چنين داد داننده، داد سخن

چنين داد داننده، داد سخن شاعر : جامي ز مشکل‌گشاي سپهر کهن چنين داد داننده، داد سخن ز حال سکندر چنين زد رقوم که از وضع افلاک و سير نجوم بگيرد تر و خشک گيتي تمام ...

چهارشنبه، 3 فروردين 1390

تخمین زمان مطالعه:

موارد بیشتر برای شما

چنين داد داننده، داد سخن

شاعر : جامي

ز مشکل‌گشاي سپهر کهن		چنين داد داننده، داد سخن
ز حال سکندر چنين زد رقوم		که از وضع افلاک و سير نجوم
بگيرد تر و خشک گيتي تمام		که چون صبح اقبالش آيد به شام
زمين آهن و آسمان زر بود		به جايي که مرگش مقدر بود،
سپه را سوي روم شد رهنمون		سکندر چو آمد ز دريا برون
چو عمر گران‌مايه با صد شتاب		همي رفت آورده پا در رکاب
گرفته جهان خسرو نيمروز		يکي روز در گرمگاه تموز
چو طشتي پر از اخگر تابناک		به دشتي رسيد آتشين ريگ و خاک
ز بس گرمي‌اش سنگ چون موم نرم		هوايش چو آه ستمديده گرم
نشان سم بادپايان بر آب		به هر راهش از نعل‌هاي مذاب
چو ماهي شده مار بريان در او		چو تابه زمين، آتش افشان در او
همي راند از پردلان بسته صف		سکندر در آن دشت پرتاب و تف
به تن خونش از گرمي خور به جوش		ز آسيب ره در خراش و خروش
ز راه دماغش شد از سر برون		ز جوشش چو زد بر تنش موج، خون
ز ماشوره‌ي عاج، مرجان تر		فرو ريخت‌اش بر سر زين زر
ولي خون نيستاد از آن حيله، باز		بسي کرد در دفع خون حيله، ساز
بر آن سيل رخنه نيارست بست		ز سيل اجل بر وي آمد شکست
شد از خانه مايل به سوي زمين		بر او تنگ شد خانه‌ي پشت زين
به تدريج‌اش آورد از آن زين فرود		ز خاصان يکي سوي او رفت زود
ز زرين سپر سايبان ساختش		ز جوشن به پا مفرش انداختش
زماني فتاد از جهان بي‌خبر		به بالاي جوشن، به زير سپر
به گوشش فرو گفت پنهان سروش		چو بگشاد از آن بي‌خودي چشم هوش
در آنجا ز مرگ خودت داد بيم»		که: «اينست جايي که دانا حکيم
بر او راه اميد کوتاه شد		چو از مردن خويش آگاه شد
که بر لوح کافور ريزد عبير		دبيري طلب کرد روشن ضمير
تسلي‌ده جان غم‌پرورش		نويسد کتابي سوي مادرش
سر نامه را ساخت مشکين طراز:		چو بهر نوشتن ورق کرد باز
حکيم خردبخش بخردپسند!		«به نام خداوند پست و بلند!
شناسندگان را از او صد نويد!		هراسندگان را بدو صد اميد!
که کردند تسخير ملک جهان		بسا شهرياران و شاهنشهان
به تاراج آفاتشان داد رخت		ز زين پاي ننهاده بالاي تخت
که اکنون به گرداب مرگ اندرست		يکي ز آن قبل، بنده اسکندرست
ز فتح و ظفر يافت اقبال‌ها		سفر کرد گرد جهان سال‌ها
اجل زد بر او ره، در اثناي راه		چو آورد رو در ره تختگاه
نثار ره بانوي بانوان!		دو صد تحفه‌ي شوق از آن ناتوان
فروزنده‌ي کشور روم و روس		چراغ دل و ديده‌ي فيلقوس
که از مادري پايه‌اش برتر است		نمي‌گويم او مهربان مادر است،
وز او گشته‌ام صاحب تخت و تاج		از او ديده‌ام کار خود را رواج
ز ديدار او هيچ نگرفته بهر		دريغا: که رفتم به تاراج دهر
پي راحتم راه محنت سپرد		بسي بهر آساني‌ام رنج برد
ز خارم گل آرزويي نچيد		ازين چشمه ليک آب‌رويي نديد
به آن مادر مهربان اين خبر،		چو از من برد قاصد نامه‌بر
شود خون‌فشان چشم گريان او،		وز اين غم بسوزد دل و جان او
جزع را به رخ داغ دوري نهد		قدم در طريق صبوري نهد
نه پوشد چو مه جامه نيلوفري!		نه کوشد چو خور در گريبان‌دري!
نه مالد به خاک سيه روي زرد!		نه نالد ز رنج و نه مويد ز درد!
چو ز آغاز مي‌داند انجام کار؟		چرا غم خورد زيرک هوشيار،
به خواري به خاک اندرون رفتن است		سرانجام گيتي به خون خفتن است
جز اين کاوفتد اندکي پيش و پس		تفاوت ندارد درين کس ز کس
ز ميقات سي، کرده رو در چل است		گران‌مايه عمرم که مستعجل است
به هر روز ملکي مجدد رسد		گرفتم که از سي به سيصد رسد
ز چنگ اجل رستن اميد نيست		چه حاصل از آن هم چو جاويد نيست
وز اين تيره گلخن به گلشن رسد		بود کن ز من مانده در من رسد
بر اين ختم شد نامه‌ام، والسلام!»		به يک جاي گيريم با هم مقام

چنين داد داننده، داد سخن

مقالات مرتبط

تازه های مقالات

بیشترین بازدید هفته