گفتگو با دکتر هومن شريفي درباره عوارض استنشاق تحميلي دود سيگار
تعريف استنشاق تحميلي دود سيگار، چيست؟
هنگامي که ما به طور غيرداوطلبانه در معرض دود دخانيات قرار مي‌گيريم، درواقع دچار استنشاق تحميلي دود سيگار شده‌ايم.
آيا آماري از افرادي که دچار استنشاق تحميلي سيگار مي‌شوند، در دست داريد؟
سازمان بهداشت جهاني به تازگي اعلام کرده است که يک ميليارد و 300 ميليون سيگاري در جهان وجود دارد که سه ميليارد نفر افراد بالغ را به طور غيرداوطلبانه در معرض دود دخانيات قرار مي‌دهند يعني اينکه تنها يک ميليارد نفر از هواي سالم و عاري از دخانيات استفاده مي‌کنند.
وضعيت کودکان درمعرض خطر دود سيگار در ايران چگونه است و درمقايسه با کشورهاي ديگر چه جايگاهي داريم؟
براساس آمار سال 2006 سازمان بهداشت جهاني 9/42 درصد کودکان ايراني در معرض دود سيگار هستند و از نظر علمي اگر در محدوده 40 تا 50 درصد قرار بگيريم يعني اينکه برنامه‌هاي کنترل دخانيات کشورمان به خوبي انجام نمي‌شود. اين در حالي است که 1/42 درصد کودکان آمريکايي در معرض استنشاق تحميلي دود سيگار قرار دارند. اين رقم در کشور امارات 30 درصد است اما در فرانسه و فنلاند به صفر رسيده است يعني اينکه در اين کشورها هيچ کودکي در معرض دود تحميلي دخانيات نيست. بنابراين به نظر مي‌رسد يکي از وظايف سياستگذاران اين است که قوانيني وضع کنند که از افراد در معرض دود سيگار، حمايت‌هاي قانوني شود.
خطر ابتلا به سرطان ريه در افرادي که در معرض استنشاق تحميلي دود سيگار هستند چقدر جدي است؟
در سال 1985 دکتر دال، نخستين فردي بود که ارتباط ميان دخانيات و سرطان ريه را کشف کرد و گفت: «اگر 20 سال در خانه‌اي زندگي کنيم که پر از مواد آزيست (ماده سرطان‌زا در ريه) باشد، در مقايسه با خانه‌اي که فردي سيگاري روزانه يک ساعت در آن سيگار بکشد، صد برابر احتمال ابتلا به سرطان ريه افزايش مي‌يابد.» فراموش نکنيم از سال 1993 به بعد، سيگار به عنوان قوي‌ترين ماده سرطان‌زا در جهان شناخته شده است. بنابراين همه خطرهاي سيگار براي فرد سيگاري درباره افرادي که در معرض دود سيگار هستند نيز مشاهده مي‌شود.
خاطرنشان کنم که هر پنج سال زندگي با فرد سيگاري 5/6 درصد احتمال ابتلا به سرطان ريه را افزايش مي‌دهد. هم‌اکنون 14 نوع سرطان اثبات شده از طريق دود سيگار وجود دارد که افراد در معرض دود نيز 30 درصد بيشتر از ديگران به اين سرطان‌ها دچار مي‌شوند.
سيگار کشيدن کنار کودکان چه عوارضي براي آنها دارد؟
سيگار کشيدن والدين پيش از دوران بارداري، حين دوران بارداري و پس از زايمان مشکلات تنفسي بي‌شماري براي کودکان به دنبال دارد. همچنين استنشاق دود سيگار به وسيله مادر و هنگامي که جنين در شکم مادر است، روي دستگاه عصبي او تاثير مي‌گذارد.
وضعيت آسم در اين کودکان چگونه است؟
ميزان بروز آسم در کودکاني که والدين سيگاري دارند، به شدت زياد است که علاوه بر مراجعه بسيار زياد اين افراد به مراکز درماني و بيمارستان‌ها، کاهش پاسخ‌دهي به درمان را دارند و افزايش خس‌خس سينه و سرفه در آنان بسيار بالاتر از کودکان ديگر است.
سيگار کشيدن در اتاق‌هاي ديگر خانه نيز همين تاثير را دارد؟
هر پکي که به سيگار زده مي‌شود، 30 سانتي‌متر مکعب دود توليد مي‌کند و وقتي بازگشت داده مي‌شود نيز به همان حجم در فضاي بسته منتشر مي‌شود. بنابراين کشيدن سيگار در هر کدام از اتاق‌هاي خانه همان خطرهايي را ايجاد مي‌کند که سيگار کشيدن در نزد خانواده موجب مي‌شود.
استنشاق تحميلي دود سيگار فقط مشکلات تنفسي کودکان را در بر دارد يا بقيه ارگان‌ها را نيز درگير مي‌کند؟
ترديد نکنيد که کشيدن سيگار همه ارگان‌هاي بدن افراد سيگاري و افرادي را که در معرض دود آن هستند، تحت تاثير قرار مي‌دهد. به جز مشکلات تنفسي که درباره آن صحبت شد، نيکوتين دود سيگار از طريق پوست نيز به فرزندان انتقال داده مي‌شود. به طور مثال، به ماده کوتينين اشاره مي‌کنم که نخستين ماده حاصل از متابوليسم سيگار در بدن است. ميزان کوتينين ادرار کودکاني که در معرض دود سيگار نيستند، چهار نانوگرم است اما در کودکاني که والدين سيگاري داشته‌اند، اين رقم 458 نانوگرم يعني صد برابر است. همچنين دود سيگار به لباس و پوست ما نيز مي‌چسبد و هنگام بغل کردن کودکان مقدار ديگري از آن را به کودکان منتقل مي‌کنيم. يک مثال ديگر هم اين است که افراد سيگاري و افرادي که در معرض استنشاق تحميلي دود آن هستند، بيشتر از ديگران دچار ناباروري مي‌شوند. در آخرين نسخه از کتابي موسوم به اختلالات ناشي از اعتياد و در نخستين بخش آن آمده که اعتياد و سيگار ميلياردها بيماري به دنبال دارد و هيچ عضوي در بدن نيست که از خطرهاي آن مصون باشد.
هنگامي که درباره استنشاق تحميلي دود دخانيات صحبت مي‌کنيم، در ذهنمان بيشتر به سيگار فکر مي‌کنيم. آيا قليان نيز همين خطرها را دارد؟
بله، حتي بيشتر از سيگار زيرا هر قليان دست کم برابر 40 تا 50 نخ سيگار است و مقدار دودي که از قليان در فضا پخش مي‌شود، به اندازه دودي است که يک خودروي روشن در اتاق توليد مي‌کند. حالا بهتر مي‌توانيد تصور کنيد چه ميزان مونوکسيد کربن و ديگر ذرات سمي وارد بدنتان مي‌شود.
يکي از سنت‌هاي قديمي ما در جمع‌هاي خانوادگي اين است که فکر مي‌کنيم کشيدن يک بار يا دو بار قليان در سال خطر چنداني ندارد. نظر شما چيست؟
هنگامي که ما درباره اعتياد صحبت مي‌کنيم، سه موضوع اتفاق مي‌افتد. نخست سميت حاد، سپس سميت مزمن و در نهايت، وابستگي و اعتياد. بنابراين کسي که سالي يک بار قليان مي‌کشد، تعداد گيرنده نيکوتين مغزش به مرور افزايش مي‌يابد اما فردي که به طور مدام اين کار را مي‌کند، در عرض دو سال گيرنده‌هاي نيکوتيني‌اش به 200 درصد افزايش مي‌يابد. حالا تصور کنيد فردي که سالي يک بار قليان مي‌کشد در نهايت در عرض پنج سال گيرنده نيکوتيني‌اش به همين عدد نزديک مي‌شود. بنابراين روزي فراخواهد رسيد که ماهي يک بار و هفته‌اي يک بار نيز کفاف وابستگي‌اش را نمي‌دهد.
درباره درمان هم صحبت کنيد؟
روش‌هاي درماني متعددي براي ترک دخانيات وجود دارد که يکي از آنها استفاده از داروهاي جايگزين نيکوتين است. يک نوع از آنها قرص جويدني توليد داخل است که بدون نسخه در داروخانه‌هاي کشور به فروش مي‌رسد. نوع ديگر، استفاده از برچسب است که آن هم بدون نسخه به فروش مي‌رسد اما با توجه به اينکه دستورالعمل‌هاي فارسي ندارد اغلب با تجويز پزشکان و راهنمايي آنان استفاده مي‌شود.
قيمت اين داروها در داروخانه‌ها مقرون به صرف است يا نه؟
متاسفانه در کشور ما هزينه سيگار کشيدن خيلي ارزان‌تر از اين برچسب‌ها است. به‌طور مثال، شما با 400 تومان مي‌توانيد يک بسته سيگار بخريد اما براي خريدن يک برچسب ترک سيگار، دست کم بايد هفت هزار تومان پرداخت کنيد و در نتيجه فردي که از اين نوع درمان استفاده مي‌کند بايد انگيزه بسيار زيادي براي ترک سيگار داشته باشد.
منبع:http://www.salamat.com
