سنگ هاي پرنده

دره مرگ يكي از اسرار اميز ترين نقاط روي كره ي زمين است كه سنگ ها خود به خود حركت مي كنند
مكان هاي عجيب و غريب در دنيا كم نيستند ؛سرزمين هاي اسرار اميزي كه اتفاق هاي شگفت انگيز و معماهاي بدون پاسخ جزئي جدا نا پذير از داستان هاي ان محسوب مي شود .يكي از اين منطقه ها ي عجيب «دره ي مرگ »در امريكا است.خيلي ها با شنيدن اين اسم به اين فكر مي افتند كه شايد مرگ در انتظار هر كسي است كه به اين منطقه سفر مي كند يا شايد هيچ موجود زنده اي در اين دره زندگي نمي كند !اما واقعيت چيز ديگري است ؛دره مرگ مدت هاست كه به خاطر اتفاق عجيب و غريبي كه در ان مي افتد بين مردم مشهورشده؛جايي كه در ان سنگ هاي بي جان و سخت از جايشان حركت و مسافت زيادي را به اين ترتيب طي مي كنند !

سنگ هاي پرنده دره مرگ ،در اطراف بستر رود خانه خشكيده «پلايا»در پاي كوه هاي«پانامينت»در بيابان هاي نوادا ديده مي شود .بعضي ها به اين سنگ ها لقب سنگ هاي متحرك و رونده هم داده رو بدون دخالت انسان يا جانوراني كه در ان منطقه زندگي مي كنندروي زمين در مسير طو لاني سر مي خورند .با اينكه از سال هاي دور تا كنون زمين شناسان زيادي براي مطالعه زمين شناسي شان به كار بسته اند اما هنوز موفق به كشف راز سنگ هاي پرنده نشده اند .با اين حال تئوري هاي مختلفي در اين باره وجوددارد .البته اين سنگ هاي مرموز هميشه در حركت نيستند و دو تا سه سال يكبار به حركت در مي ايند و شايد يكي از دلايلي كه راز انها همچنان سر به مهر مانده همين نكته باشد.
نكته حيرت انگيز ي كه در مورد اين تخته سنگ ها وجود دارد اين است كه گاهي اوقات بعضي از اين سنگ ها ميان مسير سر و ته مي شوند ودر اثر تماس سطح رويي شان با زمين ،شكل تماس انها بر خاك در نيمه راه تغيير مي كند .اگر چه ممكن است سنگ هايي كه در كار يكديگر و نزديك هم واقع شده اند در يك خط موازي سفرشان را اغاز كنند اما امكان دارد هر كدام از انها در ميان راه از بقيه جدا شود و به سمت چپ ،راست وحتي به عقب ،يعني نقطه اغازين راه بر گردد.نكته جالب اينجاست كه حتي سنگ هايي كه از نظر ظاهر و اندازه يك شكل به نظر مي رسند اگر چه ممكن است در يك زمان و با هم شروع به حركت كنند ،هيچ كدام از انها تا پايان راه و ادامه دار بودن رد ديگر سنگ هاي پرنده كاملاً مشهود است. از انجايي كه تا به حال هيچ كسي حركت سنگ هاي رونده را از نزديك مشاهده نكرده ،ميزان سرعت انها هم معماي ديگري بوده كه همچنان حل نشده باقي مانده است.

تئوري هاي محتمل
با اينكه تمام تلاش ها براي يافتن علت سر خوردن سنگ ها بي نتيجه مانده اما تحقيقات دانشمندان از 50سال پيش تا كنون همچنان ادامه دارد.گاهي اوقات اب رود خانه پلايا پيش از خشك شدن در زمستان ها و اوايل بهار تا عمق هفت سانتي متري بالا مي ايد و دماي ان در زمان طغيان در منطقه ي رايس تراك به زير درجه انجماد مي رسد .به همين دليل در سال 1955جورج ام استانلي اولين نظريه درباره علت جابه جايي سنگ ها را ارائه داد. او گفت حركت تخته سنگ ها به كمك ورقه هاي يخي اي كه پس از طغيان رود خانه پلايا شكل گرفته اند صورت مي پذيرد.در سال 1972 دو محقق به نام رابرت شارپ ودوئيگ كاري مدعي شدند كه نظريه ورقه هاي يخي چندان مورد قبول نيست و به همين دليل شروع به انجام ازمايش هاي گوناگون كردند .انها 30 تخته سنگ را علامت گذاري و ستون ها يي را پاي هر سنگ در زمين فرو كردند تا جاي هر كدام از سنگ ها نامگذاري شدند و حركات انها در طول هفت سال ثبت و ضبط شد .در زمستان سال اول ده تا از سنگ ها در مسافتي به طول 5/64متر حركت كردند ودر زمستان سال هاي بعد سنگ هاي بيشتري به راه افتاده اند

نكته جالب اين بود كه هيچ كدام از سنگ ها در تابستان سر نمي خورند و حتي در بعضي از فصل هاي زمستان هم يا سنگي حركت نمي كرد يا تعداد كمي از انها شروع به حركت مي كردند با به پايان رسيدن دورا ازمايش مشخص شد كه به جز دو تكه سنگ تمامي سنگ ها در طول هفت سال حركت كرده بودند. بر اين اساس سنگي به اسم نانسي كه كوچك ترين سنگ مجموعه بود روي هم رفته 262 متر از جايش تكان خورده بود نانسي فقط در يك زمستان 201 مترجابه جايي داشت . از ميان اين30سنگ بزرگترين انها 36 كيلو گرم وزن داشت بين اين سنگ ها سنگي به نام كارن وجود داشت كه كوچك ترين حركتي نكرده بود بعد از بررسي هاي دقيق معلوم شد كه به دليل شكل و شمايل رد سنگ ها و اندازه هاي هندسي مربوط به هر يك از انها ،ورقه هاي يخي نمي توانند در حركت تخته سنگ هاي رونده اين ترتيب نظريه ي ورقه هاي يخي منسوخ شد.رابرت شارپ و دوييگ كاري مدعي شدند :«نتيجه ي ازمايش ها اين است كه در شرايط جوي مساعد ،باد سنگ ها را حركت مي دهد اين پديده حد اقل هر دوتا سه سال يك بار رخ مي دهد و براي سر خوردن سنگ ها ورقه هاي يخي لازم نيست .»

در سال 1995جان بي رايد و تعدادي دانشجوي زمين شناسي از كالج همسفير با نظريه كاري و شارپ مخالفت و با استناد به اطلاعات موجود از اواخر دهه 1980 تا 1994 از تئوريه استانلي جانب داري كردند .رايد به مطالعه دقيق رد ها و شباهت هاي بين انها پرداخت و با كشيدن يك نقشه دقيق مشخص شد كه بيشتر رد سنگ ها در طول دومين حركت عظيم انها كه نقش هاي متجانسي را از خود بر جاي گذاشنته اند پديد امده است . او ادعا هاي خود را ايتن طور توجيه كرد كه به دليل بالا بودن سطح اصطحكاك و سايش در پلايا سرعت باد به تنهايي براي حركت سنگ ها كافي نيست و مطمئناًورقه هاي يخي در حركت سنگ هاي رونده نقش دارند .
منبع:هفته نامه همشهري سر نخ 48