سي‌تي اسکن هم سرطان‌زاست؟
نگراني‌هاي جديد درباره دستگاه‌هاي تصويربرداري
گسترش علم و دقيق‌تر شدن روش‌هاي اندازه‌گيري، هر روز يکي از تجربيات گذشته ما را به چالش مي‌کشد و حتي مرسوم‌ترين رفتارهاي روزمره ما را نيز زير سوال مي‌برد. مهم‌ترين سوال اين است: مرز ميان سلامتي و خطر، کجاست؟
اخیرا نتيجه دو تحقيق جداگانه در ايالات متحده، باعث شد تا نگراني‌هاي زيادي در ميان بيماران اين کشور ايجاد شود. در شرايطي که تا چند وقت پيش، بيمارستان‌هاي ايالات متحده از تبليغات پرزرق و برق خود براي تشويق بيماران به انجام «سي‌تي‌اسکن تمام بدن» يا انجام تصويربرداري‌هاي پيشگيرانه استفاده مي‌کردند، چاپ دو مقاله در نشريه «آرشيو طب داخلي» نگراني‌هاي جديدي را در مورد احتمال بروز سرطان در اثر انجام سي‌تي‌اسکن برانگيخت.
29000 مورد سرطان در يک سال؟
دکتر ريتا ردبرگ، درباره اين تحقيق انجام شده مي‌گويد: «آنچه مشخص شده است آن است که ميزان پرتوهاي منتشر شده از دستگاه‌هاي سي‌تي‌اسکن، بسيار بيش از آن چيزي است که سابق بر اين تصور مي‌شد. اين يافته‌ها با افزايش ميزان سرطان‌هاي مختلف همراه است. سالانه ميليون‌ها مورد سي‌تي‌اسکن در اين کشور انجام مي‌شود و ميزان آنها نيز رو به افزايش است.
حرف‌هاي خانم دکتر ردبرگ چندان نادرست به نظر نمي‌رسد. تعداد دفعات انجام سي‌تي‌اسکن در آمريکا، از بسياري از کشورهاي جهان بيشتر است و اين روند در سال‌هاي اخير، افزايش فراواني نشان داده است. براي مثال، تنها در سال 2007 بيش از 70 ميليون مورد سي‌تي‌اسکن در ايالات متحده انجام شده است، در حالي که تعداد سي‌تي‌اسکن‌هاي انجام شده در سال 1980 تنها سه ميليون مورد بود. اين مقدار تقريبا 10 برابر تعداد سي‌تي‌اسکن‌هاي انجام شده در منطقه بريتانيا، در مدت مشابه است. به نظر مي‌رسد علت اصلي اين افزايش، مانند ساير مشکلات موجود در امر بهداشت در آمريکا، زير سر نظام سلامت اين کشور باشد. ميزان مبالغ پرداختي به پزشکان و راديولوژيست‌هاي آمريکا بر اساس سيستم پرداخت بر اساس ميزان خدمات است. در واقع پزشکان به ازاي ميزان خدماتي که به بيماران عرضه مي‌کنند، افزايش درآمد خواهند داشت. در نتيجه درخواست هرگونه تصويربرداري، مانند سي‌تي‌اسکن، باعث ايجاد درآمد جداگانه‌اي براي پزشک خواهد شد و اين مي‌تواند توجيه‌کننده تمايل پزشکان ايالات متحده به تجويز موارد متعدد سي‌تي‌اسکن باشد.
تخمين‌هايي نيز درباره نسبت ابتلاي بيماران در اين تحقيق به چشم مي‌خورد. براي مثال از ميان 29000 بيماري که تصور مي‌شود در اثر انجان سي‌تي‌اسکن، به سرطان مبتلا خواهند شد، 14000 مورد در اثر سي‌تي‌اسکن شکم و لگن، 4100 مورد در اثر سي‌تي‌اسکن قفسه سينه و 4000 مورد در اثر سي‌تي‌اسکن مغز خواهد بود. 2700 مورد نيز در اثر انجام سي تي آنزيوگرافي – بررسي عروق قلب با کمک سي‌تي‌اسکن – به سرطان دچار خواهند شد. البته اين مساله به نظر منطقي خواهد بود زيرا ميزان تشعشع پرتوهاي ايکس در انواع مختلف سي‌تي‌اسکن، با توجه به عضو مورد بررسي متفاوت است. براي مثال، ميزان پرتوهاي دريافت شده در سي‌تي‌اسکن سر برابر 150rem ( واحد اندازه‌گيري پرتوها) خواهد بود. اين مقدار براي سي‌تي‌اسکن شکم و لگن، 990rem و در مورد سي‌تي‌اسکن شکم در نوزادان 2000rem است، در حالي که طي انجام يک عکس ساده قفسه سينه تنها 10 rem اشعه جذب بدن انسان مي‌شود.
شايع‌ترين انواع سرطان‌هاي احتمالي نيز سرطان ريه (6200 مورد)، روده بزرگ (3500 مورد) و لوکمي يا سرطان خون (2700 مورد) خواهد بود.
اقدامات تشخيص يا زياده‌روي؟
گرچه تخمين زده شده است که ميزان اشعه دريافتي توسط يک آمريکايي در طول سال، برابر با قرار گرفتن در فاصله 4/2 کيليومتري از انفجار يک بمب اتميست، اما انجمن راديولوژيست‌هاي آمريکا که بيش از 34000 متخصص راديولوژي در آن عضو هستند، معتقد است هنوز هيچ تحقيق جامع و کاملي نتوانسته است بين انجام سي‌تي‌اسکن و بروز سرطان ارتباط مستقيمي کشف کند.
دکتر فيشرمن، عضو اين انجمن معتقد است احتمال مرگ در اثر بيماري‌هاي ناشي از سي‌تي‌اسکن بسيار کمتر از احتمال مرگ در اثر بيماري‌هايي است که بدون استفاده از سي‌تي‌اسکن، کشف نشده باقي مي‌مانند. به ويژه اينکه امروزه شرکت‌هاي توليد کننده دستگاه‌هاي تصويربرداري با استفاده از تکنولوژي‌هاي جديد، دستگاه‌هايي ساخته‌اند که ميزان تشعشعات آن بسيار کمتر از دستگاه‌هاي چند سال قبل است.
آنچه مشخص است، تا زمان تاييد يا رد نهايي نتايج اين تحقيقات و با توجه به نقش فراوان سي‌تي‌اسکن در طب امروز، بهترين توصيه، پرهيز از انجام موارد غير ضروري سي‌تي‌اسکن است.
بيتل ها در خدمت پزشکي
منبع:http://www.salamat.com
/ج
