تسطيح تجهيز و آماده سازي اراضي جهت احداث باغ انار
1- احداث باغ انار در اقليم مناسب و برخورداري از خاك مطلوب متناسب با موارد ياد شده در اين خصوص اولين ضرورت جهت رسيدن به توليد حداكثري ميباشد.
2- با توجه به مطالعه ميداني و عملكرد بهينه تعدادي از واريته هاي بومي و معرفي شده در استانهاي مختلف كشور استفاده از اين ارقام جهت توسعه و بهسازي باغات و تهيه نهال پايه يا قلمه معتبر در احداث باغات انار ضروري ميباشد.
3- با توجه به عدم استفاده از سموم و آفت كشها در اكثر باغات انار ايران و گرايش كشورها به توليد ارگانيك محصولات كشاورزي و تاثير بسيار موثر استفاده از كودهاي حيواني و بيولوژيك در ارتقا كمي و كيفي باغات انار، حذف كودهاي شيميايي از چرخه توليد و استفاده صرف از كودهاي بيولوژيك پيش فرض ديگر ما در احداث باغات انار جهت توليد پايدار و حداكثري ميباشد.
4- محدوديت منابع آب امري روز افزون و ملموس براي كليه فعالين بخش كشاورزي ميباشد. استفاده بهينه از منابع آب مستلزم توجه به شيوه هاي نوين آبياري از زمان احداث باغات انار ميباشد. همچنين بستر سازي صحيح و سازگار با نحوه آبياري جهت توسعه صحيح ريشه هاي درختان انار از همان ابتدا از نكات كاملا اثر گذار در عملكرد بهينه درخت و سرعت رشد و باردهي كمي و كيفي آن محسوب ميشود.
5- معماري باغات انار با توجه به اقليم گرم اين باغات حائز ظرافتهاي درخور توجه ميباشد. آفتاب سوختگي و خشكسالي از حوادث طبيعي است كه باغات انار را همواره تحت تاثير قرار ميدهد. از يك سو تراكم زياد درختان مانع از رسيدن نور كافي و شكل گيري صحيح اسكلت درختان انار و استفاده از مكانيزاسيون ميشود، و از سويي برخورداري از ميوه سالم و آبدار نيازمند حراست محصول در سايه انداز درختان انبوه ميباشد. كه برقراري تعادل بين اين دو نيازمند راه كاري مناسب در اين خصوص ميباشد.
حال با توجه به پيش فرضهاي فوق در پروتكل اجرايي ذيل نحوه آماده سازي اراضي براي احداث باغ انار بقرار ذيل تشريح ميگردد
خوان اول (اقليم) :
به اقليمي كه در آن قصد احداث باغ انار داريد توجه كنيد. اگر در يكي از مناطق معروف و در جوار انارستانهاي انبوه قصد احداث باغ انار داريد خيلي نگران سازگاري اقليمي نباشيد باغات انبوه موجود بهترين گواهي بر سازگاري اقليمي ميباشد. اما چنانچه در منطقه اي قرار داريد كه سابقه و گستره چنداني در اناركاري ندارد، حتما قبل از شروع به كار ابتدا از كارشناسان و بوميان منطقه در خصوص پديده سرماي زمستان و مواردي از سرما زدگي را جويا شويد، در ميان درختان احتمالا انار يكي از حساسترين آنها به سرما ميباشد. پس اگر سابقه بومي سرما زدگي در مورد ساير درختان نيمه گرمسيري و نيمه سردسيري در محل رويت ميشود و اين سيكل در دوره سي سال و كمتر تكرار شده زحمت رفتن به اداره هواشناسي و جمع آوري داده هاي هواشناسي را به خود ندهيد زيرا ديدن يعني باور كردن. اما اگر شواهد قابل اتكائي از بروز سرما زدگي درختان نيافتيد به نزديك ترين اداره هواشناسي رفته و در مورد شرايط اقليمي و سرماي زمستانه و حداقل دماي ثبت شده در دوره سي ساله و زمان و ماندگاري سرما راهنمايي بخواهيد و آمارهاي لازم را جمع آوري كنيد. اگر داده هاي فوق سرماي زمستان كمتر از 10- در بيشتر از 48 ساعت ثبت نشده بود مطمئن باشيد كه از خوان اول عبور كرده ايد و حال بايد به سراغ حداكثر گرماي ثبت شده برويد. اگر اقليم شما دماي حداكثري بالاي 40 درجه بطور ممتد در تابستان را تجربه ميكند بايد نگران عوارض ناشي از آفتاب سوختگي درخت و محصول آن باشيد. با اين توصيف اگر چنانچه در منطقه اي هستيد كه احتمال سرما زدگي در آن محتمل نيست و دماي حداكثر تابستان زير 40 درجه سانتيكراد بصورت پايدار ميباشد. ميتوانيد باغ اناري با تراكم معمولي يعني 750 درخت در هكتار احداث كنيد. اما چنانچه دماي حداكثر بيش از 40 درجه سانتيگراد را بصورت ممتد در تابستان تجربه ميكنيد تاكيد ما احداث باغ با تراكم بالا و حدود 1000 درخت در هكتار ميباشد.
در مورد خاك جز به يقين خود به توصيه هيچكس اعتنا نكنيد. قبل از هر اقدامي كمي حوصله كنيد و براي هر 2 هكتار از مساحت باغ يك نمونه خاك جمع آوري كنيد. براي هر نمونه گودالي به عمق حدود 1 متر در محل مناسب كه مبين وضعيت عمومي آن محدوده ميباشد حفر كنيد. سپس چهار پروفيل خاك از سطح تا عمق 80 سانتي براي هر 20 سانتي متر از جداره گودال تراشيده و درون كيسه نايلوني بريزيد و عمق مربوطه را روي كيسه يادداشت كنيد، سپس هر چهار پروفيل را درون كيسه واحد گذاشته و شماره نمونه را روي آن ياداشت كنيد تا بدانيد اين نمونه مربوط به كدام محدوده ميباشد. اين كار را براي هر دو هكتار از مساحت باغ احداثي تكرار كنيد. سپس نمونه را به آزمايشگاه مچهز و معتبر ارسال و درخواست آزمايشات لازم براي نمونه را به قرار ذيل ارائه كنيد.
تعين Ec خاك
تعين اسيديته خاك PH
تعين درصد اشباع و درصد مواد خنثي شونده .S.P و .T.N.V
تعين درصد كربن آلي C
تعين ظرفيت كاتيوني CEC
تعين ميزان ازت فسفر پتاس
تعين بافت خاك همراه درصدهاي شن سيلت و رس
پس از حصول نتايج آزمايشگاه خاك حال وقت تحليل داده ها و اخذ تصميم است. درخت انار در خاكهاي شور نيز عملكرد دارد لاكن اگر بدنبال توليد بهينه و حداكثري هستيد از احداث باغ در خاكهايي با ميزان هدايت الكتريكي بلاتر از 4 ميلي موز بر سانتيمتر يا همان دسي زيمنس بر متر اجتناب كنيد. اين موضوع از آنجا حساسيت دارد كه عملكرد درخت بميزان افزايش شوري خاك كاهش مي يابد و با توجه به روند شوري آبهاي ايران و افزايش شوري اراضي، انتخاب زمين شور براي احداث باغ و سرمايه گذاري نميتواند تامين كننده توليدي پايدار و اقتصادي باشد.
حال به PH ثبت شده براي نمونه ها توجه كنيد احداث باغ انار در اراضي با اسيديته كمتر از 6.5 و بيشر از 8 عملا نتايج بهينه اي بدنبال نداشته و ميتواند روند جذب عناصر غذايي و فعاليت شيميايي و بيولوژيك خاك را دچار اختلال كرده و تاثير نامطلوب خود در را بر رشد و نمو درخت بر جاي بگذارد. اسيديته نزديك به 7 گزينه بهينه ميباشد به توصيه هاي سطحي در مورد كنترل PH توسط بكارگيري كودهاي سولفاته شيميايي اعتنا نكنيد استفاده از كودهاي شيميايي خود اسباب بروز مشكلات ديگري است كه در جاي خود بدان خواهيم پرداخت.
ميزان كربن آلي خاك شايد يكي از مهمترين نشانهاي توفيق شما در عبور از اين خوان ميباشد. خاكهاي معمولي ميبايد حدود 1 تا 5 درصد مواد آلي داشته باشند خاكي با كمتر از يك درصد از اين مواد علامت خطر جدي را براي سرمايه گذاري روشن ميكند. شايد استفاده از كودهاي آلي پاسخ ابتدايي به كمبود اين مواد باشد لاكن وقتي به عوامل بنيادين اين كمبود در خاك توجه ميكنيم متوجه اثر گذاري شرائط اقليمي و فرسايش شديد خاكي و بادي در منطقه و شيب اراضي و ساير عوامل ديگر دقت ميكنيم، متوجه عدم توانايي انسان در كنترل آنها شده و متوجه ريسك بالاي احداث باغ در اراضي با مواد آلي كمتر از يك درصد ميشويم. توجه داشته باشيد توزيع كود آلي به شكل موضعي نميتواند مشكل را به صورت پايدار حل كند. ريشه درختان تمايل به گسترش داشته و در صورت عدم دسترسي به مواد آلي در خاك توسعه آن با محدوديت مواجه و عمل ريشه زايي عملا مختل ميگردد. لذا توصيه ما به اجتناب از احداث باغ با در اراضي با مواد آلي كمتر از يك درصد ميباشد. چنانچه حاضر به پذيرش ريسك احداث باغ در اين اراضي هستيد توصيه ما استفاده از بيل مكانيكي جهت حفر كانال با عرض و عمق حدود 1 متر و پر كردن اين كانال با تركيبي متعادل از كود حيواني، خاك رس زراعي و خاك محل ميباشد به گونه اي كه در شالوده مذكور درصد خاك رس بيش از 20 درصد نشود. در خاكي كه مواد آلي خاك بيش از 1 درصد باشد. بهتر است گودالي به عرض 60 و عمق 80 سانت جهت كاشت هر نهال در نظر گرفته شده و از همان ابتدا شالوده اي از 50 كيلوگرم كود دامي پوسيده بهمراه خاك گودال جهت كاشت هر نهال در نظر گرفته شود.
ريشه هاي درختان مواد غذايي را عمدتا به بصورت يونهاي منفي جذب ميكنند. ظرفيت تبادل كاتيوني شاخص حاصلخيزي خاك و قابليت خاك براي جذب اين عناصر است. هر چه خاك حاصلخيزتر باشد ظرفيت تبادل اين كاتيونها بيشتر است از اينرو به اين شاخص خوب دقت كنيد تا مطمئن شويد نهال را در خاكي غرص ميكنيد كه قابليت جذب مواد غذايي آن براي گياه مطلوب است. خاكها پس از كشت و كار و افزايش مواد آلي و فعاليت شيميايي با افزايش CEC مواجه ميشوند اگر در نتايج آزمايش خاك ميزان اين شاخص بيشتر از 30 سانتي مول بر كيلوگرم برآورد شده بدون نگراني به كار خود ادامه دهيد. اعداد كمتر از اين مبين كمبود هوموس و رس در خاك است حل مشكل در گرو استفاده از كودهاي دامي پوسيده بصورت مكرر ميباشد. در مواردي كه اين شاخص عدد ناچيزي كمتر از 10 را نشان ميدهد توصيه ما تامل بيشتر و دريافت اطلاعات جامع از كارشناسان ارشد آب و خاك ميباشد..
ازت پتاس و فسفر بيشتر از ساير مواد غذايي مورد نياز گياه ميباشد. اگر اعداد اخذ شده از نمونه هاي آزمايش خاك عددي حدود 1.0 درصد براي ازت و 500 ppm براي پتاس و 50 ppm براي فسفر را نشان ميدهد نگران نباشيد خاك شما از جهت اين عناصر پر مصرف مطلوب ميباشد. در هر صورت هر تن كود دامي نزديك به 10 كيلوگرم از مجموع اين سه عنصر را در بر دارد و استفاده مداوم از اين كودها تامين كننده اين مواد ميباشد. خاكهاي فقير مقادير بسيار كمي از اين عناصر را در خود دارد لذا چنانچه ساير فاكتور هاي پيش گفته در حد مطلوب قرار داشت بدون نگراني از كمبود اين عناصر نسبت به احداث باغ اقدام و تامين مكرر نيازهاي گياه از طريق كودهاي حيواني را در دستور كار قرار دهيد.
بافت خاك از نكات پر اهميت در انتخاب محل مناسب ميباشد. به نتايج آزمايش خاك دقت كنيد اگر در اين نتايج ميزان رس خاك حدود 15 درصد و ميزان شن كمتر از 50 درصد آورده شده نگران نباشيد خاك شما مناسب احداث خاك ميباشد. اراضي با بافت سبك و شني علي رغم تهويه مناسب عاري از مواد آلي بوده و ظرفيت نگه داري آب آن كم است به توصيه هاي سطحي در اصلاح پذير بودن اين خاكها توجه نكنيد مشكلات بيشتر از آن است كه بتوان با افرايش كود دامي همه چيز را حل كرد. خاكهاي سنگين نيز فاقد تهويه لازم بوده و توسعه ريشه و زايش آنرا با مشكل مواجه و ميوه اي با كيفيت نازل توليد ميكند. شما دو انتخاب بيشتر نداريد. حد پايين و بالاي انتخاب شما از نظر بافت خاك همان است كه جدول مربوطه در صفحه مربوط آورده شده.
درصد اشباع S.P. مقدار آب مورد نياز براي اشباع 100 گرم خاك خشك ميباشد حدود يك دوم ميزان اين شاخص كه مربوط به ميزان آب خاك 2 تا 3 روز بعد از آبياري ميباشد، ظرفيت مزرعه اي نام دارد كه در بحث آبياري بدان خواهيم پرداخت. يك چهارم اين شاخص نيز ميزان آب موجود در خاك را كه ديگر براي گياه قابل جذب نيست تعيين ميكند. با اتكا به اين شاخص ميتوان حجم آب مورد نياز براي اشباع خاك و بستر درخت را تعيين كرد. در بحث آبياري درختان انار بطور كامل به تشريح موضوع خواهيم پرداخت.
اگر كليه شاخص هاي پيش گفته متناسب با حد قابل قبول ميباشد، مطمئن باشيد از اين خوان نيز عبور كرده ايد نياز مبرمي به اطلاع از ساير شاخصاي خاك نظير ميزان عناصر ريز مغزي نداريد. شعار ما حذف كودهاي شيميايي از چرخه توليد است و از همان ابتدا نهال را با ميزان فراوان كود دامي بر زمين مينشانيم كه با توجه به رعايت شاخص هاي اصلي پيش گفته اين كودهاي دامي كليه نياز هاي گياه را مرتفع و فعاليت ريشه ها جهت دسترسي به اين مواد را تسريع ميكند. در مورد خاك و اعتنا به رعايت اين شاخص ها جدي باشيد سهل انگاري در انتخاب خاك نا مساعد ميتواند نتايج مصيبت باري را بدنبال داشته باشد.
خوان سوم (آب) :
شايد بتوانيد با تمهيداتي بر كيفيت خاك كشاورزي تاثير بگذاريد. لاكن در مورد آب تنها ميتوانيد به مهرباني طبيعت دلخوش باشيد. آب كشاورزي كه هم اكنون در اختيار داريد كليد اصلي موفقيت شما در آينده باغ احداثي خواهد بود. اين واقعيت را همواره پيش چشم خود قرار دهيد كه منابع آب كشور بطور كلي از نظر كمي و كيفي در حال افت ميباشند. لذا از همان ابتداي كار به اتكاي حداقل هاي موجود در مورد كيفيت و كميت آب دست به سرمايه گذاري بزرگ نزنيد. توليد محصول مناسب به آب مناسب و كافي نياز دارد از قهرمان بازي دست شسته و به توصيه هاي سطحي و مدرن تجربه نشده اعتنا نكنيد، ايران كشور بسيار گرمي است و فراموش نكنيد گرمترين نقطه دنيا همين جا در نزديكي شما در شهداد كرمان قرار دارد.
ريشه ها آب مايع را از خاك جذب كرده و آب مايع توسط يك سيستم آوندي، كه اجزاء آن به عنوان مسير انتقال عمل ميكنند، به قسمتهاي مختلف گياه انتقال ميابد. سپس آب از طريق برگها به صورت بخار به اتمفسر وارد ميشود كه در اصطلاح به آن تعرق ميگويند. تمام گياهان داراي يك سيستم آوندي بوده كه وظيفه آن تامين مسيرهايي براي حركت مواد از يك بخش ارگانيسم به بخش ديگر است. گياهان دو نوع سيستم آوند هدايتي مشخص بنام آوند چوبي و آوند آبكش دارند. سيستم آوند چوبي معمولا آب و محلولهاي معدني را از طريق ريشه ها به برگها انتقال داده و پس از عمل فتوسنتز، توسط سيستم آوند آبكش انتقال محلولهاي غذايي و ديگر محصولات متابوليسمي مانند قندها و مواد آلي ديگر به كليه ارگانهاي گياه نظير برگها، ساقه ها، ريشه ها، گلها و ميوه ها صورت ميگيرد.
همراه با آزمايش خاك يك نمونه از آب مورد نظر را به آزمايشگاه بفرستيد. و از كيفيت آن اطلاع لازم را حاصل كنيد. هر چند كه انار درختي است كه در آبهايي با شوري اندك نيز عملكرد مطلوب از خود نشان داده لاكن به جهت تاثير منفي شوري به فعاليت شيميايي خاك توصيه ما به پرهيز از احداث باغ در مواردي است كه Ec بيشتر از 5 دسي زيمنس بر متر باشد. ترديد نكنيد آبهاي شيرين حتما محصولي پر بار و با كيفيت برتر را توليد خواهند كرد از اينرو شوري آب حدود 2 و كمتر از آن آرماني خواهد بود. آبها به مرور شورتر ميشوند و خاك را تحت تاثير قرار ميدهند آب شور به آبياري و آبشويي بيشتر نياز دارد و در سطح تعرق گياه اثر منفي دارد پس ريسك نكنيد اگر شوري آب در حد معقول نيست از احداث باغ انار صرفه نظر كنيد.
اسيديته آب نيز از موارد بسيار حساس است، آب آشاميدني PH حدودي 7 دارد و براي باغات انار حد مطلوب بين 6.5 تا 7.5 ميباشد. در اسيديته بالاتر از 8.5 مشكلات رو به افزايش گذاشته و بر عملكرد شيميايي خاك و بهره وري درخت تاثير منفي گذاشته و مخاطره آميز خواهد بود. لذا در صورتيكه اسيديته آب كمتر از 6 و بيشتر از 8.5 باشد حتما با مشكل مواجه خواهيد شد با كارشناسان مجرب آب و خاك مشاوره كرده و موارد مشابه از باغات انار با خاك مشابه را در محدوده خود مورد مطالعه قرار دهيد تا دورنمايي از آنچه كه با آن مواجه خواهيد شد را مشاهده كنيد.
ميزان سديم قابل جذب كه آنرا با SAR نمايش ميدهيم از شاخصهاي مهم ديگري است كه خطر سديمي شدن خاك در اثر آبياري را گوشزد ميكند. هرگاه آب مورد استفاده آبياري، سديم بيشتري نسبت به كلسيم و منيزيم داشته باشد، احتمال سديمي شدن خاك بالا ميرود. SAR بالاتر از 6 بر تاثير كربنات و بي كربنات بر رسوب بيشتر كلسيم و منيزيم قابل تبادل، افزوده و خطر سديمي شدن خاك را افزايش ميدهد. هر چه SAR كمتر باشد رسوب كلسيم نيز كمتر شده و بر كلسيم قابل تبادل مي افزايد. SAR بميزان 9 حد بروز مشكل بوده و علامت خطر جدي را روشن ميكند مقادير كوچكتر از 6 مبين ظرفيت جذب بيشتر سديم را نشان ميدهد. حد مطلوب اين شاخص عددي حدود 1.5 ميباشد.
مسموميت يوني مخصوص عنصر بور نيز از ديگر شاخصهاي معمول در آزمايش آب است حد مقبول اين شاخص 2-1 ميلي گرم بر ليتر يا همان ppm ميباشد.
آب حاوي مواد معدني فراواني است حد معمول اين عناصر براي كلسيم 10 منيزيم 15 سديم 20 ميلي اكي والان در ليتر ميباشد. در موارد اختلاف فاحش اين شاخصها حتما با كارشناسان مجرب آب و خاك مشورت و علت و تاثير آنرا بر عملكرد خاك و درخت جويا شويد.
حال كه از كيفيت آب آبياري اطمينان حاصل كرده ايد وقت آن رسيده به نياز آبي درختان و كميت آب مورد نياز جهت باغات انار احداثي دقت كنيد. هر درخت انار از ابتداي دوره رشد در اوائل بهار تا اوايل خرداد روزانه حدود 35 ليتر آب را بصورت تبخير و تعرق گياهي مصرف ميكند. اين ميزان در اواسط تابستان به حداقل 60 ليتر در روز افزايش ميابد. در انتهاي دوره رشد در اوائل پائيز نيز با سرد شدن هوا نياز آبي كاهش و به 40 ليتر در روز كاهش ميابد. اگر تعداد روزهاي آبياري براي درختان انار را در طول دوره گلدهي و رشد و رسيدن ميوه ها در انتهاي اين دوره را حدود 180 روز در نظر بگيريم نيازي آبي نا خالص يك درخت بالغ انار در باغي با تراكم 1000 درخت در هكتار حدود 10000 ليتر در سال ميباشد. اين نياز آبي نه مبتني بر محاسبات تئوريك كه متاثر از تجربه متمركز شخصي براي درختان منتخب تحت آزمون كه با روش قطره اي و در سيكل گردش آب 4 روز يك بار و با باردهي متوسط 30 كيلوگرم در سال ثبت گرديده است، ميباشد. با توجه به اين مطلب و تاثيرات بافت خاك بر ظرفيت مزرعه اي و نقطه پژمردگي شاخصهاي حداقلي و حداكثري ذيل را براي 2 تيپ خاك معرفي شده براي احداث باغ انار معرفي مينمائيم .
براي بافت خاكي با حدود 10% رس نياز ناخالص آبي 10000 ليتر براي هر درخت در سال با دوره تناوب آبياري 3 روز براي آبياري قطره اي با راندمان 80% در تراكم حدود 1000 درخت در هكتار و نهايتا 10000 متر مكعب بر هكتار، با دبي ماكزيمم 0.75 ليتر بر ثانيه.
براي بافت خاكي با حدود 20% رس نياز ناخالص آبي 8000 ليتر براي هر درخت در سال با دوره تناوب آبياري 4 روز براي آبياري قطره اي با راندمان 90% در تراكم حدود 1000 درخت در هكتار و نهايتا 8000 متر مكعب بر هكتار، با دبي ماكزيمم 0.65 ليتر بر ثانيه.
براي بافت خاكي با حدود 20% رس نياز ناخالص آبي 13500 ليتر براي هر درخت در سال با دوره تناوب آبياري 7 روز براي آبياري غرق آبي با راندمان 60% در تراكم حدود 1000 درخت در هكتار و نهايتا 13500 متر مكعب بر هكتار، با دبي ماكزيمم 1.0 ليتر بر ثانيه.
با توجه به اعداد مذكور كه حاصل تجارب عيني است در ميابيم كه بهترين راندمان آبياري در خاكي با درصد رس بالا و دوره تناوب آبياري 4 روز حاصل ميشود. جزئيات اين مسئله در بخش آبياري به تفصيل آورده شده است. بدليل هدر رفت آب در روش آبياري سنتي عملا نياز ناخالص درخت افزايش يافته و دوره آبياري طولاني تر نيز بر راندمان آن اثر منفي دارد. در اقليمهايي كه شدت آفتاب در تابستان كمتر است و دمايي بالاي 40 درجه را تجربه نميكنند ميتوان باغي با تراكم معمول يعني 750 درخت در هكتار احداث نمود كه اين امر خود بر نياز آبي گياه اثر ميگذارد بگونه اي كه ميتوان عدد 7500 متر مكعب آب را بعنوان حد كمينه احداث يك هكتار باغ انار بروش سيستم آبياري قطره اي معرفي نمود.در ضمن در محاسبه دبي ماكزيمم به نياز آبي حداكثري گياه در تابستان توجه شده است. اين دبي در زمان خنكي هوا در بهار به 0.4 ليتر بر ثانيه تنزل ميابد.
حال با توجه به مجوزهاي موجود خود و ميزان مجاز آب اختصاصي، نسبت به احداث و توسعه اراضي خود اقدام كنيد. به نياز آبي هر هكتار باغ انار دقت كنيد. يك هكتار باغ با كيفيت آبياري مناسب به عملكردي و باردهي مناسب خواهد انجاميد. اگر منابع آب كافي نداريد از احداث بيش از اندازه باغات خودداري كنيد. درختان انار آب كافي و منظم و مستمر ميخواهند تا محصول كافي عمل آورند چيزي را به شناس و امداد غيبي واگذار نكنيد كه عمر و سرمايه خويش را به خطر خواهيد انداخت. توصيه ما به استفاده و پياده سازي سيستم آبياري تحت فشار بدليل محدوديت منابع آب ميباشد. در آينده حتما محدوديتهاي منابع آب رو به افزايش خواهد گذاشت. قبل از احداث حتما نسبت به تكميل و راه اندازي سيستم آبياري و اطمينان از عملكرد آن اهتمام كنيد. ريشه درختان متناسب با محدوده آبياري خود را تنظيم كرده و گسترش ميابد لذا احداث سيستم آبياري قطره اي از همان ابتدا ارجحيت دارد. باغاتي كه پس از ساليان فراوان از احداث آن با تغيير سيستم آبياري مواجه شده اند در سالهاي اوليه تجهيز به سيستم نوين تنشهاي زيادي را بصورت ضعف در باردهي و پژمردگي موضعي شاهد بوده اند. پس كاري را كه چند سال ديگر مجبور به انجام آن هستيد از همان ابتدا انجام دهيد. تاريخ به عقب برنميگردد. مسير آينده متعلق به سيستمهاي نوين آبياري است پس از همين ابتدا آينده را صحيح بشناسيد و بدان قدم بگذاريد.
خوان چهارم (نهال و قلمه معتبر) :
حال در يكي از مهمترين مراحل احداث باغ انار قرار داريد. نهال و قلمه مناسب را چگونه و از كجا بايد تهيه كرد. اگر به تجربه باغداران موفق و باغات نمونه توجه كنيد بدين نكته اساسي كه ساليان زيادي وقت باغداران به تعويض و جايگزيني درختان با نهالهاي جوان شناخته شده صرف شده است ما را بران ميدارد كه شما را با يك اخطار جدي مواجه كنيم. انتخاب اشتباه در اين مقطع فاجعه بار خواهد بود. به تعريف و تمجيد و توصيه هيچ توليد كننده نهال و باغداري مبني بر اصالت و اعتبار توليداتشان اعتنا نكنيد. تنها چشمانتان با شما صادق خواهند بود پس خوب بياموزيد و روش صحيح انتخاب قلمه اصيل از باغات نمونه و يا نهال معتبر شناسنامه دار از توليد كنندگان نهال را بكار بنديد.
علي رقم وجود سازمانهاي عريض و طويل دولتي و سازمانهاي مسئول به جهت ضعف عمومي در مديريت كشور و علي رغم جايگاه ويژه ايران در توليدات باغي و مقام اول در خصوص انار هنوز هيچ توليد كننده نهال و نهالستان مجوز داري كه نهالهاي انار توليدي آن از باغات مادري و از پايه واحد تكثير شده باشد در حال حاضر موجود نيست و فعالين در اين بخش قلمه هاي مورد نياز را نه از باغات مادري كه از باغات معمولي داير و در بهترين شرايط از ميان درختان نشان گذاري شده انتخاب ميكنند. كه همين امر ميتواند باغات جديد الاحداث از اين نهالها را با مخاطره مواجه كند. از آنجا كه احداث باغات انار بر اساس برنامه ريزي اقتصادي و توجه به شرائط اقليمي صورت ميگيرد لذا استفاده از نهال شناسنامه دار و مورد نظر از الزامات محتومي است كه روش توليد فعلي نهال و استاندارد نبودن روش قلمه گيري و نبود باغ مادري، ما را بران ميدارد تا روش مطمئني را جهت تامين نهاهاي مورد نياز بكار بنديم.
پيشنهاد ما مبتني بر شرايط و واقعيات موجود تامين نهال مورد نظر در خزانه احداثي در محل باغ ميباشد. ابتدا با مطالعه كافي از خصوصيات ارقام مختلف انار جهت احداث باغ از ميان واريته هاي پيشنهاد شده ذيل كه به همت كارشناس ارشد باغات انار آقاي مهندس محسني تهيه گرديده و رعايت تنوع در انتخاب ارقام براي باغات بزرگ و توجه به ارقام معرفي شده بومي و ارقام برتر كشوري و ارقام موفق در بازارهاي صادراتي و ساير اهداف اقتصادي مترتبه نسبت به انتخاب اين واريته ها اقدام نمائيد.
پس از انتخاب ارقام مورد نظر بهترين راه دسترسي به اين ارقام ديدار حضوري از باغات نمونه انار در سطح شهرستانهاي مرجع اين ارقام ميباشد. به ادارات كشاورزي رفته و در مورد باغداران نمونه انار كسب اطلاع كرده در اوائل پائيز قبل از چيدن محصولات شخصا با حضور در باغ و تطبيق ميوه درختان پر بار با نمونه مورد نظر نسبت به تطابق ارقام اطمينان و با موافقت و جلب رضايت باغدار نسبت به علامت گذاري درختان منتخب اقدام نمائيد. ولخرجي در اين مقطع و جلب رضايت باغدار سرمايه گذاري مطمئني است كه آينده باغ احداثي از اين درختان منتخب را بيمه ميكند. پس از اين مرحله در اوائل اسفند و در زمان آبدار شدن شاخه ها و قبل از بيدار شدن درخت شخصا در باغ حضور يافته و نسبت به انتقال شاخه هاي هرس شده از درختان منتخب جهت قلمه گيري نظارت كنيد بهتر است قلمه گيري در محل انجام شود زيرا محافظت و انتقال قلمه ها سهل تر از انتقال شاخه هاي بزرگ و نامنظم ميباشد. پس از انتقال قلمه ها به محل احداث باغ متناسب با آنچه در بخش توليد نهال اين سايت آورده شده نسبت به كاشت قلمه ها در خزانه اوليه اقدام كنيد.
اين سايت در تلاش است با همكاري ادارات كشاورزي شهرستانها نسبت معرفي باغداران نمونه و ارقام موجود در باغات ايشان امكان دسترسي افراد به ارقام و قلمه گيري از اين درختان را تسهيل نمايد. حال در مقطعي هستيد كه ميتوانيد از سلامت نهال توليدي در خزانه خود اطمينان حاصل كرده و با خيالي آسوده عبور از اين خوان مهم را به خود تبريك بگوئيد.
واريته هاي برتر انار ايران با مزيت تجاري و صادراتي بالا كه حائذ خصوصيات مرفولوژيكي برتر نسبت به ساير ارقام موجود ميباشد و در دستور كار وزرارت كشاورزي درتوسعه باغات انار ميباشد.
1- ملس ساوه 3 نوع معمولي، تبريزي، يوسف خاني
2- رباب ني ريز فارس
3- شيشه كپ خراسان
4- نادري بادرود اصفهان
5- ملس يزدي
6- قجاق قم
7- اردستاني مه ولات خراسان
8- بجستاني گناباد خراسان
9- خزر بردسكن خراسان
10- ملس دانه سياه يزد
اين ارقام حدود 90 درصد ميزان صادرات كشور را به خود اختصاص داده و در حال حاضر حدود 35 درصد از باغات كشور شامل اين ارقام ميباشد. از اينرو پيشنهاد ما انتخاب چند رقم از واريته هاي معرفي شده براي احداث باغات بزرگ ميباشد. فقط دقت كنيد كليه درختان موجود از اين ارقام عملكرد يكساني نداشته و دقت در تكثير قلمه از درختان منتخب كه ضمن باردهي بالا داراي مقاومت به آفات و مقاوم به سرما و برخورداري از تيپ رشد مناسب با تاج گسترده و افراشتگي كم و آفتاب سوحتگي محدود ميوه و ساير شاخصهاي آورده شده در مورد ارقام حائز اهميت ميباشد.
توجه داشته باشيد در زمان قلمه گيري از درختان نشان گذاري شده، بايد ابتدا نسبت به حذف نركها از روي درخت اقدام و سپس قلمه ها را از شاخه هاي جوان 2 تا 3 ساله به طول حدود 20 سانتي متر برش داد. نركها شاخه هاي بي ثمري هستند كه اگر با ساير قلمه ها مخلوط شوند درختاني كم ثمر و افراشته از آنها متولد خواهد شد كه در آينده مجبور به اصلاح آنها خواهيد بود.
خوان پنجم (معماري) :
معماري باغات انار با توجه به تاثير آن در شكل گيري اسكلت درختان، محافظت از آفتاب سوختگي تنه و محصول درخت، كنترل تبخير آب موجود در خاك از سطح سايه انداز درختان و تاثير بر نحوه بكار گيري ماشين آلات در باغ حائز اهميت ويژه اي ميباشد. مضاف بر آن مسئله تردد در باغ به منظور بارگيري و حمل محصولات و تخليه كود هاي حيواني و استفاده از تراكتور جهت شخم چند باره باغ و برخورداري از فضاي مناسب جهت انتقال و سوزاندن باقيمانده شاخ و برگ و دپوي كودهاي حيواني و موارد ديگر، همگي نيازمند توجه به طرحي صحيح و كارآمد در معماري باغات انار ميباشد. نكات ذيل سر فصل مسائلي است كه در باب معماري باغات انار بايد مورد توجه قرار گيرد.
1- تسطيح اراضي
2- تراكم درخت در هكتار
3- فاصله رديفها و درختان از يكديگر
4- سيستم آبياري
5- عرض جاده هاي دسترسي و تداركاتي
6- مسير عبور لوله ها و شبكه اصلي آبياري
7- احداث موتور خانه، انبار و خانه كارگري
اگر از همه مراحل فوق به درستي عبور كرده ايد و موضوعي را به شانس و اقبال واگذار نكرده ايد، مطمئن باشيد آينده را به آغوش كشيده ايد. باغات انار در صورت بهربرداري صحيح و راندمان مطلوب از مطلوبترين فعاليتهاي توليدي در بخش كشاورزي به شمار ميروند. توجه داشته باشيد تلاش ما در اينجا هدايت شما بسوي طراحي و احداث باغاتي است كه همراه با توليد كيفي و فراوان از منابع آب و خاك نيز استفاده بهينه شده و محصولي كاملا طبيعي و اقتصادي و قابل عرضه به بازارهاي صادراتي نتيجه تلاش عالمانه شما در اين مسير باشد.
منبع:www. anar-iran.ir
/ع
