بیماری های تیروئید

تیروئید غده ای است در گردن و جلوی نای که قوامی نرم دارد و از دو لوب تشکیل شده است که به وسیله قسمت نازکی به هم متصل هستند.معمولا 12 تا 20 گرم وزن دارد و بسیار پرخون است. پشت آن چهار غده پاراتییروئید وجود دارد که هورمون پاراتورمون را تولید می کنند که در تنظیم غلظت کلسیم بدن نقش دارد.
این غده دو هورمون مهم تری یودو تیرونین(تی 3) و تیروتوکسین(تی4) را می سازد که در رشد و نمو سلولهای جنینی و همچنین تنظیم متابولیسم بدن در بالغین نقش بسیار دارند.
برای ترشح این دو هورمون ابتدا هورمون رها کننده(تی آر اچ) از هیپوتالاموس ترشح شده که باعث ترشح هورمون تحریک کننده تیروئید(تی اس اچ) و این هورمون سبب ترشح این دو هورمون می شود.این زنجیره هورمونی دارای تنظیم برگشتی منفی است به این معنی که اگر تی 3 و تی 4 زیاد ترشح شوند، ترشح تی آر اچ و تی اس اچ کاهش می یابند و برعکس.
هر تغییر و مشکل در این زنجیره می تواند سبب بروز بیماریهای تیروئید شود.

معاینات مربوط به تیروئید:
 

معاینه فیزیکی: با لمس تیروئید صورت می گیرد و طی آن باید اندازه ، محل ، قوام ، درد داشتن به هنگام لمس(تندرنس)، دارای ندول بودن یا نبودن(نودولاریتی) و سفتی آن مورد بررسی قرار می گیرد.
اندازه گیری هورمونها: هورمون تی اس اچ هورمون بسیار حساسی در مقابل تغییرات تی 3 و تی 4 است و اندازه گیری آن می تواند بسیار کمک کننده باشد. ایمونو رادیومتریک یکی از حساس ترین روشهای ارزیابی هورمونهاست که بیشتر برای تی اس اچ و تی آر اچ استفاده می شود.
در صورت تغییر تی اس اچ باید هورمونهای تیروئید(تی 3 و تی 4) اندازه گیری شوند تا پرکاری از کم کاری تشخیص داده شود.
هورمونهای تیروئید گرایش زیادی به اتصال به پروتئینهای خونی(تیروئید باندینگ گلوبولین) دارند و هنگام اندازه گیری دو نوع هورمون اندازه گیری می شوند: هورمونها آزاد و هورمونهای توتال که مجموع آزاد و باند به پروتئین(تیروئید باندینگ گلوبولین یا تی بی جی) هستند.
هورمونهای توتال زمانی افزایش می یابند که تی بی جی افزایش یافته باشند مثل زمانی که استروژن زیاد شده است مانند زمان: حاملگی ، مصرف قرصهای ضدحاملگی، درمان جایگزینی هورمونی، مصرف داروی تاموکسیفن.
این هورمونها زمانی کاهش می یابند که تی بی جی هم کاهش یافته باشد مانند: سندرم نفروتیک(یکی از بیماریهای کلیه) و افزایش آندروژن (هورمون مردانه).
در بیشتر مواقع اندازه تی 4 آزاد برای تشخیص تیروتوکسیکوز (پرکاری) کافی است اما شرایطی هم وجود دارد که تی 3 هم باید اندازه گیری شود.
در بعضی شرایط کلینیکی استفاده از تی اس اچ به عنوان تست غربالگری جوابگو نخواهد بود و ممکن است باعث اشتباه در تشخیص شود به طور مثال: در بیشتر مواقع کم کاری تیروئید باعث افزایش تی اس اچ می شود(خود تنظیمی منفی) اما ممکن است ناشی از تومور در هیپوفیز باشد.یا کاهش تی اس اچ معمولا به دلیل تیروتوکسیکوز است اما ممکن است به دلیل افزایش هورمون جفت در سه ماهه اول حاملگی یا بعد از درمان پرکاری تیروئید یا به دلیل بعضی داروها مثل گلوکوکورتیکوئیدها و دوپامین باشد.
بنابراین تی اس اچ نباید به عنوان تست عملکرد تیروئید در افرادی که بیماریهای مشکوک هیپوفیزی دارند، استفاده شود.
اولترا سوند: اکثرا به عنوان تست تشخیص نودولها در تیروئید استفاده می شود.

بیماری های تیروئید:
 

هیپوتیروئیدیسم(کم کاری تیروئید): کمبود ید مهمترین علت این بیماری است. در جاهایی که ید کافی وجود دارد، بیماری خود ایمنی(بیماری هاشیماتو) و ناشی از درمان دارویی(درمان پرکاری تیروئید) شایعترین دلایل هستند.
علائم آن به ترتیب شیوع در بین بیماران عبارتند از: ضعف و خستگی، پوست خشک، احساس سرما، ریزش مو، اختلال در تمرکز و کاهش حافظه، یبوست، افزایش وزن با کاهش اشتها ، اختلال در تنفس ، اختلال در سیکل قاعدگی، فلج شدن، کاهش شنوایی.
اما علائمی که توسط پزشک تشخیص داده می شوند: پوست خشک و خشن و سردی در اندامها، تورم در صورت دستها و پاها، طاسی پراکنده، کاهش ضربان قلب و...
درمان آن با لووتیروکسین است که بسته به میزان تی اس اچ تجویز می شود. به طور مثال در بیمارانی که عملکرد تیروئید تقریبا صفر است روزانه 100 تا 150 میکروگرم. یا در بیمارانی که زیر 60 سال دارند و نشانه های بیماری قلبی در آنها دیده می شود دوز لووتیروکسین 50 تا 100 میکروگرم است.هدف نهایی این درمان رسیدن به حد نرمال تی اس اچ است که اگر 2 یا 3 سال طبیعی بود و تغییری نکرد نیازی به ادامه درمان نیست.
تیروتوکسیکوز: به معنی افزایش هورمونها تیروئیدی است و با پرکاری تیروئید(هایپرتیروئیدی) تفاوت دارد. با این حال بیشترین دلیل تیروتوکسیکوز، هایپرتیروئیدی است.
بیماری گریوز 80-60% تیروتوکسیکوز را تشکیل می دهد و هر چه برداشت ید بیشتر باشد این بیماری نیز بیشتر شیوع دارد.این بیماری معمولا در بالغین به خصوص افراد بین 50-20 سال وجود دارد.
علائم آن به ترتیب شیوع عبارتند از: افزایش فعالیت و بی قراری و اختلال تکلم، عدم تحمل گرما و عرق کردن، افزایش نبض، خستگی و بی حالی، کاهش وزن با افزایش اشتها، اسهال، افزایش حجم ادرار، کاهش میل جنسی و کاهش سیکل قاعدگی.

علائمی که توسط پزشک دیده می شوند:
 

افزایش ضربان قلب ، لرزش ، گواتر(بزرگ شدن غده) ، پوست گرم و مرطوب ، ضعف عضلانی، و...

درمان آن چند راه دارد:
 

داروهای ضد تیروئید مانند: پروپیل تیویوراسیل ، کاربی مازول و متی مازول که تفاوت این داروها در دوز و مدت زمان مصرف است. عوارضی هم دارند که باید دقت شود، مثلا: راش پوستی ، تب و درد مفصلی.در موارد کمتر ممکن است باعث هپاتیت و سندرم شبه لوپوس و ... شود.
ید رادیو اکتیو که بافت تیروئید را تخریب می کند.

برداشتن قسمتی از تیروئید.
 

پروپرانولول و یا آتنلول هم قبل از اینکه داروهای ضد تیروئید اثر کنند برای کاهش تعریق و ضربان و نبض مفید هستند.
ارسال مقاله توسط عضو محترم سایت با نام کاربری : Ehsanghorbani