توصيه‌هاي دکتر سيدحسين فخرايي به تازه‌مادران
آگاهي شما درباره حالات طبيعي و غيرطبيعي نوزادتان در عرض چند روز اول پس از تولد کودکتان، به ويژه اگر اولين فرزند شما باشد، به حد قابل‌قبولي خواهد رسيد؛ مثلا درمي‌يابيد که الگوي غذا خوردن، خوابيدن و ادرار کردن او چگونه است.
اما کسب آگاهي درباره اين مسايل و ارزيابي وضع سلامت نوزاد، آشنايي با موارد احتياط و اينکه چه موقع نياز داريد به پزشک مراجعه کنيد؛ هرگز نبايد متوقف شود. حتما يکي از اولين سوالات شما پس از تولد نوزاد کوچولوي‌تان وضعيت ادرار و مدفوع او خواهد بود و اينکه چگونه و چه‌موقع و چندوقت‌يک‌بار بايد پوشکش را عوض کنيد؟ دکتر سيدحسين فخرايي، فوق‌تخصص نوزادان، استاد دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي به اين پرسش پاسخ مي‌دهد.
وضعيت طبيعي ادرار كردن در شيرخواران چگونه بايد باشد؟
شيرخوار معمولا بين 4 تا 10 بار در روز ادرار مي‌كند اما اگر بيمار يا تب‌دار باشد يا هوا بيش از حد گرم باشد، دفع ادرارش ممكن است به نصف ميزان طبيعي برسد. دفع ادرار نبايد دردناك باشد. اگر هر علامتي دال بر ناراحتي كودك هنگام ادراركردن مشاهده كرديد، حتما متخصص كودكان را در جريان بگذاريد.
ادرار طبيعي يک شيرخوار چه ويژگي‌هايي دارد؟
در شيرخوار سالم، رنگ ادرار از زرد كمرنگ تا پررنگ متغير است و هر چه تيره‌تر باشد، غلظتش بيشتر است و اين در زماني اتفاق مي‌افتد كه كودك مايعات كمتري خورده باشد. گاهي پوشك نوزاد رنگ صورتي به خود مي‌گيرد كه ممكن است با خون اشتباه شود ولي اين حالت به دليل غلظت بيش از حد ادرار است. تا زماني كه نوزاد حداقل 4 بار در روز ادرار مي‌كند، جاي نگراني نيست ولي اگر رنگ صورتي ادرار ادامه پيدا كند، بايد با متخصص اطفال مشورت كنيد. وجود خون در ادرار يا لكه خون در كهنه نوزاد اصلا طبيعي نيست و بايد فورا متخصص كودكان در جريان قرار گيرد. اين حالت گاهي ممكن است به علت زخم كوچكي (مثلا به دليل جوش‌هاي ناحيه تناسلي) ايجاد شود ولي گاهي ممكن است علامت مشكلات جدي‌تري باشد. اگر خونريزي با علايم ديگري مانند بي‌قراري يا خونريزي از مناطق ديگر بدن همراه شد بايد فورا به پزشك مراجعه كنيد.
مهم‌ترين نكاتي كه هنگام تعويض پوشك نوزاد بايد رعايت كنيم، چيست؟
قبل از تعويض پوشك كودك بايد مطمئن شويد كه تمام وسايل لازم در دسترس هستند. هرگز كودك را حتي براي يك ثانيه روي ميز تعويض، تنها رها نكنيد. نبايد تصور كنيد در لحظه كوتاهي كه شما براي آوردن پوشك يا دستمال او را تنها رها مي‌كنيد اتفاقي نخواهد افتاد. اگر روي ميز او را عوض مي‌كنيد، حفاظ مناسب و ايمن لازم است. شيرخوار خيلي زود توانايي غلت زدن را به دست مي‌آورد. بهتر است همه وسايل هنگام تعويض پوشك كنارتان باشد. شما به برخي وسايل نياز خواهيد داشت؛ مانند پوشك يا كهنه تميز، پماد يا وازلين كه پزشك توصيه كرده، پنبه، دستمال يا اسفنج مخصوص پاك كردن كودك.
كي بايد پوشك بچه را عوض كنيم؟
بيشتر اوقات! زمان دلخواه براي اين كار وجود ندارد. براي راحتي بچه به محض اينكه ديديد پوشك كثيف است يا سنگين و پر به نظر مي‌رسد، آن را عوض كنيد. تشخيص زمان خيس شدن پوشك‌هاي يك‌بار‌مصرف جديد دشوار است و بنابراين نبايد منتظر پس دادن و مشخص شدن آن روي لباس باشيد. پوشك طي روز – و كمتر در شب – بايد ساعتي يكبار عوض شود. سعي كنيد بچه را براي عوض كردن پوشك، شب‌ها از خواب بيدار نكنيد. به اين ترتيب، در هر 24 ساعت، حدود 8 تا 10 پوشك بايد عوض شود.
اگر كودك در اثر بستن پوشك دچار ضايعه پوستي شود، بايد چه كار كنيم؟
تا آنجا كه امكان دارد، بگذاريد پاي كودك هوا بخورد. وقتي او را تميز و خشك كرديد، بدون پوشك روي تشكچه بخوابانيد تا كمي بازي كند. اين كار را حداقل هر بار 20 دقيقه چند دفعه در روز انجام دهيد. قبل از اينكه پوشك او را ببنديد، به پاهاي او كِرِم محافظ پوست بزنيد. اگر لكه‌هاي كوچك قرمزرنگ ديديد، به پزشك مراجعه كنيد؛ چون ممكن است لكه‌هاي عفونت قارچي باشند و به تجويز دارو نياز باشد.
آيا ممكن است پوشك‌هاي يك بار مصرف هم باعث ضايعه پوستي شوند؟
بله؛ به شرطي که بچه براي مدت طولاني عوض نشده باشد. به همين دليل است كه عوض كردن پوشك بايد به‌طور منظم و به كرات باشد. پوشك‌هاي يكبار مصرف در خشك نگه داشتن زير كودك بهتر از پوشك‌هاي حوله‌اي هستند. به دليل اينكه قسمت مركزي آن قدرت جذب بالايي دارد كه اجازه نمي‌دهد رطوبت به پوست كودك برسد. از نظر تئوري، مواد شيميايي كه در ساخت پوشك‌هاي يكبار مصرف به كار مي‌رود، پوست كودك را تحريك مي‌كند اما در عمل چنين چيزي اتفاق نمي‌افتد. اگر به حساسيت به مواد شيميايي مشكوك هستيد، نوع پوشك را عوض كنيد يا با پزشك مشورت كنيد.
آيا به وجود آمدن ادرارسوختگي در شيرخوار، طبيعي است؟
ادرارسوختگي به ايجاد قرمزي، التهاب و جوش‌هاي ناحيه بستن كهنه يا پوشك گفته مي‌شود. اولين علامت معمولا به‌صورت قرمزي يا دانه‌هاي كوچك در قسمت‌هاي تحتاني شكم، باسن، آلت تناسلي و چين‌هاي ران يعني مناطقي كه در تماس مستقيم با كهنه‌هاي مرطوب يا آغشته به مدفوع هستند، ديده مي‌شود. اين نوع ادرارسوختگي خطرناك نيست و معمولا در مدت 3 تا 4 روز با مراقبت‌هاي مناسب بهبود مي‌يابد.
منبع:www.salamat.com
/ع
