شامپوهای سرطانزا
نويسنده:پريسا اصولي
SLES يا سديم لوريل اترسولفات يکي از مهم‌ترين مواد اوليه در صنعت محصولات مراقبت فردي، مانند شامپوي سر و بدن و مايعات دست‌شويي است که عامل اصلي کف‌کنندگي و پاک‌کنندگي آن محسوب مي‌شود. به دليل وجود برخي ناخالصي‌ها، يکي از دلايل مهم حساسيت‌هاي پوستي و ريزش‌هاي مو به کيفيت SLES مصرفي در شامپو مربوط مي‌شود. حال اگر اين ماده داراي ناخالصي‌هايي بيش از حد استاندارد جهاني باشد (ناخالصي حتي در حد و ميزان پايين هم حساسيت‌زا و تحريک‌کننده خواهد بود) موجب خارش سر و ريزش مو و تحريکات پوستي مي‌شود و اگر از ميزان معيني بيشتر باشد، سرطانزا نيز به‌شمار مي‌رود. در فرآيند توليد SLES، ماده‌اي خطرناک و سرطانزا به نام دي‌اکسان آزاد مي‌شود که در ابتدا به صورت گاز بوده و پس از توليد، به‌صورت محلول در کنار ديگر اجزا باقي خواهد ماند.
مرغوبيت SLES به حداقل مقدار دي‌اکسان و مواد آلي آزاد و نمک‌هاي سولفات سديم موجود در آن بستگي دارد. از جمله مهم‌ترين اين ناخالصي‌ها همان دي‌اکسان است. مطابق با استاندارد کشورهاي اروپايي و آمريکايي همانند ديگر کشورهاي آسياي جنوب‌شرقي، حداکثر ميزان مجاز اين ماده خطرناک در يک شامپو بايد ماکزيمم ده قسمت در يک ميليون قسمت باشد (10PPM)، از اين جهت بسياري از شامپوهاي با کيفيت پايين به دليل داشتن ميزان بالايي از اين سم قابل عرضه در بازارهاي اروپايي نيستند.
شامپوهايي غيرسمي
انجمن غيرانتفاعي بررسي سلامت انسان در ارتباط با محصولات آرايشي بهداشتي آمريکا در 16 مارس 2009 رسما اعلام کرد، يکي از سمومي که در اغلب شامپوها يافت مي‌شود سم 1 و 4 دي‌اکسان است که ماده شيميايي خطرناکي است. کميته ايمني محصولات براي مصرف‌کنندگان در کشور آمريکا نيز اعلام کرده است، حتي مقادير بسيار جزيي از 1 و 4 دي‌اکسان مي‌تواند به سرطان در انسان منجر شود، در حالي که انجمن حفاظت محيط‌زيست و انجمن خدمات ايمني انسان‌ها هر دو اعلام کردند دي‌اکسان مي‌تواند در حيوانات هم به سرطان منجر شود و يقينا براي انسان‌ها نيز سرطانزا خواهد بود. در حقيقت اگر ماده‌اي براي حيوانات سرطانزا باشد حداقل استفاده از آن براي کودکان و بزرگسالان نيز سرطانزا خواهد بود. در کشور آمريکا طي يک بررسي از 48 نوع شامپوي موجود در بازار، 32 نوع از آنها داراي سم دي‌اکسان بودند که اين حدود 67درصد محصولات را تشکيل مي‌دهد.
از آنجايي که متخصصان از نظر اخلاقي نمي‌توانند مواد سرطانزا را روي انسان‌ها آزمايش کنند سازمان بهداشت جهاني و اغلب سازمان‌هاي داخلي يا بين‌المللي اعلام مي‌کنند، چنانچه موادي براي حيوانات سرطانزا شناخته شود براي انسان‌ها نيز سرطانزا خواهد بود. همچنين سازمان غذا و داروي آمريکا (FDA) توضيح مي‌دهد، در مطالعات جذب پوستي مشخص شده است که دي‌اکسان قادر است به راحتي در پوست نژادهاي مختلف انساني و حيواني نفوذ کند. به عنوان مثال چنانچه فردي از يک شامپوي بدن که ناخالصي دي‌اکسان آن بالاتر از حد مجاز است استفاده کند، در حين استفاده در حمام و با آب گرم که خلل و فرج پوست باز مي‌شود، سم دي‌اکسان وارد جريان خون وي مي‌شود. همچنين دي‌اکسان در دماي معمول مايعي بي‌رنگ است که قابليت فراريت بالايي دارد و آتش‌گير است و بويي شبيه به اتر دارد که در حين استفاده شامپو در حمام دي‌اکسان آن در محيط محبوس گشته و پس از تبخير وارد مجاري تنفسي مي‌شود. دي‌اکسان قابل اختلاط با آب است و در مجاورت آتش و گرما مواد خطرناک و آتش‌زا توليد مي‌کند. دي‌اکسان در دماي بالا و يا فشار زياد ناپايدار مي‌شود و در مجاورت رطوبت پراکسيدهاي قابل احتراق توليد مي‌کند. تنفس عميق بخارات دي‌اکسان مهم‌ترين خطر تهديدکننده است زيرا به راحتي جذب ريه‌ها، پوست و معده در پستانداران خواهد شد و پس از آن به سرعت در ريه‌ها، جگر، کليه، طحال و روده‌بزرگ و بافت ماهيچه‌ها پخش خواهد شد. دي‌اکسان پس از جذب به‌صورت هيدروکسي اتوکسي استيک اسيد در ريه‌ها و پارا دي‌اکسان در اوره موجود در خون يافت مي‌شود. همچنين در آيين‌نامه فدرال کشور آمريکا آمده است توان خطرآفرين بودن دي‌اکسان براي انسان معادل يا بيشتر از مواد دفع حشرات و آفات نباتي است. آژانس حفاظت محيط زيست کشور آمريکا، دي‌اکسان را در کلاس B2 طبقه‌بندي مي‌کند که براي انسان سرطانزا است. بر اين پايه در خرگوش و موش و خوکچه هندي سرطان کبد و کيسه صفرا مي‌آورد که در نهايت سرطانزا بودن آن محرز مي‌شود. مطابق يک فراخوان سراسري در کشورهاي بلژيک و آلمان در ارتباط با محصولات مراقبت فردي براي کودکان، کليه محصولات مرتبط که شامل سم دي‌اکسان بوده‌اند به دادگاه فراخوانده شدند. لذا به هموطنان توصيه مي‌شود که از شامپوهايي استفاده کنند که ضمن رعايت استانداردها و تاييديه وزارت بهداشت، ميزان دي‌اکسان را به حداقل خود رسانده باشد. «سلامت» قصد دارد ضمن انتقال نظر کارشناسان وزارت بهداشت و اداره استاندارد و مديران صنايع شوينده ابعاد اين مساله را در شامپوها و شوينده‌هاي مصرفي کشور بررسي و نتايج را جهت اطلاع عموم مردم منتشر نمايد.
منبع:www.salamat.com
/ج
مرغوبيت SLES به حداقل مقدار دي‌اکسان و مواد آلي آزاد و نمک‌هاي سولفات سديم موجود در آن بستگي دارد. از جمله مهم‌ترين اين ناخالصي‌ها همان دي‌اکسان است. مطابق با استاندارد کشورهاي اروپايي و آمريکايي همانند ديگر کشورهاي آسياي جنوب‌شرقي، حداکثر ميزان مجاز اين ماده خطرناک در يک شامپو بايد ماکزيمم ده قسمت در يک ميليون قسمت باشد (10PPM)، از اين جهت بسياري از شامپوهاي با کيفيت پايين به دليل داشتن ميزان بالايي از اين سم قابل عرضه در بازارهاي اروپايي نيستند.
شامپوهايي غيرسمي
انجمن غيرانتفاعي بررسي سلامت انسان در ارتباط با محصولات آرايشي بهداشتي آمريکا در 16 مارس 2009 رسما اعلام کرد، يکي از سمومي که در اغلب شامپوها يافت مي‌شود سم 1 و 4 دي‌اکسان است که ماده شيميايي خطرناکي است. کميته ايمني محصولات براي مصرف‌کنندگان در کشور آمريکا نيز اعلام کرده است، حتي مقادير بسيار جزيي از 1 و 4 دي‌اکسان مي‌تواند به سرطان در انسان منجر شود، در حالي که انجمن حفاظت محيط‌زيست و انجمن خدمات ايمني انسان‌ها هر دو اعلام کردند دي‌اکسان مي‌تواند در حيوانات هم به سرطان منجر شود و يقينا براي انسان‌ها نيز سرطانزا خواهد بود. در حقيقت اگر ماده‌اي براي حيوانات سرطانزا باشد حداقل استفاده از آن براي کودکان و بزرگسالان نيز سرطانزا خواهد بود. در کشور آمريکا طي يک بررسي از 48 نوع شامپوي موجود در بازار، 32 نوع از آنها داراي سم دي‌اکسان بودند که اين حدود 67درصد محصولات را تشکيل مي‌دهد.
از آنجايي که متخصصان از نظر اخلاقي نمي‌توانند مواد سرطانزا را روي انسان‌ها آزمايش کنند سازمان بهداشت جهاني و اغلب سازمان‌هاي داخلي يا بين‌المللي اعلام مي‌کنند، چنانچه موادي براي حيوانات سرطانزا شناخته شود براي انسان‌ها نيز سرطانزا خواهد بود. همچنين سازمان غذا و داروي آمريکا (FDA) توضيح مي‌دهد، در مطالعات جذب پوستي مشخص شده است که دي‌اکسان قادر است به راحتي در پوست نژادهاي مختلف انساني و حيواني نفوذ کند. به عنوان مثال چنانچه فردي از يک شامپوي بدن که ناخالصي دي‌اکسان آن بالاتر از حد مجاز است استفاده کند، در حين استفاده در حمام و با آب گرم که خلل و فرج پوست باز مي‌شود، سم دي‌اکسان وارد جريان خون وي مي‌شود. همچنين دي‌اکسان در دماي معمول مايعي بي‌رنگ است که قابليت فراريت بالايي دارد و آتش‌گير است و بويي شبيه به اتر دارد که در حين استفاده شامپو در حمام دي‌اکسان آن در محيط محبوس گشته و پس از تبخير وارد مجاري تنفسي مي‌شود. دي‌اکسان قابل اختلاط با آب است و در مجاورت آتش و گرما مواد خطرناک و آتش‌زا توليد مي‌کند. دي‌اکسان در دماي بالا و يا فشار زياد ناپايدار مي‌شود و در مجاورت رطوبت پراکسيدهاي قابل احتراق توليد مي‌کند. تنفس عميق بخارات دي‌اکسان مهم‌ترين خطر تهديدکننده است زيرا به راحتي جذب ريه‌ها، پوست و معده در پستانداران خواهد شد و پس از آن به سرعت در ريه‌ها، جگر، کليه، طحال و روده‌بزرگ و بافت ماهيچه‌ها پخش خواهد شد. دي‌اکسان پس از جذب به‌صورت هيدروکسي اتوکسي استيک اسيد در ريه‌ها و پارا دي‌اکسان در اوره موجود در خون يافت مي‌شود. همچنين در آيين‌نامه فدرال کشور آمريکا آمده است توان خطرآفرين بودن دي‌اکسان براي انسان معادل يا بيشتر از مواد دفع حشرات و آفات نباتي است. آژانس حفاظت محيط زيست کشور آمريکا، دي‌اکسان را در کلاس B2 طبقه‌بندي مي‌کند که براي انسان سرطانزا است. بر اين پايه در خرگوش و موش و خوکچه هندي سرطان کبد و کيسه صفرا مي‌آورد که در نهايت سرطانزا بودن آن محرز مي‌شود. مطابق يک فراخوان سراسري در کشورهاي بلژيک و آلمان در ارتباط با محصولات مراقبت فردي براي کودکان، کليه محصولات مرتبط که شامل سم دي‌اکسان بوده‌اند به دادگاه فراخوانده شدند. لذا به هموطنان توصيه مي‌شود که از شامپوهايي استفاده کنند که ضمن رعايت استانداردها و تاييديه وزارت بهداشت، ميزان دي‌اکسان را به حداقل خود رسانده باشد. «سلامت» قصد دارد ضمن انتقال نظر کارشناسان وزارت بهداشت و اداره استاندارد و مديران صنايع شوينده ابعاد اين مساله را در شامپوها و شوينده‌هاي مصرفي کشور بررسي و نتايج را جهت اطلاع عموم مردم منتشر نمايد.
منبع:www.salamat.com
/ج
