بيماري سلياک

بيماري سلياک، بيماري شايع دستگاه گوارش است. اين بيماري با نام بيماري انتروپاتي حساس به گلوتن نيز خوانده مي‌شود. در مبتلايان به بيماري سلياک، گلوتن (پروتئيني که در گندم، جو و جو دوسر وجود دارد) سبب آسيب روده کوچک شده و نهايتا جذب مواد مغذي غذاها را با مشکل مواجه مي کند. در ايالات متحده از هر 113 نفر، 1 نفر مبتلا به اين بيماري است. ميزان اين خطر در افرادي که يکي از اقوام درجه اول آنها مبتلا به بيماري سلياک است بالاتر بوده و به 1 نفر از 22 نفر مي رسد. دليل بيماري سلياک هنوز مشخص نيست اما عوامل محيطي، ايمني و ژنتيکي در ايجاد آن دخالت دارند.

علل و آسيب
 

به نظر مي‌رسد علل مرتبط با دستگاه ايمني در ايجاد سلياک دخالت داشته باشند. پادتن‌هاي غيرطبيعي که خود بدن را مورد حمله قرار مي‌دهند در خون بيماران مبتلا به سلياک يافت مي‌شود. هنوز به وضوح مشخص نيست که آيا اين پادتن ها دليل ايجاد بيماري سلياک هستند يا بيماري نتيجه آسيب‌هاي ناشي از آن است.
عوامل ژنتيک هم با ايجاد بيماري سلياک ارتباط دارد. تقريبا همه بيماران داراي ژن خاصي هستند اما تنها تعداد کمي از افراد داراي اين ژن به بيماري سلياک مبتلا مي‌شوند. وقتي افراد مبتلا به سلياک غذاهايي مي‌خورند يا از موادي استفاده مي‌کنند که داراي گلوتن است، دستگاه ايمني، پرزهاي روده (زوائد انگشتي شکل در روده کوچک) را تخريب مي‌کند. مواد مقوي غذاها از طريق ديواره روده جذب خون مي‌شوند. اين پرزها سطح تماس روده را براي جذب بيشتر مواد غذايي افزايش مي‌دهند. بدون پرزهاي سالم افراد دچار سوءتغذيه مي‌شوند.

نشانه‌ها
 

نشانه‌هاي بيماري سلياک شامل نفخ يا درد شکم، اسهال مزمن، استفراغ، يبوست، رنگ پريدگي، بوي بد مدفوع يا مدفوع چرب و کاهش وزن است.
بزرگسالان ممکن است مانند کودکان خيلي از اين نشانه‌ها را نداشته باشند. افراد بزرگسال مبتلا به بيماري سلياک ممکن است بيشتر به کم‌خوني (کاهش تعداد سلول‌هاي قرمز خون) خستگي، درد مفاصل واستخوان، آرتريت، کاهش توده استخواني با پوکي استخوان، افسردگي يا اضطراب، کرخي دست‌ها و پاها و بثورات خارش دار که به نام درماتيت هرپتي فرم معروف است، مبتلا شوند.

تشخيص و درمان
 

بيوبسي روده کوچک که نشان‌دهنده پرزهاي غيرطبيعي است بهترين راه تشخيص بيماري سلياک است. بسياري از موارد سلياک هرگز مشخص نمي‌شود.
تنها درمان بيماران مبتلا به سلياک پرهيز از مصرف غذاهايي است که از گندم و جو تهيه شده است. خوردن حتي مقدار اندکي گلوتن مي‌تواند سبب آسيب به روده کوچک شود. در کودکان، روده کوچک معمولا بعد از 6-3 ماه بهبود پيدا مي‌کند اما بهبودي در بزرگسالان ممکن است چند سال طول بکشد.
اين افراد مي‌توانند بدون هيچ مشکلي برنج، سيب‌زميني و سويا مصرف کنند. افراد مبتلا به بيماري سلياک بايد توجه کنند که قبل از مصرف همه موارد، برچسب روي آنها را به دقت بخوانند چرا که گلوتن به بسياري از داروها، روژلب‌ها، ويتامين‌ها و جودوسر اضافه مي‌شود.
منبع:www.salamat.com