ويژگي هاي نوشتاري کتاب مقدس و قرآن کريم(5)

حجيت يک كتاب به اين است كه با روش هاي معتبر ثابت شود كه اين كتاب، متعلق به نويسنده و همان گفتار و نوشتار است و هيچ تغييري در آن صورت نگرفته است؛ اما اينكه خود نويسنده چقدر حجيت واعتبار دارد، بحث ديگري است.
يکشنبه، 12 دی 1389
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
ويژگي هاي نوشتاري کتاب مقدس و قرآن کريم(5)

ويژگي هاي نوشتاري کتاب مقدس و قرآن کريم(5)
ويژگي هاي نوشتاري کتاب مقدس و قرآن کريم(5)


 

نويسنده: حسين نقوي




 

حجيت و اعتبار قرآن كريم و كتاب مقدس
 

حجيت يک كتاب به اين است كه با روش هاي معتبر ثابت شود كه اين كتاب، متعلق به نويسنده و همان گفتار و نوشتار است و هيچ تغييري در آن صورت نگرفته است؛ اما اينكه خود نويسنده چقدر حجيت واعتبار دارد، بحث ديگري است.
استناد كتاب هايي كه در كتاب مقدس آمده، به پيامبراني كه كتاب ها به نام آنان است، قطعيت ندارد (1) و مهم ترين دليل، حكم مجامعي است كه آنها را الهامي دانسته اند. افزون بر اين، پيامبري برخي از آنان نيز اثبات پذير نيست.(2) نكته ي ديگر اينكه كتاب مقدس در اصل، ترجمه است ودر ترجمه هاي مختلف، اغلاط و تحريف هايي وارد شده است .(3) براي نمونه، عهد جديد براي افزوده شدن تثليث، دچار تحريف شده است.(4)
بنابراين، مي بينيم كه كتاب مقدس هم از نظر استناد به نويسنده و هم از نظر خود نويسنده، فاقد حجيت است. البته بايد توجه داشت كه از نظر مسيحيان، كتاب مقدس حجيت دارد.
مسيحيان براي توجيه آسماني بودن كتاب مقدس، سه ديدگاه دارند:
1.تمكين: خدا با توجه به رحمت بي پايان خود، پيام خود را در حد ّضعف انساني ما تنزّل داده است؛
2.املا: روح القدس عهدين را املا كرده است؛
3.تأليف خدا: مؤلف نهايي عهدين خداست، الفاظ آن از خدا نيست. شوراي واتيكاني دوم ديدگاه خود را درباره ي كتاب مقدس در مصوبه اي با نام «كلام خدا» بيان كرد و جنبه ي الهي بودن آن را به تفصيل بيان كرد.(5)
مسيحيان بر اين باورند كه در واقع، نه كليسا و نه هيچ شورايي، كتابي را رسمي يا قانوني و معتبر نكرده است؛ بلكه كتاب، يا معتبر است يا نيست، و كليسا و شورا فقط در حد تشخيص اعتبار، و اعلام آن عمل مي كنند. ملاک اعتبار كتاب مقدس از نظر آنان چنين است: 1.نويسنده ي عهد عتيق بايد قانون گذار، نبي و يا رهبر بني اسرائيل باشد و نويسنده ي عهد جديد، يا بايد يكي از رسولان باشد يا تأييد شده از جانب يكي از آنها در كتاب ياد شده باشد؛ 2.شواهد دروني كتاب، دال بر الهامي بودن باشد؛ 3.عقيده و رأي كليساها (اجماع و اتفاق آرا) بر اعتبار باشد.(6)
اما درباره ي قرآن، هم استناد آن به آورنده اش اثبات پذير است و هم وجود تاريخي پيامبر اعظم صلي الله عليه و آله قطعي است و از اين لحاظ، داراي حجيت است.(7)

اعتبار كتاب هاي آسماني از منظر برون ديني و درون ديني
 

از بعد درون ديني، يهوديان، آسماني بودن انجيل و قرآن مجيد را منكرند و مسيحيان، آسماني بودن قرآن را. قرآن كريم از تورات و انجيلي سخن مي گويد كه مانند قرآن نازل شده اند؛ حال آنكه عموم اهل كتاب، تورات رانوشته ي حضرت موسي عليه السلام مي دانند و مسيحيان معتقدند حضرت عيسي عليه السلام هيچ كتابي نداشته و اناجيل، شرح حال و زندگي اوست؛ خود اناجيل نيز ادعاي وحي بودن را ندارند و شيوه ي نگارش آنها نيز اين را نشان مي دهد. بنابراين، مسلمانان اين تورات و اناجيل را قبول ندارند. البته يهوديان و مسيحيان كتاب هاي خود را به دليل محتواي آنها و حياني، مقدس و آسماني مي دانند.(8)
از بعد ديني، قرآن مجيد تاريخ روشني دارد و تواتر آن بر هر محقق منصفي به سادگي اثبات مي شود و كسي آن را انكار نكرده است. اما تورات وانجيل، نه تاريخ روشني دارند و نه تواتري؛ از اين رو، اعتبار ندارند؛ ولي چنان كه گذشت، يهوديان و مسيحيان براي اثبات اعتبار كتاب هاي مقدس خود، راه هاي ديگري دارند.(9)

اوصاف قرآن كريم و كتاب مقدس از نگاه آيات قرآن
 

قرآن كريم، تصديق كننده ي كتاب مقدس
 

تمام كتاب هاي آسماني چون داراي اصل و ريشه ي واحد بوده و رسالت يک ساني داشته اند، كتاب هاي پيش از خود را تأييد و تصديق كرده اند. انجيل، تورات را (10) و قرآن هر دو را تصديق كرده اند.(11) ولي قرآن به اين دليل كه آخرين كتاب آسماني و برتر از ديگر كتاب هاست، تنها كتابي است كه همه ي كتاب هاي پيش از خود را تصديق كرده و كتابي پس از آن نيامده است تا آن را تصديق كند.

توحيدي بودن قرآن كريم و کتاب مقدس
 

آيا قرآن در بيان داستان پيامبران، نخستين و مهم ترين شعار آنان را توحيد معرفي مي كند. دستورات اوليه ي ده فرمان نيز توحيد است.(12) به همين دليل است كه قرآن به پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله و مسلمانان دستور مي دهد به اهل كتاب بگوييد كه ما در توحيد با شما اشتراک داريم. (13)

تنزيلي بودن قرآن كريم و كتاب مقدس
 

آيات فراواني در قرآن بر تنزيلي بودن آن دلالت دارند كه از ذكر آنها مي گذريم. درباره ي تنزيلي بودن تورات و انجيل نيز آيات متعددي داريم كه به چند نمونه بسنده مي كنيم. آيات «...مِنْ قَبْلِ أَنْ تُنَزَّلَ التَّوْراةُ...» (آل عمران: 93)؛ «وَ لْيَحْكُمْ أَهْلُ اْلإِنْجيلِ بِما أَنْزَلَ اللّهُ فيهِ...» (مائده: 47) و «نَزَّلَ عَلَيْکَ الْكِتابَ بِالْحَقّ‏ِ مُصَدِّقًا لِما بَيْنَ يَدَيْهِ وَ أَنْزَلَ التَّوْراةَ وَ اْلإِنْجيلَ مِنْ قَبْلُ هُدًي لِلنّاسِ...» (آل عمران: 3 و4) بر تنزيلي بودن تورات و انجيل دلالت دارند.

اوصاف هدايتگري اين سه كتاب
 

در قرآن، اين سه كتاب آسماني اوصافي دارند، مانند: داراي حكم خدا بودن (14)، داراي هدايت، رحمت و نور بودن (15)، بصيرت بخش بودن (16)، كتاب كامل و بدون عيب (17)، موعظه و پند بودن (18)، فرقان و ذكر بودن (19)، قابل اقامه شدن و (20) داراي مفاهيمي چون رستگاري، قيامت و بهشت و جهنم (21) و وعده منجي.(22)

جهاني بودن قرآن، و بني اسرائيلي بودن تورات و انجيل
 

آياتي همچون «تَبارَكَ الَّذي نَزَّلَ الْفُرْقانَ عَلي‏ عَبْدِهِ لِيَكُونَ لِلْعالَمينَ نَذيرًا » (فرقان: 1) و «وَ ما أَرْسَلْناکَ إِلاّ كَافَّةً لِلنّاسِ بَشيرًا وَ نَذيرًا وَ لكِنَّ أَكْثَرَ النّاسِ لا يَعْلَمُونَ» (سبأ: 28) اين نكته را مي رسانند كه قرآن رسالتي جهاني دارد و براي همه ي مردم نازل شده است؛ ولي آياتي مانند «وَ آتَيْنا مُوسَي الْكِتابَ وَ جَعَلْناهُ هُدًي لِبَني إِسْرائيلَ أَلاّ تَتَّخِذُوا مِنْ دُوني وَكيلاً» (اسراء: 2) و «وَ لَقَدْ آتَيْنا مُوسَي الْكِتابَ فَلا تَكُنْ في مِرْيَةٍ مِنْ لِقائِهِ وَ جَعَلْناهُ هُدًي لِبَني إِسْرائيلَ» (سجده: 23) نشان دهنده ي اين مطلب اند كه تورات و انجيل فقط براي بني اسرائيل بوده اند و رسالت آنها، هدايت آنان بوده است.

تحدي (هماورد طلبي) قرآن و عدم تحدّي تورات و انجيل
 

قرآن در آيات متعددي هماورد طلبيده كرده است. در آيات «وَ إِنْ كُنْتُمْ في رَيْبٍ مِمّا نَزَّلْنا عَلي‏ عَبْدِنا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ وَ ادْعُوا شُهَداءَكُمْ مِنْ دُونِ اللّهِ إِنْ كُنْتُمْ صادِقينَ» (بقره: 23) و «أَمْ يَقُولُونَ افْتَراهُ قُلْ فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِثْلِهِ وَ ادْعُوا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِنْ دُونِ اللّهِ إِنْ كُنْتُمْ صادِقينَ »(يونس: 38) به يک سوره، در آيه ي «أَمْ يَقُولُونَ افْتَراهُ قُلْ فَأْتُوا بِعَشْرِ سُوَرٍ مِثْلِهِ مُفْتَرَياتٍ وَ ادْعُوا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِنْ دُونِ اللّهِ إِنْ كُنْتُمْ صادِقينَ» (هود: 13) به ده سوره و در آيه ي «قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ اْلإِنْسُ وَ الْجِنُّ عَلي‏ أَنْ يَأْتُوا بِمِثْلِ هذَا الْقُرْآنِ لا يَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَ لَوْ كانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهيرًا» (اسراء: 88) به كل قرآن تحدي كرده است؛ ولي در هيچ جاي تورات و انجيل، اشاره اي به هماورد طلبي آنها نشده است.

نتيجه گيري
 

1.با توجه به اينكه تورات، اناجيل و قرآن، منشأ واحدي دارند و همگي الهي اند، مشتركات زيادي دارند؛
2.با اينكه تورات و اناجيل فعلي بشري شده اند، هنوز در بسياري از زمينه ها با قرآن اشتراكاتي دارند؛
3.تمايزات اين سه كتاب، بيشتر درباره ي وحي، تحريف و يا حجيت و اعتبار آنهاست و در ديگر موارد به نظر مي رسد كه اشتراكات فراواني داشته باشند.

پی نوشت ها :
 

1.محمد جواد بلاغي، الهدي الي دين المصطفي، ص 404-420/ رحمة الله خليل الرحمن الهندي، اظهار الحق، ص 55.
2.محمد جواد بلاغي، الهدي الي دين المصطفي، ص 108.
3.همان، ص 109 تا 115.
4.حسين توفيقي، آشنايي با اديان بزرگ، ص 176.
5.همان ،ص 167.
6.بهرام محمديان و ديگران، دايرة المعارف كتاب مقدس، ص 5.
7.محمدرضا حكيمي، كلام جاودانه، ص 40-42.
80.حسين توفيقي، آشنايي با اديان بزرگ ، ص 229 و 230/ علي محمد دخيل، يا اهل الكتاب، مقارنه بين القرآن الكريم و باقي الكتب السماويه، ص 171.
9.همو ، آشنايي با اديان بزرگ، ص 230/ عي محمد دخيل، يا اهل الكتاب، مقارنه بين القرآن الكريم و باقي الكتب السماويه، ص 172.
10. .. آل عمران :50 / مائده :46 / صف :6.
11.بقره :89/ بقره :91/ بقره :101/ آل عمران :3 و 4/ نساء :47/ مائده :48/ انعام :92/ يوسف :111.
12.. سفر خروج، باب 20/ سفر تثنيه، باب 5.
13.آل عمران :64.
14. .. مائده :43/ مائده :45.
15.مائده :44/ مائده :46/ انعام :91 / انعام ، 154/ اعراف :154/ اسراء:2/ انبياء :48.
16.قصص :43/ اعراف :203.
17.انعام :154/ اعراف:145.
18.اعراف :145 / غافر :53 و 54.
19.انبياء :48.
20.مائده : 66/ مائده :68.
21.ر.ک: اعلي و اوائل طه.
22.انبياء :105.
 

منابع
ـ ابن سينا، رساله اضحويه في امر العماد، بي جا، بي نا ، بي تا.
ـ ابن حنبل، احمد، مسند، بيروت، مؤسسة الرسالة، 1420ق.
ـ ابن ميمون، موسي ، دلاله الحائرين، تحقيق دكتر حسين آتاي، تركيه، مكتبه الثقافه الدينيه، بي تا.
ـ‌آشتياني ، سيد جلال الدين، شرح مقدمه قيصري، قم ، دفتر تبليغات اسلامي، 1372.
ـ الاصفهاني، الراغب، معجم مفردات الفاظ القرآن، بي جا، دارالكاتب العربي، 1392ق.
ـ الدوري، غانم، رسم الخط مصحف، قم، اسوه، 1376.
ـ الكوراني، علي، تدوين القرآن، قم، دارالقرآن الكريم، 1418ق.
ـ الهندي، رحمة الله خليل الرحمن، اظهار الحق، بي جا، مكتبة الثقافة الدينية، بي تا.
ـ ايازي ، سيد محمد علي، چهره پيوسته قرآن، تهران، هستي نما ، 1380.
ـ بلاغي نجفي، محمد جواد، الهدي الي دين المصطفي، ترجمه ي سيد احمد صفايي، تهران، آفاق، 1360.
ـ بهشتي، احمد، عيسي در قرآن، تهران، اطلاعات، 1375.
ـ پانوراماي كتاب مقدس، راهنماي بصري براي مطالعه كتاب مقدس، بي تا، بي جا.
ـ توفيقي، حسين، آشنايي با اديان بزرگ، تهران، سمت، چ هفتم، 1384.
ـ جوادي آملي، عبدالله، نزاهت قرآن از تحريف، قم، اسراء، 1383.
ـ حسن زاده آملي، حسن، قرآن هرگزتحريف نشده (فصل الخطاب في عدم تحريف كتاب رب الارباب)، ترجمه عبدالعلي شاهرودي، محمدي، قم، قيام، 1381.
ـ حكيمي، محمد رضا، كلام جاودانه، تهران، فرهنگ اسلامي، چ پنجم، 1377.
ـ دارابي، عباس شريف، تحفه المراد شرح قصيده ميرفندرسكي، به اهتمام محمد حسين اكبري ساوي، تهران، الزهراء سلام الله عليها، 1372.
ـ دخيل، علي محمد يا اهل الكتاب، مقارنه بين القرآن الكريم و باقي الكتب السماويه، بيروت دارالهادي، 2002.
ـ ديب، سهيل، التوراه بين الوثنيه و التوحيد، بيروت، درالنفائس ، چ دوم، 1985.
ـ رابرتسون، آرچيبالد، عيسي: اسطوره يا تاريخ؟، ترجمه حسين توفيقي، قم، مركز اديان و مذاهب،1378.
ـ رازي ، محمد، تفسير الكبير، بيروت، دارالفکر، 1430ق.
ـ ريچاردز، لارنس، آموزش خلاق كتاب مقدس، ترجمه شموئيل ايطاليايي ـ ريتا نسيان، شوراي كليساهاي جماعت رباني، بي جا، بي تا.
ـ ساروخا چيكي، كشف الآيات يا آيه ياب كتاب مقدس، تهران، آفتاب عدالت، بي تا.
ـ سليماني، عبدالرحيم، «درآمدي بر شناخت كتاب مقدس»، هفت آسمان، ش 2، 1378.
ـ سيد محمد حسين طباطبائي، قرآن در اسلام، تهران ، دارالكتب الاسلاميه ، 1373.
ـ شنكائي، مرضيه، بررسي تطبيقي اسماء الهي، تهران، سروش ، 1381.
شولتز، ساموئل، عهد عتيق سخن مي گويد، ترجمه مهرداد فاتحي، بي جا، شوراي كليساهاي جماعت رباني، بي تا.
ـ صدرالدين الشيرازي، محمد، مفاتيح الغيب، تهران،‌انجمن حكومت و فلسفه ايران، 1363.
ـ طباطبايي، سيد محمد حسين ، الميزان في تفسير القرآن ، بيروت، مؤسسه الاعلمي للمطبوعات ، 1417ق.
ـ فارياب، محمد حسين، «تحريف تورات و انجيل از ديدگاه قرآن، معرفت، شماره 143، آبان ، 1388، 137-153.
ـ فراستخواه، مقصود، زبان قرآن، تهران، علمي و فرهنگي ، 1376.
ـ فقهي زاده، عبدالهادي ، پژوهشي در نظم قرآن، تهران ، جهاد دانشگاهي، 1374.
ـ كاشاني، فيض، المحجة البيضاء، قم، دفتر انتشارات اسلامي، بي تا.
ـ كهن ، راب . ا.، گنجينه اي از تلمود، ترجمه امير فريدون گرگاني، بي جا، چاپخانه زيبا، 1350.
ـ محمد هادي معرفت، صيانة القرآن من التحريف، قم ، مؤسسه النشر الاسلامي، 1413 ق.
ـ محمديان، بهرام و ديگران، دايرة المعارف كتاب مقدس ، تهران ، نشر روز نو، 1380.
ـ‌ميشل، توماس، كلام مسيحي، ترجمه حسين توفيقي، قم ، مركز مطالعات و تحقيقات اديان و مذاهب، چ دوم، 1381.
ـ معرفت، محمد هادي، التمهيد في علوم القرآن، قم، موسسه نشر اسلامي، چ دوم، 1415ق.
ـ ــــــــــ ، «تأويل از ديدگاه علامه طباطبايي»، پژوهش هاي قرآني، ش 9 و 10، 1376 ، ص 65-67.
A Childern Living Bible، Tyndale House Publishers، 1971 .
Buber، Martin & Franz Rosenzweig، Scripture and Translation، translated by Lawrence Rosenwald with Everett Fox (from German language)، Indiana University Press، 1994.
،Crssan، D.M.، "Logos" in New Catholic Encyclopedia، The Catholic University of America
Washington، D.C، 1981.
.Gershenson، Daniel E.، "Logos" in Encyclopedia Judaica، Keterpress Enterprises، Jerusalem، Israel، 1996.
Liberty Bible Commentary، The Old-Time Gospel Hour Edition، 1983
،Lockyer، Herbert، All the Doctrines of the Bible، ZandervanPublishingHouse، Michigan
1964.
Schaya، Leo، The Universal Meaning of Kabbalah، London، George Allen & Unwin LTD،
1971.
Scholem، Gershom، "Adam Kadmon" in Encyclopedia Judaica، Keterpress Enterprises،
Jerusalem، Israel، 1996.
Sherbok، Dan Cohn، Judaism: History، Belief and Practice، London and New York:
Routledge، 2003.
Steem، Shirley، A Child's Bible in colour، P.P. Co. LTD، London، 1970.
The Collegeville Bible Commentary The Liturgical press، 1989.
The Interpreter's Bible، New York، Abingdon press، 1952.
The One-Year Bible، Tyndale House Publishers، 1986.
The Oxford Companion to the Bible، Ed by Bruce M. Metzger & Michael D. Coogan، New
York، Oxford، 1993.
فصلنامه علمي-تخصصي معرفت اديان شماره 1



 



نظرات کاربران
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
مقالات مرتبط
موارد بیشتر برای شما
معرفی خوشنویسان معروف قرآن کریم
معرفی خوشنویسان معروف قرآن کریم
بررسی مرقع و قطاع در خوشنویسی
بررسی مرقع و قطاع در خوشنویسی
خیابانی: آقای بیرانوند! من بخواهم از نام بردن تو معروف بشوم؟ خاک بر سر من!
play_arrow
خیابانی: آقای بیرانوند! من بخواهم از نام بردن تو معروف بشوم؟ خاک بر سر من!
توضیحات وزیر رفاه در خصوص عدم پرداخت یارانه
play_arrow
توضیحات وزیر رفاه در خصوص عدم پرداخت یارانه
حمله پهپادی حزب‌ الله به ساختمانی در نهاریا
play_arrow
حمله پهپادی حزب‌ الله به ساختمانی در نهاریا
مراسم تشییع شهید امنیت وحید اکبریان در گرگان
play_arrow
مراسم تشییع شهید امنیت وحید اکبریان در گرگان
به رگبار بستن اتوبوس توسط اشرار در محور زاهدان به چابهار
play_arrow
به رگبار بستن اتوبوس توسط اشرار در محور زاهدان به چابهار
دبیرکل حزب‌الله: هزینۀ حمله به بیروت هدف قراردادن تل‌آویو است
play_arrow
دبیرکل حزب‌الله: هزینۀ حمله به بیروت هدف قراردادن تل‌آویو است
گروسی: فردو جای خطرناکی نیست
play_arrow
گروسی: فردو جای خطرناکی نیست
گروسی: گفتگوها با ایران بسیار سازنده بود و باید ادامه پیدا کند
play_arrow
گروسی: گفتگوها با ایران بسیار سازنده بود و باید ادامه پیدا کند
گروسی: در پارچین و طالقان سایت‌های هسته‌ای نیست
play_arrow
گروسی: در پارچین و طالقان سایت‌های هسته‌ای نیست
گروسی: ایران توقف افزایش ذخایر ۶۰ درصد را پذیرفته است
play_arrow
گروسی: ایران توقف افزایش ذخایر ۶۰ درصد را پذیرفته است
سورپرایز سردار آزمون برای تولد امیر قلعه‌نویی
play_arrow
سورپرایز سردار آزمون برای تولد امیر قلعه‌نویی
رهبر انقلاب: حوزه‌ علمیه باید در مورد نحوه حکمرانی و پدیده‌های جدید نظر بدهد
play_arrow
رهبر انقلاب: حوزه‌ علمیه باید در مورد نحوه حکمرانی و پدیده‌های جدید نظر بدهد
حملات خمپاره‌ای سرایاالقدس علیه مواضع دشمن در جبالیا
play_arrow
حملات خمپاره‌ای سرایاالقدس علیه مواضع دشمن در جبالیا