شهرستان لالی کجاست؟ از پیش شماره این شهر تا مناطق گردشگری و مشاهیر آن

شنبه، 19 خرداد 1403

تخمین زمان مطالعه:

پدیدآورنده: ایوب شهبازی

مشخصات

کشور	ایران
استان	خوزستان
شهرستان	لالی
بخش	مرکزی
جمعیت	۳۷٬۹۶۳ نفر
مساحت	۱٬۴۰۰ کیلومتر مربع
زبان گفتار	لری بختیاری
مذهب	شیعه
ارتفاع از سطح دریا	۴۹۳ متر
شرایط آب و هوا	کوهستانی
پیش شماره تلفن	۰۶۱
شناسه ملی خودرو	ایران ۳۴ د
ره آورد	کلخونگ، بَن، کُنار، بلوط

لالی، شهری در شمال استان خوزستان و مرکز شهرستان لالی است. مردم لالی از ایل بختیاری هستند و به زبان لری بختیاری سخن می‌گویند. شهر لالی از جنوب به شهرستان مسجدسلیمان، از شرق و جنوب‌شرقی به شهرستان اندیکا، از جنوب غربی به گتوند، از شمال و شمال‌غربی به شهرستان دزفول محدود می‌شود. مساحت آن حدود ۱٬۴۰۰ کیلومتر مربع است. این شهر دارای زمستانهای نسبتاً سرد و تابستان‌های گرم و بهاری دلپذیر می‌ باشد. میزان بارندگی سالانه حدود ۵۰۰میلیمتر است. ارتفاع آن از سطح دریا نزدیک ۴۹۳ متر است. لالی پیشینه تاریخی کهن دارد؛ چنان که حدود ۶۰ سال قبل پروفسور گریشمن، باستان شناس فرانسوی، قدیمی ترین آثار سکونت انسان در فلات ایران را در غاری در شمال لالی به نام غار «پبده» کشف کرد. گریشمن معتقد بود که ۱۵ هزار سال پیش مردمانی که در غار پبده می زیسته ، اجداد بختیاری ها بوده اند. پس دور از انتظار نیست که لالی در دوران های تاریخی مختلف از کانون های زندگی در ایران بوده باشد؛ زیرا، اکنون آثار ارزشمندی از دوره های مختلف زندگی بشر در لالی برجا مانده که نشان دهنده زیست و تمدن در منطقه است. آثار پل های بسته شده بر رودخانه ها، بقایای قلعه های ساخته شده بر فراز کوه ها و دشت ها، نقش برجسته های صخره ها وکوه ها، آثار شهرهای باستانی ایرانشهر، چال شهرو بنوار در شهرستان لالی، وجود بقاع متبرکه امامزادگان مورد احترام مردم، همه از رونق لالی در ادوار گذشته حکایت دارد. ۹۹ درصد از مردم لالی از تیره های مختلف طوایف دورکی، بابادی و بهداروند، وابسته به شاخه «هفت لنگ» ایل شیعه مذهب بختیاری اند و حدود ۴۵ درصد آنها از تیره های مختلف بابادی، ۴۰ درصد از تیره «اسیوند دورکی» و ۱۴ درصد از تیره های مختلف هاروند هستند و مناسبات و روابط ایلی - عشایری در میان آنها پررنگ است. بیشتر این مردمان کشاورز و دامدار هستند و از این راه امرار معاش می کنند.

این شهرستان شامل بخش‌های زیر می‌ باشد:

بخش ها:

مرکزی، حتی

دهستان:
دهستان سادات، دهستان دشت لالی، دهستان جاستون شهه

روستاها:
ابجاز، اوگون، بون داب، پس ده، تمبل، چاله تاک، دوروده، سیکوند، نیدوند، هرگنوش و ....

جای‌ های دیدنی شهرستان لالی

رودخانه تراز

تراز در ۷ کیلومتری شمال شهرستان لالی یه طرف بخش حتی در مسیر جاده امامزاده باباروزبهان ، غارپبده و آرپناه است،یکی از دیدنی ترین تفریحگاه های است که وجود دارد. وجود رودخانه هرکش و تراز با آب شیرین و گوارا که آب شرب شهرستان را هم تامین می کند باغهای متعدد با درختان انار،زیتون،مرکبات،سدر(کنار) انگور،انجیر،آسیابهای قدیمی و کانالهای سنگی خصوصاً کانال سنگس باغ زیبایی خاصی به این منطقه داده است. در این منطقه چشمه هایی آب بسیار گوارا وزلال مثل چشمه حقی،چشمه نیستون شاه، چشمه رگ تراز….وجود دارد.

آبشارهای آرپناه

آبشارهای آرپناه در ۴۵ کیلومتری شمال شرقی شهرستان لالی از مسیر جاده تراز مکان جذاب و باصفا است که حواشی آن درختانی میوه وسپیدار،بلوط،و مرغزارها وچمنزارها سرسبز وجود دارد. این آبشارها یکی از سر شاخه های رود کارون می باشند.

غار پبده

در ۲۲کیلومتری شهرستان . مسیرآن از جاده لالی یه سمت حتی وآبشارها آرپناه است.این غار در تنگ انبار سفید(به زبان محلی انبار اسپید)در دل کوه قرارگرفته است.استان خوزستان از جمله مناطقی است که دارای سازندهای آهکی می باشد.بنابراین برخی غارها در آن کشف شده که از اولین زیستگاهها وپناهگاههای سنگی درا یران و قدمت آن به دوره ماقبل تاریخ برمی گردد و در سال ۱۹۴۹ توسط پرفسور رومن گیرشمن فرانسوی شناسایی شد.

بنه وار

در ۳۲کیلومتری شرق شهرستان مسیرآن از فلکه امام حسین(علیه السلام) به سمت امامزاده شاه ابوالقاسم که در کنار رودخانه تلوک و چشمه بی بی ترخون واقع شده و دژ اسد خان شیرکش (دژملکان) در جنوب آن قرار دارد. مصالح ساختمانی آن سنگهای منطقه مثل لالشه سنگ و در بعضی قسمتها دارای سنگر های دژبانی بقایایی دو مسجد،حمام،ساختمان هیجده آسیابهای آبی، زندان زیر زمینی،شوادان میدان چوگان بازی بوده این شهر تاریخی مربوط به سده های میانی اسلام اتبکان لر بزرگ تا دوره تیموری و صفوی اهمیت داشته وهم اکنون از اتاقهای این شهر برای سکونت استفاده می شود و حدود بیست خانوار در این شهر زندگی می کنند.

دره دوزویل

دره دوزویل لالی دراستان خوزستان وقع است. طول دره این گسل در حدود ۳۲ کیلومتر است که در کنار جاده ارتباطی لالی به شهرکرد قرار گرفته است. در این دره رودخانه سور در منطقه دیدنی و تفریحی چم سورجریان دارد که پس ز عبور از تنگ تالوک و ایجاد دریاچه ای پهن در این تنگ به سد شهیون میریزد. گفتنی است محمد رضا حاجی پور کارگردان و فیلمساز شهرستان لالی اخیرا مستندی به نام دوزویل تهیه کرده که از زوایای گوناگون این دره عمیق را به تصویر کشانده است. این دره تنگ و تاریک که حتی بستر رودخانه هم در آن به سختی دیده می شود در دوره های مختلفی از تاریخ محل عبور و تردد مردم و عشایر بختیاری بوده که قصد کوچ به ییلاق را داشته اند. وجود سه پل در فاصله کمی از هم در فواصل زمانی مختلفی از جمله ساسانی ، پهلوی و روزگار فعلی اهمیت این گذرگاه را در بین مردم منطقه نشان می دهد. پلی فلزی به نام پل جهجه بر روی این دره قرار گرفته است که در مسیر ارتباطی قرار دارد. شهرستان لالی از شرق و شمال شرقی به به شهرستان اندیکا و در جنوب و جنوب شرقی به بخش مرکزی شهرستان مسجدسلیمان متصل است.

بنه میر

یکی از مناطق لالی امروزی بنه امیر (بنه میر) است. بنه در گویش بختیاری به معنی محل استقرار و امیر به معنی امیر و یا پادشاه است . میر هم مخفف امیر است پس بنه میر یعنی حاکم نشین و یا محل زندگی حاکم. فاصله بن میر تا شهر لالی حدود ۱۵ کیلو متر می باشد این منطقه در شمال شهر لالی و در دامنه کوهی عظیم معروف به کوه بنه میر واقع شده است. از مناطق بسیار زیبایی که در فصل بهار جلوه خاصی به خود می گیرد منطقه بنه میر است که گویی در این فصل از سال تمام آن را با فرش سبزی از گیاهان و سبزه زارها می پوشانند .این منطقه علاوه بر دارا بودن آثاری تاریخی از دوره های صفویه و ایلخانی ، دارای مکانی زیارتی به نام بقعه سید محمد حنفیه نیز می باشد که همه ساله در فصل بهار با زیبایی خاص خود مهمانان زیادی را در خود جای می دهد. قلعه بنه میریعنی مقر حکومتی حاکم آن منطقه در واقع شهری بوده است چون این شهر دارای خیابانها و راهروهایی به طول ۴ متر بوده ، دارای میدان بوده و از امکانات رفاهی برخوردار بوده است.در واقع یک نوع قصر حکومتی حاکمان منطقه بوده است.

چم شور و دره برکه

در ۵ کیلومتری شهرستان لالی مسیر آن از فلکه امام حسین (علیه السلام) به سمت جاده شهرستان اندیکا یکی از مکانهای دیدنی با چشم اندازهای زیبا و پرطرفدار و رودخانه شور از کنار آن می گذرد. روبروی آن دره برکه و امام راده آقا برکه قرار دارد که در تمام فصول پذیرای مهمانان و گردشگران ار جای جای ایران است. دلنوازی طبیعت با رویش لاله ها وشقایقهای وحشی، ایجاد پارک جنگلی تراکم و تعداد درختان،وجود کارخانه آب معدنی لالی سایه های دل انگیز درختان و همچنین محل مناسبی برای آب تنی و شنا است.

امامزاده بابا روزبهان

در ۴۰ کیلومتری ضلع شهرستان لالی از سمت جاده تراز(جاده فرمانداری به سمت حتی)در آغوش کوههای زاگرس که به اعتقاد برخی قدمگاه حضرت سلمان فارسی می باشد.در اطراف این بارگاه مقدس آبشارهای بسیار قشنگی از کوههای اطراف سرازیر می شوند ودل انگیزی خاصی به منطقه می دهد.وجود درختان کلخنک،بن(بنک)بلوط،انار،انگور،بادام کوهی،بدون آنکه بشر در کاشت آن دخالتی داشته باشد.وجود داردکوههای سترگ و سربرافراشته که باباروزبهان را درآغوش کشیده اند،زیبایی وجذابیت آن را صد چندان کرده است هر ساله هزاران زائرسواره در میان کوهها و دره ها به عشق امام زاده وطبیعت بکر آن روانه آنجا میشوند.

امام زاده شاه ابوالقاسم

در ۲۴ کیلومتری شرق لالی در روستای سادات واقع شده است.مسیرآن از فلکه امام حسین به سمت اندیکا است سیدمحمد پرهیزگار فرزند سید ابراهیم از فرزندان امام موسی کاظم واز برادران امام رضا(علیه السلام) که برای ترویج مذهب تشیع و رهرو امام هشتم وارد ایران شد.مقبره این امام زاده در زمان هلاکوخان ساخته شد وقدمت آن به دوره ایلخانیان می رسد دارای گنبدی بلند،پلکان سفید رنگ،مفرض که شاه گردن بلند یا شاه مال بابادی معروف است.در اطراف امام زاده چشمه سارهای زیبا،درختان گوناگون وسادات ارجمند پذیرای مهمانان هستند.

افراد مشهور و مشاهیر شهرستان لالی

ملا میرزا لطفعلی صیفوری آرپناهی

وی از بزرگان طایفه آرپناهی از باب بابادی بود و در طایفه خود به « میرزا لطفعلی کسدی » شهرت داشت. در سلسله مراتب ایلی وی از تیره « کسدی » از طایفه « آرپناهی » از بابادی باب شاخه هفت لنگ بختیاری است. در 5 سالگی نزد عموی خود میرزا ابوالقاسم خواندن و نوشتن و قرآن آموخت. در 10 سالگی حافظ نیمی از قرآن کریم و در 20 سالگی حافظ کل قرآن شد. وی که به عنوان دانای ایل در بین عشایر از احترام زیادی برخوردار بود و جایگاه رفیعی داشت ، به مدت 65 سال در مناطق عشایری به مکتب داری ، آموزش و تفسیر قرآن , راهنمایی و ارشاد عشایر و حل و فصل امور آنان پرداخت. 87 سال زیست و در سال 1392 قمری به دیار باقی شتافت.آرامگاه وی در دره « چلبار» در گرمسیر بختیاری در منطقه آرپناه از توابع شهرستان لالی قرار دارد. اشعار میرزا عمدتاً در قالب غزل ، مثنوی ، قصیده ، چهار پاره یا رباعی، تک بیت و همچنین دو بیتی هایی است که مصرع اول و مصرع چهارم آن با هم هم قافیه اند. محتوا و درونمایه اشعار میرزای بختیاری شامل چند بخش است: حکمت و اندرز ، مرثیه در مظلومیت شهیدان کربلا ، تغزلات عرفانی و عبادت و راز و نیاز. اشعار میرزا ساده ، قابل فهم و مردم پسند است و به خوبی بیانگر آشنایی و اشراف شاعر برکلام ، قوانین شعر کلاسیک و آیات قرآن کریم و احادیث شریف است. در جای جای اشعارش به آیاتی از قرآن و احادیثی از ائمه اطهار علیهما السلام اشاره کرده که شعر و کلام ایشان را دلنشین تر نموده است. از وی مجموعه اشعاری به صورت دست نویس با عنوان « عشق نامه » یا « دیوان اغثنی » بر جای مانده است که بیشتر حاوی حکمت و اندرز ، مرثیه در مظلومیت اهل بیت ، تغزلات عرفانی و عبادت و راز و نیاز است.رساله ای دست نویس در علم نجوم به نام « اصول ملهمه » نیز از وی باقی مانده که تاریخ کتابت آن 1369 قمری است.

ارسال نظر

با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.

متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.