند؛ سپس ماهی تازه را که با برگ درخت خرما روی آتش کباب کرده‌اند، لای خمیر می‌گذارند و آن را داخل تنور می‌پزند.

فرهنگ غذایی سیستان و بلوچستان

هر کدام از مناطق کشورمان، فرهنگ غذایی خاص خود را دارد و سیستان و بلوچستان نیز از این قاعده مستثنی نیست. البته در همین استان هم، هر کدام از بخش‌ها رژیم غذایی مخصوص به خود را دارد. اگر ما بخواهیم به تفسیر فرهنگ غذایی این استان بپردازیم، می‌توانیم آن را به دو بخش سیستان و بلوچستان تقسیم کنیم.

در منطقه بلوچستان، خورشت‌ها با ادویه‌های تند و پیاز فراوان طبخ می‌شود و از آنجایی که دامپروری به صورت گسترده‌ای در اینجا رواج دارد، شالوده‌ اصلی غذاهای بلوچستان را گوشت و مواد لبنی تشکیل می‌دهد؛ البته بلوچ‌ها از گوشت بز بیش از گوشت سایر دام‌ها استفاده می‌کنند.

همچنین مردم چابهار و کنارک و به طور کلی ساکنان سواحل عمان، انواع خوراک ماهی را در وعده‌های غذایی خود می‌گنجانند. در قسمت‌هایی هم که خرما محصول عمده آنهاست این ماده غذایی را در تهیه بخش اعظمی از غذاهای روزانه خود قرار می‌دهند.

در منطقه سیستان اما از آنجایی که در گذشته به انبار غله ایران معروف بوده است، مردم بیشتر از این نوع مواد غذایی در خوراکی‌ها و غذاهای خود استفاده می‌کنند. از طرفی غذاهای آبکی هم در این خطه بسیار محبوب است که به تعدادی از آن‌ها در این لیست غذاها اشاره کردیم.