تفاوت‌هاي کودکان بيش‌فعال و تيزهوش

خانواده‌ها در بسياري از مواقع کودکان خود را حواس‌پرت، شيطان، بازيگوش و بي‌علاقه به درس مي‌دانند در حالي که اين رفتارها ممکن است از تيزهوشي کودکان نشات گرفته باشد. شايد شما هم کودکي داشته باشيد که در حد توانايي‌ها و استعداد‌هايش کار نمي‌کند، تکاليف مدرسه‌اش را با اجبار انجام مي‌دهد، بدون نوشتن راه حل مسايل، تنها به نوشتن پاسخ آنها اکتفا مي‌کند، دست‌خط بدي دارد، در نوشتن ديکته‌ها بي‌دقت است. در عالم خيال و رويا به سر مي‌برد. به زبان عاميانه، اين بچه آرام و قرار ندارد و از ديوار راست بالا مي‌رود. شما مي‌خواهيد بدانيد که کودک‌تان دچار بيش‌فعالي شده، تيزهوش است و يا هر دوي اين خصوصيت‌ها را دارا است؟
محققان مرکز تشخيص و آمارگيري بيماري‌هاي رواني آمريکا، 14 ويژگي که در کودکان مبتلا به بيش‌فعالي ديده مي‌شود، مشخص کرده‌اند و اگر کودکي هشت مورد از اين ويژگي‌ها را در سنين قبل از هفت سالگي داشته باشد و اين خصوصيات حداقل تا شش ماه ادامه بيابد، اين کودک داراي بيش‌فعالي است و نبايد با شيطنت و تيزهوشي وي اشتباه گرفته شود. کودکي که مبتلا به بيش‌فعالي است، در اولين فرصت، بايد زير نظر روان‌شناس اطفال درمان شود.

14 ويژگي کودکان بيش‌فعال
 

1 هنگام نشستن، دست‌ها و پاهايش بي‌قرارند يا مدام در جاي خود حرکت مي‌کنند ولي اين حالت در نوجوانان ممکن است به احساس بي‌قراري‌هاي ذهني محدود شود.
2 هنگامي که از او مي‌خواهيد بنشيند يا در جايي آرام بماند، انجام اين کارها برايش مشکل است.
3 به راحتي و با وجود کوچک‌ترين محرک خارجي، دچار حواس‌پرتي مي‌شود.
4 در صورت حضور در گروه و انجام دادن بازي‌هاي دسته‌جمعي با دوستان خود، منتظر نوبت شدن، برايش غيرقابل تحمل است.
5 اگر از او سوالي کنيد، قبل از اتمام سوال و بدون فکر، فورا پاسخي براي سوالتان بيان مي‌کند.
6 بدون اينکه قصد لجبازي و مخالفت داشته باشد، انجام دادن کارهايي که از روي يک دستور خاص و به ترتيب مشخص شده باشد، برايش مشکل است.
7 توجه ممتد به يک کار، حتي بازي مورد علاقه‌اش را هم ندارد.
8 به طور معمول از يک کار ناتمام به سراغ کار يا بازي جديدي مي‌رود.
9 بي‌سرو صدا بازي نمي‌کند و انرژي بالايي را براي بازي‌ها صرف مي‌کند و در مقايسه با همسالان خود، خستگي از خود بروز نمي‌دهد.
10 زياد حرف مي‌زند و ميلي به گوش‌کردن حرف‌ها ندارد.
11 به‌طور معمول ميان حرف‌هاي ديگران مي‌پرد و به‌طور ناخوانده وارد جمع، بازي و... مي‌شود.
12 حتي اگر وانمود کند که مشغول گوش‌کردن به حرف‌هاي شما است، از حالت چشمان او و توجهش به طرفين، خواهيد فهميد که به حرف‌هايتان کوچک‌ترين توجهي ندارد.
13 کودکي که مبتلا به بيش‌فعالي است، وسايل مهم و ضروري خود مثل کتاب‌ها، وسايل مدرسه، اسباب‌بازي و... را در مدرسه يا خانه گم مي‌کند.
14 اغلب بدون توجه به عواقب انجام يک کار و بدون اينکه به دنبال هيجان باشد، کارهاي خطرناکي انجام مي‌دهد (به‌طور مثال، بدون توجه به وسط خيابان مي‌دود).
در عين حال تمام اين رفتارها در کودکان تيزهوش، خلاق و بااستعداد ديده مي‌شود. تا سال 1998 ميلادي توجه چنداني به شباهت‌ها و تفاوت‌هاي ميان کودکان تيزهوش و کودکان بيش‌فعال نمي‌شد. و به همين علت، مشکل اختلال شخصيت از مشکلات عمده در اين دو گروه بود. در حال حاضر، بيش‌فعالي و تيزهوشي در کودکاني که به دقت مورد معاينات تخصصي شامل آزمايش آلرژي و مشکلات سوخت و ساز بدن و معاينات روان‌شناسي کودک شامل ارزيابي هوش، موفقيت‌ها و موقعيت‌هاي احساسي قرار مي‌گيرند، راحت‌تر تشخيص داده مي‌شود.

12 ويژگي کودکان تيزهوش
 

1 کم‌توجهي، بي‌حوصلگي و خيال‌بافي در موقعيت‌هاي خاص
2 کم‌تحمل‌بودن در شرايط عادي
3 هوش اين دسته از کودکان پيشرفته‌تر از قدرت و قضاوت‌شان است.
4 سخت‌گيري درباره آنها مي‌تواند به نبرد قدرت ميان اين کودکان و اوليا تبديل شود.
5 ميزان فعاليت بالا و نياز اندک به خواب
6 پرسش‌هاي مکرر و گاهي بي‌جواب درباره مسايل گوناگون حتي بحث‌هاي علمي و اجتماعي رفتارهاي مربوط به کودکان مبتلا به بيش‌فعالي
7 بي‌توجهي مداوم در بيشتر مواقع
8 کاهش توجه و علاقه طي انجام کارهايي که نتايج فوري ندارد.
9 عکس‌العمل فوري براساس محرک‌هاي گوناگون
10 ناتواني در درک و اجراي فرمان‌هايي براي تصحيح يا ترک رفتارهاي نادرست اجتماعي
11 فعاليت و بي‌قراري بيشتر از کودکان عادي و حتي تيزهوش
12 ناتواني در اجراي قوانين و مقررات تعيين شده براي آنها
انجمن روان‌پزشکان کودک سوئد به والديني که سه مورد از اين موارد گفته شده را در کودکان خود مي‌بينند، توصيه کرده که حتما با روان‌شناسان کودک مشورت کنند.
منبع: http://www.salamat.com