8. روش انجام تحقیق:
این پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی است.از نظر هدف کاربردی و از نظر زمانی مقطعی می باشد.جامعه آماری پژوهش حاضر را سالمندان تشکیل می دهند و در آن رابطه بین متغیرهای بهزیستی معنوی، خودپنداره مثبت، امید به زندگی با سالمندی کامیاب بررسی می شود.9. ابزار اندازه گیری یا روش علمی جمع آوری دادهها:
پرسشنامه استاندارد چند بعدی سالمندی موفق در ایران: پرسشنامه چند بعدی سالمندی موفق در ایران توسط زنجری و همکاران (۲۰۱۹) به منظور سنجش سالمندی موفق طراحی و تدوین شده است،.پرسشنامه شامل ۴۵ آیتم (گویه) در هفت زیر-مقیاس (ابعاد سالمندی موفق) طراحی شده است. این هفت زیرمقیاس شامل:سلامت جسم و روان (گویه های شماره ۱ تا ۷)
رفتارهای سلامت محور (گویه های شماره ۸ تا ۱۱)
سلامت عملکردی (گویه های شماره ۱۲ تا ۱۶)
به زیستن روانشناختی (گویه های شماره ۱۷ تا ۳۱)
حمایت اجتماعی (گویه های شماره ۳۲ تا ۴۱)
امنیت مالی-محیطی (گویه های شماره ۴۲ تا ۵۰)
معنویت (گویه های شماره ۵۱ تا ۵۴)
گویه ها روی یک مقیاس ۴ گزینه ای طیف لیکرت طراحی و ارزیابی می شود. دامنه نمرات زیر مقیاس ها از ۰ (اصلا) تا ۴ (همیشه/خیلی زیاد) (۴ ۳ ۲ ۱ ۰) می باشد. البته برای ۱۲ گویه (گویه های شماره ۱-۲ -۳ -۵- ۶-۷- ۱۲-۱۳- ۱۶-۳۲-۴۴-۴۵) نمره گذاری به صورت وارونه انجام می شود (۰ ۱ ۲ ۳ ۴). به بیان دیگر، نمره گذاری گویه های منفی برعکس می شود. بنابراین، نمره بالاترنشان دهنده وضعیت بهتر در بُعد مورد بررسی به طور خاص و سالمندی موفق در کل است.
در پروژهش زنجری و همکاران (۲۰۱۹) روایی محتوایی و صوری و ملاکی این پرسشنامه مناسب ارزیابی شده است.ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شده در پژوهش زنجری و همکاران (۲۰۱۹) برای این پرسشنامه بالای ۷/۰ برآورد شد.(۹۳/۰)
پرسش نامه بهزیستی معنوی سالمندان: پرسشنامه بهزیستی معنوی سالمندان توسط گل پرور و همکاران (۱۳۹۴) ساخته شد. که شامل ۸ گویه و بدون مولفه می باشد. این پرسشنامه دارای مقیاس پنج درجه ای لیکرت بوده که از (کاملاً مخالفم= ۱ تا کاملاً موافقم= ۵) نمره گذاری می شود.
در پژوهش گلپرور و همکاران (۱۳۹۴) ضریب آلفای کرونباخ کل مقیاس ۸۹/۰ بدست آمد. همچنین روایی صوری، محتوایی و سازه پرسشنامه نیز مطلوب گزارش گردید.
مقیاس خودپنداره بک: ایـن پرسشـنامه توسـط بـک و همکـاران (۱۹۹۰) به منظور بررسی خودپنداره افراد طراحی شده است. این مقیاس شـامل ۲۵ گویـه است که برای ارزیابی نگرش های شخص از خودش بکـار مـی رود و در نظریـه شـناختی بک، بخش مثلث شناخت سه گانه بک (نظر منفی نسبت به خود، محیط و دنیا) را تشـکیل می دهد. افراد در موارد متعدد با توجه به استنباطی کـه از خـود دارد، خـود را بـا دیگـران مقایسه و یکی از پنج عبارتی را انتخاب میکنند که ویژگی آنها را بهتر نشان میدهد. آزمون به گونه ای طراحی شده است که نمرات بالاتر نشان دهنـده خودپنـداره مثبـت اسـت.
بـک، استیر، اپستین، برون (۱۹۹۰) این مقیاس را ارزیـابی کردنـد و ضـریب آلفـای آن را ۸۲/۰ بـه دسـت آوردنـد کـه شـاخص همسـانی درونـی رضایت بخشی است. ضریب پایایی مقیاس از طریق آزمون- بازآزمون با فاصله زمانی یک هفته ۸۸/۰ و با فاصله زمانی سه ماه ۶۵/۰ بود. اعتبار و روایی این مقیاس در ایران ارزیـابی شده و ضریب آلفای کرونباخ آن ۸۵/۰ بدست آمد.روایی سازه آن نیز با انجام آزمـون بـین افراد عادی و افسرده و مقایسه نمره های آنها تجزیه و تحلیل شد که در هر مورد تفـاوت، معنی دار بود (نامیار، ۱۳۷۵؛ به نقل از رضاپور، میرصالح و همکاران، ۱۳۸۹). در پایان داده ها با استفاده از آزمون آماری تحلیل کوواریانس مورد بررسی قرار گرفتند.
پرسشنامه امید به زندگی بزرگسالان:
پرسشنامه امید به زندگی بزرگسالان اسنایدر به منظور جمعآوری اطلاعات در مورد امید به زندگی طراحی شده است. مقیاس امید بزرگسالان پرسشنامهای خود گزارشی شامل ۱۲ سوال است که توسط اسنایدر و همکاران (۱۹۹۹؛ به نقل از زاهد بابلان، قاسمپور و حسنزاده،۱۳۹۰) برای بزرگسالان بیش از ۱۵ سال، ساخته شده است. به هر یک از سئوالات در مقیاس چهار گزینهای لیکرت (کاملاًغلط=۱ تا کاملاً درست =۴) پاسخ داده میشود؛ بنابراین دامنه نمرات بین ۱۲ تا ۴۸ خواهد بود. مجموع نمرات به دست آمده، نمره کلی امید را برای هر فرد نشان میدهد روایی و پایایی این مقیاس در ایران در پژوهش علاءالدینی (۱۳۸۷) تأیید شده است.
بررسی روایی سازه با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که مقیاس دارای ساختاری دو عاملی شامل تفکر عامل و مسیرها است. بررسی روایی همزمان با محاسبه همبستگی این مقیاس با مقیاس افکار خودکشی، حمایت اجتماعی ادراک شده و معنا بیانگر رابطه منفی بین نمرات مقیاس امید با نمرات مقیاس افکار خودکشی و رابطه مثبت با نمرات مقیاسهای حمایت اجتماعی ادراک شده و معنا در زندگی بود.
ضریب اعتبار این مقیاس با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ ۸۶/۰ و از طریق بازآزمایی ۸۱/۰ به دست آمد. مقیاس امید اسنایدر برای جمعیت ایرانی از اعتبار و روایی خوبی برخوردار و در سنجشهای روانشناختی کشور ایران قابل استفاده است و از آن میتوان به عنوان ابزاری معتبر و مناسب در محیطهای بالینی و آموزشی به منظور ارزیابی افراد و تهیه برنامههای درمانی و پیشگیرانه سود جست (کرمانی، خداپناهی و حیدری، ۱۳۹۰).اسنایدر و همکاران پایایی این پرسشنامه (۱۹۹۱) را از طریق آلفای کرونباخ ۸۴/۰ و از طریق باز آزمایی آن در در دورهای ۱۰ هفتهای ۸۰/۰ به دست آوردهاند. در این پژوهش از نمره کل پرسشنامه امید به زندگی استفاده شد و پایایی آن ۷۹/۰ به دست آمد.
10. جنبه جدید بودن و نوآوری تحقیق:
۱- از لحاظ موضوعی: بررسی رابطه بین بهزیستی معنوی، خود پنداره مثبت، امید به زندگی و سالمندی کامیاب برای اولین بار.۲- از لحاظ نو بودن در داخل کشور:بررسی رابطه بین بهزیستی معنوی، خود پنداره مثبت، امید به زندگی و سالمندی کامیاب برای اولین بار در ایران.
۳- از لحاظ نو بودن در جامعه مورد بررسی: بررسی رابطه بین بهزیستی معنوی، خود پنداره مثبت و امید به زندگی برای اولین بار در میان سالمندان
4- نو بودن از لحاظ روش تحقیق:بررسی رابطه بهزیستی معنوی، خود پنداره مثبت و امید به زندگی در سالمندی کامیاب با روش توصیفی از نوع همبستگی
5- نو بودن از لحاظ مدل مفهومی مورد استفاده:در این پژوهش محقق برای انجام پژوهش، از مدلی متفاوت با الگوهایی که تاکنون توسط سایر محققین مورد استفاده قرار گرفته است استفاده خواهد کرد.
11. فهرست منابع اولیه (بصورت اجمالی و حتما APA ذکر شود):
مجلل، محمد علی و آذری شیشوان، معصومه و محمدزاده، علیرضا،1402،بررسی تاثیر خودپنداره مثبت و سلامت عاطفی بر خودباوری (مطالعه موردی: دانش آموزان دختر پایه هفتم متوسطه اول شهر بناب).
افخمی اردکانی، نادره. (1402).مروری بر مفهوم بهزیستی معنوی، کارکردها و شیوه های ارتقای آن، سومین دوره همایش ملی روان شناسی و سلامت از سازگاری تا بهزیستی،شیراز
خاری آرانی، مجید، رهنما، اکبر، علی اکبرزاده آرانی، زهرا. (۱۳۹۴).بررسی مفهوم امید در قرآن و روایات و نقش آن در تربیت انسان
داوودی، محمدرضا، ۱۳۸۳، امید و نقش تربیتی آن در زندگی انسان. مجله معرفت، ۸۱، ۴۵-۵۱.
صدوقی مجید، حسامپور فاطمه. پیشبینی بهزیستی روانشناختی در سالمندان بر اساس معنویت، قدردانی از خدا و حمایت اجتماعی ادراکشده. سالمند: مجله سالمندی ایران. ۱۳۹۹; ۱۵ (۲) :۱۴۴-۱۵۹.
معتمدی شملزاری، عبداله. (1384). نقش رویدادهای زندگی در سالمندی موفق. علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 22(4(پیاپی 45)(ویژه نامه علوم تربیتی))، 189-203.
عبدی زرین، سهراب، و اکبریان، مهدی. (1386). سالمندی موفق در پرتو مذهب و باورهای دینی. سالمند، 2(4)، 293-299.
معتمدی شملزاری، عبداله، اژه ای، جواد، آزادفلاح، پرویز، و کیامنش، علیرضا. (1384). بررسی رابطه بین گرایش های مذهبی و سالمندی موفق. دانشور رفتار، 12(10 (ویژه مقالات روان شناسی 4))، 43-56.
گلی، میترا، باقرمداح، سادات، دالوندی، اصغر، حسینی، محمدعلی، رهگذر، مهدی، و موسوی ارفع، نازیلا. (1395). ارتباط بین سالمندی موفق و سلامت معنوی سالمندان شهر تهران. روان پرستاری، 4(5 )، 16-21.
ابوالحسنی، فرشته، و باستانی، فریده. (1397). سالمندی موفق در بعد رضایت از زندگی و درک از سالمندی در سالمندان مراجعه کننده به مرکز بهداشت غرب تهران. نشریه پرستاری ایران، 31(116 )، 61-74.
منصوری، فاطمه، پورقانع، پرند. معنویتدرمانی در سالمندان: یک مرور سیستماتیک. طب پیشگیری. ۱۴۰۲; ۱۰ (۱) :۸-۱۹.
حاجلو، نادر، و جعفری، عیسی. (1393). رابطه بین بهزیستی معنوی و امید با رضایت از زندگی در سالمندان. روان شناسی و دین، 7(4 (پیاپی 28))، 79-90.
Rowe JW, Kahn RL. Human aging: usual and successful. Science (New York, NY) 1987;237:143–149.
Fernandez-Ballesteros R. The Concept of successful aging and related terms. The Cambridge handbook of successful aging. In: Fernandez-Ballesteros R, Benetos A, Robine J-M, editors. Cambridge University Press; 2019. pp. 6–22.
Baltes and M.M. Baltes. Psychological perspectives on successful aging: The model of selective optimization with compensation. Successful aging: Perspectives from the behavioral sciences 1990; 1(1): 1-34 .
Havighurst RJ. Successful Aging1. Gerontologist 1961; 1(1): 8-13.
Poon L. W., Gueldner S. H., Sprouse B. (2003). Successful aging and adaptation with chronic diseases in older adulthood. New York: Springer.
Zeigler-Hill. V,& Brown. R. P(2008). Narcissism and the non-equivalente of self esteem measures? A matter of dominance? Journal of research in personality(38).585-592.
Meraviglia MG. (1999), Critical analysis of spirituality and its empirical indicators. Prayer and meaning in life. J Holist Nurs, 17(1): 18- 33.
Gomez, R., & Fisher, J.W. (2003), “Domains of spiritual well-being and development and validation of the spiritual well-being zquestionnaire”, Personality and individual differences, 35(8), 1975-1991.
Asgari. P, Roshani. KH & Mehri Adrani. M. (2009). The Relationship between Religious Beliefs and Optimism with the Spiritual Health of Students of Ahvaz Azad University. Journal of Social Psychology (New Findings in Psychology).10 (4). 27-39.
Snyder C.R. (2002). Hope Theory: Rainbows in the Mind. Psychological Inquiry, 2002. 13(4), 249-275
leyla Bagheri, Mohammad Mahdi Safouraei Parizi, The Relationship among Spiritual Intelligence, Social Support and Self Compassion with Hope of Patients with Corona Disease, Journal of Quran and Medicine. 2021;6(2): 43-52.
Beard J, Officer A, Cassels A. World report on ageing and health. Geneva: World Health Organization, 2015. 2016.
Mohamadi S,Yazdani charati J,Mousavi Nasab Sayyed N. Factors Affecting Iran’s Population Aging, 2016. Journal of Mazandaran University of Medical Sciences 2017; 27 (155): 71-8.
Sadeghi R, Age structure transitions and emerging demographic window in Iran: economic outcomes and policy implications, Journal of Women’s Strategic Studies 2013; 55, 95-150.
Safavi M, Samadi N, Mahmoodi M. The relationship between self-concept and quality of life in patients with type 2 diabetes. Medical sciences journal. 2013;23(2):148 -53.
Golparvar M, Bozorgmehri K, Kazemi MS.[Integrativerelationship between retirement syndromes components with general health symptoms among retired adults (Persian)]. Iranian Journal of Ageing. 2011; 6(2):15-25.
Yancura LA, Aldwin CM. Coping and health in older adults. Current Psychiatry Reports. 2008; 10(1):10-5.
Bosch J.V. Filming “successful aging”. Gerontologist. 2015;55(1):169–170.
Estebsari F., Taghdisi M.H., Rahimi F.A., Eftekhar A.H., Shojaeizadeh D. An educational program based on the success- Full aging approach on health-promoting behaviors in the elderly: A clinical trial study. Iran. Red Crescent Med. J. 2014;16(4):e16314.
Randall G.K., Martin P., Johnson M.A., Poon L.W. Successful aging: A psychosocial resources model for very old adults. J. Aging Sci. 2012;2012.
Mana J, Bezdicek O. Cognition in successful aging: Systematic review and future directions.Clinical Gerontologist. 2022;45(3):477-85
Ji H, Ling J, McCarthy VL. Successful aging in the United States and China: A theoretical basis to guide nursing research, practice, and policy. Journal of Transcultural Nursing. 2015;26(2):129-36
Zanjari N, Sani MS, Chavoshi MH, Rafiey H, Shahboulaghi FM. Successful aging as a multidimensional concept: An integrative review. Medical journal of the Islamic Republic of Iran. 2017;31:100.
Teater B, Chonody JM. How do older adults define successful aging? A scoping review. The International Journal of Aging and Human Development. 2020;91(4):599-625
Badache AC, Hachem H, Mäki-Torkko E. The perspectives of successful ageing among older adults aged 75+: a systematic review with a narrative synthesis of mixed studies. Ageing & Society. 2021:1-37
Ladan Naseh L, Mohammadi-Shahboulaghi F, Khankeh HR, Norouzi Tabrizi K. [Successful Aging: Concept Analysis with Walker and Avant's Approach (Persian)]. Salmand: Iranian Journal of Ageing. Forthcoming 2023.
Zanjari N, Sharifian Sani M, Hosseini Chavoshi M, Rafiey H, Mohammadi Shahboulaghi F. Perceptions of successful ageing among Iranian elders: insights from a qualitative study. The International Journal of Aging and Human Development. 2016;83(4):381-401
